[{"@context":"http:\/\/schema.org\/","@type":"BlogPosting","@id":"https:\/\/wiki.edu.vn\/pl\/wiki\/2017\/10\/28\/puchatek-czarnopiersny-wikipedia-wolna-encyklopedia\/#BlogPosting","mainEntityOfPage":"https:\/\/wiki.edu.vn\/pl\/wiki\/2017\/10\/28\/puchatek-czarnopiersny-wikipedia-wolna-encyklopedia\/","headline":"Puchatek czarnopier\u015bny \u2013 Wikipedia, wolna encyklopedia","name":"Puchatek czarnopier\u015bny \u2013 Wikipedia, wolna encyklopedia","description":"Z Wikipedii, wolnej encyklopedii Puchatek czarnopier\u015bny[3] (Eriocnemis nigrivestis) \u2013 gatunek ma\u0142ego ptaka z rodziny kolibrowatych (Trochilidae), podrodziny paziak\u00f3w (Lesbiinae). Wyst\u0119puje","datePublished":"2017-10-28","dateModified":"2017-10-28","author":{"@type":"Person","@id":"https:\/\/wiki.edu.vn\/pl\/wiki\/author\/lordneo\/#Person","name":"lordneo","url":"https:\/\/wiki.edu.vn\/pl\/wiki\/author\/lordneo\/","image":{"@type":"ImageObject","@id":"https:\/\/secure.gravatar.com\/avatar\/c9645c498c9701c88b89b8537773dd7c?s=96&d=mm&r=g","url":"https:\/\/secure.gravatar.com\/avatar\/c9645c498c9701c88b89b8537773dd7c?s=96&d=mm&r=g","height":96,"width":96}},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Enzyklop\u00e4die","logo":{"@type":"ImageObject","@id":"https:\/\/wiki.edu.vn\/wiki4\/wp-content\/uploads\/2023\/08\/download.jpg","url":"https:\/\/wiki.edu.vn\/wiki4\/wp-content\/uploads\/2023\/08\/download.jpg","width":600,"height":60}},"image":{"@type":"ImageObject","@id":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/thumb\/2\/20\/Naturalis_Biodiversity_Center_-_ZMA.AVES.38603_-_Eriocnemis_nigrivestis_Bourcier_and_Mulsant%2C_1852_-_Trochilidae_-_skin_specimen.jpeg\/230px-Naturalis_Biodiversity_Center_-_ZMA.AVES.38603_-_Eriocnemis_nigrivestis_Bourcier_and_Mulsant%2C_1852_-_Trochilidae_-_skin_specimen.jpeg","url":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/thumb\/2\/20\/Naturalis_Biodiversity_Center_-_ZMA.AVES.38603_-_Eriocnemis_nigrivestis_Bourcier_and_Mulsant%2C_1852_-_Trochilidae_-_skin_specimen.jpeg\/230px-Naturalis_Biodiversity_Center_-_ZMA.AVES.38603_-_Eriocnemis_nigrivestis_Bourcier_and_Mulsant%2C_1852_-_Trochilidae_-_skin_specimen.jpeg","height":"147","width":"230"},"url":"https:\/\/wiki.edu.vn\/pl\/wiki\/2017\/10\/28\/puchatek-czarnopiersny-wikipedia-wolna-encyklopedia\/","wordCount":2989,"articleBody":"Z Wikipedii, wolnej encyklopedii  Puchatek czarnopier\u015bny[3] (Eriocnemis nigrivestis) \u2013 gatunek ma\u0142ego ptaka z rodziny kolibrowatych (Trochilidae), podrodziny paziak\u00f3w (Lesbiinae). Wyst\u0119puje endemicznie w p\u00f3\u0142nocno-zachodnim Ekwadorze. Zagro\u017cony wygini\u0119ciem.  Gatunek opisali po raz pierwszy Jules Bourcier i \u00c9tienne Mulsant. Opis ukaza\u0142 si\u0119 w 1852 w Annales des sciences physiques et naturelles, d’agriculture et d’industrie. Holotyp pochodzi\u0142 z Ekwadoru, z miejsca okre\u015blonego jako Tumbaro. Autorzy nadali gatunkowi nazw\u0119 Trochilus nigrivestis[4]. Obecnie (2020) Mi\u0119dzynarodowy Komitet Ornitologiczny umieszcza puchatka czarnopier\u015bnego w rodzaju Eriocnemis, uznaje gatunek za monotypowy[5]. Proponowany gatunek E. soderstromi ma w\u0105tpliwy status i prawdopodobnie stanowi hybryd\u0119 puchatka czarnopier\u015bnego z szafirowym (E. luciani) lub nietypowy okaz puchatka turkusowego (E. godini)[6].  