[{"@context":"http:\/\/schema.org\/","@type":"BlogPosting","@id":"https:\/\/wiki.edu.vn\/pl\/wiki\/2017\/08\/28\/owinska-wikipedia-wolna-encyklopedia\/#BlogPosting","mainEntityOfPage":"https:\/\/wiki.edu.vn\/pl\/wiki\/2017\/08\/28\/owinska-wikipedia-wolna-encyklopedia\/","headline":"Owi\u0144ska \u2013 Wikipedia, wolna encyklopedia","name":"Owi\u0144ska \u2013 Wikipedia, wolna encyklopedia","description":"Artyku\u0142 52\u00b030\u203241.57\u2033N 16\u00b058\u203234.10\u2033E – b\u0142\u0105d 0 m WD 52\u00b030’41″N, 16\u00b058’38″E – b\u0142\u0105d 38 m Odleg\u0142o\u015b\u0107 80 m Owi\u0144ska \u2013 wie\u015b","datePublished":"2017-08-28","dateModified":"2017-08-28","author":{"@type":"Person","@id":"https:\/\/wiki.edu.vn\/pl\/wiki\/author\/lordneo\/#Person","name":"lordneo","url":"https:\/\/wiki.edu.vn\/pl\/wiki\/author\/lordneo\/","image":{"@type":"ImageObject","@id":"https:\/\/secure.gravatar.com\/avatar\/c9645c498c9701c88b89b8537773dd7c?s=96&d=mm&r=g","url":"https:\/\/secure.gravatar.com\/avatar\/c9645c498c9701c88b89b8537773dd7c?s=96&d=mm&r=g","height":96,"width":96}},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Enzyklop\u00e4die","logo":{"@type":"ImageObject","@id":"https:\/\/wiki.edu.vn\/wiki4\/wp-content\/uploads\/2023\/08\/download.jpg","url":"https:\/\/wiki.edu.vn\/wiki4\/wp-content\/uploads\/2023\/08\/download.jpg","width":600,"height":60}},"image":{"@type":"ImageObject","@id":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/thumb\/1\/1d\/Information_icon4.svg\/16px-Information_icon4.svg.png","url":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/thumb\/1\/1d\/Information_icon4.svg\/16px-Information_icon4.svg.png","height":"16","width":"16"},"url":"https:\/\/wiki.edu.vn\/pl\/wiki\/2017\/08\/28\/owinska-wikipedia-wolna-encyklopedia\/","wordCount":4410,"articleBody":"Artyku\u014252\u00b030\u203241.57\u2033N 16\u00b058\u203234.10\u2033E– b\u0142\u0105d  0 mWD52\u00b030’41″N, 16\u00b058’38″E– b\u0142\u0105d38 m  Odleg\u0142o\u015b\u010780 mOwi\u0144ska \u2013 wie\u015b w Polsce po\u0142o\u017cona w wojew\u00f3dztwie wielkopolskim, w powiecie pozna\u0144skim, w gminie Czerwonak, po\u0142o\u017cona oko\u0142o 8\u00a0km na p\u00f3\u0142noc od granic Poznania.Wie\u015b duchowna Owie\u0144ska, w\u0142asno\u015b\u0107 Klasztoru Cysterek w Owi\u0144skach pod koniec XVI wieku le\u017ca\u0142a w powiecie pozna\u0144skim wojew\u00f3dztwa pozna\u0144skiego[3]. W latach 1975\u20131998 miejscowo\u015b\u0107 po\u0142o\u017cona by\u0142a w wojew\u00f3dztwie pozna\u0144skim.Owi\u0144ska le\u017c\u0105 na trasie szlaku cysterskiego. W XIX w. funkcjonowa\u0142a cegielnia, kt\u00f3ra zaopatrywa\u0142a Twierdz\u0119 Pozna\u0144 oraz inne obiekty w materia\u0142y budowlane.  