Rio Tinto (przedsiębiorstwo) – Wikipedia

Czerwona rzeka
kreacja	1873
Działanie	ASX: Rio LSE: Rio NYSE: RTP
Siedziba firmy	Rio Tinto plc Główne biuro 6 St James’s Square Londyn SW1Y 4AD Zjednoczone Królestwo Rio Tinto Limited Główne biuro Poziom 7 360 Collins Street Melbourne Australia
Kierunek	Simon Thompson (W) (Prezydent) Jakob Stausholm (W) (Główny menadżer) Peter Cunningham (dyrektor finansowy) [[[ Pierwszy ] .
Akcjonariusze	Zobacz szczegółową tabelę
Działalność	Międzynarodowa grupa górnicza
Produkty	Aluminium, żelazo, węgiel, miedź, złoto, boksyt, molibden, diamenty, węgiel, uran, tytan, borany, sól, talk itp.
Spółki zależne	Rio Tinto Alcan (grupa aluminiowa oddział) after-content-x4 Rio Tinto Iron i Titanium (znane również jako QIT-Iron i Titanium)
Skuteczny	47 458 End 2018
Strona internetowa	https://www.riotinto.com/
Kapitalizacja	98 412 miliony USD za Janvier 2020
Obrót	40 522 22, 2018 2018.
Zysk netto	13 638 28 2018 2018. [[[ 2 ]
Edytuj – zmodyfikuj kod – Zobacz Wikidata

Opuszczona lokomotywa, w największej kopalni otwartej w Europie (Corta Atalaya), reszcie wydobycia Czerwona rzeka , Hiszpania.

Czerwona rzeka jest anglo-australijską międzynarodową grupą górniczą, zwłaszcza w Australii, gdzie jedna z dwóch siedzib (w Melbourne, druga w Londynie) i Ameryce Północnej. Grupa jest jednak obecna w wielu krajach, na pięciu kontynentach, ale jej aktywa wydobywcze koncentrują się głównie w Australii i Kanadzie.

Posiada surowe aktywa o wartości 81 miliardów dolarów za pośrednictwem złożonej sieci firm i spółek zależnych ^{[[[ 3 ]} .
Od czasu nabycia Alcana i tworzenia Rio Tinto Alcan, aluminium było pierwszą działalnością grupy pod względem objętości: wygenerowało około 40% obrotu w 2008 r. ^{[[[ 4 ]} . Żelazo stanowi 28% obrotów, a Rio Tinto jest, z BHP Billiton i Vale, jedną z trzech grup, które dominują na rynku światowym na tej rudy. Wśród innych obszarów działalności grupy to węgiel i miedź.

Ale historia społeczeństwa naznacza także kilka skandali środowiskowych. Pierwszy miał miejsce w Hiszpanii w 1888 r., Na miejscu odlotu, kopalni Rio Tinto. Wybuchł ruch społeczny, po zanieczyszczeniu spowodowanym kalcynacją rudy zewnętrznej i wszystkimi warunkami pracy. Jest poważnie stłumiony. Inne skandale środowiskowe są nowsze, w szczególności zanieczyszczenie na wyspie Bougainville w latach 80. XX wieku, a następnie zniszczenie Maj 2020 W Australii prehistorycznych jaskinisk aborygeńskich wśród najstarszych na tym kontynencie. Po skandalu z 2020 r. Kontrowersje jest globalne, a dyrektor generalny spółki jest zmuszony do rezygnacji.

Tworzenie firmy [[[ modyfikator |. Modyfikator i kod ]

Nazwa firmy pochodzi od rzeki Río Tinto, która stała się czerwona z powodu zanieczyszczenia historycznego (drenaż wydobycia kwasu, spowodowany bardzo starym wyzyskiem kopalni, prawdopodobnie ze starożytności).

Hugh Matheson, który zorganizował zakup kopalni Río Tinto w Hiszpanii, był pierwszym prezesem firmy.

Stan mojego w latach 80.

Pyrite był jednym z głównych produktów wykorzystywanych przez pierwsze kopalnie Río Tinto, nie bez poniżania środowiska.

Firma została założona w 1873 r., Kiedy powstało międzynarodowe konsorcjum inwestorów w celu zakupu kopalni Río Tinto położonej nad rzeką Río Tinto, kopalni należącą do rządu hiszpańskiego. Kupni są prowadzeni przez bogatego przemysłowca Hugh Mathesona ( Matheson and Company Matheson ), który stworzył konsorcjum do tego Złożony z Deutsche Bank (56% akcji), spółki Matheson (24% akcji) i spółki kolejowej Clark, Punchard and Company (20% udziałów).

