[{"@context":"http:\/\/schema.org\/","@type":"BlogPosting","@id":"https:\/\/wiki.edu.vn\/pl\/wiki\/2017\/03\/28\/ote-walisz-wikipedia-wolna-encyklopedia\/#BlogPosting","mainEntityOfPage":"https:\/\/wiki.edu.vn\/pl\/wiki\/2017\/03\/28\/ote-walisz-wikipedia-wolna-encyklopedia\/","headline":"Ote Walisz \u2013 Wikipedia, wolna encyklopedia","name":"Ote Walisz \u2013 Wikipedia, wolna encyklopedia","description":"Ote WaliszOtte Wallish\u05d0\u05d5\u05b9\u05d8\u05b6\u05d4 \u05d5\u05b8\u05dc\u05b4\u05d9\u05e9\u05c1 Data i\u00a0miejsce urodzenia 25 kwietnia 1906 Znojmo, Austro-W\u0119gry Data \u015bmierci 15 maja 1977 Rodzaj dzia\u0142alno\u015bci grafik,","datePublished":"2017-03-28","dateModified":"2017-03-28","author":{"@type":"Person","@id":"https:\/\/wiki.edu.vn\/pl\/wiki\/author\/lordneo\/#Person","name":"lordneo","url":"https:\/\/wiki.edu.vn\/pl\/wiki\/author\/lordneo\/","image":{"@type":"ImageObject","@id":"https:\/\/secure.gravatar.com\/avatar\/c9645c498c9701c88b89b8537773dd7c?s=96&d=mm&r=g","url":"https:\/\/secure.gravatar.com\/avatar\/c9645c498c9701c88b89b8537773dd7c?s=96&d=mm&r=g","height":96,"width":96}},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Enzyklop\u00e4die","logo":{"@type":"ImageObject","@id":"https:\/\/wiki.edu.vn\/wiki4\/wp-content\/uploads\/2023\/08\/download.jpg","url":"https:\/\/wiki.edu.vn\/wiki4\/wp-content\/uploads\/2023\/08\/download.jpg","width":600,"height":60}},"image":{"@type":"ImageObject","@id":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/thumb\/f\/f0\/Otte_Wallish1.jpg\/190px-Otte_Wallish1.jpg","url":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/thumb\/f\/f0\/Otte_Wallish1.jpg\/190px-Otte_Wallish1.jpg","height":"240","width":"190"},"url":"https:\/\/wiki.edu.vn\/pl\/wiki\/2017\/03\/28\/ote-walisz-wikipedia-wolna-encyklopedia\/","wordCount":6265,"articleBody":"Ote WaliszOtte Wallish\u05d0\u05d5\u05b9\u05d8\u05b6\u05d4 \u05d5\u05b8\u05dc\u05b4\u05d9\u05e9\u05c1Data i\u00a0miejsce urodzenia  25 kwietnia 1906 Znojmo, Austro-W\u0119gryData  \u015bmierci15 maja 1977Rodzaj dzia\u0142alno\u015bcigrafik, projektant znaczk\u00f3w pocztowych, plakat\u00f3w reklamowych, monet, banknot\u00f3w  Ote (Otto) Walisz[1], r\u00f3wnie\u017c jako Otte Wallish[2] (hebr. \u05d0\u05d5\u05b9\u05d8\u05b6\u05d4 \u05d5\u05b8\u05dc\u05b4\u05d9\u05e9\u05c1, ur. 25 kwietnia 1906[a] w Znojmie, zm. 15 maja 1977) \u2013 izraelski grafik, projektant plakat\u00f3w, reklam, monet, banknot\u00f3w i znaczk\u00f3w pocztowych. Zas\u0142yn\u0105\u0142 ze skaligrafowania i zaprojektowania izraelskiej deklaracji niepodleg\u0142o\u015bci, kt\u00f3r\u0105 og\u0142oszono 14 maja 1948 roku. Zaprojektowa\u0142 tak\u017ce symbole Armii Obrony Izraela, Policji Izraela oraz loga izraelskich firm Osem(ang.) i Tnuva(ang.).M\u0142odo\u015b\u0107 i \u017cycie w Europie[edytuj | edytuj kod]Urodzi\u0142 si\u0119 25 kwietnia 1906 roku w