Ośrodek Zapasowy Nowogródzkiej Brygady Kawalerii – Wikipedia, wolna encyklopedia

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Ośrodek Zapasowy Nowogródzkiej Brygady Kawalerii (OZ Nowogródzkiej BK) – oddział kawalerii Wojska Polskiego II Rzeczypospolitej.

OZ Nowogródzkiej Brygady Kawalerii nie istniał w organizacji pokojowej Wojska Polskiego. Był jednostką mobilizowaną w I rzucie mobilizacji powszechnej.

Formowanie i zmiany organizacyjne[edytuj | edytuj kod]

Ośrodek Zapasowy Nowogródzkiej Brygady Kawalerii nie istniał w organizacji pokojowej Wojska Polskiego. Był jednostką mobilizowaną zgodnie z uzupełnionym planem mobilizacyjnym „W”, w I rzucie mobilizacji powszechnej[1]. Jednostką mobilizującą była Kadra Zapasowa Kawalerii „Łuków” w Łukowie[1][a] W niektórych publikacjach używano też nazwy, Ośrodek Zapasowy Kawalerii „Łuków”[1][2].

Ośrodek zapasowy kawalerii miał być formowany według organizacji wojennej L.3027/mob.org., ukompletowany zgodnie z zestawieniem specjalności L.3027/mob.AR oraz uzbrojony i wyposażony zgodnie z wojennymi należnościami materiałowymi L.3027/mob./mat.[4] W skład ośrodka zapasowego wchodziło: dowództwo, szwadron gospodarczy, cztery szwadrony liniowe, szwadron karabinów maszynowych, pluton pionierów, pluton łączności i pluton kolarzy[1][2]. Skład organizacyjny ośrodka należało traktować jako ramowy dla obliczenia zapotrzebowań mob. Szczegółową organizację miał ustalić dowódca ośrodka zapasowego zależnie od wysokości otrzymanych nadwyżek i warunków lokalnych[5].

Zadaniem ośrodka było szkolenie uzupełnień dla Nowogródzkiej Brygady Kawalerii.

W ośrodku zostały sformowane trzy szwadrony marszowe:

Te trzy szwadrony zasiliły oddziały Podolskiej Brygady Kawalerii i brały udział w walkach wraz z pułkami brygady.

Z pozostałych oddziałów znajdujących się w ośrodku zaimprowizowano:

  • dowódca ośrodka – płk kaw. Włodzimierz Kownacki (7 psk)
  • zastępca dowódcy – ppłk kaw. Czesław Wisłocki, później mjr kaw. Witold Boreysza (27 puł.)
  • oficer materiałowy – rtm. st. sp. Józef Szumski (26 puł.) †1940 Katyń[8]
  • dowódca nadwyżek – rtm. Ksawery Nagórny (26 puł.)
  • zastępca dowódcy nadwyżek – por. Piotr Tudziński (26 puł.)
  • dowódca plutonu łączności – por. kaw. Stefan Marian Mikołajczyk (26 puł.) †1940 Charków[9]
  • w plutonie – pchor. rez. Teodor Borkowski (27 puł.)
  • dowódca szwadronu – rtm. Marian Jadownicki (26 puł.) †1940 Charków[10]
  • zastępca dowódcy szwadronu – ppor. kaw. rez. Stanisław Sobótka
  • dowódca I plutonu – por. rez. Aleksander Augustyn Demidecki-Demidowicz (27 puł.)
  • dowódca II plutonu – por. kaw. rez. Gebethner[b]
  • dowódca III plutonu – ppor. rez. Stanisław Czetwertyński (25 puł.)
  • dowódca szwadronu – rtm. Ludwik Rojkiewicz (25 puł.)
  • dowódca I plutonu – por. rez. Marian Artemski (25 puł.)
  • dowódca II plutonu – ppor. rez. Konstanty Ostromęcki
oficerowie w ośrodku o nieustalonych funkcjach
  • mjr kaw. Wacław Calewski (26 puł.) †1940 Charków[12]
  • rtm. Ludwik I Bukowiecki (26 puł.)
  • pchor. Czesław Konobrodzki (26 puł.)
  • rtm. Bronisław Malinowski (27 puł.)
  • rtm. Zygmunt Żukowski (27 puł.)
  • por. rez. Pętkowski
  • por. rez. Sławomir Zdrojewski
  • kpt. adm. (art.) Olgierd Juchnowicz (9 dak) †1940 Charków[13]
  • kpt. art. Konstanty Małecki (9 dak) †1940 Charków[14]
  1. W pierwotnej wersji planu mob. „W” Ośrodek Zapasowy Kawalerii „Łuków” miał być mobilizowany przez szwadron zapasowy 25 pułku ułanów w Łukowie[2]. W planie mobilizacyjnym „S” obowiązującym od 1 kwietnia 1926 do 30 kwietnia 1938, nie było w ogóle Ośrodków Zapasowych i Kadr Zapasowych, tylko szwadrony zapasowe[3].
  2. Nie wiadomo, czy chodzi o por. kaw. rez. Wacława Gebethnera (ur. 26 stycznia 1899)[11], czy też por. kaw. rez. Tadeusza Gebethnera (ur. 18 listopada 1897), który miał walczyć w szeregach rezerwowego 102 puł.
  1. abcd Rybka i Stepan 2010 ↓, s. 225.
  2. abc Zarzycki 1995 ↓, s. 66.
  3. Wojciechowski 2010 ↓, s. 4.
  4. Rybka i Stepan 2010 ↓, s. 1094-1095.
  5. Rybka i Stepan 2010 ↓, s. 182.
  6. abc Dymek 2014 ↓, s. 146.
  7. Dymek 2014 ↓, s. 177.
  8. Księga Cmentarna Katynia 2000 ↓, s. 626.
  9. Księga Cmentarna Charkowa 2003 ↓, s. 348.
  10. Księga Cmentarna Charkowa 2003 ↓, s. 177.
  11. Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 121, 604.
  12. Księga Cmentarna Charkowa 2003 ↓, s. 56.
  13. Księga Cmentarna Charkowa 2003 ↓, s. 198.
  14. Księga Cmentarna Charkowa 2003 ↓, s. 328.
  • Rocznik Oficerski Rezerw 1934. Biuro Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych, 1934.
  • Jerzy Ciesielski, Zuzanna Gajowniczek, Grażyna Przytulska, Wanda Krystyna Roman, Zdzisław Sawicki, Robert Szczerkowski, Wanda Szumińska: Charków. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego. Jędrzej Tucholski (red.). Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2003. ISBN 83-916663-5-2.
  • Jan Kiński, Helena Malanowska, Urszula Olech, Wacław Ryżewski, Janina Snitko-Rzeszut, Teresa Żach: Katyń. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego. Marek Tarczyński (red.). Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2000. ISBN 83-905590-7-2.
  • Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Najlepsza broń. Plan mobilizacyjny „W” i jego ewolucja. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Adiutor”, 2010. ISBN 978-83-86100-83-5.
  • Piotr Zarzycki: Plan mobilizacyjny „W”. Wykaz oddziałów mobilizowanych na wypadek wojny. Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Ajaks”, 1995. ISBN 83-85621-87-3.
  • Przemysław Dymek: Księga wrześniowych walk pułków wielkopolskich, tom 3. Oświęcim: Wydawnictwo Napoleon V, 2014. ISBN 978-83-7889-174-1.
  • Jerzy S. Wojciechowski: Kawaleria w planie mobilizacyjnym „S”. Pruszków: Oficyna Wydawnicza Ajaks, 2010. ISBN 978-83-62046-24-9.