Podczas aukcji kopalni, w trakcie kryzysu politycznego ( 14 lutego 1873 , cztery dni po utworzeniu Republiki Hiszpanii) konsorcjum przyjmuje cały kompleks wydobywczy z ofertą tylko 3 680 000 funtów szterling (92,8 miliona pesetów), co jest później znacznie niższe niż prawdziwa wartość kopalni ^{[[[ 5 ]} . Oferta obejmowała klauzulę określającą, że rząd hiszpański ostatecznie wyrzekł się wszelkich prawa do roszczenia tantiem w zakresie produkcji kopalni. Krótko po zakupie kopalni Związek stworzył firmę przemysłową o nazwie River River , wpisane w hiszpańskim rejestrze firm 29 Mars 1873 ^{[[[ 6 ]} .

Brytyjska kontrola, Teleras i strzelanie z 1888 roku [[[ modyfikator |. Modyfikator i kod ]

W 1888 r. Brytyjski oddział rodziny Rothschild przejął kontrolę nad firmą, która już znacznie zwiększyła zakres operacji wydobywczych ^{[[[ 6 ]} .

. 4 lutego 1888 , wkrótce po przybyciu nowego dyrektora zarządzającego, Williama Richa ^{[[[ 7 ]} , demonstracja nieletnich i rolników, którzy protestują przeciwko oparom Teleras (System kalcynacji rudy zewnętrznej) i nieszczęśliwych warunków pracy są tłumione przez armię ^{[[[ 7 ]} . Chociaż rząd centralny i firma częściowo uciszają wydarzenie, szacuje się, że liczba zgonów szacuje się, że ponad dwieście. Te krwawe fakty są znane w prowincji Huelva pod nazwą „Rok strzelanin” ( Krótki rok ).

. Teleras Był praktykowany w tym obszarze od początku wieku, ale wraz z przybyciem Anglików, praktyka ta intensyficznie intensyficznie do tego stopnia, że ​​szacuje się, że w ten sposób został on kalcynowany 500 ton rocznie. Sytuacja miała pewien echo na poziomie krajowym, aw prowincji populacja podzielona między „fumistami” ( Humist ), który poparł ich użycie jako symbol postępu i „antyfumistów” ( (Antyhumiści ), który skrytykował ogromne zanieczyszczenie (w rzeczywistości opary opublikowane przez Teleras zanieczyszczone cały region i czasami były widoczne w Sierra de Seville, a nawet w Ayamonte i Portugalii). Właśnie dlatego już w 1877 r. Pierwsze skargi zostały wysłane do rządu Cánovas del Castillo. Prowadzą do publikacji dekretu 22 lipca 1879 , który jedynie przyznaje niską rekompensatę za szkody wyrządzone uprawom, w pewnym sensie zalegalizując w określony sposób wykorzystanie tych kalcynacji, pomimo śmierci pracowników, które powodują (śmierć, którą lekarze spółki przypisują chorobom wrodzonym).

Z drugiej strony gminy próbują zakazać tych praktyk. Ale rząd pod wpływem firmy i konserwatywnych gazet Prowincja , systematycznie uchylają dekrety miejskie.

Poziom niezadowolenia jest taki, że właściciele ziemscy i codziennie, że zanieczyszczenie pozbawia ich źródła utrzymania, jednocześnie z protestami robotników i „środowiskowymi” nieletnich. Tak właśnie 30 stycznia Od tego roku 1888 r. Demonstracja prowadzona przez kubańskiego anarcho-syndykalistycznego Maximiliano Tornet, pojawiła ^{[[[ 7 ]} .

. 2 lutego , Strajk zaczyna się w dorzeczu górniczym, który prowadzi gubernatora cywilnego do ograniczenia dwóch kompanii pułku generała Pavíi do Huelvy dowodzonego przez podpułkownika Ulpiano Sáncheza. Następnego dnia, pomimo próby mediacji w Gwardia cywilna , występujące przemoc. Gmina i kierownik firmy, William Rich, nie przyjmują żadnych negocjacji i prawdopodobnie ostrzega stolicę, aby wysyłała armię do Rio Tinto.

