[{"@context":"http:\/\/schema.org\/","@type":"BlogPosting","@id":"https:\/\/wiki.edu.vn\/pl\/wiki\/2017\/10\/01\/marabut-indyjski-wikipedia-wolna-encyklopedia\/#BlogPosting","mainEntityOfPage":"https:\/\/wiki.edu.vn\/pl\/wiki\/2017\/10\/01\/marabut-indyjski-wikipedia-wolna-encyklopedia\/","headline":"Marabut indyjski \u2013 Wikipedia, wolna encyklopedia","name":"Marabut indyjski \u2013 Wikipedia, wolna encyklopedia","description":"Marabut indyjski (Leptoptilos dubius) \u2013 gatunek ptaka z rodziny bocian\u00f3w (Ciconiidae). Nale\u017cy do rodzaju obejmuj\u0105cego r\u00f3wnie\u017c marabuta jawajskiego (L. javanicus)","datePublished":"2017-10-01","dateModified":"2017-10-01","author":{"@type":"Person","@id":"https:\/\/wiki.edu.vn\/pl\/wiki\/author\/lordneo\/#Person","name":"lordneo","url":"https:\/\/wiki.edu.vn\/pl\/wiki\/author\/lordneo\/","image":{"@type":"ImageObject","@id":"https:\/\/secure.gravatar.com\/avatar\/c9645c498c9701c88b89b8537773dd7c?s=96&d=mm&r=g","url":"https:\/\/secure.gravatar.com\/avatar\/c9645c498c9701c88b89b8537773dd7c?s=96&d=mm&r=g","height":96,"width":96}},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Enzyklop\u00e4die","logo":{"@type":"ImageObject","@id":"https:\/\/wiki.edu.vn\/wiki4\/wp-content\/uploads\/2023\/08\/download.jpg","url":"https:\/\/wiki.edu.vn\/wiki4\/wp-content\/uploads\/2023\/08\/download.jpg","width":600,"height":60}},"image":{"@type":"ImageObject","@id":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/thumb\/0\/02\/GiganticCrane.jpg\/170px-GiganticCrane.jpg","url":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/thumb\/0\/02\/GiganticCrane.jpg\/170px-GiganticCrane.jpg","height":"255","width":"170"},"url":"https:\/\/wiki.edu.vn\/pl\/wiki\/2017\/10\/01\/marabut-indyjski-wikipedia-wolna-encyklopedia\/","wordCount":13257,"articleBody":"Marabut indyjski (Leptoptilos dubius) \u2013 gatunek ptaka z rodziny bocian\u00f3w (Ciconiidae). Nale\u017cy do rodzaju obejmuj\u0105cego r\u00f3wnie\u017c marabuta jawajskiego (L. javanicus) oraz marabuta afryka\u0144skiego (L. crumenifer). Niegdy\u015b wyst\u0119powa\u0142 na du\u017cym obszarze w po\u0142udniowej Azji, g\u0142\u00f3wnie w Indiach, cho\u0107 jego zasi\u0119g ci\u0105gn\u0105\u0142 si\u0119 na wsch\u00f3d po Borneo. Obecnie jest ograniczony do niewielkiego terenu z dwoma znanymi populacjami l\u0119gowymi. Jedna wyst\u0119puje w Indiach, z najwi\u0119ksz\u0105 koloni\u0105 w stanie Asam, druga w Kambod\u017cy. Po sezonie l\u0119gowym u marabut\u00f3w indyjskich zachodzi dyspersja pol\u0119gowa. S\u0105 to bociany o masywnych dziobach w kszta\u0142cie klina, nagiej g\u0142owie oraz rzucaj\u0105cym si\u0119 w oczy worku na gardle. Za dnia szybuj\u0105 w kominach termicznych wraz z s\u0119pami, z kt\u00f3rymi dziel\u0105 zwyczaj poszukiwania padliny. \u017bywi\u0105 si\u0119 g\u0142\u00f3wnie truch\u0142ami i odpadkami; s\u0105 jednak oportunistami i niekiedy tak\u017ce poluj\u0105 na kr\u0119gowce. Angielska nazwa Greater Adjutant (dos\u0142. wi\u0119kszy adiutant, w odr\u00f3\u017cnieniu od marabuta jawajskiego, po angielsku zwanego mniejszym) pochodzi od ich sposobu chodzenia, przywodz\u0105cego na my\u015bl sztywny, wojskowy ch\u00f3d. Niegdy\u015b by\u0142y to ptaki bardzo pospolite, jednak ich liczebno\u015b\u0107 spad\u0142a, prawdopodobnie ze wzgl\u0119du na polepszenie warunk\u00f3w sanitarnych. Obecnie (2018) s\u0105 zagro\u017cone. W 2008 oszacowano ca\u0142kowit\u0105 liczebno\u015b\u0107 na blisko 1000 osobnik\u00f3w. W XIX wieku szczeg\u00f3lnie liczne by\u0142y w Kalkucie. Lokalnie znane by\u0142y jako hargila (co z bengalskiego oznacza \u201epo\u0142ykacz ko\u015bci\u201d) i uznawane za nieczyste ptaki, zwykle nie by\u0142y niepokojone, jednak czasami zabijano je dla mi\u0119sa, kt\u00f3re wykorzystywano w medycynie ludowej. Niegdy\u015b marabuty znajdowa\u0142y si\u0119 w logo Kolkata Municipal Corporation, jako ptaki cenione za swoje \u201eoczyszczanie\u201d terenu.    \u201eGigantic Crane\u201d z General Synopsis of Birds (1781\u20131801) LathamaJohn Latham w 1773 opisa\u0142 pewne ptaki z Kalkuty, bazuj\u0105c na opisie Edwarda Ivesa z Voyage to India, w pierwszym suplemencie do General Synopsis of Birds; za\u0142\u0105czy\u0142 r\u00f3wnie\u017c ilustracj\u0119. Opar\u0142 j\u0105 na rysunku z kolekcji Mary Impey i nazwa\u0142 \u201egigantic crane\u201d. Do\u0142\u0105czy\u0142 r\u00f3wnie\u017c informacje pozyskane podczas obserwacji afryka\u0144skiego podr\u00f3\u017cnika Smeathmana, kt\u00f3ry opisa\u0142 podobnego ptaka z zachodniej Afryki. Johann Friedrich Gmelin u\u017cy\u0142 opisu Lathama, a indyjskiemu ptakowi nada\u0142 w 1789 nazw\u0119 Ardea dubia, nast\u0119pnie za\u015b Latham u\u017cy\u0142 nazwy Ardea argala. Temminck w 1824 zastosowa\u0142 nazw\u0119 Ciconia marabou, kt\u00f3r\u0105 opar\u0142 o lokalne okre\u015blenie z Senegalu dla afryka\u0144skich ptak\u00f3w. Doprowadzi\u0142o to do niejasno\u015bci w systematyce[4][5]. Marabuty afryka\u0144skie (Leptoptilos crumenifer) maj\u0105 jednak inny zasi\u0119g wyst\u0119powania, r\u00f3\u017cni\u0105 si\u0119 budow\u0105 dzioba, upierzeniem oraz zwyczajami godowymi \u2013 wszystko to sugeruje odr\u0119bno\u015b\u0107 gatunkow\u0105[6].  Wi\u0119kszo\u015b\u0107 bocian\u00f3w lata z wyci\u0105gni\u0119t\u0105 g\u0142ow\u0105, jednak przedstawiciele trzech gatunk\u00f3w z rodzaju Leptoptilos sk\u0142adaj\u0105 g\u0142ow\u0119 w locie podobnie do czaplowatych, prawdopodobnie ze wzgl\u0119du na sw\u00f3j ci\u0119\u017cki dzi\u00f3b[7]. Marabuty indyjskie maj\u0105 sztywny krok, sk\u0105d wzi\u0119\u0142a si\u0119 ich angielska nazwa oznaczaj\u0105ca adiutanta[8].  Marabut indyjski stoj\u0105c osi\u0105ga 145\u2013150\u00a0cm. Przeci\u0119tna d\u0142ugo\u015b\u0107 cia\u0142a wynosi 136\u00a0cm, za\u015b rozpi\u0119to\u015b\u0107 skrzyde\u0142 250\u00a0cm. Nie s\u0105 znane informacje o masie cia\u0142a dzikich ptak\u00f3w. Wiadomo jednak, \u017ce marabuty indyjskie s\u0105 jednymi z najci\u0119\u017cszych bocianowatych, znane warto\u015bci cz\u0119\u015bciowo pokrywaj\u0105 si\u0119 z tymi dotycz\u0105cymi \u017cabiru ameryka\u0144skich (Jabiru mycteria), \u017cabiru afryka\u0144skich (Ephippiorhynchus senegalensis) oraz marabut\u00f3w afryka\u0144skich (Leptoptilos crumeniferus). Zbadane osobniki m\u0142odociane z niewoli wa\u017cy\u0142y 8\u201311\u00a0kg[9]. Najci\u0119\u017cszym znanym bocianem mierzonym na wolno\u015bci by\u0142 pewien marabut afryka\u0144ski, kt\u00f3ry wa\u017cy\u0142 8,9\u00a0kg[10]. Du\u017cy dzi\u00f3b o przeci\u0119tnej d\u0142ugo\u015bci 322\u00a0mm ma kszta\u0142t klina i barw\u0119 od jasno\u017c\u00f3\u0142tej po zielonaw\u0105, czerwie\u0144sz\u0105 u nasady[11]. Przeci\u0119tna d\u0142ugo\u015b\u0107 skrzyd\u0142a wynosi 805\u00a0mm, ogona 318\u00a0mm, natomiast skoku 324\u00a0mm. Z wyj\u0105tkiem d\u0142ugo\u015bci skoku przeci\u0119tne wymiary u ptak\u00f3w tego gatunk\u00f3w przewy\u017cszaj\u0105 te u pozosta\u0142ych bocian\u00f3w[11]. U nasady nagiej szyi, koloru \u017c\u00f3\u0142tego po czerwony, znajduje si\u0119 bia\u0142a obro\u017ca ze zmierzwionych pi\u00f3r. Worek gard\u0142owy i szyja w okresie l\u0119gowym staj\u0105 si\u0119 jaskrawopomara\u0144czowe, za\u015b g\u00f3rna cz\u0119\u015b\u0107 nogawic czerwonawa. U doros\u0142ych ptak\u00f3w skrzyd\u0142a s\u0105 w wi\u0119kszo\u015bci ciemne, wyr\u00f3\u017cniaj\u0105 si\u0119 jasnoszare pokrywy II rz\u0119du. Sp\u00f3d cia\u0142a jest bia\u0142awy. P\u0142ci ptaka nie da si\u0119 ustali\u0107 w terenie. Osobniki m\u0142odociane przypominaj\u0105 doros\u0142e, lecz o bardziej matowym upierzeniu. Worki gard\u0142owe nie s\u0105 po\u0142\u0105czone z uk\u0142adem pokarmowym. Dok\u0142adna ich funkcja pozostaje nieznana, jednak z pewno\u015bci\u0105 nie ma zwi\u0105zku z gromadzeniem pokarmu, jak dawniej s\u0105dzono. Odkry\u0142 to John Adam, ucze\u0144 profesora Roberta Jamesona, w 1825. Podczas sekcji tego ptaka zauwa\u017cy\u0142, \u017ce na przekroju worek ten przypomina dwie warstwy wype\u0142nione powietrzem[12]. T\u0119cz\u00f3wka ma barw\u0119 od bia\u0142ej po jasno\u017c\u00f3\u0142t\u0105[11]. Jedynymi podobnymi ptakami w obr\u0119bie zasi\u0119gu s\u0105 marabuty jawajskie (Leptoptilos javanicus), kt\u00f3re nie maj\u0105 jednak work\u00f3w gard\u0142owych, do tego preferuj\u0105 podmok\u0142e tereny i wyr\u00f3\u017cniaj\u0105 si\u0119 szar\u0105 czapeczk\u0105, prostsz\u0105 g\u00f3rn\u0105 szcz\u0119k\u0105 i niekontrastowymi