WymiaryD\u0142ugo\u015b\u0107 cia\u0142a wynosi 8[6]\u20139,5[7] cm, masa cia\u0142a 4,3\u20134,6 g[6]. Wymiary szczeg\u00f3\u0142owe holotypu: d\u0142ugo\u015b\u0107 skrzyd\u0142a 73 mm, d\u0142ugo\u015b\u0107 \u015brodkowych ster\u00f3wek 25 mm, d\u0142ugo\u015b\u0107 zewn\u0119trznych ster\u00f3wek \u2013 35 mm, dzioba \u2013 15 mm[4][a]. D\u0142ugo\u015b\u0107 dzioba r\u00f3\u017cni si\u0119 w zale\u017cno\u015bci od \u017ar\u00f3d\u0142a: od blisko 19 mm (oryginalne wymiary w calach) w Catalogue of the Birds in the British Museum[8] po przedzia\u0142 15\u201316 mm wed\u0142ug Harterta[7]; podobnie dla okaz\u00f3w z Muzeum Brytyjskiego podano d\u0142ugo\u015b\u0107 skrzyd\u0142a ok. 57 mm[8], a wed\u0142ug Ernsta wynosi ona przeci\u0119tnie 60 mm[7].UpierzenieWyst\u0119puje dymorfizm p\u0142ciowy w upierzeniu. Samiec wierzch cia\u0142a ma niemal czarny, z widoczn\u0105 pod niekt\u00f3rymi k\u0105tami zielon\u0105 opalizacj\u0105 na czole, wierzchu g\u0142owy i kuprze. Pokrywy nadogonowe ciemne, z niebieskim (indygowym) po\u0142yskiem. Sp\u00f3d cia\u0142a czarny, miejscami z domieszk\u0105 bardzo ciemnego fioletu, boki \u2013 zieleni. Gard\u0142o cechuje fioletowoniebieska opalizacja. Na skoku rosn\u0105 puszyste, bia\u0142e pi\u00f3ra. Dzi\u00f3b czarny. Samic\u0119 z wierzchu porastaj\u0105 br\u0105zowe, zielono b\u0142yszcz\u0105ce si\u0119 pi\u00f3ra. Na pokrywach nadogonowych kolor tego po\u0142ysku staje si\u0119 trawiastozielony. Pi\u00f3ra spodu cia\u0142a r\u00f3wnie\u017c l\u015bni\u0105ce, z\u0142ocistozielone. Nasady pi\u00f3r na gardle p\u0142owe, brzuch bia\u0142y. Plama na gardle jasna, niebieskozielona. Pokrywy podogonowe niebieskofioletowe. Pi\u00f3ra na skoku i dzi\u00f3b jak u samca[8]. Samice tego gatunku s\u0105 podobne do samic puchatk\u00f3w szmaragdowych (E. vestita)[9].Endemit Ekwadoru. Wyst\u0119puje w p\u00f3\u0142nocno-zachodniej cz\u0119\u015bci kraju, g\u0142\u00f3wnie na p\u00f3\u0142nocno-zachodnich stokach wulkanu Pichincha i przypuszczalnie r\u00f3wnie\u017c na Atacazo. Stwierdzony r\u00f3wnie\u017c w Cordillera de Tois\u00e1n[6]. Obserwacja ze stoku wulkanu Atacazo dotyczy samicy puchatka czarnopier\u015bnego, kt\u00f3r\u0105 miano tam obserwowa\u0107 w 1983 (obserwacja nie zosta\u0142a potwierdzona)[10]. W grudniu 2005 roku samca tego gatunku (przypuszczalnie m\u0142odego) obserwowano w Reserva Las Gralarias (koordynaty: 0\u00b000\u203238\u2033S\u00a078\u00b043\u203251\u2033W\/-0,010667\u00a0-78,730833)[11]. Bogate zbiory okaz\u00f3w ptak\u00f3w tego gatunku (ponad 100) wskazuj\u0105 na to, \u017ce niegdy\u015b mia\u0142 on szerszy zasi\u0119g. W latach 1950\u20131993 tylko trzykrotnie obserwowano ptaki tego gatunku (w 1980)[9]. Populacja z Cordillera de Tois\u00e1n zosta\u0142a uznana za wymar\u0142\u0105 i ponownie odkryta[10].