[{"@context":"http:\/\/schema.org\/","@type":"BlogPosting","@id":"https:\/\/wiki.edu.vn\/pl\/wiki\/2017\/10\/01\/guzoczyrka-debowa-wikipedia-wolna-encyklopedia\/#BlogPosting","mainEntityOfPage":"https:\/\/wiki.edu.vn\/pl\/wiki\/2017\/10\/01\/guzoczyrka-debowa-wikipedia-wolna-encyklopedia\/","headline":"Guzoczyrka d\u0119bowa \u2013 Wikipedia, wolna encyklopedia","name":"Guzoczyrka d\u0119bowa \u2013 Wikipedia, wolna encyklopedia","description":"Guzoczyrka d\u0119bowa, czyre\u0144 d\u0119bowy (Fomitiporia robusta (P. Karst.) Fiasson & Niemel\u00e4) \u2013 gatunek grzyb\u00f3w z rodziny szczeciniakowatych (Hymenochaetaceae)[1]. Pozycja w","datePublished":"2017-10-01","dateModified":"2017-10-01","author":{"@type":"Person","@id":"https:\/\/wiki.edu.vn\/pl\/wiki\/author\/lordneo\/#Person","name":"lordneo","url":"https:\/\/wiki.edu.vn\/pl\/wiki\/author\/lordneo\/","image":{"@type":"ImageObject","@id":"https:\/\/secure.gravatar.com\/avatar\/c9645c498c9701c88b89b8537773dd7c?s=96&d=mm&r=g","url":"https:\/\/secure.gravatar.com\/avatar\/c9645c498c9701c88b89b8537773dd7c?s=96&d=mm&r=g","height":96,"width":96}},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Enzyklop\u00e4die","logo":{"@type":"ImageObject","@id":"https:\/\/wiki.edu.vn\/wiki4\/wp-content\/uploads\/2023\/08\/download.jpg","url":"https:\/\/wiki.edu.vn\/wiki4\/wp-content\/uploads\/2023\/08\/download.jpg","width":600,"height":60}},"image":{"@type":"ImageObject","@id":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/thumb\/2\/2e\/2008-03-13_Fomitiporia_robusta_23473.jpg\/240px-2008-03-13_Fomitiporia_robusta_23473.jpg","url":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/thumb\/2\/2e\/2008-03-13_Fomitiporia_robusta_23473.jpg\/240px-2008-03-13_Fomitiporia_robusta_23473.jpg","height":"180","width":"240"},"url":"https:\/\/wiki.edu.vn\/pl\/wiki\/2017\/10\/01\/guzoczyrka-debowa-wikipedia-wolna-encyklopedia\/","wordCount":2065,"articleBody":"      Guzoczyrka d\u0119bowa, czyre\u0144 d\u0119bowy (Fomitiporia robusta (P. Karst.) Fiasson & Niemel\u00e4) \u2013 gatunek grzyb\u00f3w z rodziny szczeciniakowatych (Hymenochaetaceae)[1].  Pozycja w klasyfikacji wed\u0142ug Index Fungorum: Fomitiporia, Hymenochaetaceae, Hymenochaetales, Incertae sedis, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].Po raz pierwszy takson ten zdiagnozowa\u0142 w 1889 r. Petter Karsten nadaj\u0105c mu nazw\u0119 Fomes robustus. Obecn\u0105, uznan\u0105 przez Index Fungorum nazw\u0119 nadali mu w 1984 r. Fiasson i Tuomo Niemel\u00e4 przenosz\u0105c go do rodzaju Fomitoporia[1].  