skrzyd\u0142ami[8][13][7].W XIX wieku i czasach p\u00f3\u017aniejszych zasi\u0119g tych ptak\u00f3w zmniejszy\u0142 si\u0119 o ponad po\u0142ow\u0119. Na pocz\u0105tku XX wieku marabuty indyjskie wyst\u0119powa\u0142y jeszcze, cz\u0119sto w du\u017cych liczbach, w wi\u0119kszo\u015bci po\u0142udniowej i po\u0142udniowo-wschodniej Azji \u2013 od Pakistanu poprzez p\u00f3\u0142nocne Indie, Nepal i Bangladesz po Mjanm\u0119, Tajlandi\u0119, Laos, Wietnam i Kambod\u017c\u0119. W latach 90. XX wieku znano jednak ju\u017c tylko dwa miejsca l\u0119gowe[14]. Niegdy\u015b marabuty indyjskie by\u0142y powszechnie spotykane zim\u0105 na rozlewiskach rzek w p\u00f3\u0142nocnych Indiach, jednak nie znano ich miejsc gniazdowania. W ko\u0144cu w 1877 odnaleziono koloni\u0119 l\u0119gow\u0105 ptak\u00f3w na rzece Sittaung Myit w prowincji Pegu (Mjanmie), wierzono, \u017ce rozmna\u017ca\u0142y si\u0119 tam w\u0142a\u015bnie marabuty[15][16]. Kolonia ta, w kt\u00f3rej l\u0119g\u0142y si\u0119 r\u00f3wnie\u017c pelikany indyjskie (Pelecanus philippensis), zanik\u0142a ca\u0142kowicie do lat 30. XX wieku[17]. Nast\u0119pnie odkryto miejsce rozrodu w Parku Narodowym Kaziranga, kolejne w Asam, na jeziorze Tonle Sap oraz w Kulen Promtep Wildlife Sanctuary. W 1989 oszacowano liczebno\u015b\u0107 populacji l\u0119gowej w Asam na 115 osobnik\u00f3w[17][18][19][20], natomiast mi\u0119dzy 1994 a 1996 oszacowano liczb\u0119 ptak\u00f3w \u017cyj\u0105cych w dolinie Brahmaputry na oko\u0142o 600[21][22]. W 2006 nieopodal Bhagalpur odnaleziono niewielk\u0105 koloni\u0119 l\u0119gow\u0105 z blisko 35 gniazdami. W 2014 ich liczba wynosi\u0142a ju\u017c 75[3][23]. Szcz\u0105tki kopalne wskazuj\u0105 na to, \u017ce by\u0107 mo\u017ce ptaki te wyst\u0119powa\u0142y w p\u00f3\u0142nocnym Wietnamie ju\u017c blisko 6 tys. lat temu[24].Poza sezonem l\u0119gowym marabuty indyjskie z okolic Indii ulegaj\u0105 dyspersji pol\u0119gowej, przenosz\u0105 si\u0119 g\u0142\u00f3wnie na Nizin\u0119 Hindusta\u0144sk\u0105, rzadkie s\u0105 obserwacje z okolic wy\u017cyny Dekan[25]. Obserwacje z po\u0142udnia, z okolic Mahabalipuram, by\u0142y kwestionowane[17][14]. W XIX wieku marabuty indyjskie by\u0142y bardzo pospolite w Kalkucie w lecie oraz w porze deszczowej. Te du\u017ce zbiorowiska ptak\u00f3w, skupione wok\u00f3\u0142 ghat\u00f3w, zacz\u0119\u0142y zanika\u0107 i znikn\u0119\u0142y ca\u0142kowicie na pocz\u0105tku XX wieku. Prawdopodobnie odpowiada za to polepszenie warunk\u00f3w sanitarnych[13][7][26].    Marabuty indyjskie przewa\u017cnie widywane s\u0105 pojedynczo albo w parach, na p\u0142ytkich lub wysychaj\u0105cych jeziorach i wysypiskach \u015bmieci. Cz\u0119sto towarzysz\u0105 im kanie oraz s\u0119py. Marabutom zdarza si\u0119 siedzie\u0107 zgarbionym przez kilka godzin[7]. Niekiedy siedz\u0105 z roz\u0142o\u017conymi skrzyd\u0142ami, prawdopodobnie celem kontrolowania temperatury cia\u0142a[28]. U\u017cywaj\u0105 r\u00f3wnie\u017c komin\u00f3w termicznych do szybowania[29].Podobnie do innych bocian\u00f3w marabuty indyjskie nie maj\u0105 mi\u0119\u015bni odpowiedzialnych za wydawanie z siebie g\u0142osu; odzywaj\u0105 si\u0119 jedynie klekotem, chrz\u0105kaniem, rycz\u0105cymi i hucz\u0105cymi d\u017awi\u0119kami, szczeg\u00f3lnie podczas sezonu l\u0119gowego[29][7][30]. W trakcie zalot\u00f3w klekocz\u0105 z uniesionym wysoko dziobem, co odr\u00f3\u017cnia je od spokrewnionych afryka\u0144skich gatunk\u00f3w, kt\u00f3re dzi\u00f3b kieruj\u0105 w\u00f3wczas w d\u00f3\u0142[8][31].L\u0119gi[edytuj | edytuj kod]  Marabut indyjski w szacie godowej w pobli\u017cu gniazda, Asam, IndieMarabuty indyjskie gniazduj\u0105 w koloniach, okres l\u0119gowy przypada na zim\u0119. W koloniach mog\u0105 l\u0119gn\u0105\u0107 si\u0119 inne ptaki, jak pelikany indyjskie (Pelecanus philippensis). Gniazda marabut\u00f3w s\u0105 du\u017cymi platformami z patyk\u00f3w, ulokowanymi na ko\u0144cu ga\u0142\u0119zi wysokiego drzewa[15], rzadko w ich rozwidleniach. W pewnej kolonii w Nagaon marabuty najch\u0119tniej na gniazdo wybiera\u0142y alstoni\u0119 szkoln\u0105 (Alstonia scholaris) oraz kadamb\u0119 (Anthocephalus cadamba)[32]. Na pocz\u0105tku sezonu l\u0119gowego kilka ptak\u00f3w przylatuje na dany teren i pr\u00f3buje zaj\u0105\u0107 