[{"@context":"http:\/\/schema.org\/","@type":"BlogPosting","@id":"https:\/\/wiki.edu.vn\/pl\/wiki\/2018\/01\/27\/maszyna-do-pisania-wikipedia-wolna-encyklopedia\/#BlogPosting","mainEntityOfPage":"https:\/\/wiki.edu.vn\/pl\/wiki\/2018\/01\/27\/maszyna-do-pisania-wikipedia-wolna-encyklopedia\/","headline":"Maszyna do pisania \u2013 Wikipedia, wolna encyklopedia","name":"Maszyna do pisania \u2013 Wikipedia, wolna encyklopedia","description":"Maszyna do pisania Erica No 5 z lat 20 XX w. Maszyna do pisania \u2013 urz\u0105dzenie mechaniczne o nap\u0119dzie r\u0119cznym","datePublished":"2018-01-27","dateModified":"2018-01-27","author":{"@type":"Person","@id":"https:\/\/wiki.edu.vn\/pl\/wiki\/author\/lordneo\/#Person","name":"lordneo","url":"https:\/\/wiki.edu.vn\/pl\/wiki\/author\/lordneo\/","image":{"@type":"ImageObject","@id":"https:\/\/secure.gravatar.com\/avatar\/c9645c498c9701c88b89b8537773dd7c?s=96&d=mm&r=g","url":"https:\/\/secure.gravatar.com\/avatar\/c9645c498c9701c88b89b8537773dd7c?s=96&d=mm&r=g","height":96,"width":96}},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Enzyklop\u00e4die","logo":{"@type":"ImageObject","@id":"https:\/\/wiki.edu.vn\/wiki4\/wp-content\/uploads\/2023\/08\/download.jpg","url":"https:\/\/wiki.edu.vn\/wiki4\/wp-content\/uploads\/2023\/08\/download.jpg","width":600,"height":60}},"image":{"@type":"ImageObject","@id":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/thumb\/e\/e1\/Erika_No5_%281%29.jpg\/220px-Erika_No5_%281%29.jpg","url":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/thumb\/e\/e1\/Erika_No5_%281%29.jpg\/220px-Erika_No5_%281%29.jpg","height":"186","width":"220"},"url":"https:\/\/wiki.edu.vn\/pl\/wiki\/2018\/01\/27\/maszyna-do-pisania-wikipedia-wolna-encyklopedia\/","wordCount":3038,"articleBody":"  Maszyna do pisania Erica No 5 z lat 20 XX w.Maszyna do pisania \u2013 urz\u0105dzenie mechaniczne o nap\u0119dzie r\u0119cznym lub elektrycznym, posiadaj\u0105ce klawisze, kt\u00f3re naciskane powoduj\u0105 wydrukowanie metod\u0105 typograficzn\u0105 okre\u015blonych znak\u00f3w na umieszczonym w maszynie pod\u0142o\u017cu drukowym (najcz\u0119\u015bciej papierze). Urz\u0105dzenie mo\u017ce by\u0107 r\u00f3wnie\u017c wspomagane modu\u0142em elektronicznym umo\u017cliwiaj\u0105cym zapami\u0119tywanie wpisywanego tekstu.    W 1714 roku brytyjski in\u017cynier Henry Mill uzyska\u0142 patent na projekt przyrz\u0105du, kt\u00f3ry potrafi drukowa\u0107 oddzielne litery na tyle czyste i dok\u0142adne, \u017ce mo\u017cna je pomyli\u0107 z tymi z drukarni. Za tw\u00f3rc\u0119 praktycznej maszyny do pisania uwa\u017cany jest Amerykanin, Christopher Latham Sholes, kt\u00f3ry (przy wsp\u00f3\u0142pracy Carlosa Gliddena i Samuela W. Soule\u2019a) skonstruowa\u0142 w 1867 roku jej pierwszy u\u017cyteczny model.  