. 4 lutego Rano zorganizowana jest nowa demonstracja, do której mieszkańcy miasta są połączone w pobliżu Nerva i obszarów graniczących, a delegacja pojawia się w ratuszu, aby wykazać swoje roszczenia. Miejsce konstytucji lokalizacji jest pełne pracowników, kobiet i dzieci i szacuje się, że było dwunastu tysięcy demonstrantów. Jest to spokojna demonstracja, ale bez dokładnie znanego, przez którego rozkaz jest wydawany żołnierzom Pavíi, aby otworzyć ogień na tłumie. Następnie żołnierze ukończyli rannych bagnetami.

Nie wiemy, co się stało z ciałami, prawdopodobnie pochowanymi pod gruzami kopalni. Te tragiczne fakty, nawet jeśli ich wielkość jest częściowo stłumiona, powodują skandal krajowy i międzynarodowy. Te demonstracje Luty 1888 Można uznać za część pierwszych przejawów ekologicznych w gospodarce kapitalistycznej w procesie internacjonalizacji.

Globalny rozwój społeczeństwa przed pierwszą wojną światową [[[ modyfikator |. Modyfikator i kod ]

Jednak firma nadal rozwija się i wzbogaca długą serię fuzji i przejęć, aby umieścić się wśród najważniejszych firm na świecie w produkcji wielu podstawowych materiałów, w tym aluminium, rudę żelaza, miedzi, uranu, węgla i węgla i węgla i węgla i węgla Diamenty: ekstrakcja, spekulacje na temat tych metali, udoskonalanie tych metali ^{[[[ 8 ]} .

W latach 1877–1891 kopalnia Rio Tinto stała się wiodącym miejscem ekstrakcji miedzi na świecie ^{[[[ 9 ]} .

Od 1870 r. Do pierwszej wojny światowej społeczeństwo zostało wykorzystane do pełnego wykorzystania tego ogromnego depozytu Rio Tinto, ale także zaczęło tworzyć inne działania ekspansji lub eksploracji poza Hiszpanii. Nowi brytyjscy akcjonariusze budują obiekty transformacyjne, wprowadzają innowacje w zakresie technik operacyjnych i poszerzają spektrum ich działań wydobywczych ^{[[[ 6 ]} . Grupa jest wówczas częścią kartelu, który kontroluje produkcję miedzi i pirytu oraz cen rynkowych na świecie, co zapewnia stały sukces finansowy do 1914 r.

Po pierwszej wojnie światowej [[[ modyfikator |. Modyfikator i kod ]

Pierwsza wojna światowa jest wyzwalana i ma konsekwencje wyeliminowania Stanów Zjednoczonych jako realnego rynku pirytów europejskich, co prowadzi do wyraźnego spadku działalności gospodarczej na świecie ^{[[[ 6 ]} , ale dostępne są nowe rynki, zwiększone przez metalowe potrzeby armii europejskich, a następnie – po wojnie – rekonstrukcji.

A 1925, Sir Auckland Geddes, Pierwszy ^Jest Baron Geddes, zastępuje lorda Alfreda Milnera na prezydenta grupy. Geddes i jego nowy zespół zarządzający decydują się na dalszą dywersyfikację inwestycji firmy i zreformowanie strategii komercyjnej. Geddes prowadzi grupę do stworzenia serii wspólnych przedsięwzięć z klientami w dziedzinie nowych technologii oraz do eksploracji i wydobywania poza Hiszpanią ^{[[[ 6 ]} . Najważniejszą inwestycją dla firmy mogła być zakup koncesji i kopalni miedzi na Rodezji, które zakończyło się tym, że tworzył korporację Rhokana Corporation ^{[[[ 6 ]} .

Te wysiłki dywersyfikacyjne umożliwiły firmie odejście od depozytu Rio Tinto w Hiszpanii, podczas gdy – w latach 50. XX wieku – rząd nacjonalistyczny Franco uczynił wykorzystanie „hiszpańskich” zasobów naturalnych w „hiszpańskim”, jedynej korzyści z zagranicznych firm ^{[[[ 6 ]} . Grupa Rio Tinto Company wtedy, wspierany przez międzynarodowe inwestycje – środki do sprzedaży dwóch trzecich działań w Hiszpanii w 1954 r., A następnie reszty w następnych latach ^{[[[ dziesięć ]} .