drzewo. Samce sygnalizuj\u0105 zaj\u0119cie danego terenu przez przep\u0119dzanie innych oraz klekotanie z dziobem wyci\u0105gni\u0119tym w g\u00f3r\u0119. Niekiedy wyginaj\u0105 cia\u0142o w \u0142uk, rozchylaj\u0105 lekko skrzyd\u0142a i opuszczaj\u0105 je. Kiedy samica usi\u0105dzie obok, samiec oferuje jej \u015bwie\u017co wyrwane ga\u0142\u0105zki, k\u0142ad\u0105c je przed ni\u0105. Niekiedy \u0142api\u0105 dziobem jej skok lub trzymaj\u0105 dzi\u00f3b w jej pobli\u017cu, w pozycji przypominaj\u0105cej t\u0119 inicjuj\u0105c\u0105 wzajemne czyszczenie. Gdy samica zgadza si\u0119 na zostanie par\u0105 dla samca, przyciska si\u0119 g\u0142ow\u0105 i dziobem do jego piersi, za\u015b samiec \u201eblokuje\u201d jej szyj\u0119 swoim dziobem. Do innych zachowa\u0144 par nale\u017cy r\u00f3wnoczesne opuszczane i obni\u017canie dzioba przez obydwu partner\u00f3w. Przewa\u017cnie zniesienie liczy 2 lub 3, rzadko 4, jaja[15][11], sk\u0142adane s\u0105 w odst\u0119pie jednego lub dw\u00f3ch dni. Inkubacja trwa od z\u0142o\u017cenia pierwszego jaja. Wysiaduj\u0105 obydwa ptaki z pary[33]. M\u0142ode kluj\u0105 si\u0119 po blisko 35 dniach od z\u0142o\u017cenia jaja (wed\u0142ug innego \u017ar\u00f3d\u0142a 28\u201330 dni[11]), w odst\u0119pie jednego lub dw\u00f3ch dni od siebie[9]. Jaja pocz\u0105tkowo maj\u0105 bia\u0142e skorupki, wraz z trwaj\u0105c\u0105 inkubacj\u0105 pokrywaj\u0105 si\u0119 brudem[11]. Doros\u0142e ptaki w gnie\u017adzie maj\u0105 nogi pokryte odchodami; zachowanie to, zwane w j\u0119zyku angielskim urohydrosis, ma na celu och\u0142adzanie si\u0119. Niekiedy rozk\u0142adaj\u0105 skrzyd\u0142a, daj\u0105c cie\u0144 piskl\u0119tom. M\u0142ode s\u0105 karmione przez blisko 5 miesi\u0119cy[34]. Po oko\u0142o tygodniu \u017cycia m\u0142ode podwajaj\u0105 swoj\u0105 mas\u0119. Gdy maj\u0105 miesi\u0105c, s\u0105 ju\u017c zdolne wsta\u0107 i chodzi\u0107 po gnie\u017adzie. Maj\u0105c 5 tygodni mog\u0105 ju\u017c obroni\u0107 si\u0119 i podskakiwa\u0107. Rodzice mog\u0105 w\u00f3wczas zostawia\u0107 je na d\u0142u\u017cszy czas same. W wieku mniej wi\u0119cej czterech miesi\u0119cy opuszczaj\u0105 gniazdo i poruszaj\u0105 si\u0119 po kolonii, jednak okazjonalnie nadal otrzymuj\u0105 pokarm od rodzic\u00f3w[9].Po\u017cywienie[edytuj | edytuj kod]  Ilustracja z 1885 \u2013 marabut indyjski poluj\u0105cy na w\u0119\u017caMimo \u017ce marabuty indyjskie s\u0105 wszystko\u017cerne i zjadaj\u0105 g\u0142\u00f3wnie padlin\u0119 oraz odpadki, niekiedy \u0142api\u0105 p\u0142azy, du\u017ce owady oraz ptaki, gady i gryzonie. Zdarza\u0142y si\u0119 ataki na dzikie kaczki, kt\u00f3re nast\u0119pnie po\u0142ykane by\u0142y w ca\u0142o\u015bci[35]. Trzon diety stanowi jednak padlina i, podobnie jak u s\u0119p\u00f3w, naga szyja jest tu adaptacj\u0105 do jej spo\u017cywania. Cz\u0119sto ptaki te widuje si\u0119 na wysypiskach \u015bmieci, zjadaj\u0105 r\u00f3wnie\u017c odchody ludzi i innych zwierz\u0105t[36]. W XIX wieku w Kalkucie \u017cerowa\u0142y tak\u017ce na cz\u0119\u015bciowo spalonych ludzkich zw\u0142okach le\u017c\u0105cych wzd\u0142u\u017c Gangesu[37]. W Rad\u017castanie, gdzie s\u0105 skrajnie rzadkie, mia\u0142y po\u017cywia\u0107 si\u0119 na chmarach szara\u0144czy pustynnej (Schistocerca gregaria)[38], jednak doniesienia te by\u0142y kwestionowane[14].Paso\u017cyty i choroby[edytuj | edytuj kod]U marabut\u00f3w indyjskich znaleziono dotychczas dwa gatunki ektopaso\u017cyt\u00f3w \u2013 wszo\u0142y Colpocephalum cooki[39] i Ciconiphilus temporalis[40]. Zdrowe i doros\u0142e marabuty nie maj\u0105 naturalnych wrog\u00f3w, a jedyne przedwczesne \u015bmierci powodowane s\u0105 przez ludzi, na przyk\u0142ad wskutek podtruwania, odstrza\u0142u lub kolizji z liniami wysokiego napi\u0119cia[21]. Ptaki \u017cyj\u0105ce w niewoli s\u0105 podatne na ptasi\u0105 gryp\u0119 (szczep H5N1); w jednej z plac\u00f3wek w Kambod\u017cy odnotowano wysok\u0105 \u015bmiertelno\u015b\u0107, pada\u0142o bowiem \u2154 ptak\u00f3w[41]. Najstarszy znany marabut indyjski prze\u017cy\u0142 w niewoli 43 lata[42].IUCN uznaje marabuta indyjskiego za gatunek zagro\u017cony wygini\u0119ciem (EN, Endangered) nieprzerwanie od 1994 (stan w 2018). Pot\u0119\u017cny spadek liczebno\u015bci