Protektorat Czech i Moraw – Wikipedia, wolna encyklopedia
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Protektorat Czech i Moraw (cz. Protektorát Čechy a Morava, niem. Protektorat Böhmen und Mähren) – autonomiczna jednostka administracyjna utworzona 16 marca 1939 przez niemiecką Rzeszę z okupowanych od 15 marca 1939 Czech, Moraw i Śląska Czeskiego, nieprzyłączonych w konsekwencji układu monachijskiego do III Rzeszy 30 września 1938 jako Kraj Sudetów (niem. Sudetenland). Większość społeczności międzynarodowej nigdy nie uznała istnienia tego tworu.
Protektorat wchodził w skład tzw. Wielkich Niemiec (Großdeutsches Reich), ale miał wewnętrzny samorząd, natomiast władze Niemiec pozostawiły sobie prawo zawieszania przepisów i zarządzeń władz czeskich. Autonomia była stopniowo ograniczana przez okupanta metodą faktów dokonanych – poprzez infiltrację Gestapo, wzmożone represje, ucisk językowy i rabunek czeskiej gospodarki. Protektorat Czech i Moraw istniał formalnie do końca II wojny światowej. Prezydentem rządu kolaborującego z Niemcami był Emil Hácha, do 15 marca 1939 prezydent Czecho-Słowacji. Społecznym oparciem władz kolaboracyjnych była masowa organizacja Narodowe Zjednoczenie (deklaracje członkowskie podpisało ponad 98% pełnoletnich Czechów).
- Prezydent
- Protektorzy
- Premierzy
- Ministrowie
- Osobna strona: Kategoria:Ministrowie Protektoratu Czech i Moraw.
Polityka zagraniczna i obronna pozostawały w gestii III Rzeszy
Formacje kolaboracyjne polityczne, paramilitarne i militarne[edytuj | edytuj kod]
- Osobny artykuł: Korona Protektoratu Czech i Moraw.
Jednostkę walutową Protektoratu stanowiła korona Protektoratu Czech i Moraw (emitowano monety i banknoty z napisami w językach niemieckim i czeskim).
Lata 1939–1940[edytuj | edytuj kod]
(Podział na kraje, powiaty (Oberlandratsbezirke)[1] i przynależące do nich miasta)
Böhmen | |
Budweis | Budweis, Moldauthein, Neuhaus, Wittingau |
Deutsch-Brod | Chotieborsch, Deutsch Brod, Gumpolds,
Kamnitz an der Linde, Ledetsch an der Sasau, Pilgrams, Wlaschim |
Jitschin | Horschitz, Jitschin, Jungbunzlau, Münchengrätz, Neupaka, Semil, Starkenbach, Turnau |
Kladno | Beraun, Kladno, Laun, Rakonitz, Schlan |
Klattau | Blatna, Klattau, Pschestitz, Schüttenhofen, Strakonitz, Taus |
Kolin | Böhmisch Brod, Kolin, Kuttenberg, Neu Bidschow, Neuenburg an der Elbe, Podiebrad, Tschaslau |
Königgrätz | Königgrätz, Königinhof an der Elbe, Nachod, Neustadt an der Mettau, Reichenau, Senftenberg |
Melnik | Brandeis an der Elbe, Kralup an der Moldau, Melnik, Raudnitz an der Elbe |
Pardubitz | Chrudim, Hohenmauth, Leitomischl, Pardubitz, Politschka |
Pilsen | Horschowitz, Kralowitz, Pilsen, Rokitzan, |
Prag | Eule, Hauptstadt Prag, Prag-Land, Ritschan |
Tabor | Beneschau, Mühlhausen, Pibrans, Pisek, Seltschan, Tabor |
Mähren | |
Brünn | Brünn-Land, Landeshauptstadt Brünn, Gaya, Göding, Tischnowitz |
Iglau | Datschitz, Groß Meseritsch, Iglau, Mährisch Budwitz, Neustadtl, Trebitsch |
Kremsier | Holleschau, Kremsier, Wallachisch Meseritsch, Wischau |
Mährisch Ostrau | Friedberg, Friedeck, Mährisch Ostrau |
Olmütz, | Mährisch Weißkirchen, Olmütz-Land, Olmütz-Stadt, Prerau |
Proßnitz | Boskowitz, Littau, Proßnitz |
