[{"@context":"http:\/\/schema.org\/","@type":"BlogPosting","@id":"https:\/\/wiki.edu.vn\/pl\/wiki\/2018\/03\/01\/macedonio-melloni-wikipedia-wolna-encyklopedia\/#BlogPosting","mainEntityOfPage":"https:\/\/wiki.edu.vn\/pl\/wiki\/2018\/03\/01\/macedonio-melloni-wikipedia-wolna-encyklopedia\/","headline":"Macedonio Melloni \u2013 Wikipedia, wolna encyklopedia","name":"Macedonio Melloni \u2013 Wikipedia, wolna encyklopedia","description":"Z Wikipedii, wolnej encyklopedii Macedonio Melloni (ur. 11 kwietnia 1798 w Parmie, zm. 11 sierpnia 1854 w Portici) \u2013 w\u0142oski","datePublished":"2018-03-01","dateModified":"2018-03-01","author":{"@type":"Person","@id":"https:\/\/wiki.edu.vn\/pl\/wiki\/author\/lordneo\/#Person","name":"lordneo","url":"https:\/\/wiki.edu.vn\/pl\/wiki\/author\/lordneo\/","image":{"@type":"ImageObject","@id":"https:\/\/secure.gravatar.com\/avatar\/c9645c498c9701c88b89b8537773dd7c?s=96&d=mm&r=g","url":"https:\/\/secure.gravatar.com\/avatar\/c9645c498c9701c88b89b8537773dd7c?s=96&d=mm&r=g","height":96,"width":96}},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Enzyklop\u00e4die","logo":{"@type":"ImageObject","@id":"https:\/\/wiki.edu.vn\/wiki4\/wp-content\/uploads\/2023\/08\/download.jpg","url":"https:\/\/wiki.edu.vn\/wiki4\/wp-content\/uploads\/2023\/08\/download.jpg","width":600,"height":60}},"image":{"@type":"ImageObject","@id":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/thumb\/8\/8b\/Cavalcavia_Ferdinandeo_Parma.jpg\/240px-Cavalcavia_Ferdinandeo_Parma.jpg","url":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/thumb\/8\/8b\/Cavalcavia_Ferdinandeo_Parma.jpg\/240px-Cavalcavia_Ferdinandeo_Parma.jpg","height":"139","width":"240"},"url":"https:\/\/wiki.edu.vn\/pl\/wiki\/2018\/03\/01\/macedonio-melloni-wikipedia-wolna-encyklopedia\/","wordCount":3861,"articleBody":"Z Wikipedii, wolnej encyklopedii    Macedonio Melloni (ur. 11 kwietnia 1798 w Parmie, zm. 11 sierpnia 1854 w Portici) \u2013 w\u0142oski fizyk, profesor Uniwersytetu w Parmie, pionier w dziedzinie bada\u0144 promieniowania cieplnego (w\u0142. calorico raggiante), tw\u00f3rca pierwszych przyrz\u0105d\u00f3w umo\u017cliwiaj\u0105cych pomiary w d\u0142ugofalowym zakresie widma (w tym IR), oparte na zjawisku termoelektrycznym, odznaczony w roku 1834 Medalem Rumforda.  Urodzi\u0142 si\u0119 w Parmie. Po studiach w Politechnice Paryskiej wr\u00f3ci\u0142 do rodzinnego miasta, gdzie w roku 1824 zosta\u0142 mianowany profesorem fizyki w Universit\u00e0 degli Studi di Parma[1][2].Jako przeciwnik absolutyzmu uczestniczy\u0142 w ruchach powsta\u0144czych (zob. Giuseppe Mazzini, Giuseppe Garibaldi, M\u0142ode W\u0142ochy, Risorgimento, Karbonariusze), wskutek czego zosta\u0142 w roku 1831[3][2] (lub 1830[4]) zmuszony do ucieczki do Francji[3][5], gdzie mieszka\u0142 do roku 1839 bez sta\u0142ego stanowiska[4]. Prowadzi\u0142 badania w Uniwersytecie Montpellier[5] oraz w Genewie[1].Uzyskane wyniki by\u0142y podstaw\u0105 przyznania mu przez Royal Society w roku 1834 Medalu Rumforda (na wniosek Faradaya). W