wywo\u0142a\u0142o w przesz\u0142o\u015bci zbieranie jaj wraz z od\u0142owem, a w czasach wsp\u00f3\u0142czesnych osuszanie mokrade\u0142, zanieczyszczenie \u015brodowiska i niepokojenie. W 2008 oszacowano liczebno\u015b\u0107 na nieca\u0142e 1000 osobnik\u00f3w. IUCN przedstawia wi\u0119cej szacunk\u00f3w dotycz\u0105cych liczebno\u015bci z r\u00f3\u017cnych lat. W stanie Asam w 2000 \u017cy\u0142o przynajmniej 650\u2013800 ptak\u00f3w, w Bihar w 2016 ponad 360. W 2006 odkryto niewielk\u0105 populacj\u0119 \u017cyj\u0105c\u0105 na rozlewiskach Gangesu i Kosi (dop\u0142ywu Gangesu). Zdaje si\u0119, \u017ce ma ona rosn\u0105c\u0105 liczebno\u015b\u0107 \u2013 w 2007 oszacowana na 78 osobnik\u00f3w, w 2008 wynosi\u0142a ju\u017c 156 ptak\u00f3w, za\u015b w 2011 ponad 300. Dystrykt Kamrup w Asam jest ostoj\u0105 tego gatunku, w drugim dziesi\u0119cioleciu XIX wieku gniazdowa\u0142o tam blisko 75% populacji[3].  Do dzia\u0142a\u0144 ochronnych nale\u017ca\u0142y pr\u00f3by rozrodu w niewoli oraz zmniejszenie \u015bmiertelno\u015bci m\u0142odych[34][43]. Niemal 15% piskl\u0105t ginie z g\u0142odu po wypadni\u0119ciu z gniazda, st\u0105d niekt\u00f3rzy dzia\u0142acze montowali pod gniazdami siatki wy\u0142apuj\u0105ce piskl\u0119ta, p\u00f3\u017aniej wychowywane w niewoli przez blisko 5 miesi\u0119cy. Nast\u0119pnie do\u0142\u0105cza\u0142y one do dzikiego rodze\u0144stwa[9]. W dystrykcie Kamrup zach\u0119cano ludzi do ochrony marabut\u00f3w poprzez wykorzystywanie ich kultury i religii. Wcze\u015bniej mieszka\u0144cy uwa\u017cali te ptaki za szkodniki. Uda\u0142o si\u0119 zach\u0119ci\u0107 ich do zmiany my\u015blenia tak, \u017ce postrzegaj\u0105 te ptaki jako specjalne zwierz\u0119ta, czerpi\u0105 dum\u0119 z ich ochrony. Zacz\u0119li r\u00f3wnie\u017c wplata\u0107 w swoje lokalne wyroby w\u0142\u00f3kiennicze motywy marabut\u00f3w. W innych regionach Indii przeprowadzano podobne programy[44].  Aelian w 250 roku n.e. w De Natura Animalium opisa\u0142 marabuty indyjskie jako kilas (\u03ba\u03b7\u03bb\u03b1\u03c2), du\u017cego ptaka z Indii z wolem przypominaj\u0105cym sk\u00f3rzan\u0105 torb\u0119[45]. Babur wspomnia\u0142 o tym ptaku pod nazw\u0105 ding[46]. W epoce wiktoria\u0144skiej marabuty indyjskie znane by\u0142y jako \u201eogromne \u017curawie\u201d i \u201eazjatyckie marabuty\u201d. W Kalkucie podczas pory deszczowej by\u0142y pospolitymi ptakami, widywano je na wysypiskach \u015bmieci i dachach budynk\u00f3w. Ich lokalna nazwa hargila pochodzi z j\u0119zyka bengalskiego od s\u0142\u00f3w har (\u201eko\u015b\u0107\u201d) i nigalua (\u201epo\u0142yka\u0107\u201d)[47], oznacza \u201epo\u0142ykacz ko\u015bci\u201d[48], Latham u\u017cy\u0142 jej w swojej nazwie naukowej nadanej marabutowi[49]. W tamtych czasach istnia\u0142o przekonanie, \u017ce ptaki te s\u0105 chronione przez dusze zmar\u0142ych bramin\u00f3w. M\u0142odzi brytyjscy \u017co\u0142nierze dr\u0119czyli je dla rozrywki, niekiedy nawet karmi\u0105c je mi\u0119sem z ko\u015b\u0107mi wypchanymi odpowiednim \u0142adunkiem i sp\u0142onk\u0105, tak by po zjedzeniu takowych i po\u0142\u0105czeniu si\u0119 materia\u0142\u00f3w wybuch\u0142y[50]. Ptaki by\u0142y spokojne w otoczeniu rdzennych mieszka\u0144c\u00f3w, niepokoi\u0142y si\u0119 widz\u0105c ludzi w europejskiej odzie\u017cy i wydawa\u0142y z siebie odg\u0142os podobny do szczekania[51]. W Kalkucie uznawano te ptaki za po\u017cyteczne i chroniono prawem; za zabicie marabuta grozi\u0142a kara w wysoko\u015bci 50 rupii[52][53][54]. Stare logo Kolkata Municipal Corporation przedstawia\u0142o dwa marabuty skierowane ku sobie[55]. Od\u0142owione ptaki, prawdopodobnie z Kalkuty, dociera\u0142y do Europy, gdzie trafia\u0142y do mena\u017cerii[56][57][58][59].  