Zlin | Ungarisch Brod, Ungarisch Hradisch, Wsetin, Zlin |
Lata 1940–1942[edytuj | edytuj kod]
Böhmen | |
Budweis | Budweis, Moldauthein, Wittingau, Wodnian |
Jitschin | Brandeis an der Elbe, Jitschin, Jungbunzlau, Melnik, Münchengrätz, Neupaka, Semil, Starkenbach, Turnau |
Kladno | Beraun, Kladno, Kralup an der Moldau, Laun, Rakonitz, Raudnitz an der Elbe, Schlan |
Klattau | Blatna, Klattau, Pisek, Pschestitz, Schüttenhofen, Strakonitz, Taus |
Kolin | Böhmisch Brod, Gumpolds, Kolin, Kuttenberg, Ledetsch an der Sasau, Neu Bidschow, Neuenburg an der Elbe, Podiebrad, Tschaslau |
Königgrätz | Horschitz, Königgrätz, Königinhof an der Elbe, Nachod, Neustadt an der Mettau, Reichenau, Senftenberg |
Pardubitz | Chotieborsch, Chrudim, Hohenmauth, Leitomischl, Pardubitz |
Pilsen | Horschowitz, Kralowitz, Pilsen, Rokitzan, |
Prag | Eule, Hauptstadt Prag, Prag-Land, Ritschan |
Tabor | Beneschau, Kamnitz an der Linde, Mühlhausen, Pibrans, Pilgrams, Seltschan, Tabor, Wlaschim |
Mähren | |
Brünn | Boskowitz, Brünn-Land, Landeshauptstadt Brünn, Tischnowitz, Wischau |
Iglau | Groß Meseritsch, Iglau, Mährisch Budwitz, Neustadtl, Teltsch, Trebitsch |
Mährisch Ostrau | Friedberg, Friedeck, Mährisch Ostrau, Wallachisch Meseritsch, Wsetin |
Olmütz, | Kremsier, Littau, Mährisch Weißkirchen, Olmütz-Land, Olmütz-Stadt, Proßnitz, Prerau |
Zlin | Gaya, Göding, Holleschau, Ungarisch Brod, Ungarisch Hradisch, Zlin |
Lata 1942–1945[edytuj | edytuj kod]
Böhmen | |
Budweis | Budweis, Gumpolds, Ledetsch, Pilgrams, Tabor, Wittingau |
Königgrätz | Chrudim, Hohenmauth, Jitschin, Königgrätz, Königinhof, Leitomischl, Nachod, Neu Bidschow, Neuenburg, Pardubitz, Reichenau, Semil |
Pilsen | Klattau, Kralowitz Pilsen-Land, Pilsen-Stadt, Pisek, Schüttenhofen, Strakonitz, Taus |
Prag | Beneschau, Beraun, Böhmisch Brod, Brandeis, Jungbunzlau, Kladno, Kolin, Laun, Melnik, Pibrans, Prag-Land-Nord, Prag-Land-Süd, Prag-Stadt, Rakonitz, Raudnitz, Schlan, Seltschan, Tschaslau |
Mähren | |
Brünn | Boskowitz, Brünn-Land, Brünn-Stadt, Gaya, Göding, Ungarisch Brod, Ungarisch Hradisch, Wischau, Zlin |
Iglau | Groß Meseritsch, Iglau, Mährisch Budwitz, Neustadtl, Trebitsch |
Mährisch Ostrau | Friedberg, Kremsier, Littau, Mährisch Ostrau, Mährisch Weißkirchen, Olmütz-Land, Olmütz-Stadt, Prerau, Proßnitz, Wallachisch Meseritsch, Wsetin |
Miejscowości powyżej 20 tys. ludności (stan na 01.12.1930)[edytuj | edytuj kod]
Czechy[edytuj | edytuj kod]
- Praga (848 823)
- Pilzno (114 704)
- Czeskie Budziejowice (43 788)
- Pardubice (28 846)
- Kladno (20 751)
Morawy[edytuj | edytuj kod]
- Brno (264 925)
- Morawska Ostrawa (125 304)
- Ołomuniec (66 440)
- Prościejów (33 481)
- Igława (31 028)
- Przerów (22 280)
- Śląska Ostrawa (22 242)
- Zlin (21 582)[2]
- Osobny artykuł: Czechosłowacki ruch oporu.
W Protektoracie działał czeski ruch oporu. Działania nie przybrały znaczącego zakresu zbrojnego, działalność konspiracyjną prowadziła KPCz i podziemie beneszowskie (głównie Centralny Komitet Krajowego Ruchu Oporu). Największym sukcesem był udany zamach na protektora Reinharda Heydricha w 1942 roku, przygotowany przez czechosłowacki rząd emigracyjny.
Organizacje ruchu oporu:
Recent Comments