nast\u0119pnym roku komisja, w kt\u00f3rej sk\u0142ad wchodzili Fran\u00e7ois Arago, Jean-Baptiste Biot i Sim\u00e9on Denis Poisson, przyzna\u0142a mu tytu\u0142 cz\u0142onka korespondenta Instytutu Francji[1]. W roku 1839 zosta\u0142 cz\u0142onkiem zagranicznym Royal Society[3].W tym\u017ce roku Alexander von Humboldt, przyjaciel Melloniego i wybitny geolog, zaproponowa\u0142 na dworze Burbon\u00f3w jego kandydatur\u0119 na dyrektora organizowanego w\u00f3wczas obserwatorium Wezuwiusza (Osservatorio Vesuviano)[1][6]. Kandydatura zosta\u0142a zaakceptowana przez Ferdynanda II. Melloni wr\u00f3ci\u0142 do W\u0142och i zamieszka\u0142 w Neapolu[3]. Kierowa\u0142 \u201eKonserwatorium Sztuk i Rzemios\u0142\u201d[5] oraz Osservatorio Vesuviano[1][6] do roku 1848 (formalnie do 6 listopada 1849[6]). W tym roku za udzia\u0142 w ruchu liberalnym zosta\u0142 pozbawiony wszystkich funkcji publicznych. W uznaniu osi\u0105gni\u0119\u0107 naukowych przebywa\u0142 na \u201ewygnaniu\u201d w Villa Moretta w Portici, gdzie kontynuowa\u0142 badania w\u0142a\u015bciwo\u015bci promieniowania cieplnego[1].  Zmar\u0142 na choler\u0119 w Portici w wieku 56 lat[3][7][5].  Badania promieniowania cieplnego, wykonane przez Melloniego, poprzedza\u0142y o ponad 20 lat sformu\u0142owanie przez Kirchoffa jego prawa promieniowania, wed\u0142ug kt\u00f3rego zdolno\u015b\u0107 emisyjna cia\u0142a doskonale czarnego zale\u017cy w stanie r\u00f3wnowagi wy\u0142\u0105cznie od jego temperatury (poj\u0119cie cia\u0142a doskonale czarnego Kirchhoff wprowadzi\u0142 w roku 1862). Poprzednikami Melloniego, z kt\u00f3rych osi\u0105gni\u0119\u0107 korzysta\u0142, byli m.in. Carl Scheele, Pierre Pr\u00e9vost, John Leslie[8] (zob. chronologia termodynamiki) oraz Thomas Johann Seebeck \u2013 odkrywca zjawiska termoelektrycznego, zjawiska Seebecka (podstawa dzia\u0142ania termopar) i  Johann Schweigger (1779\u20131857) \u2013 wynalazca miernika pr\u0105du sta\u0142ego, nazwanego na cze\u015b\u0107 Luigi Galvaniego galwanometrem. W czasie pobytu w Pary\u017cu jego wsp\u00f3\u0142pracownikiem by\u0142 inny w\u0142oski fizyk, Leopoldo Nobili (1784\u20131835), wynalazca nowego typu galwanometru[9][10][11].Badania w\u0142a\u015bciwo\u015bci promieniowania cieplnego Melloni wykonywa\u0142, korzystaj\u0105c z zaprojektowanego przez siebie zestawu pomiarowego, przypominaj\u0105cego wsp\u00f3\u0142czesne urz\u0105dzenie nazywane \u201e\u0142aw\u0105 optyczn\u0105\u201d[12]. Na metrowej d\u0142ugo\u015bci szynie mosi\u0119\u017cnej umieszcza\u0142 \u017ar\u00f3d\u0142o promieniowania, detektor i ok. 50 innych element\u00f3w, np. p\u0142ytki z materia\u0142\u00f3w, dla kt\u00f3rych okre\u015bla\u0142 parametry przewodzenia i odbicia promieni cieplnych[7][13][14][15].Galwanometr Leopolda Nobiliego\u201eDie gesammten Naturwissenschaften\u201d 1873, s. 444\u2013445W\u015br\u00f3d licznych publikacji Melloniego[16] znajduj\u0105 si\u0119 m.in. pozycje dost\u0119pne w Internet Archive[17]:M\u00e9moire sur la transmission libre de la chaleur rayonnante par