Widok na Kalkut\u0119 z 1819; R. Havell, Jr., na podstawie Frasera. Widoczne liczne marabuty na budynkachPokrywy podogonowe marabut\u00f3w indyjskich by\u0142y wysy\u0142ane do Londynu w szczytowym okresie handlu pi\u00f3rami. Przesy\u0142ano je pod nazw\u0105 Commercolly (od Kumarkhali, Bangladesz) lub Marabout[60]. Etole i szale zrobione z pi\u00f3r prezentowano na Wielkiej Wystawie w 1851[61].Do indyjskich mit\u00f3w, o kt\u00f3rym wspomnia\u0142 Babur, nale\u017ca\u0142 ten, wedle kt\u00f3rego w czaszce ptaka mia\u0142 znajdowa\u0107 si\u0119 kamie\u0144 w\u0119\u017cowy[8][62]. Mia\u0142 by\u0107 niesamowicie rzadki i mo\u017cliwy do wydobycia tylko przez wyj\u0105tkowo zr\u0119cznego my\u015bliwego, gdy\u017c ptak po \u015bmierci nie m\u00f3g\u0142 dotkn\u0105\u0107 dziobem ziemi. Osoby praktykuj\u0105ce medycyn\u0119 ludow\u0105 by\u0142y przekonane, \u017ce kawa\u0142ek mi\u0119sa marabuta \u017cuty codziennie z betelem mia\u0142 leczy\u0107 tr\u0105d[63].Angielski artysta Henry Stacy Marks (1829\u20131888) by\u0142 szczeg\u00f3lnie zainteresowany ptakami i wiele z jego obraz\u00f3w przedstawia\u0142o ptaki z London Zoo, w tym znaczn\u0105 cz\u0119\u015b\u0107 stanowi\u0142y marabuty indyjskie. S\u0105 to mi\u0119dzy innymi Convocation (1878), Science is Measurement (1879), Half hours at the Zoo i An Episcopal Visitation[64].\u2191 Leptoptilos dubius, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online]\u00a0 (ang.).\u2191 Elliott, A. & Kirwan, G.M.: Greater Adjutant (Leptoptilos dubius). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (eds.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. 12 marca 2018.\u2191 abc BirdLife International, Leptoptilos dubius, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016 [online], wersja 2017-3 [dost\u0119p 2018-03-12]\u00a0 (ang.).\u2191 Strickland, H. E.. Commentary on Mr. G R Gray’s ‘Genera of Birds’, 1840. \u201eAnnals and Magazine of Natural History\u201d. 7, s. 26\u201341, 1841. DOI: 10.1080\/03745484109442660. (ang.).\u00a0\u2191 Bennett, E. T., Harvey, W.: The gardens and menagerie of the Zoological Society Delineated. Birds. Volume 2. Thomas Tegg and N. Hailes, 1835, s. 273\u2013278. (ang.).\u2191 Ciconiidae. W: Elliott, A.: Handbook of the Birds of the World. T. 1. Barcelona: Lynx Edicions, 1992, s. 436\u2013465. ISBN\u00a084-87334-10-5. (ang.).\u2191 abcde Pamela C. Rasmussen, John C. Anderton: Birds of South Asia: The Ripley Guide. T. 2. Smithsonian Institution & Lynx Edicions, 2005, s. 64. (ang.).\u2191 abcd Ali, S., S. D. Ripley: Handbook of the birds of India and Pakistan. Wyd. 2nd. T. 1. Oxford University Press, 1978, s. 105\u2013107. ISBN\u00a00-19-562063-1. (ang.).\u2191 abcd Singha, H.. Ecology, population and conservation of greater adjutant Leptoptilos dubius in Assam, India. \u201eJournal of the Bombay Natural History Society\u201d. 103 (2&3), s. 264\u2013269, 2006. (ang.).\u00a0\u2191 John B. Dunning Jr. (red.): CRC Handbook of Avian Body Masses. CRC Press, 1992. ISBN\u00a0978-0-8493-4258-5.\u2191 abcdef Hancock, Kushlan, Kahl: Storks, Ibises, and Spoonbills of the World. Academic Press, 1992, s. 129\u2013133. ISBN\u00a0978-0-12-322730-0. (ang.).\u2191 John Adam. A description of the Ciconia Argala or Adjutant bird of Bengal.. \u201eTrans. Med. Phys. Soc. I., Calcutta\u201d, s. 240\u2013248, 1825. (ang.).\u00a0\u2191 ab Baker, E. C. S.: The Fauna of British India, Including Ceylon and Burma. Birds. Volume 6. Wyd. 2nd. Taylor and Francis, London, s. 327\u2013329. (ang.).\u2191 abc Threatened birds of Asia: the BirdLife International Red Data book. BirdLife International, Cambridge, 2001, s. 267\u2013292. (ang.).\u2191 abc Hume, A. O.: The nests and eggs of Indian birds. Wyd. 2nd. T. 3. R. H. Porter, London, 1890, s. 260\u2013276. (ang.).\u2191 Bingham, C.T.. After the Adjutants. \u201eStray Feathers\u201d. 7, s. 25\u201333, 1878. (ang.).\u00a0\u2191 abc Rahmani, A. R., Rosalind, Lima. Status of the Greater Adjutant (Leptoptilos dubius) in the Indian Subcontinent. \u201eColonial Waterbirds\u201d. 13 (2), s. 139\u2013142, 1990. Waterbird Society. DOI: 10.2307\/1521582. (ang.).\u00a0\u2191 Saikia, P.. Discovery of Greater Adjutant Stork nesting colonies outside the protected areas of Assam, India. \u201eNewsletter for Birdwatchers\u201d. 30 (7&8), s. 3, 1990. (ang.).\u00a0\u2191 Raj, M.. Adjutant Stork Leptoptilos dubius breeding in Nowgaon. \u201eNewsletter for Birdwatchers\u201d. 30 (5&6), s. 8\u20139, 1990. (ang.).\u00a0\u2191 Choudhury, A.. Nesting colonies of Greater Adjutant Storks in Nagaon and Sibsagar districts of Assam. \u201eNewsletter for Birdwatchers\u201d. 33 (3), s. 47\u201348, 1993. (ang.).