Znojmie (dzisiejsze Czechy) w Austro-W\u0119grzech[1][3][4]. Przed studiami s\u0142u\u017cy\u0142 w czechos\u0142owackiej armii[5]. Po zwolnieniu rozpocz\u0105\u0142 studia zwi\u0105zane z histori\u0105 sztuki na Uniwersytecie Wiede\u0144skim. Nie uko\u0144czy\u0142 ich, poniewa\u017c postanowi\u0142 wyemigrowa\u0107 do Palestyny i podj\u0105\u0142 szkolenie rolnicze organizowane przez syjonist\u00f3w. Zanim wyjecha\u0142, rozpocz\u0105\u0142 prac\u0119 jako grafik w Pradze[3][6]. Tworzy\u0142 prace graficzne i propagandowe dla ruchu syjonistycznego w Niemczech i Czechos\u0142owacji[7]. Na Bliski Wsch\u00f3d wyjecha\u0142 w 1934 roku w ramach pi\u0105tej aliji. By\u0142a to alija, w trakcie kt\u00f3rej do Palestyny wyemigrowa\u0142o wielu \u017cydowskich artyst\u00f3w i grafik\u00f3w, m.in. bracia Szamirowie[3][6]. Po przybyciu na miejsce zamieszka\u0142 wraz z rodzin\u0105 w Hercliji[2].Dzia\u0142alno\u015b\u0107 w Izraelu[edytuj | edytuj kod]    Deklaracja niepodleg\u0142o\u015bci IzraelaW 1934 roku otworzy\u0142 w Tel Awiwie agencj\u0119 reklamow\u0105, a w 1936 roku studio graficzne na ul. Nachalat Binjamin (r\u00f3wnie\u017c Tel Awiw). Studio to wykorzystywane by\u0142o r\u00f3wnie\u017c do dzia\u0142a\u0144 operacyjnych s\u0142u\u017cby wywiadowczej Hagany \u2013 Szaj[4].Przed og\u0142oszeniem niepodleg\u0142o\u015bci Izraela zaanga\u017cowany by\u0142 w projekt serii znaczk\u00f3w pocztowych, na kt\u00f3rych zamiast nazwy pa\u0144stwa widnia\u0142 napis \u201e\u05d3\u05d0\u05e8 \u05e2\u05d1\u05e8\u05d9\u201d (Do\u2019ar Iwri, czyli Poczta Hebrajska)[7]. Seria sk\u0142ada\u0142a si\u0119 z dziewi\u0119ciu znaczk\u00f3w, ka\u017cdy o innej warto\u015bci i kolorze, przedstawiaj\u0105cych staro\u017cytne \u017cydowskie monety[8]. Walisz zaprojektowa\u0142 r\u00f3wnie\u017c znaczki, na kt\u00f3rych pojawi\u0142y si\u0119 nazwy pa\u0144stwa takie jak: \u201e\u05d0\u05e8\u05e5 \u05d9\u05e9\u05e8\u05d0\u05dc\u201d (Erec Jisra\u2019el) i \u201e\u05d9\u05d4\u05d5\u05d3\u05d4\u201d (Jehuda)[4].13 maja 1948 roku zosta\u0142 poproszony o przygotowanie w ci\u0105gu 24 godzin audytorium w Muzeum Sztuki w Tel Awiwie, w kt\u00f3rym mia\u0142o odby\u0107 si\u0119 og\u0142oszenie niepodleg\u0142o\u015bci Izraela. Sala zosta\u0142a o\u015bwietlona silnymi lampami, a na g\u0142\u00f3wnej \u015bcianie, mi\u0119dzy dwoma flagami, powieszono portret Theodora Herzla. Dodatkowo zlecono Waliszowi zaprojektowanie deklaracji niepodleg\u0142o\u015bci Izraela. Kr\u00f3tki okres nie pozwoli\u0142 na doko\u0144czenie prac kaligraficznych na czas. Dawid Ben Gurion odczyta\u0142 tre\u015b\u0107 dokumentu z maszynopisu. Deklaracja zosta\u0142a doko\u0144czona i podpisana p\u00f3\u017aniej[4][7].Walisz wraz z Windem Struskim wzi\u0105\u0142 tak\u017ce udzia\u0142 w konkursie na projekt herbu Izraela. Ich wsp\u00f3lny projekt przedstawia\u0142 tarcz\u0119, kt\u00f3rej