Ma ponad 40 synonim\u00f3w. Niekt\u00f3re z nich[2]:Fomes tuberosus (L\u00e1zaro Ibiza) Sacc. & Trotter 1925Fomitiporia texana (Murrill) Nuss 1986Ochroporus robustus (P. Karst.) J. Schr\u00f6t. ex Donk 1933Phellinus aestriplex (E.H.L. Krause) E.H.L. Krause 1934Phellinus robustus (P. Karst.) Bourdot & Galzin 1928Polyporus robustus (P. Karst.) S. Lundell & Nannf. 1936Nazw\u0119 polsk\u0105 \u201eczyre\u0144 d\u0119bowy\u201d nada\u0142 Stanis\u0142aw Doma\u0144ski w 1967 r. W\u00f3wczas gatunek ten zaliczany by\u0142 do rodzaju Phellinus (czyre\u0144). Wed\u0142ug Index Fungorum gatunek ten obecnie nale\u017cy do rodzaju Fomitoporia, tak wi\u0119c nazwa polska jest niesp\u00f3jna z aktualn\u0105 nazw\u0105 naukow\u0105. Nazw\u0119 \u201eguzoczyrka d\u0119bowa\u201d uwzgl\u0119dniaj\u0105c\u0105 odr\u0119bno\u015b\u0107 od rodzaju czyre\u0144 w 2015 r. zaproponowa\u0142a grupa mykolog\u00f3w w publikacji Karasi\u0144skiego i in.[3], a jej u\u017cywanie Komisja ds. Polskiego Nazewnictwa Grzyb\u00f3w Polskiego Towarzystwa Mykologicznego zarekomendowa\u0142a w 2021 r.[4]OwocnikOwocnik wieloletni, twardy i zdrewnia\u0142y \u2013 typowa huba. Wyst\u0119puje pojedynczo, lub w grupach, w kt\u00f3rych s\u0105siednie owocniki czasami zrastaj\u0105 si\u0119 z sob\u0105. Pojedynczy osobnik ma kszta\u0142t p\u00f3\u0142kulisty, kopytkowaty lub guzowaty, osi\u0105ga szeroko\u015b\u0107 do 30 cm i grubo\u015b\u0107 do 20 cm. Do pod\u0142o\u017ca przyrasta bokiem. Powierzchnia g\u00f3rna nier\u00f3wna, czasami wyra\u017anie pag\u00f3rkowata, zazwyczaj pop\u0119kana i szeroko, koncentrycznie strefowana. Pocz\u0105tkowo jest delikatnie aksamitna lub filcowata i \u017c\u00f3\u0142tordzawa, potem naga i coraz ciemniejsza \u2013 ciemnordzawa, oliwkowa, szarobr\u0105zowa do niemal czarnej. Brzeg t\u0119py, szeroki, zaokr\u0105glony, nieco falisty i zawsze ja\u015bniejszy \u2013 \u017c\u00f3\u0142tordzawy[5].HymenoforRurkowaty, u m\u0142odych osobnik\u00f3w br\u0105zowy, u starszych szarobr\u0105zowy. Rurki  o d\u0142ugo\u015bci (2\u2013) 3\u20135 (7\u2013) mm, nieco ja\u015bniejsze od mi\u0105\u017cszu. Tworz\u0105 wiele warstw, wyra\u017anie oddzielonych cienkimi warstwami tramy. Pory okr\u0105g\u0142e i bardzo drobne, o \u015brednicy 0,15\u20130,25 mm,  na 1 mm mie\u015bci si\u0119 ich 5\u20136. Pocz\u0105tkowo s\u0105 \u017c\u00f3\u0142tobr\u0105zowe, potem ciemnobr\u0105zowe lub jasnocynamonowe i cz\u0119sto omszone. Stare pory cz\u0119sto zarastaj\u0105 br\u0105zow\u0105 grzybni\u0105. Zapach s\u0142aby, smak niewyra\u017any[5].  