\u00a0\u2191 ab Singha, H., Coulter, M. C., Javed, S.. Surveys for Greater Adjutant Leptoptilos dubius in the Brahmaputra valley, Assam, India during 1994\u20131996. \u201eForktail\u201d. 19, s. 146\u2013148, 2003. (ang.).\u00a0\u2191 Oates, Eugene W.. Notes on the nidification of some Burmese birds, II. \u201eStray Feathers\u201d. 7, s. 40\u201352, 1878. (ang.).\u00a0\u2191 Mishra A.. Discovery of a breeding ground of the Greater Adjutant Leptoptilos dubius and their conservation in the floodplains of Bihar, India. \u201eJournal of the Bombay Natural History Society\u201d. 106 (2), s. 190\u2013197, 2009. (ang.).\u00a0\u2191 R. K. Jones, H. J. M. Meijer, P. J. Piper, T. H. Hiep i inni. The Identification and Modification of Greater Adjutant (Leptoptilos dubius) Bones in the Holocene Archaeological Record of Northern Vietnam. \u201eInternational Journal of Osteoarchaeology\u201d. 27 (3), s. 387\u2013397, 2017-05-01. DOI: 10.1002\/oa.2547. ISSN\u00a01099-1212. (ang.).\u00a0\u2191 Burton, R. G.. The adjutant stork and other matters. \u201eJournal of the Bombay Natural History Society\u201d. 28 (1), s. 287\u2013288, 1921. (ang.).\u00a0\u2191 Dover, C.. A note on the habits of the Common Pariah Kite (Milvus govinda) and the Adjutant Stork (Leptoptilus dubius). \u201eJournal of the Bombay Natural History Society\u201d. 27 (3), s. 633, 1921. (ang.).\u00a0\u2191 Luthin, C. S.. Status of and conservation priorities for the World’s stork species. \u201eColonial Waterbirds\u201d. 10 (2), s. 181\u2013202, 1987. Waterbird Society. DOI: 10.2307\/1521258. (ang.).\u00a0\u2191 Kahl, MP. Spread-wing postures and their possible functions in the Ciconiidae. \u201eThe Auk\u201d. 88 (4), s. 715\u2013722, 1971. DOI: 10.2307\/4083833. (ang.).\u00a0\u2191 ab Blanford, W. T.: The Fauna of British India, Including Ceylon and Burma. Birds. volume 4. Taylor and Francis, London, 1898, s. 373\u2013374. (ang.).\u2191 Barooah, D.. Greater Adjutant Stork nesting in upper Assam. \u201eNewsletter for Birdwatchers\u201d. 31 (1&2), s. 11, 1991. (ang.).\u00a0\u2191 Blyth, E.. Notes on the Calcutta ‘Adjutant’ (Leptoptilus argala). \u201eIbis\u201d. 3 (3), s. 268\u2013270, 1861. DOI: 10.1111\/j.1474-919X.1861.tb07459.x. (ang.).\u00a0\u2191 HillaljyotiH.\u00a0Singha\u00a0HillaljyotiH. i inni, Nesting Ecology of the Greater Adjutant Stork in Assam, India, \u201eWaterbirds\u201d, 25 (2), 2002, s. 214\u2013220, DOI:\u00a010.1675\/1524-4695(2002)025[0214:NEOTGA]2.0.CO;2, ISSN 1524-4695, JSTOR:\u00a01522096\u00a0 (ang.).\u2191 Singha, H., Coulter, M. C., Javed, S.. Parental Investment In The Greater Adjutant Stork (Leptoptilos dubius) In The Brahmaputra Valley Of Assam, India. \u201eMalayan Nature Journal\u201d. 56 (3), s. 239\u2013264, 2002. (ang.).\u00a0\u2191 ab Singha, H., Coulter, M. C., Javed, S.. Breeding behaviour of the greater adjutant-stork Leptoptilos dubius in Assam, India. \u201eJournal of the Bombay Natural History Society\u201d. 100 (1), s. 9\u201326, 2003. (ang.).\u00a0\u2191 Panday, Jamshed D.. Storks preying on live birds. \u201eJournal of the Bombay Natural History Society\u201d. 71 (1), s. 141, 1974. (ang.).\u00a0\u2191 Irby, L. H.. Notes on birds observed in Oudh and Kumaon. \u201eIbis\u201d. 3 (2), s. 217\u2013251, 1861. DOI: 10.1111\/j.1474-919X.1861.tb07456.x. (ang.).\u00a0\u2191 Strickland, H. E.. The birds of Calcutta, collected and described by Carl J. Sundevall (translated from Physiographiska sallskapets Tidskrift). \u201eAnnals and Magazine of Natural History\u201d. 18, s. 87\u201394, 1846. (ang.).\u00a0\u2191 Singh, Gurdas. The Adjutant Stork, Leptoptilos dubius(Gmelin), a destroyer of locusts in Rajasthan. \u201eJournal of the Bombay Natural History Society\u201d. 57 (1), s. 221\u2013222, 1960. (ang.).\u00a0\u2191 Price, R. D., Beer, J. R.. The Colpocephalum (Mallophaga: Menoponidae) of the Ciconiiformes. \u201eAnnals of the Entomological Society of America\u201d. 58 (1), s. 111\u2013131, 1965. (ang.).\u00a0\u2191 Price, R. D., Beer, J. R.. A Review of Ciconiphilus Bedford (Mallophaga: Menoponidae). \u201eThe Canadian Entomologist\u201d. 97 (6), s. 657\u2013666, 1965. DOI: 10.4039\/Ent97657-6. (ang.).\u00a0\u2191 Desvaux, S., Ong, S., Gaidet, N. i inni. Highly pathogenic avian influenza virus (H5N1) outbreak in captive wild birds and cats, Cambodia. \u201eEmerging Infectious Diseases\u201d. 15 (3), s. 475\u2013478, 2009. DOI: 10.3201\/eid1503.071410. PMID: 19239769. (ang.).