[{"@context":"http:\/\/schema.org\/","@type":"BlogPosting","@id":"https:\/\/wiki.edu.vn\/pl\/wiki\/2017\/10\/02\/nefertiti-wikipedia-wolna-encyklopedia\/#BlogPosting","mainEntityOfPage":"https:\/\/wiki.edu.vn\/pl\/wiki\/2017\/10\/02\/nefertiti-wikipedia-wolna-encyklopedia\/","headline":"Nefertiti \u2013 Wikipedia, wolna encyklopedia","name":"Nefertiti \u2013 Wikipedia, wolna encyklopedia","description":"Z Wikipedii, wolnej encyklopedii P\u0142askorze\u017aba przedstawiaj\u0105ca Echnatona, Nefertiti i ich troje dzieci, b\u0119d\u0105ca wzorem falsyfikatu dla wymiany za g\u0142ow\u0119 Nefertiti","datePublished":"2017-10-02","dateModified":"2017-10-02","author":{"@type":"Person","@id":"https:\/\/wiki.edu.vn\/pl\/wiki\/author\/lordneo\/#Person","name":"lordneo","url":"https:\/\/wiki.edu.vn\/pl\/wiki\/author\/lordneo\/","image":{"@type":"ImageObject","@id":"https:\/\/secure.gravatar.com\/avatar\/c9645c498c9701c88b89b8537773dd7c?s=96&d=mm&r=g","url":"https:\/\/secure.gravatar.com\/avatar\/c9645c498c9701c88b89b8537773dd7c?s=96&d=mm&r=g","height":96,"width":96}},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Enzyklop\u00e4die","logo":{"@type":"ImageObject","@id":"https:\/\/wiki.edu.vn\/wiki4\/wp-content\/uploads\/2023\/08\/download.jpg","url":"https:\/\/wiki.edu.vn\/wiki4\/wp-content\/uploads\/2023\/08\/download.jpg","width":600,"height":60}},"image":{"@type":"ImageObject","@id":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/thumb\/4\/47\/Akhenaten%2C_Nefertiti_and_their_children.jpg\/220px-Akhenaten%2C_Nefertiti_and_their_children.jpg","url":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/thumb\/4\/47\/Akhenaten%2C_Nefertiti_and_their_children.jpg\/220px-Akhenaten%2C_Nefertiti_and_their_children.jpg","height":"165","width":"220"},"url":"https:\/\/wiki.edu.vn\/pl\/wiki\/2017\/10\/02\/nefertiti-wikipedia-wolna-encyklopedia\/","wordCount":1371,"articleBody":"Z Wikipedii, wolnej encyklopedii  P\u0142askorze\u017aba przedstawiaj\u0105ca Echnatona, Nefertiti i ich troje dzieci, b\u0119d\u0105ca wzorem falsyfikatu dla wymiany za g\u0142ow\u0119 Nefertiti (Muzeum Egipskie w Berlinie)  Neferneferuaton-Nefertiti (\u201ePi\u0119kna jest pi\u0119kno\u015b\u0107 Atona, pi\u0119kna, kt\u00f3ra nadchodzi\/nadesz\u0142a\/przyby\u0142a\u201d) \u2013 ma\u0142\u017conka faraona Echnatona z XVIII dynastii.  Pochodzenie Nefertiti nie jest jasne. Przedstawia si\u0119 teori\u0119, jakoby by\u0142a ksi\u0119\u017cniczk\u0105 mitannijsk\u0105 \u2013 co t\u0142umaczy\u0142oby jej imi\u0119, uto\u017csamia si\u0119 j\u0105 te\u017c z Taduhep\u0105. Przyjmuje si\u0119 tak\u017ce, \u017ce by\u0142a c\u00f3rk\u0105 doradcy dworu Aja, kt\u00f3ry wst\u0105pi\u0142 na tron po \u015bmierci Tutanchamona.By\u0142a ukochan\u0105 \u017con\u0105 