W Owi\u0144skach powsta\u0142 pierwszy w Polsce i w Europie Park Orientacji Przestrzennej i Ogr\u00f3d Zabaw dla niewidomych (autorski projekt architekt\u00f3w Macieja Jakubowskiego i Szymona Wytykowskiego oraz architektki krajobrazu Renaty Gilmore[4]). Jest on usytuowany w Specjalnym O\u015brodku Szkolno-Wychowawczym dla Dzieci Niewidomych. Park pomaga niewidomym i niedowidz\u0105cym dzieciom przystosowa\u0107 si\u0119 do poruszania si\u0119 samodzielnie w mie\u015bcie. Zosta\u0142 otwarty 3 wrze\u015bnia 2012 r. W maju 2013 r. Park Orientacji zwyci\u0119\u017cy\u0142 w konkursie \u201ePolska Pi\u0119knieje \u2013 7 Cud\u00f3w Funduszy Europejskich\u201d, w kategorii \u201eMiejsce przyjazne dzieciom\u201d[5]. W O\u015brodku powsta\u0142a tak\u017ce pierwsza w Polsce Biblioteka Zapach\u00f3w (autorski projekt pedagoga, Marka Jakubowskiego)[6].Na wsch\u00f3d od wsi dawne \u017cwirownie przekszta\u0142cono w miejsce rekreacji wodnej dla mieszka\u0144c\u00f3w – Akwen Tropicana, uj\u0119cie wody oraz akwen dla w\u0119dkarzy. Pomi\u0119dzy zbiornikami wodnymi  znajduje si\u0119 dawna \u017cu\u017clowa droga, kt\u00f3ra od stacji kolejowej w Owi\u0144skach przez ulic\u0119 Pla\u017cow\u0105 pomi\u0119dzy stawami wiedzie do le\u015bnicz\u00f3wki Potasze.Pierwsza wzmianka w \u017ar\u00f3d\u0142ach pisanych pochodzi z roku 1249 z dokumentu sygnowanego przez Przemys\u0142a I[7] i po \u0142acinie wymienia nazw\u0119 Ovensko[8], jednak znaleziono w pobli\u017cu \u015blady osadnictwa datowane na IV tysi\u0105clecie p.n.e.Miejscowo\u015b\u0107 pod zlatynizowan\u0105 nazw\u0105 Ovensko oraz Owensk wymieniona jest w \u0142aci\u0144skim dokumencie wydanym w Poznaniu w 1280 roku sygnowanym przez Przemys\u0142a II[9]. Kolejny dokument tego ksi\u0119cia wymienia miejscowo\u015b\u0107 pod nazw\u0105 Owensko[10]. Nazw\u0119 miejscowo\u015bci w zlatynizowanej staropolskiiej formie \u201eOuenzko\u201d wymienia spisany ok. 1300 roku \u015bredniowieczny \u0142aci\u0144ski utw\u00f3r opisuj\u0105cy \u017cywot \u015bwi\u0119tej Jadwigi Vita Sanctae Hedwigis[11]. Od za\u0142o\u017cenia w po\u0142owie XIII wieku do kasaty zakonu w 1797 roku w\u0142asno\u015b\u0107 klasztoru cysterek, p\u00f3\u017aniej rodziny von Treskow.Table of ContentsW\u0142asno\u015b\u0107 cysterek[edytuj | edytuj kod]Od 1797 do 1939[edytuj | edytuj kod]Filia Gro\u00df-Rosen[edytuj | edytuj kod]Lata powojenne[edytuj | edytuj kod]Zesp\u00f3\u0142 pocysterski[edytuj | edytuj kod]Ko\u015bci\u00f3\u0142 pw. \u015bw. Miko\u0142aja[edytuj | edytuj kod]Pa\u0142ac w Owi\u0144skach[edytuj | edytuj kod]Szpital psychiatryczny[edytuj | edytuj kod]W\u0142asno\u015b\u0107 cysterek[edytuj | edytuj kod]Klasztor zosta\u0142 ufundowany w latach 1242\u20131252 przez ksi\u0119cia Przemys\u0142a I oraz jego brata ksi\u0119cia Boles\u0142awa Pobo\u017cnego dla si\u00f3str pochodz\u0105cych z Trzebnicy. W ci\u0105gu wiek\u00f3w dzi\u0119ki licznym darowiznom maj\u0105tek klasztorny bardzo si\u0119 powi\u0119kszy\u0142 i obejmowa\u0142 wiele okolicznych wsi (m.in. Barcinek, Biedrusko, Bolechowo, Chludowo, Czerwonak (?), D\u0119bog\u00f3ra, Mi\u0119kowo, Radojewo, Radzim, Skorz\u0119cin, Trzuskotowo, Wierzonka). Na terenie klasztoru siostry prowadzi\u0142y