Urz\u0105dzenie powsta\u0142o przypadkiem. W trakcie prac nad skonstruowaniem automatu numeruj\u0105cego strony ksi\u0105\u017cek Sholes pomy\u015bla\u0142, \u017ce po niewielkich modyfikacjach maszyna mog\u0142aby s\u0142u\u017cy\u0107 do pisania tekstu. Zbudowane przez niego urz\u0105dzenie mia\u0142o klawisze, ta\u015bm\u0119 nasycon\u0105 atramentem oraz poziom\u0105 metalow\u0105 p\u0142ytk\u0119 z na\u0142o\u017con\u0105 na ni\u0105 kartk\u0105. Maszyna by\u0142a uruchamiana przez naciskanie peda\u0142ami, poniewa\u017c Sholes zastosowa\u0142 podobny nap\u0119d, jak w \u00f3wczesnych maszynach do szycia.Po dalszych udoskonaleniach swej maszyny do pisania (w czym korzysta\u0142 z pomocy laboratorium T.A. Edisona), Sholes rozpocz\u0105\u0142 w roku 1873 jej produkcj\u0119 we wsp\u00f3\u0142pracy z ameryka\u0144sk\u0105 wytw\u00f3rni\u0105 broni Remington w Ilion w stanie Nowy Jork, gdzie od 1876 roku wytwarzano j\u0105 ju\u017c seryjnie. Ju\u017c wtedy powsta\u0142 do dzi\u015b stosowany uk\u0142ad klawiatury \u201eQWERTY\u201d, kt\u00f3ry mia\u0142 za zadanie unikni\u0119cie blokowania si\u0119 czcionek.Jednym z wczesnych u\u017cytkownik\u00f3w maszyny do pisania by\u0142 Mark Twain, kt\u00f3ry od 1876 roku pisa\u0142 na niej swe utwory (pierwszym napisanym na maszynie by\u0142a powie\u015b\u0107 \u201ePrzygody Tomka Sawyera\u201d); kupi\u0142 j\u0105 w Bostonie za 125 dolar\u00f3w. Spo\u015br\u00f3d pisarzy europejskich pierwszy u\u017cywa\u0142 maszyny do pisania Lew To\u0142stoj (w latach 80. XIX wieku), a z polskich Boles\u0142aw Prus (od 1897 roku).Pierwsz\u0105 maszyn\u0119 do pisania pozwalaj\u0105c\u0105 na kontrolowanie na bie\u017c\u0105co pisanego tekstu, skonstruowa\u0142 w 1890 roku Amerykanin Herman L. Wagner. Produkcj\u0119 tych maszyn do pisania rozwin\u0105\u0142 Amerykanin, John T. Underwood.  W 1914 roku J. Smather opracowa\u0142 maszyn\u0119 do pisania nap\u0119dzan\u0105 silniczkiem elektrycznym. Elektryczne maszyny do pisania pojawi\u0142y si\u0119 na rynku oko\u0142o 1920 roku, a od 1906 znajduj\u0105 si\u0119 w sprzeda\u017cy maszyny walizkowe. Dopiero w lutym 1957 roku ukaza\u0142a si\u0119 pierwsza maszyna b\u0119d\u0105ca po\u0142\u0105czeniem maszyny elektrycznej z maszyn\u0105 walizkow\u0105. Sprzedawa\u0142 j\u0105 Smith Corona z Syracuse w stanie Nowy Jork.Oko\u0142o 1960 roku, ameryka\u0144ski koncern IBM opracowa\u0142 nowego typu maszyn\u0119 do pisania, w kt\u00f3rej czcionki osadzone na osobnych d\u017awigniach zast\u0105piono g\u0142owic\u0105 obrotow\u0105. W p\u00f3\u017aniejszym okresie elektryczne maszyny do pisania wypiera\u0142y swoje mechaniczne odpowiedniki. Nowsze maszyny (oko\u0142o 1990 r.) mia\u0142y mo\u017cliwo\u015b\u0107 zapisywania i p\u00f3\u017aniejszej edycji tekstu.Obecnie maszyny wyparte s\u0105 przez komputery, wyposa\u017cone w edytory lub procesory tekstu i drukarki. Ostatni\u0105 fabryk\u0119 maszyn do pisania zamkni\u0119to w marcu 2011 roku w Indiach[1].Smith Premier No. 5ok. 1906 r.Mignon Mod.4lata 20 XX w.Underwood Model 10lata 30 XX w.Maszyna z chi\u0144sk\u0105 czcionk\u0105lata 60 XX w.Smith Corona model 250 (elektryczna) lata 60 XX w.Robotron S6120 (elektroniczna) lata 80 XX w.Brother WP1 (elektroniczna z wy\u015bwietlaczem) lata 80 XX w.  