Skandal Bougainville pod koniec XX wieku [[[ modyfikator |. Modyfikator i kod ]

Firma od dawna prowadzi kopalnię Panguna na wyspie Bougainville w Papui Nowej Gwinei, powodując znaczne szkody dla środowiska. Przestała tam swoje działania w 1989 roku po kampanii sabotażowej prowadzonej przez mieszkańców zirytowanych zanieczyszczenie ^{[[[ 11 ]} . Ta katastrofalna sytuacja ekologiczna w dużej mierze przyczyniła się do wywołania wojny domowej Bougainville ^{[[[ 11 ]} .

Kontynuacja rozwoju międzynarodowego w XXI wieku [[[ modyfikator |. Modyfikator i kod ]

Podobnie jak wiele dużych firm wydobywczych, Rio Tinto Group nadal przeprowadza serię fuzji i przejęć, a jej udziały również się rozwija.

W Październik 2007 , Rio Tinto kupił, za 38,1 miliarda USD, kanadyjski producent Alcan ^{[[[ dwunasty ]} . W ten sposób stał się światowym aluminium przed rosyjskim Rusal i American Alcoa. Nowy podmiot stworzył nazwę Rio Tinto Alcan.

W Luty 2009 , Rio Tinto stara się uzyskać udział finansowy Chinalco w celu spełnienia jego zobowiązań finansowych, w tym zwrotu 9 miliardów długów pod koniec 2009 r. Sprzedawał aktywa Vale w celu poprawy sytuacji finansowej. Ponadto ogłosiła zwolnienie 14 000 pracowników w roku 2009 ^{[[[ 13 ]} . . 12 lutego 2009 , Chinalco postanowił zainwestować 19,5 miliarda USD w Rio Tinto ^{[[[ 14 ]} . W Czerwiec 2009 , Rio Tinto wolał uzyskać finansowanie z rynku publicznego, jednocześnie podpisując partnerstwo z BHP Billiton, porzucając Chalinco. Specjalizowani dziennikarze spekulują, że chiński rząd wywiera represje wobec Rio Tinto, aby zachęcić go do przyjęcia przejęcia przez Chinalco ^{[[[ 15 ]} poprzez skargi antymonopolowe, hacki komputerowe, szpiegostwo przemysłowe i aresztowania pracowników Rio Tinto za szpiegostwo ^{[[[ 16 ]} .

W sierpniu 2010 r. Utworzono nową firmę, Alcan EP, łączącą działalność zużytymi produktami, to znaczy stare działania Pechiney w produktach obrabianych w aluminium dla aeronautyków cywilnych i wojskowych, samochodów, budowy kolejowej lub przemysłu.

Na początku 2011 r. 51% Alcan EP zostało sprzedanych amerykańskim funduszowi inwestycyjnym, Apollo, a 10% są sprzedawane francuskiemu funduszowi suwerennemu, strategicznemu funduszowi inwestycyjnym. Rio Tinto Alcan zachowuje bilans kapitału, czyli 39% ^{[[[ 17 ]} . Alcan EP, przemianowany na Constellium, ma 70 witryn i 11 000 pracowników na całym świecie, w tym 5000 we Francji. Constellium wszedł do stypendium maj 2013 .

W 2016 r. Sprzedał międzynarodową Simec, 100% swojej aluminiowej spółki zależnej Alcanum, za 410 mln USD.

W Styczeń 2017 , Rio Tinto ogłasza sprzedaż części swojej działalności węglowej w Australii w górnictwie węgla Yanzhou (Yancoal) za 2,45 miliarda dolarów ^{[[[ 18 ]} . W Czerwiec 2017 , Glencore dodaje do tej oferty ^{[[[ 19 ]} .

Ale Rio Tinto zwolnił także w listopadzie 2016 r. Dwóch jego głównych przywódców, szef Wydziału Energii i Minerali, Alan Davies i prawnika, Debra Valentine. Są oskarżani o zaangażowanie w sprawę korupcji w Gwinei ^{[[[ 20 ]} .

W 2019 r. Na Madagaskaru dwa badania pokazują, że duża kopalnia zmineralizowanych piasków, na południowym wschodzie kraju, wkracza w „wrażliwą strefę”, obejmując ryzyko, że „pozostałości wzbogacone w radionuklidy mogą wejść do jeziora służącego jako źródło wody pitnej ^{[[[ 21 ]} . W 2021 r. Analizy wody ze źródeł, w pobliżu kopalni DS de rio tinto, wykazują wysoki poziom ołowiu i uranu ^{[[[ 22 ]} grożąc zdrowiem lokalnych populacji.