Echnatona, z kt\u00f3rym mia\u0142a 6 c\u00f3rek: Meritaton, Maketaton, Anchesenpaaton, Neferneferuaton-Taszerit, Neferneferure i Setepenre. Prawdopodobnie zosta\u0142a wyniesiona na tron jako wsp\u00f3\u0142regent i przybra\u0142a imi\u0119 Neferneferuaton (\u201eNadzwyczajna pi\u0119kno\u015b\u0107 Atona\u201d). Jako jedyna kr\u00f3lowa w historii Egiptu jest przedstawiana na nielicznych zachowanych p\u0142askorze\u017abach w pozach zastrze\u017conych dla faraon\u00f3w[potrzebny\u00a0przypis], np. zwyci\u0119\u017cania lub upokarzania wrog\u00f3w Egiptu. By\u0142a tak\u017ce macoch\u0105 Tutanchamona, syna ze zwi\u0105zku Echnatona z drugorz\u0119dn\u0105 \u017con\u0105 Kij\u0105.Stawiane s\u0105 hipotezy, i\u017c po \u015bmierci swego m\u0119\u017ca obj\u0119\u0142a tron jako Anchcheperure Semenchkare. Jednak Christian Loeben z Uniwersytetu Humboldt\u00f3w w Berlinie odkry\u0142, \u017ce Nefertiti nie by\u0142a nast\u0119pczyni\u0105 m\u0119\u017ca. Zrekonstruowana przez dr. Loebena figurka grobowa (uszebti), znaleziona w Amarnie, sugeruje, \u017ce zmar\u0142a wcze\u015bniej od m\u0119\u017ca. Na figurce widnieje napis, \u017ce przedstawia ona \u201ewielk\u0105 ma\u0142\u017conk\u0119 kr\u00f3lewsk\u0105 Nefertiti, oby \u017cy\u0142a wiecznie\u201d. Poniewa\u017c zosta\u0142a nazwana \u017con\u0105 Echnatona, mo\u017cna wnioskowa\u0107, \u017ce nigdy nie by\u0142a jego nast\u0119pczyni\u0105[1]. Trudno jednak wykluczy\u0107, \u017ce dosz\u0142a do w\u0142adzy jako regentka w imieniu ma\u0142oletniego Tutanchamona[2].Podobnie jak Echnaton pochowana zosta\u0142a w jego nowej stolicy Achetaton (dos\u0142. \u201ehoryzont Atona\u201d, obecnie Amarna). Jednak ich gr\u00f3b zosta\u0142 prawdopodobnie przeniesiony do Doliny Kr\u00f3l\u00f3w. Przypisuje si\u0119 im grobowiec KV55, gdzie odnalezione szcz\u0105tki zidentyfikowano jako nale\u017c\u0105ce do Echnatona. Dawniejsza hipoteza g\u0142osi\u0142a, \u017ce anonimowa mumia z grobowca KV35 w Dolinie Kr\u00f3l\u00f3w, zwana M\u0142odsz\u0105 Dam\u0105, nale\u017cy do kr\u00f3lowej Nefertiti. Najnowsze[kiedy?] badania wykluczy\u0142y jednak t\u0119 teori\u0119[potrzebny\u00a0przypis].  Po upadku kultu Atona i odnowienia kultu Amona wi\u0119kszo\u015b\u0107 pos\u0105g\u00f3w i inskrypcji jej m\u0119\u017ca zniszczono lub zatarto. Z jej pami\u0105tkami nie obchodzono si\u0119 tak zdecydowanie, co mo\u017ce wskazywa\u0107, \u017ce to ona przywr\u00f3ci\u0142a stary kult.Wed\u0142ug pewnych wskaz\u00f3wek, skarby znalezione w grobie przedwcze\u015bnie zmar\u0142ego Tutanchamona mog\u0142y pierwotnie by\u0107 wyposa\u017ceniem grobowc\u00f3w jego ojca i macochy. 