centralnym punktem by\u0142a uproszczona siedmioramienna menora na niebieskim tle. By\u0142a ona wzorowana na menorze z \u0141uku Tytusa. Na bia\u0142ej wst\u0119dze nad \u015bwiecznikiem znajdowa\u0142o si\u0119 siedem z\u0142otych gwiazd, co nawi\u0105zywa\u0142o do pomys\u0142u flagi pa\u0144stwa \u017cydowskiego Herzla (zdj\u0119cie projektu). Propozycja nie zosta\u0142a jednak zaakceptowana przez komisj\u0119 konkursow\u0105[9]. Projekt flagi pa\u0144stwowej wykonany przez Walisza r\u00f3wnie\u017c nie spotka\u0142 si\u0119 z uznaniem[5].  Zwyci\u0119skimi okaza\u0142y si\u0119 natomiast propozycje symboli dla izraelskiej armii i policji[7].Wykonane przez Walisza projekty reklam i plakat\u00f3w izraelskich firm transportowych czy przemys\u0142u spo\u017cywczego nawi\u0105zywa\u0142y swoj\u0105 symbolik\u0105 do odrodzenia pa\u0144stwa, przezwyci\u0119\u017cenia Zag\u0142ady, nowego \u017cycia oraz syjonizmu[6][7]. Poza syjonizmem jego tw\u00f3rczo\u015b\u0107 by\u0142a inspirowana ideami socjalizmu i potrzeb\u0105 obrony ojczyzny[5]. Wykonywa\u0142 tak\u017ce zlecenia dla Keren ha-Jesodu, \u017bydowskiego Funduszu Narodowego i Histadrutu[6].Wraz z Leo Kadmanem i Chananem Pawelem zaprojektowa\u0142 pierwsze izraelskie monety z serii pruta, kt\u00f3re zosta\u0142y zaakceptowane przez Ministerstwo Finans\u00f3w. Monety o nominale 5 i 10 prut zosta\u0142y wybite z b\u0142\u0119dn\u0105 odmian\u0105 nomina\u0142u. Zamiast liczby mnogiej prutot pojawi\u0142 si\u0119 napis pruta[10]. Na pocz\u0105tku lat 50. XX wieku, kiedy izraelska gospodarka stan\u0119\u0142a przed problemem niedoboru monet w obiegu, Ministerstwo Finans\u00f3w postanowi\u0142o zleci\u0107 druk bilet\u00f3w zdawkowych. Te, kt\u00f3re zosta\u0142y wyemitowane w 1948 roku o nomina\u0142ach 50 i 100 mil, by\u0142y zaprojektowane przez Walisza[11].W 1958 roku Ben Gurion zleci\u0142 zaprojektowanie pierwszego izraelskiego medalu, kt\u00f3ry jednocze\u015bnie upami\u0119tnia\u0142by 10. rocznic\u0119 niepodleg\u0142o\u015bci. Zadanie wybrania odpowiedniego artysty zlecono Leo Kadmanowi, kt\u00f3ry nam\u00f3wi\u0142 do wsp\u00f3\u0142pracy Walisza. Przygotowa\u0142 on projekt medalu wykonanego p\u00f3\u017aniej z dw\u00f3ch kruszc\u00f3w: z\u0142ota (\u015brednica 27\u00a0mm i 15\u00a0g) oraz srebra (38\u00a0mm i 30\u00a0g)[12]. Rewers medalu przedstawia reprodukcj\u0119 rzymskiej monety z serii Judaea Capta(ang.) wyemitowan\u0105 z okazji zniszczenia Drugiej \u015awi\u0105tyni i zdobycia Judei. Na monecie widnieje rozdzielony palm\u0105 napis \u201eIVDAEA CAPTA\u201d a pod spodem litery \u201eSC\u201d (Senatus Consulto). Nad rzymsk\u0105 monet\u0105, wzd\u0142u\u017c obrze\u017ca, hebrajski napis \u201e\u05d2\u05dc\u05ea\u05d4 \u05d9\u05d4\u05d5\u05d3\u05d4\u201d (dos\u0142. wygnana Judea), po bokach \u0142a\u0144cuchy symbolizuj\u0105ce niewol\u0119, a na dole rewersu rok wg kalendarza \u017cydowskiego \u201e\u05ea\u05dc”\u05d0\u201d, czyli 70 r. n.e.