Pomimo \u017ce poszczeg\u00f3lne maszyny mog\u0105 zawiera\u0107 cz\u0119\u015bci charakterystyczne wy\u0142\u0105cznie dla danej wersji, istnieje og\u00f3lna terminologia dotycz\u0105ca nazw poszczeg\u00f3lnych element\u00f3w.Table of ContentsObudowa[edytuj | edytuj kod]W\u00f3zek[edytuj | edytuj kod]Zamek[edytuj | edytuj kod]Korekcja b\u0142\u0119d\u00f3w[edytuj | edytuj kod]Obudowa[edytuj | edytuj kod]Wszystkie elementy maszyny s\u0105 utrzymywane przez metalow\u0105 ram\u0119. Zewn\u0119trznie od niej znajduje si\u0119 plastikowa lub metalowa obudowa, kt\u00f3ra decyduje o wygl\u0105dzie maszyny. G\u00f3rna cz\u0119\u015b\u0107 os\u0142ony, nazywana pokryw\u0105, zapewnia dost\u0119p do mechanizmu ta\u015bmowego i jest zdejmowalna.N\u00f3\u017cki wyposa\u017cone s\u0105 zazwyczaj w gumowe podk\u0142adki, zapewniaj\u0105ce stabilno\u015b\u0107 urz\u0105dzenia oraz t\u0142umienie ha\u0142asu.W\u00f3zek[edytuj | edytuj kod]W\u00f3zek to ruchoma cz\u0119\u015b\u0107 maszyny przesuwaj\u0105ca si\u0119 po wprowadzeniu ka\u017cdego znaku. Wi\u0119kszo\u015b\u0107 maszyn posiada dodatkowe mechanizmy:powrotnik r\u0119czny (d\u017awignia wierszaka) \u2013 przesuwa w\u00f3zek do wyj\u015bciowej pozycji i jeden wiersz ni\u017cej.wyzwalak w\u00f3zka \u2013 zwalnia mechanizm stabilizuj\u0105cy w\u00f3zek co umo\u017cliwia ustawienie go w dowolnej pozycji.Zamek[edytuj | edytuj kod]Mechanizm blokuj\u0105cy przesuwanie si\u0119 wa\u0142ka po wydrukowaniu znaku. Zapewnia przesuni\u0119cie wa\u0142ka tylko o jeden znak.Zale\u017cnie od potrzeb, na maszynie mo\u017cna pisa\u0107 na papierze zwyk\u0142ym, papierze przebitkowym, kalce maszynowej lub innych materia\u0142ach (formularze, koperty itp.). Przy tworzeniu materia\u0142\u00f3w do wielokrotnego powielania u\u017cywano specjalistycznych przedmiot\u00f3w, takich jak papier kredowany, kalka hektograficzna, matryce oraz ta\u015bmy autograficzne. Do pisania potrzebna jest r\u00f3wnie\u017c ta\u015bma barwi\u0105ca, w wi\u0119kszo\u015bci wypadk\u00f3w wielokrotnego u\u017cytku. Niekt\u00f3re maszyny elektryczne wymaga\u0142y ta\u015bmy barwi\u0105cej jednokrotnego u\u017cytku.Korekcja b\u0142\u0119d\u00f3w[edytuj | edytuj kod]B\u0142\u0119dy mo\u017cna poprawi\u0107 u\u017cywaj\u0105c papieru korekcyjnego, ta\u015bm korekcyjnych, gumki maszynowej, bia\u0142ej farby lub \u017cyletki.Ta sekcja od 2010-05 wymaga zweryfikowania podanych informacji.Nale\u017cy poda\u0107 wiarygodne \u017ar\u00f3d\u0142a, najlepiej w formie przypis\u00f3w bibliograficznych.Cz\u0119\u015b\u0107 lub nawet wszystkie informacje w sekcji mog\u0105 by\u0107 nieprawdziwe. Jako pozbawione \u017ar\u00f3de\u0142 mog\u0105 zosta\u0107 zakwestionowane i usuni\u0119te.Dok\u0142adniejsze informacje o tym, co nale\u017cy poprawi\u0107, by\u0107 mo\u017ce znajduj\u0105 si\u0119 w dyskusji tej sekcji. Po wyeliminowaniu niedoskona\u0142o\u015bci nale\u017cy usun\u0105\u0107 szablon {{Dopracowa\u0107}} z tej sekcji.Ze wzgl\u0119du na r\u00f3\u017cnice produkcyjne i zmiany powstaj\u0105ce podczas eksploatacji, dokumenty