6 grudnia 1912 roku Ludwig Borchardt (1863\u20131938) odnalaz\u0142 w El-Amarna bardzo dobrze zachowane popiersie kr\u00f3lowej. Przy podziale wykopalisk mi\u0119dzy Egipt i Niemcy strona niemiecka zaoferowa\u0142a Egipcjanom w zamian kamienny o\u0142tarz (\u015brodkow\u0105 cz\u0119\u015b\u0107 tryptyku), kt\u00f3ry w 2009 okaza\u0142 si\u0119 falsyfikatem wzorowanym na p\u0142askorze\u017abie znajduj\u0105cej si\u0119 w zbiorach berli\u0144skich[3]. Popiersie jest przechowywane w Neues Museum w Berlinie. Rz\u0105d Egiptu ponawia pr\u00f3by odzyskania historycznego dzie\u0142a, kt\u00f3re jego zdaniem jest skradzione[potrzebny\u00a0przypis]. Rze\u017aba ta, przedstawiaj\u0105ca g\u0142ow\u0119 kobiety z d\u0142ug\u0105 szyj\u0105 i przys\u0142uguj\u0105cym faraonom nakryciem g\u0142owy, sta\u0142a si\u0119 symbolem staro\u017cytnego kanonu pi\u0119kna[potrzebny\u00a0przypis].Wraz z ma\u0142\u017conkiem Nefertiti wprowadza\u0142a kult jedynego boga \u2013 Atona, symbolizowanego przez tarcz\u0119 s\u0142oneczn\u0105. Niespotykany wcze\u015bniej monoteizm stanowi\u0142 zasadnicz\u0105 przyczyn\u0119 konfliktu ze stanem kap\u0142a\u0144skim, przede wszystkim z kap\u0142anami Amona.W masowej kulturze wsp\u00f3\u0142czesnej[edytuj | edytuj kod]Posta\u0107 kr\u00f3lowej i niejasnej towarzyszki Echnatona sta\u0142a si\u0119 jako enigmatyczna posta\u0107 bohaterk\u0105 oraz stworzy\u0142a kanw\u0119 tematyczn\u0105 dla licznych utwor\u00f3w beletrystyki wsp\u00f3\u0142czesnej, jak m.in.:Jerzy G\u0142owacki: Testament kr\u00f3lowej Nefertite (Warszawa 1971, Iskry)Agnieszka Stelmaszyk: Tajemnica klejnotu Nefertiti (Krak\u00f3w 2010, Zielona Sowa)Christian Jacq: Echnaton i Nefertiti (Warszawa 2007, \u015awiat Ksi\u0105\u017cki\/Bertsmann)Nick Drake: Zaginiona kr\u00f3lowa Egiptu (Warszawa 2013, Bellona)Victoria Gische: Kochanka kr\u00f3lewskiego rze\u017abiarza (Warszawa 2014, Bellona)a tak\u017ce zbioru poezji:\u2191 Akhenaten And Nefertiti \u2013 The Royal Gods Of Egypt, BBC, 2002\u00a0.\u2191  Vandenberg 2002 \u2193.\u2191 Krimi um die K\u00f6nigin, \u201eDer Spiegel\u201d, 22, 2009, s. 134\u2013135\u00a0.Joyce Tyldesley: Nefertiti \u2013 s\u0142oneczna kr\u00f3lowa Egiptu. Warszawa: PIW, 2003.Philipp Vandenberg: Nefertiti. T\u0142um. Piotr Taracha. Warszawa: \u015awiat Ksi\u0105\u017cki, 2002.Krzysztof K\u0119ciek: Staro\u017cytno\u015b\u0107 wykl\u0119ta. Archeolodzy i \u0142owcy sensacji. Warszawa: Attyka, 2008."},{"@context":"http:\/\/schema.org\/","@type":"BreadcrumbList","itemListElement":[{"@type":"ListItem","position":1,"item":{"@id":"https:\/\/wiki.edu.vn\/pl\/wiki\/#breadcrumbitem","name":"Enzyklop\u00e4die"}},{"@type":"ListItem","position":2,"item":{"@id":"https:\/\/wiki.edu.vn\/pl\/wiki\/2017\/10\/02\/nefertiti-wikipedia-wolna-encyklopedia\/#breadcrumbitem","name":"Nefertiti \u2013 Wikipedia, wolna encyklopedia"}}]}]