szko\u0142\u0119 \u017ce\u0144sk\u0105.Od 1797 do 1939[edytuj | edytuj kod]Po II rozbiorze Polski w 1793 Owi\u0144ska znalaz\u0142y si\u0119 pod panowaniem Prus. Nast\u0105pi\u0142o odebranie w\u0142asno\u015bci ziem klasztorowi i sprzedanie ich w 1797 berli\u0144skiemu bankierowi Zygmuntowi Ottonowi von Treskow. Okoliczne tereny pozosta\u0142y w\u0142asno\u015bci\u0105 rodziny von Treskow do zako\u0144czenia II wojny \u015bwiatowej w 1945. Zakonnice przebywa\u0142y w klasztorze do 1835, kiedy nast\u0105pi\u0142a ostateczna kasata klasztoru (po \u00f3wczesnym przesiedleniu pozosta\u0142ych zakonnic do innych miejscowo\u015bci). W 1838 w budynkach poklasztornych otwarto zak\u0142ad dla psychicznie chorych, kt\u00f3ry w latach 1870\u20131873 powi\u0119kszono o zesp\u00f3\u0142 zabudowa\u0144 w innej cz\u0119\u015bci Owi\u0144sk. W 1938 r., z okazji 100-lecia istnienia szpitala, odby\u0142 si\u0119 w Poznaniu i Owi\u0144skach zjazd psychiatr\u00f3w z ca\u0142ej Polski.W 1939 Niemcy w ramach akcji T4 zamordowali wszystkich pacjent\u00f3w szpitala (cz\u0119\u015b\u0107 w lasach na p\u00f3\u0142noc od Obornik, cz\u0119\u015b\u0107 zagazowano w Forcie VII).Owi\u0144ska by\u0142y po\u0142\u0105czone przepraw\u0105 promow\u0105 na rzece Warcie z Radojewem. Zosta\u0142a ona zerwana w styczniu 1945 r. w czasie ucieczki Niemc\u00f3w przed Sowietami.Filia Gro\u00df-Rosen[edytuj | edytuj kod]W Owi\u0144skach dzia\u0142a\u0142 niemiecki ob\u00f3z koncentracyjny b\u0119d\u0105cy fili\u0105 obozu Gro\u00df-Rosen[12]. W budynkach po by\u0142ym o\u015brodku wychowawczym, a jeszcze wcze\u015bniej po nowym o\u015brodku eutanazji dla doros\u0142ych przy ul. Kolejowej, mie\u015bci\u0142a si\u0119 szko\u0142a SS im. Adolfa Hitlera. Pomieszczenia przyklasztorne zaj\u0105\u0142 natomiast Wehrmacht. W pomieszczeniach piwnicznych kompleksu pocysterskiego do dnia dzisiejszego (2007) widoczne s\u0105 napisy na \u015bcianie. Sam ko\u015bci\u00f3\u0142 by\u0142 natomiast magazynem. W lasach mie\u015bci\u0142 si\u0119 poligon dla niemieckich \u017co\u0142nierzy i tak zwany panzergrab, czyli r\u00f3w przeciwczo\u0142gowy. Pozosta\u0142o\u015bci po transzejach i sam r\u00f3w widoczne s\u0105 do dzi\u015b.Lata powojenne[edytuj | edytuj kod]Po wojnie w budynkach poklasztornych, od 1946 roku, otwarto Zak\u0142ad Wychowawczy, przeniesiony w 1952 r. na ul. Kolejow\u0105 do zabudowa\u0144 dawnego szpitala psychiatrycznego. W miejsce Zak\u0142adu Wychowawczego w budynkach poklasztornych umieszczono o\u015brodek dla dzieci niewidomych, przeniesiony z zabudowa\u0144 przy ul. Kolejowej, przekszta\u0142cony p\u00f3\u017aniej w Specjalny O\u015brodek Szkolno-Wychowawczy dla Dzieci Niewidomych. W latach powojennych we wsi funkcjonowa\u0142 Dom Pracy Przymusowej przeznaczony dla \u017cebrak\u00f3w, w kt\u00f3rym osadzano przede wszystkim tych, kt\u00f3rzy cyklicznie wracali do tego procederu[13]. Lokalne Pa\u0144stwowe Gospodarstwo Rolne wybudowa\u0142o w 1970 w po\u0142udniowej cz\u0119\u015bci wsi wielkie zak\u0142ady szklarniowe, gdzie hodowane by\u0142y g\u0142\u00f3wnie kwiaty ozdobne.Zesp\u00f3\u0142 pocysterski[edytuj | edytuj kod]\u00a0Osobny artyku\u0142: Klasztor Cysterek w Owi\u0144skach.  