tworzone za pomoc\u0105 maszyn do pisania mo\u017cna stosunkowo \u0142atwo powi\u0105za\u0107 z konkretnym urz\u0105dzeniem. Odbywa si\u0119 to przede wszystkim przez pomiar r\u00f3\u017cnic w po\u0142o\u017ceniu czcionek i analiz\u0119 ich kszta\u0142tu. Re\u017cimy totalitarne cz\u0119sto korzysta\u0142y z tego faktu, by orzeka\u0107 o winie dysydent\u00f3w zaanga\u017cowanych w nielegaln\u0105 dzia\u0142alno\u015b\u0107 publicystyczn\u0105. Analiza taka by\u0142a te\u017c przydatnym narz\u0119dziem \u015bledczym w dochodzeniach kryminalistycznych dotycz\u0105cych pogr\u00f3\u017cek, fa\u0142szerstw itp.Polskie normy klawiatur maszyny do pisania    Klawiatura wed\u0142ug normy PN58  Klawiatura wed\u0142ug normy PN87W historii istnia\u0142y trzy normy polskiego uk\u0142adu klawiatury dla maszyny do pisania: przedwojenna, PN58 (z 1958 roku) i PN87 (z 1987 roku)[2][3]. Bazowa\u0142y one na uk\u0142adzie QWERTZ dodaj\u0105c polskie znaki (\u0105, \u0107, \u0119, \u0142, \u0144, \u00f3, \u015b, \u017a, \u017c). Normy pozwala\u0142y na przeniesienie pozycji niekt\u00f3rych klawiszy b\u0105d\u017a ich pomini\u0119cie.W maszynach przedwojennych klawisze specjalne by\u0142y opisane jako: Shift \u2013 Zmieniacz, Shift lock \u2013 Trzymacz, Backspace \u2013 Cofacz. W nowszych urz\u0105dzeniach klawisze te pozostawa\u0142y nieopisane b\u0105d\u017a posiada\u0142y oznaczenia symboliczne.Pomimo istnienia znormalizowanych uk\u0142ad\u00f3w klawiatury, istnia\u0142a praktyka przerabiania zagranicznych (szczeg\u00f3lnie niemieckich) maszyn poprzez zamian\u0119 poszczeg\u00f3lnych czcionek na polskie znaki. Z tego powodu istniej\u0105 egzemplarze maszyn do pisania z klawiaturami r\u00f3\u017cni\u0105cymi si\u0119 uk\u0142adem znak\u00f3w od tych wymienionych w normach.  Konstruktorem pierwszej polskiej maszyny do pisania by\u0142 W\u0142adys\u0142aw Paciorkiewicz (1903). W 1921 r. uruchomi\u0142 pierwsz\u0105 polsk\u0105 wytw\u00f3rni\u0119 maszyn do pisania w Bydgoszczy[4].Polskie modele maszyn do pisania:\u2191 Henryk Mruk: Marketing: satysfakcja klienta i rozw\u00f3j przedsi\u0119biorstwa. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2012, s. 42. ISBN\u00a0978-83-01-16967-1.\u2191 Stenografia: Polski uk\u0142ad klawiatury cz. II.\u2191 PN-I-06000:1997 Wyposa\u017cenie biurowe \u2013 Maszyny do pisania i do przetwarzania tekst\u00f3w \u2013 Uk\u0142ady znak\u00f3w na klawiaturach alfanumerycznych.\u2191 B\u0142a\u017cejewski Stanis\u0142aw, Kutta Janusz, Romaniuk Marek: Bydgoski S\u0142ownik Biograficzny. Tom II. Bydgoszcz 1995. ISBN\u00a083-85327-27-4, s. 108\u2013109."},{"@context":"http:\/\/schema.org\/","@type":"BreadcrumbList","itemListElement":[{"@type":"ListItem","position":1,"item":{"@id":"https:\/\/wiki.edu.vn\/pl\/wiki\/#breadcrumbitem","name":"Enzyklop\u00e4die"}},{"@type":"ListItem","position":2,"item":{"@id":"https:\/\/wiki.edu.vn\/pl\/wiki\/2018\/01\/27\/maszyna-do-pisania-wikipedia-wolna-encyklopedia\/#breadcrumbitem","name":"Maszyna do pisania \u2013 Wikipedia, wolna encyklopedia"}}]}]