\u015arodowiskiem \u017cycia przedstawicieli gatunku s\u0105 wilgotne lasy mgliste. Wsp\u00f3\u0142cze\u015bnie odnotowywane na wysoko\u015bci 1700\u20133500 m n.p.m. Wed\u0142ug historycznych doniesie\u0144 puchatki czarnopier\u015bne mia\u0142y by\u0107 spotykane do 4700 m n.p.m., nie wiadomo jednak, czy b\u0142\u0119dnie ustalono wysoko\u015b\u0107, czy flora w regionie przesz\u0142a du\u017ce zmiany[9]. Wed\u0142ug historycznych doniesie\u0144 najliczniej ptaki tego gatunku pojawia\u0142y si\u0119 na wysoko\u015bci 2440 do 3050 m n.p.m. od kwietnia do wrze\u015bnia i od 3100 do 4725 m n.p.m. od listopada do lutego[10], a rozpierzchaj\u0105ce si\u0119 osobniki m\u0142odociane przebywa\u0142y niekiedy ni\u017cej, nawet do 1700 m n.p.m. W czasach wsp\u00f3\u0142czesnych odnotowywano puchatki czarnopier\u015bne r\u00f3wnie\u017c na skrajach las\u00f3w, stromych zboczach z kar\u0142owat\u0105 ro\u015blinno\u015bci\u0105 i nieco wy\u017cszych lasach g\u00f3rskich i przecinkach. \u017bywi\u0105 si\u0119 one nektarem; stwierdzono 29 gatunk\u00f3w stanowi\u0105cych \u017ar\u00f3d\u0142o pokarmu dla tych ptak\u00f3w, w tym fuksje i wrzosowate (8 z 29 gatunk\u00f3w). Preferuj\u0105 Palicourea amethystina (syn. Palicourea huigrensis)[9] \u2013 jest to ma\u0142e drzewo o jaskrawych, niebieskich kwiatach[6]. Olaf Jahn wspomina, \u017ce obserwowany przez niego podczas bada\u0144 w 2006 roku ptak, podlatuj\u0105c z ga\u0142\u0119zi, wyda\u0142 z siebie s\u0142abe tzeet[10]. Pie\u015bni\u0105 puchatk\u00f3w czarnopier\u015bnych jest metaliczne tzeet… tzeet… tzeet…; wokalizacja s\u0142abo poznana[6]. Dwa ptaki, kt\u00f3re badacz z\u0142apa\u0142 w sieci, podczas wypuszczania odezwa\u0142y si\u0119 przeszywaj\u0105cym g\u0142o\u015bnym tzeet. Obserwowane przez autora osobniki porusza\u0142y si\u0119 1\u20135 m nad ziemi\u0105. Jedynym gatunkiem, kt\u00f3ry zasiedla\u0142 t\u0119 sam\u0105 nisz\u0119 ekologiczn\u0105 i cechowa\u0142 si\u0119 podobnym zachowaniem, by\u0142 lordzik ekwadorski (Heliangelus strophianus)[10].L\u0119gi[edytuj | edytuj kod]Wed\u0142ug Mulsanta i \u00c9. Verreaux (1877) gniazdo przytwierdzone jest do ga\u0142\u0119zi i z zewn\u0105trz zbudowane z fragment\u00f3w ro\u015blin i porost\u00f3w, a wewn\u0105trz wy\u015bcie\u0142ane puchem ro\u015blinnym. Od zewn\u0105trz ma mie\u0107 \u015brednic\u0119 blisko 4,5 cm, a od wewn\u0105trz 2,5 cm[12]. Wed\u0142ug autor\u00f3w Handbook of the Birds of the World okres l\u0119gowy trwa od pa\u017adziernika do marca. W zniesieniu dwa jaja, wysiaduje samica. Poza tym brak danych[6].  IUCN uznaje puchatka czarnopier\u015bnego za gatunek zagro\u017cony wygini\u0119ciem (EN \u2013 Endangered) nieprzerwanie od 2020. Wcze\u015bniej (od 1994 roku) mia\u0142 status krytycznie zgro\u017cony (CR \u2013 Critically endangered). Zagro\u017ceniem dla gatunku jest g\u0142\u00f3wnie wycinka drzew celem uzyskania ich pod rozpa\u0142k\u0119 lub przetworzenia na w\u0119giel drzewny. W Cant\u00f3n Cotacachi w 2008 roku 45% mieszka\u0144c\u00f3w nadal u\u017cywa\u0142o drewna do ogrzewania domostw. Na stokach wulkanu Pichincha ludzie r\u00f3wnie\u017c wycinaj\u0105 drzewa, by pozyska\u0107 w\u0119giel drzewny, zar\u00f3wno na u\u017cytek w\u0142asny, jak i do sprzeda\u017cy w Quito. Wycinka drzew s\u0142u\u017cy r\u00f3wnie\u017c pozyskaniu miejsca na uprawy ziemniak\u00f3w i pastwiska. Osobnikom z pasma Tois\u00e1n zagra\u017ca wycinka, zak\u0142adanie kopal\u0144 miedzi i nap\u0142yw farmer\u00f3w do Cotacachi-Cayapas Ecological Reserve. W roku 2003 oszacowano, \u017ce gatunek straci\u0142 93% odpowiedniego dla\u0144 \u015brodowiska, kt\u00f3re m\u00f3g\u0142 zasiedli\u0107 lub zasiedla\u0142. Niekt\u00f3re