Owi\u0144ska znane s\u0105 przede wszystkim z barokowego zespo\u0142u pocysterskiego, na kt\u00f3ry sk\u0142adaj\u0105 si\u0119: ko\u015bci\u00f3\u0142 pw. \u015bw. Jana Chrzciciela, obecnie parafialny \u2013 wybudowany w latach 1720\u20131728 wed\u0142ug projektu Pompeo Ferrariego, klasztor \u2013 wybudowany wed\u0142ug projektu Jana Catenazziego w 1700 r. i odbudowany po po\u017carze w 1720 r. przez Pompeo Ferrariego, a nast\u0119pnie przebudowany w latach 1873\u20131875 dla potrzeb znajduj\u0105cego si\u0119 w\u00f3wczas w nim Szpitala Psychiatrycznego, oraz plebania klasztorna. W budynkach poklasztornych znajduje si\u0119 od 1952 r. Specjalny O\u015brodek Szkolno-Wychowawczy dla Dzieci Niewidomych, w kt\u00f3rym pracowa\u0142 m.in. Tadeusz Piszczek, regionalista.Ko\u015bci\u00f3\u0142 pw. \u015bw. Miko\u0142aja[edytuj | edytuj kod]  Ko\u015bci\u00f3\u0142 pw. \u015bw. Miko\u0142ajaW latach 1574\u20131835 ko\u015bcio\u0142em parafialnym by\u0142 renesansowy ko\u015bci\u00f3\u0142 pw. \u015bw. Miko\u0142aja.Jego budow\u0119 rozpocz\u0119to w pierwszej \u0107wierci XV wieku a uko\u0144czono w 1574 r. W pierwotnym kszta\u0142cie by\u0142budowany w stylu renesansowym. Przebudowany na prze\u0142omie XVII i XVIII wieku w stylu baroku, widocznym w szczycie wschodnim budowli.Ko\u015bci\u00f3\u0142 jest murowany z ceg\u0142y w uk\u0142adzie polskim, nawa i kruchta otynkowane. Posiada jedn\u0105 naw\u0119 z prostok\u0105tnym prezbiterium z ostro\u0142ukowym \u0142ukiem t\u0119czowym; od p\u00f3\u0142nocy znajduje si\u0119 dwuprz\u0119s\u0142owa zakrystia, a od po\u0142udnia kruchta.Nowy strop w prezbiterium zast\u0105pi\u0142 dawny renesansowy pseudokasetonowy. W nawie zachowane s\u0105 trzy stare belki profilowane zdobione malowanymi rozetami[14].Ko\u015bci\u00f3\u0142 od 1939 roku nie by\u0142 u\u017cytkowany i popada\u0142 powoli w ruin\u0119. W latach 90. XX wieku po\u0142o\u017cono dach\u00f3wk\u0119 ceramiczn\u0105.W maju 2018 roku \u015bwie\u017co odnowiony 500-letni ko\u015bci\u00f3\u0142 po\u015bwi\u0119ci\u0142 arcybiskup G\u0105decki. Dzi\u0119ki wsparciu dzi\u0119ki powiatu i starosty pozna\u0144skiego odnowiono wn\u0119trze, m.in. posadzki i \u015bciany. We wn\u0119trzu pr\u00f3cz uroczysto\u015bci sakralnych maj\u0105 odbywa\u0107 si\u0119 wystawy, koncerty i inne wydarzenia[15].Obok znajduje si\u0119 niewielki cmentarz, na kt\u00f3rym w latach 70. XX wieku wydzielono kwater\u0119 dla zmar\u0142ych pensjonariuszy zak\u0142adu opieku\u0144czo-leczniczego znajduj\u0105cego si\u0119 w jednym z budynk\u00f3w dawnego szpitala psychiatrycznego przy ul. Cysterek[16].Pa\u0142ac w Owi\u0144skach[edytuj | edytuj kod]Pi\u0119kny p\u00f3\u017anoklasycystycznym obiektem jest pa\u0142ac pochodz\u0105cy