\u00a0\u2191 Brouwer, K., King, C. E., Schifter, H.. Longevity and breeding records of storks Ciconiidae in captivity. \u201eInternational Zoo Yearbook\u201d. 31 (1), s. 131\u2013139, 1992. DOI: 10.1111\/j.1748-1090.1991.tb02376.x. (ang.).\u00a0\u2191 Singha, H., Phukan, R., Talukdar, B. K.. Rehabilitation of captive-reared greater adjutants Leptoptilos dubius in Assam. \u201eJournal of the Bombay Natural History Society\u201d. 103 (2), s. 315\u2013320, 2006. (ang.).\u00a0\u2191 From loathed to loved: Villagers rally to save Greater Adjutant storks. 6 grudnia 2016. (ang.).\u2191 Yule, Henry: Hobson-Jobson. A glossary of colloquial Anglo-Indian words and phrases, and of kindred terms, etymological, historical, geographical and discursive. Wyd. 2nd. John Murray, 1903, s. 7. (ang.).\u2191 Ball, Valentine. On the identification of the animals and plants of India which were known to early Greek authors. \u201eThe Indian Antiquary\u201d. 14, s. 274\u2013287, 303\u2013311, 334\u2013341, 1885. (ang.).\u00a0\u2191 Balfour, Edward: The Cyclopaedia of India. Wyd. 3rd. T. 2. Bernard Quaritch, 1885, s. 17. (ang.).\u2191 Yule, Henry, Burnell, A. C.: Hobson-Jobson: A glossary of Anglo-India colloquial words and phrases, and of kindred terms. John Murray, London, 1886, s. 4\u20135. (ang.).\u2191 Latham, John: A general history of birds. T. 9. Printed by Jacob and Johnson, for the author, 1824, s. 38\u201341. ISBN\u00a00-665-18204-X. (ang.).\u2191 Thomas W.T.W.\u00a0Knox\u00a0Thomas W.T.W., The Boy travellers in the Far East. Part third. Adventures of two youths in a journey to Ceylon and India, Harper & Brothers, 1902, s. 343\u00a0 (ang.).\u2191 Thornton, James Howard: Memories of seven campaigns. Archibald Constable and Co., 1895, s. 4. (ang.).\u2191 Thornton, J. H.: Memories of seven campaigns. Archibald Constable and Co, Westminster, 1895, s. 4. (ang.).\u2191 Roberts, Lord: Forty-one years in India. Macmillan and Co.,London, 1901, s. 3. ISBN\u00a01-4021-7742-9. (ang.).\u2191 The Calcutta Adjutant. \u201eChambers’s Journal of popular literature science and art\u201d. 15, s. 40\u201341, 1861. (ang.).\u00a0\u2191 Chaudhuri, Sukanta: View from Calcutta. Orient Blackswan, 2002, s. 25. ISBN\u00a081-8028-000-4. (ang.).\u2191 Stevens, J. C.: A catalogue of the menagerie and aviary at Knowsley, formed by the late Earl of Derby, KG, which will be sold by auction. Joshua Walmsley, Liverpool, 1851, s. 41. (ang.).\u2191 Bennett, E. T.: The gardens and menagerie of the zoological society delineated. Birds.. T. 2. Charles Tilt, London, 1831, s. 273\u2013278. (ang.).\u2191 Kipling, J. Lockwood: Beast and man in India. Macmillan and Co., London, 1904, s. 37\u201338. (ang.).\u2191 Tayler, W.: Thirty-eight years in India. From Juganath to the Himalaya Mountains. T. 1. W. H. Allen, London, 1881, s. 58\u201364. (ang.).\u2191 Roberts, Emma: Scenes and characteristics of Hindostan, with sketches of Anglo-Indian Society. Volume 2. W.H.Allen and Co., 1835, s. 252. (ang.).\u2191 Owen, Richard: On the raw materials from the animal kingdom, displayed in the Great Exhibition of the Works of Industry of All Nations. Lecture 2- 10 grudnia, 1851. 1852, s. 54. (ang.).\u2191 Leslie, J.. A bird bereaved: The Identity and Significance of Valmiki’s Krau\u00f1ca. \u201eJournal of Indian Philosophy\u201d. 26 (5), s. 455\u2013487, 1998. DOI: 10.1023\/A:1004335910775. (ang.).\u00a0\u2191 Ball, Valentine: Jungle life in India. Thomas de la Rue & Co. London, 1880, s. 82\u201383. (ang.).\u2191 Marks, Henry Stacy (1829\u20131898). W: Pennie, A. R.: Oxford Dictionary of National Biography. Oxford University Press, 2004. DOI: 10.1093\/ref:odnb\/18075. (ang.).Identyfikatory zewn\u0119trzne:"},{"@context":"http:\/\/schema.org\/","@type":"BreadcrumbList","itemListElement":[{"@type":"ListItem","position":1,"item":{"@id":"https:\/\/wiki.edu.vn\/pl\/wiki\/#breadcrumbitem","name":"Enzyklop\u00e4die"}},{"@type":"ListItem","position":2,"item":{"@id":"https:\/\/wiki.edu.vn\/pl\/wiki\/2017\/10\/01\/marabut-indyjski-wikipedia-wolna-encyklopedia\/#breadcrumbitem","name":"Marabut indyjski \u2013 Wikipedia, wolna encyklopedia"}}]}]