Mi\u0105\u017cszBardzo twardy i drewnowaty, s\u0142abo strefowany, pod dzia\u0142aniem KOH czerniej\u0105cy. Ma grubo\u015b\u0107 do 8 cm, jedwabisty po\u0142ysk, barw\u0119 pocz\u0105tkowo \u017c\u00f3\u0142to-rdzaw\u0105, potem rdzawocynamonow\u0105[5].Cechy mikroskopowePodstawki o rozmiarach 8\u201311 \u00d7 5\u20136 \u03bcm, 4\u2013sterygmowe ze sprz\u0105\u017ck\u0105 w nasadzie. W hymenium wyst\u0119puj\u0105 liczne, cienko\u015bcienne, hialinowe i nabrzmia\u0142e w \u015brodku cystydiole o d\u0142ugo\u015bci 25\u201340 \u03bcm, szeroko\u015bci 8\u20139,5 \u03bcm u podstawy i 1,5\u20132 \u03bcm na szczycie[6]. Wysyp zarodnik\u00f3w bia\u0142y. Zarodniki o kszta\u0142cie od kulistego do szerokojajowatego lub \u0142ezkowatego, o nieco zaostrzonej podstawie, g\u0142adkie, bezbarwne, grubo\u015bcienne, o rozmiarach 6,5\u20137,5 \u00d7 6\u20137 \u03bcm[5].Wyst\u0119puje w Ameryce P\u00f3\u0142nocnej, \u015arodkowej i Po\u0142udniowej, Europie, Azji i na Nowej Zelandii[7]. W Polsce nie jest pospolity, ale nie jest zagro\u017cony[8].Wyst\u0119puje w lasach li\u015bciastych, mieszanych i w parkach, g\u0142\u00f3wnie na d\u0119bie szypu\u0142kowym[8], rzadziej na innych drzewach li\u015bciastych; na buku, g\u0142ogu, robinii[5].Paso\u017cyt i saprotrof. Do drzew wnika przez rany. Owocniki tworzy na pniach i grubszych konarach \u017cywych drzew, oraz w kr\u00f3tkim czasie po ich obumarciu. Powoduje bia\u0142\u0105 zgnilizn\u0119 drewna. Ochrona polega na unikaniu zranie\u0144 drzew podczas prac le\u015bnych oraz usuwaniu pora\u017conych drzew[5].\u2191 abc Index  Fungorum [dost\u0119p 2017-10-12]\u00a0.\u2191 Species  Fungorum [dost\u0119p 2017-10-12]\u00a0.\u2191 DariuszD.\u00a0Karasi\u0144ski\u00a0DariuszD. i inni, Grzyby wielkoowocnikowe Kampinoskiego Parku Narodowego, Izabelin: Kampinoski Park Narodowy, 2015, s. 125, ISBN\u00a0978-83-61144-95-3\u00a0.\u2191 Rekomendacja nr 2\/2021 Komisji ds. Polskiego Nazewnictwa Grzyb\u00f3w Polskiego Towarzystwa Mykologicznego [dost\u0119p 2021-07-16]\u00a0.\u2191 abcdef PiotrP.\u00a0\u0141akomy\u00a0PiotrP., Atlas hub, Warszawa: Multico Oficyna Wydawnicza, 2008, ISBN\u00a0978-83-7073-650-7\u00a0.\u2191 Mycobank. ”Phellinus robustus” [dost\u0119p 2015-01-12]\u00a0.\u2191 Discover Life Maps [dost\u0119p 2016-01-10]\u00a0.\u2191 ab W\u0142adys\u0142awW.\u00a0Wojewoda\u00a0W\u0142adys\u0142awW., Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzyb\u00f3w podstawkowych Polski, Krak\u00f3w: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN\u00a083-89648-09-1\u00a0.Identyfikatory zewn\u0119trzne\u00a0(takson):"},{"@context":"http:\/\/schema.org\/","@type":"BreadcrumbList","itemListElement":[{"@type":"ListItem","position":1,"item":{"@id":"https:\/\/wiki.edu.vn\/pl\/wiki\/#breadcrumbitem","name":"Enzyklop\u00e4die"}},{"@type":"ListItem","position":2,"item":{"@id":"https:\/\/wiki.edu.vn\/pl\/wiki\/2017\/10\/01\/guzoczyrka-debowa-wikipedia-wolna-encyklopedia\/#breadcrumbitem","name":"Guzoczyrka d\u0119bowa \u2013 Wikipedia, wolna encyklopedia"}}]}]