z lat 1804\u20131806, wybudowany dla Ottona von Treskowa, \u00f3wczesnego w\u0142a\u015bciciela Owi\u0144sk. Projektantem budowli by\u0142 jeden z architekt\u00f3w berli\u0144skich, by\u0107 mo\u017ce Karol Fryderyk Schinkel lub Franciszek Catella.Wewn\u0105trz szczeg\u00f3lnie ciekawa jest tr\u00f3jnawowa sie\u0144 z kolumnami oraz nakryty parasolowatym sklepieniem westybul. W \u015bcianie frontowej centralny ryzalit poprzedzony portykiem z czterema doryckimi kolumnami podtrzymuj\u0105cymi balkon. Na pi\u0119trze obszerna sala przez ca\u0142\u0105 szeroko\u015b\u0107 budynku. Pa\u0142ac po\u0142o\u017cony jest w sporym XIX-wiecznym parku, obecnie zaniedbanym. Na podjazd przed pa\u0142acem prowadz\u0105 dwie bramy \u2013 kordegardy.W\u0142a\u015bcicielami do II wojny byli spadkobiercy von Treskow. W czasie wojny w piwnicach tego pa\u0142acu urz\u0105dzono katownie. Po wojnie w pa\u0142acu mie\u015bci\u0142a si\u0119 m.in. szko\u0142a i przedszkole \u2013 w\u00f3wczas stan budynku by\u0142 jeszcze dobry. Sprzedany prywatnemu nabywcy za 500 tys. z\u0142 w latach 90. XX wieku zosta\u0142 pozbawiony wi\u0119kszo\u015bci element\u00f3w wyposa\u017cenia. Obecnie jest ponownie w\u0142asno\u015bci\u0105 gminy i –  zabezpieczony – zosta\u0142 ponownie w 2012 roku wystawiony na sprzeda\u017c za 2,7 mln z\u0142 z zastrze\u017ceniem dost\u0119pu do kilkuhektarowego parku dla mieszka\u0144c\u00f3w[17].Szpital psychiatryczny[edytuj | edytuj kod]  Zak\u0142ad psychiatryczny w Owi\u0144skach\u00a0Osobny artyku\u0142: Zak\u0142ad Psychiatryczny w Owi\u0144skach.W parku przy ul. Kolejowej znajduj\u0105 si\u0119 budynki tzw. nowego zak\u0142adu psychiatrycznego, zbudowanego w latach 60. XIX w. W latach 1952\u20131993 mie\u015bci\u0142 si\u0119 w nim M\u0142odzie\u017cowy Zak\u0142ad Wychowawczy, a od czasu jego zamkni\u0119cia systematycznie popada w ruin\u0119.W miejscowo\u015bci ro\u015bnie pot\u0119\u017cny d\u0105b \u2013 pomnik przyrody. To okaz o obwodzie pnia 796 cm, o wysoko\u015bci 28 m (w 2011). Wiek drzewa to oko\u0142o 480 lat[18].  Wie\u015b po\u0142o\u017cona jest przy drodze wojew\u00f3dzkiej nr 196 z Poznania do W\u0105growca. Znajduje si\u0119 tu r\u00f3wnie\u017c stacja kolejowa Owi\u0144ska linii kolejowej nr 356 Pozna\u0144 Wsch\u00f3d \u2013 Bydgoszcz G\u0142\u00f3wna.Przez wie\u015b przebiega Wielkopolska Droga \u015bw. Jakuba odcinek szlaku pielgrzymkowego do grobu \u015bw. Jakuba w Santiago de Compostela w Hiszpanii.W roku 2012 we wsi powsta\u0142 wyci\u0105g do nart wodnych i wakeboardu WakeSpot b\u0119d\u0105c jedynym tego rodzaju obiektem w okolicy.We wsi dzia\u0142a pi\u0142karski klub sportowy B\u0142\u0119kitni Owi\u0144ska. Wiosn\u0105 2011 klub wywalczy\u0142 awans do IV Ligi.  \u2191 Gmina Czerwonak \u2013 Charakterystyka.\u2191 Oficjalny Spis Pocztowych Numer\u00f3w Adresowych, Poczta Polska S.A., pa\u017adziernik 2022, s. 914 [zarchiwizowane 2022-10-26]\u00a0.