[12] Na awersie odwr\u00f3cenie sytuacji przedstawionej na rzymskiej monecie. Palma rozdziela napis \u201eISRAEL LIBERATA\u201d, po lewej stronie palmy kobieta ze snopkiem, a po drugiej robotnik z m\u0142otem. Pod nimi hebrajska nazwa Jerozolimy \u201e\u05d9\u05e8\u05d5\u05e9\u05dc\u05d9\u05dd\u201d. U g\u00f3ry awersu, wzd\u0142u\u017c obrze\u017ca, hebrajski napis \u201e\u05e2\u05e9\u05d5\u05e8 \u05dc\u05d7\u05e8\u05d5\u05ea \u05d9\u05e9\u05e8\u05d0\u05dc\u201d (dos\u0142. dekada wolno\u015bci Izraela), a na dole \u017cydowski rok \u201e\u05ea\u05e9\u05d9”\u05d7\u201d, czyli 1958 rok. Oba napisy rozdzielone pi\u0119cioma gwiazdami po lewej i pi\u0119cioma gwiazdami po prawej stronie[12]. Ten sam medal zosta\u0142 wykonany jeszcze w dw\u00f3ch wersjach (w 1958 i w 1966) przez Gerda Rothschilda i Ze\u2019ewa Lipmana[13].Walisz, po powstaniu pa\u0144stwa, kontynuowa\u0142 prace w dziedzinie projektowania znaczk\u00f3w. Zaprojektowa\u0142 m.in. serie: z okazji \u015bwi\u0105t w miesi\u0105cu Tiszri (1948[14], 1952[15]), ze staro\u017cytnymi monetami (1948[16], 1950[17], 1952[18], 1954[19]), poczty lotniczej (1950)[20], z okazji 4. rocznicy niepodleg\u0142o\u015bci (1952)[21].Zmar\u0142 25 maja 1977 roku[5].Znaczek Poczty Hebrajskiej o warto\u015bci 250 mil. Przedstawia szekla z drugiego roku powstania \u017cydowskiegoAwers biletu zdawkowego o nominale 50 mil z 1948 rokuAwers biletu zdawkowego o nominale 100 mil z 1948 rokuZnaczek z okazji 3. rocznicy niepodleg\u0142o\u015bci IzraelaZnaczek z okazji 70. rocznicy powstania Petach TikwyZ\u0142oty medal projektu Walisza, 1958 rokMoneta z serii pruta z b\u0142\u0119dn\u0105 odmian\u0105 waluty w l.poj.\u2191 ab MuzeumM.\u00a0Izraela\u00a0MuzeumM., \u05d0\u05d5\u05d8\u05d4 \u05d5\u05d5\u05d0\u05dc\u05d9\u05e9 [dost\u0119p 2021-10-13]\u00a0 (hebr.).\u2191 ab MuzeumM.\u00a0Izraela\u00a0MuzeumM., Otte Wallish [dost\u0119p 2021-10-13]\u00a0 (ang.).\u2191 abc  Saar 2015 \u2193.\u2191 abcd \u05e9\u05d9\u05de\u05d5\u05e8 \u05d4\u05de\u05d5\u05e8\u05e9\u05ea \u05d4\u05d9\u05e9\u05e8\u05d0\u05dc\u05d9\u05ea, \u05d9\u05d5\u05e6\u05e8\u05d9 \u05d4\u05db\u05e8\u05d6\u05d5\u05ea – \u05d0\u05d5\u05d8\u05d4 \u05d5\u05dc\u05d9\u05e9 [dost\u0119p 2021-10-14]\u00a0.\u2191 abcd  Rubinsztejn 2015 \u2193.\u2191 abcd \u05d0\u05d5\u05d8\u05d4 \u05d5\u05dc\u05d9\u05e9 – \u05e4\u05e0\u05d9 \u05e2\u05dd \u05d5\u05d0\u05e8\u05e5, \u201e\u05e4\u05d5\u05e8\u05d8\u05e4\u05d5\u05dc\u05d9\u05d5\u201d, 21 maja 2015 [dost\u0119p 2021-10-14]\u00a0.\u2191 abcde  Aderet 2015 \u2193.\u2191 Israel PhilatelicI.P.\u00a0Federation\u00a0Israel PhilatelicI.P., COINS DOAR IVRI 1948 [dost\u0119p 2021-10-14]\u00a0.\u2191  Mishory \u2193.\u2191 BankB.\u00a0Izraela\u00a0BankB., Pruta Series [dost\u0119p 2021-10-14]\u00a0.\u2191 BankB.