Nowy skandal w 2020 roku w Australii [[[ modyfikator |. Modyfikator i kod ]

W Maj 2020 , Dynamity grupy wydobywczej w Australii Aborygenów Aborygenów Święte, położone w gardle Juukan, jednym z najstarszych miejsc na tym kontynencie ^{[[[ 11 ]} . Podjęto tę decyzję o powiększeniu kopalni, podczas gdy grupa tkała się tak „zaufania” , od późnych lat 90. z społecznościami tubylczymi, tradycyjni właściciele większości ziemi w regionie Pilbara, w stanie australijsko-zachodnim. Przed Komisją śledczą, dyrektor generalny Rio Tinto, Jean-Sébastien Jacques, oświadcza, że ​​jego firma ma trzy inne opcje opracowania tej kopalni bez uszkodzenia świętej strony, ale to „Różnica między czwartą opcją a pozostałymi trzema opcjami wynosiła osiem milionów ton wysokiej zawartości rudy żelaza” (82 miliony euro) ^{[[[ 11 ]} . Według gazety Le Monde, „Większość obserwatorów to ta sama obserwacja. Grupa została odłączona od pola, koncentrując większość siły decyzyjnej w Londynie, gdzie znajduje się jej światowa siedziba główna ” ^{[[[ 11 ]} .

Emocje znów jest ważne. Pod presją inwestorów instytucjonalnych, w szczególności Australijczycy, takich jak Hesta Emerytal Fund, dyrektor generalny jest zmuszony zrezygnować 11 września 2020 (z efektem na początku 2021 r.), oficjalnie „Z wspólnej umowy” z zarządem grupy górniczej ^{[[[ 23 ] W [[[ 24 ] W [[[ 25 ] W [[[ 26 ]} .

We Francji [[[ modyfikator |. Modyfikator i kod ]

Hiszpańska firma jako pierwsza ustanowiła się w 1885 r. Na suchym miejscu śladów Massif de la Ninthe w dzielnicy Estaque w Marsylii. Kilka lat później Penarroya przejęła Riotinto, a pierwsza wojna światowa zapewniła możliwość rozwinięcia fabryki, wraz z absorpcją działalności chemicznej zakładów Kuhlman, która miała złamać w 1970 roku zapis produkcji chlorku aluminiowego.

Francuska fabryka Gardanne (traktowanie rudy boksytu), utworzona w 1893 r. W Bouches-Du-Rhône i zakupiona przez Rio Tinto do grupy Pechiney w 2007 r Ponad milion metrów sześciennych toksycznego czerwonego błota. Według Urzędu Sekretarza Stanu: „Część pozostałości boksytu jest myta i rozcieńczona w wodzie, zanim wysłana jest przez zakopane rury i okręty podwodne w podwodnym dole siedem kilometrów od wybrzeża. »» „Te odrzucenia podlegają okresowym monitorowaniu wpływu na środowisko przeprowadzone przez Ad hoc Committee Monitoring Committee a rura jest regularnie kontrolowana ” , ale istnieją ślady boksytu tych szlamu w pobliżu Cassis. W 2015 r. To odrzucenie powinno zostać zatrzymane ^{[[[ 27 ]} . Reszta osadu jest przechowywana za zaporą retencyjną, ale w mniej płynnej formie niż na Węgrzech i po częściowym leczeniu nieruchomości. Grobla jest kontrolowana dwa razy w roku ^{[[[ 28 ]} .

W 2012 r. Rio Tinto oddzieliło się od francuskiej fabryki Gardanne, ale nadal zachowuje aluminiową fabrykę produkcyjną w Dunkierce, centrum badań i rozwoju w Saint-Jean-de-Maurienne (Savoie) oraz biura w Paryżu i Voreppe (ISère). Wszystkie te strony należą głównie do Rio Tinto Alcan.

Słabnie radioaktywne odpady z innej fabryki tlenku glinu Péchiney, zainstalowane od 1908 r. Na skraju Huveaune w miejscu zwanym La Barasse, a którego Crassier z Czerwonych Młotów częściowo wylał się do rzeki przybrzeżnej, również pozostają pod odpowiedzialnością Rio Tinto ^{[[[ 29 ]} .

W 2016 r. Spółka górnicza sprzedała spółkę zależną Savoie Carbon, specjalizującą się w produkcji węgla i grafitu syntetycznego, z francuskim odwróceniem Alandia Industries. Ta sprzedaż spowoduje konflikt między pracownikami Rio Tinto a pracownikami Savoie Carbon.