\u2191 Atlas historyczny Polski. Wielkopolska w drugiej po\u0142owie XVI wieku. Cz\u0119\u015b\u0107 II. Komentarz. Indeksy, Warszawa 2017, s. 247.\u2191 Park Orientacji Przestrzennej – OWI\u0143SKA – Planeta Kobus\u00f3w (wyro\u015bni\u0119ty portal Ma\u0142ego Podr\u00f3znika) [dost\u0119p 2021-11-23]\u00a0 (pol.).\u2191 Ministerstwo Rozwoju Regionalnego: Znamy zwyci\u0119zc\u00f3w konkursu \u201ePolska Pi\u0119knieje \u2013 7 cud\u00f3w Funduszy Europejskich\u201d.\u2191 MariuszM.\u00a0Sepio\u0142o\u00a0MariuszM., Wszystkie zapachy ciemno\u015bci, www.tygodnikpowszechny.pl, 8 listopada 2021 [dost\u0119p 2021-11-23]\u00a0 (pol.).\u2191 \u201eKodeks dyplomatyczny Wielkopolski\u201d, tom I, Biblioteka K\u00f3rnicka, Pozna\u0144 1877, s. 243.\u2191 KODEKS DYPLOMATYCZNY WIELKOPOLSKI. TOM XI. Dokument nr 1704.\u2191 \u201eKodeks dyplomatyczny Wielkopolski\u201d, tom I, Biblioteka K\u00f3rnicka, Pozna\u0144 1877, s. 465\u2013466.\u2191 \u201eKodeks dyplomatyczny Wielkopolski\u201d, tom I, Biblioteka K\u00f3rnicka, Pozna\u0144 1877, s. 484.\u2191 \u201eMonumenta Poloniae Historica\u201d, Tom IV, Akademia Umiej\u0119tno\u015bci w Krakowie, Lw\u00f3w 1884, \u201eVita Sanctae Hedwigis\u201d, s. 552.\u2191 AbrahamA.\u00a0Kajzer\u00a0AbrahamA., Za drutami \u015bmierci, Wa\u0142brzych: Muzeum Gross-Rosen, 2013, ISBN\u00a0978-83-89824-09-7\u00a0.\u2191 Miko\u0142aj Brenk, Walka czy wsparcie? S\u0142u\u017cby spo\u0142eczne wobec \u017cebrak\u00f3w w Poznaniu w latach 1946-1948, w: red. Joanna Kozielska, Agnieszka Skowro\u0144ska-Pu\u0107ka, W kr\u0119gu dzia\u0142a\u0144 pomocowych i poradniczych, Wydawnictwo Naukowe UAM, Pozna\u0144, 2016, s. 195\u2191 Ko\u015bci\u00f3\u0142 pw. \u015aw. Miko\u0142aja w Owi\u0144skach, Powiat Pozna\u0144ski [dost\u0119p 2019-12-27]\u00a0 (pol.).\u2191 BognaB.\u00a0Kisiel\u00a0BognaB., Odnowiono zabytkowy ko\u015bci\u00f3\u0142 \u015bw. Miko\u0142aja w Owi\u0144skach. W niedziele po\u015bwi\u0119ci\u0142 go abp Stanis\u0142aw G\u0105decki [ZDJ\u0118CIA], G\u0142os Wielkopolski, 7 maja 2018 [dost\u0119p 2019-12-27]\u00a0 (pol.).\u2191 Strona internetowa parafii Owi\u0144ska. [dost\u0119p 2011-09-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-11-26)].\u2191 RobertR.\u00a0Dom\u017ca\u0142\u00a0RobertR., Pa\u0142ac w Owi\u0144skach na sprzeda\u017c, G\u0142os Wielkopolski, 27 sierpnia 2012 [dost\u0119p 2019-12-27]\u00a0 (pol.).\u2191 Krzysztof Borkowski, Robert Tomusiak, Pawe\u0142 Zarzy\u0144ski. Drzewa Polski. 2016. s. 214\u2013215.Zobacz  w indeksie S\u0142ownika geograficznego Kr\u00f3lestwa Polskiego has\u0142o Owi\u0144ska"},{"@context":"http:\/\/schema.org\/","@type":"BreadcrumbList","itemListElement":[{"@type":"ListItem","position":1,"item":{"@id":"https:\/\/wiki.edu.vn\/pl\/wiki\/#breadcrumbitem","name":"Enzyklop\u00e4die"}},{"@type":"ListItem","position":2,"item":{"@id":"https:\/\/wiki.edu.vn\/pl\/wiki\/2017\/08\/28\/owinska-wikipedia-wolna-encyklopedia\/#breadcrumbitem","name":"Owi\u0144ska \u2013 Wikipedia, wolna encyklopedia"}}]}]