\u00a0Izraela\u00a0BankB., Fractional Currency [dost\u0119p 2021-10-14]\u00a0.\u2191 abc  Sznejdor 2011 \u2193, s.\u00a036.\u2191  Sznejdor 2011 \u2193, s.\u00a038.\u2191 Israel PhilatelicI.P.\u00a0Federation\u05e2\u05d1\u05e8\u05d9\u05ea\u00a0Israel PhilatelicI.P., FESTIVALS 5709 (1948) [dost\u0119p 2021-10-14]\u00a0.\u2191 Israel PhilatelicI.P.\u00a0Federation\u00a0Israel PhilatelicI.P., FESTIVALS 5713 (1952) [dost\u0119p 2021-10-14]\u00a0.\u2191 Israel PhilatelicI.P.\u00a0Federation\u00a0Israel PhilatelicI.P., COINS 1949 [dost\u0119p 2021-10-14]\u00a0.\u2191 Israel PhilatelicI.P.\u00a0Federation\u00a0Israel PhilatelicI.P., COINS 1950 [dost\u0119p 2021-10-14]\u00a0.\u2191 Israel PhilatelicI.P.\u00a0Federation\u00a0Israel PhilatelicI.P., COINS 1952 [dost\u0119p 2021-10-14]\u00a0.\u2191 Israel PhilatelicI.P.\u00a0Federation\u00a0Israel PhilatelicI.P., COINS 1954 [dost\u0119p 2021-10-14]\u00a0.\u2191 Israel PhilatelicI.P.\u00a0Federation\u00a0Israel PhilatelicI.P., AIRMAIL 1950 [dost\u0119p 2021-10-14]\u00a0.\u2191 Israel PhilatelicI.P.\u00a0Federation\u00a0Israel PhilatelicI.P., FOURTH INDEPENDENCE DAY [dost\u0119p 2021-10-14]\u00a0.OferO.\u00a0Aderet\u00a0OferO., The Man Who Designed Israel\u2019s Independence, \u201eHa-Arec\u201d, 18 czerwca 2015 [dost\u0119p 2021-10-14]\u00a0.AlecA.\u00a0Mishory\u00a0AlecA., Israel National Symbols: The State Emblem, \u201eJewish Virtual Library\u201d [dost\u0119p 2021-10-07]\u00a0.AdiA.\u00a0Rubinsztejn\u00a0AdiA., \u05d4\u05de\u05e2\u05e6\u05d1 \u05d4\u05e2\u05d1\u05e8\u05d9 \u05d4\u05e8\u05d0\u05e9\u05d5\u05df, \u201eIsrael ha-Jom\u201d, 21 maja 2015 [dost\u0119p 2021-10-14]\u00a0.JuwalJ.\u00a0Saar\u00a0JuwalJ., \u05ea\u05e2\u05e8\u05d5\u05db\u05d4 \u05d7\u05d3\u05e9\u05d4 \u05de\u05e6\u05d9\u05d2\u05d4 \u05d0\u05ea \u05e4\u05d5\u05e2\u05dc\u05d5 \u05e9\u05dc \u05de\u05e2\u05e6\u05d1 \u05d4\u05ea\u05e4\u05d0\u05d5\u05e8\u05d4 \u05dc\u05d4\u05db\u05e8\u05d6\u05ea \u05d4\u05e2\u05e6\u05de\u05d0\u05d5\u05ea, \u201eTimeOut\u201d, 4 czerwca 2015 [dost\u0119p 2021-10-14]\u00a0.NerihuN.\u00a0Sznejdor\u00a0NerihuN., \u05e2\u05d1\u05d3\u05d5\u05ea, \u05e9\u05d7\u05e8\u05d5\u05e8 \u05d5\u05d9\u05e6\u05d9\u05e8\u05d4. \u05e2\u05dc \u05d2\u05dc\u05d2\u05d5\u05dc\u05d9 \u05d4\u05de\u05d3\u05dc\u05d9\u05d4 \u05d4\u05e8\u05d0\u05e9\u05d5\u05e0\u05d4 \u05e9\u05dc \u05de\u05d3\u05d9\u05e0\u05ea \u05d9\u05e9\u05e8\u05d0\u05dc, \u201e\u05e2\u05ea-\u05de\u05d5\u05dc\u201d (216), 2011, s. 35\u201338 [dost\u0119p 2021-10-06]\u00a0."},{"@context":"http:\/\/schema.org\/","@type":"BreadcrumbList","itemListElement":[{"@type":"ListItem","position":1,"item":{"@id":"https:\/\/wiki.edu.vn\/pl\/wiki\/#breadcrumbitem","name":"Enzyklop\u00e4die"}},{"@type":"ListItem","position":2,"item":{"@id":"https:\/\/wiki.edu.vn\/pl\/wiki\/2017\/03\/28\/ote-walisz-wikipedia-wolna-encyklopedia\/#breadcrumbitem","name":"Ote Walisz \u2013 Wikipedia, wolna encyklopedia"}}]}]