W Serbii [[[ modyfikator |. Modyfikator i kod ]

W 2021 r. W Serbii projekt kopalni litowej w dolinie Jadar wzbudził odrzucenie populacji ^{[[[ 30 ] W [[[ trzydziesty pierwszy ]} . W obliczu cotygodniowych demonstracji od 27 listopada rząd serbski postanowił, że w połowie stycznia 2022 r. ^{[[[ 32 ]} .

Warunki pracy w grupie [[[ modyfikator |. Modyfikator i kod ]

Wewnętrzny raport opublikowany w Luty 2022 „Systemowy” ocenia rasizm, napaść seksualną i molestowanie w grupie. Dochodzenie prowadzone przez Elizabeth Broderick (W) , były komisarz dyskryminacji seksualnej (W) W Australii skontaktował się z ponad 10 000 pracowników grupy ^{[[[ 33 ]} .

Lista głównych akcjonariuszy pod adresem 14 listopada 2021 ^{[[[ 34 ]} :

Jego główne aktywa znajdują się w Australii (rudy żelaza, węgiel, aluminium), Stany Zjednoczone (miedź, węgiel), Kanada (aluminium i inne), Ameryka Łacińska i Południowa Afryka.

W Mars 2009 , Rio Tinto uznano za czwartą firmę wydobywczą na świecie, z kapitałem około 34 miliardów ^{[[[ 3 ]} A grupa została wymieniona w 2008 roku przez magazyn Fortune w 263 ^{To jest} Miejsce w globalnym rankingu największych firm Fortune Global 500 ^{[[[ 35 ]} .

W Kanadzie, oprócz Alcanum Aluminium, firma kontroluje kilka kopalń i podstawowych fabryk metalowych.
Na przykład Rio Tinto ma w Quebecu, QIT-FER i TITANIUM ^{[[[ 36 ]} który wykorzystuje największy masywny depozyt ilmenitowy na świecie, położony nad jeziorem Tio, 43 kilometry od Havre-Saint-Pierre na północnym wybrzeżu. W Sorel-Tracy ekstrakty QIT z tego mineraitu dwutlenek tytanu stosowany jako biały (zmętający) pigment w obrazach, tworzywa sztucznym, papierach itp. Oraz jako główne źródło tytanu.
W Labrador ma także 59% w MKOl, największą kopalnię żelaza w Kanadzie.
Wreszcie ma 60% udziałów w kopalni Diamond Akdov w Yellowknife, terytoriach północno -zachodnich ^{[[[ 37 ]} .

W 2013 r. Rio Tinto wyposażało się w pociąg dostarczany przez spółkę Qiqihar Railway Rolling Stock Co., Ltd. i produkowany przez producenta popularnych pociągów chińskich o największej pojemności obciążenia na świecie: może transportować około 155 ton na wagon; Maksymalne obciążenie osi każdego wagonu wynosi 44 tony, a pociąg ma całkowitą pojemność obciążenia od 30 000 do 50 000 ton ^{[[[ 38 ]} .

W przeciwieństwie do innych firm tej wielkości, jest to Firma z podwójną listą (W) (Firma z podwójnym ratingiem), to znaczy, że jest kontrolowana przez dwa odrębne podmioty, które do pewnego stopnia dzielą ryzyko i korzyści:

Grupa jest podzielona na pięć gałęzi aktywności: aluminium, miedź, diamenty i inne minerały, ruda energii i żelaza. W 2007 r. Składało się z 80 firm utworzonych w 50 krajach.

Biobibliografia specyficzna dla LAS Teleras i roku strzelania

• Juan Cobos Wilkins, Serce Ziemi , Random House Mondadori, S.A. (Barcelona), 2007, (ISBN 978-84-8346-435-9 )
• Domingo Muñoz Bort, „Anglicy kupili kopalnie” i „pytanie o opary”. Artykuły w kolekcjonerskim Historia prawdziwego klubu rekreacyjnego Huelva , Z gazety Informacje o Huelva , 1983.
• (Jest) Lola Galán, ‘ Riotinto’s Nagraj bezsporny umarłe: pierwszy protest środowiskowy w historii kosztował ponad sto życia w 1888 roku » W Kraj W 25 Mars 2007 ( Czytaj online ) .

Powiązany artykuł [[[ modyfikator |. Modyfikator i kod ]

Linki zewnętrzne [[[ modyfikator |. Modyfikator i kod ]