pasma, z kt\u00f3rych znany by\u0142 puchatek czarnopier\u015bny, zosta\u0142y niemal ca\u0142kowicie pozbawione rdzennej ro\u015blinno\u015bci. Gatunek znajduje si\u0119 na li\u015bcie za\u0142\u0105cznika CITES II. Cz\u0119\u015b\u0107 ziemi, na kt\u00f3rej wyst\u0119puj\u0105 ptaki tego gatunku, zosta\u0142a wykupiona celem ochrony naturalnego lasu; przyk\u0142adowo prywatny rezerwat Hacienda Verdecocha chroni 1200 hektar\u00f3w preferowanego przez te kolibry \u015brodowiska. Zachodnie zbocza wulkanu Pichincha chroni rezerwat Bosque Protector Mindo-Nambillo[9].\u2191 Autorzy zapisali d\u0142ugo\u015b\u0107 dzioba jako 0,150 m [15 cm], jednak zwa\u017cywszy na inne \u017ar\u00f3d\u0142a i proporcje u tego\u017c ptaka prawid\u0142owy zapis w \u017ar\u00f3dle winien brzmie\u0107 0,015 m [15 mm].\u2191 Eriocnemis nigrivestis, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online]\u00a0 (ang.).\u2191 Eriocnemis nigrivestis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [online]\u00a0 (ang.).\u2191 Systematyka i nazewnictwo polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemi\u0119: Heliantheini Reichenbach, 1853 (wersja: 2020-07-29). [w:] Kompletna lista ptak\u00f3w \u015bwiata [on-line]. Instytut Nauk o \u015arodowisku Uniwersytetu Jagiello\u0144skiego. [dost\u0119p 2020-08-24].\u2191 ab J. Bourcier & \u00c9. Mulsant. Description de weuelques nouvelles esp\u00e8ces d’oiseaux-mouches. \u201eAnnales des sciences physiques et naturelles, d’agriculture et d’industrie\u201d. 4, s. 144, 1852.\u00a0\u2191 F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Hummingbirds. IOC World Bird List (v10.2). [dost\u0119p 2020-08-23]. (ang.).\u2191 abcdefg Heynen, I. & Boesman, P.: Black-breasted Puffleg (Eriocnemis nigrivestis). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (eds.). (2014) Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. 1996. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-03-07)].\u2191 abc Ernst Hartert: Trochilidae, bearbeitet von Ernst Hartert. Mit 34 abbildungen im texte. Berlin: 1900, s. 143, 148.\u2191 abc Osbert Salvin & Ernst Hartert: Catalogue of the Birds in the British Museum. T. 16. 1892, s. 365.\u2191 abcde Black-breasted Puffleg Eriocnemis nigrivestis. BirdLife International. [dost\u0119p 2020-12-12].\u2191 abcde Olaf Jahn. Rediscovery of Black-breasted Puffleg Eriocnemis nigrivestis in the Cordillera de Tois\u00e1n, north-west Ecuador, and reassessment of its conservation status. \u201eCotinga\u201d. 29, s. 31\u201339, 2008.\u00a0\u2191 Jane A. Lyons & Tatiana Santander: Unusual sighting and new record of Black-breasted Puffleg. 2006. [dost\u0119p 2016-02-08].\u2191 M. \u00c9. Mulsant & \u00c9. Verreaux: Histoire naturelle des oiseaux-mouches. T. 3. 1877, s. 38\u201340. (fr.).Identyfikatory zewn\u0119trzne\u00a0(takson):"},{"@context":"http:\/\/schema.org\/","@type":"BreadcrumbList","itemListElement":[{"@type":"ListItem","position":1,"item":{"@id":"https:\/\/wiki.edu.vn\/pl\/wiki\/#breadcrumbitem","name":"Enzyklop\u00e4die"}},{"@type":"ListItem","position":2,"item":{"@id":"https:\/\/wiki.edu.vn\/pl\/wiki\/2017\/10\/28\/puchatek-czarnopiersny-wikipedia-wolna-encyklopedia\/#breadcrumbitem","name":"Puchatek czarnopier\u015bny \u2013 Wikipedia, wolna encyklopedia"}}]}]