diff\u00e9rens corps solides et liquides pr\u00e9sent\u00e9 \u00e0 l’Acad\u00e9mie des Sciences le 4 fevrier 1833 par M. MelloniParere de’ socii M. Melloni e F. de Luca intorno alla memoria del loro collega sig. E. Capocci presentata all’Accademia il d\u00ec 23 aprile 1844, sotto il titolo Su di un nuovo cromatico nella luce crepuscolare,Cenni storici ed analitici sulle correnti elettriche indotte dal magnetismo terrestre letti alla R. Accademia delle scienze, nella tornata del 3 giugno 1845 Macedonio Melloni,Memoria sull’abbassamento di temperatura prodotto alla superficie terrestre durante le notti placide e serene e sui fenomeni che ne risultano nelle basse regioni dell’atmosfera letta alla r. Accademia delle scienze di Napoli nelle tornate de’ 23 febbraio, 9 e 16 marzo 1847 dal suo socio ordinario Macedonio Melloni,  P\u00f3\u0142nocna strona Palazzo di Riserva przy Via Melloni w ParmieNaukowy dorobek Macedonio Melloniego jest tematem wielu artyku\u0142\u00f3w i omawiany w przegl\u0105dowych opracowaniach ksi\u0105\u017ckowych, np.[18]:Luigi Pinto, Della vita e delle opere di Macedonio Melloni, 1872Maria Francesca Bonetti, Monica Maffioli, Fratelli Alinari spa, 2003 \u2013 276L\u2019Italia d\u2019argento: 1839\u20131859: storia del dagherrotipo in Italia, 2003F. Melchiorri, Y. Rephaeli, Background Microwave Radiation and Intracluster Cosmology, 2006Catherine Curzon, The Scientific Life of Macedonio Melloni[19].Imi\u0119 Meloniego nosi Istituto Tecnico Economico Statale, I.T.E. w Parmie[20] i Szpital w Mediolanie, po\u0142o\u017cony przy Via Macedonio Melloni 52[21]. Nazw\u0119 Via Macedonio Melloni nadano r\u00f3wnie\u017c jednej z ulic w Parmie. Kolekcja jego wynalazk\u00f3w jest przechowywana i udost\u0119pniana przez Universit\u00e0 degli Studi di Parma[22].Nieustannie wznawiane s\u0105 ksi\u0105\u017cki autorstwa Melloniego. W roku 2012 ukaza\u0142a si\u0119 np. ksi\u0105\u017cka Considerazioni Ed Esperienze Intorno Al Magnetismo Delle Rocce: Memoria I, Sulla Polarit Magnetica Delle Lare E Rocce Affini, reprodukcja wersji wydanej przed rokiem 1923[23] (w roku 2009 udost\u0119pniono wersj\u0119 cyfrow\u0105 wydania z roku 1853[24]).\u2191 abcdef Macedonio Melloni. [w:] Strona internetowa Osservatorio Vesuviano [on-line]. Istituto Nazionale di Geofisica e Vulcanologia. [dost\u0119p 2014-09-05]. (w\u0142.).\u2191 ab La storia dell’Universit\u00e0 di Parma. [w:] Strona internetowa Universit\u00e0 Degli Studi di Parma [on-line]. unipr.it. [dost\u0119p 2014-09-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-04-09)]. (w\u0142.).\u2191 abcde Macedonio Melloni. [w:] Notable Names Database [on-line]. Soylent Communications. [dost\u0119p 2014-09-05]. (ang.).\u2191 ab Jed Z. Buchwald: Melloni, Macedonio. [w:] Complete Dictionary of Scientific Biography [on-line]. Encyclopedia.com, 2008. [dost\u0119p 2014-09-05]. (ang.).\u2191 abcd Mell\u00f3ni, Macedonio. [w:] Enciclopedie on line [on-line]. treccani.it. [dost\u0119p 2014-09-05].\u2191 abc Storia dell’Osservatorio Vesuviano. [w:] Strona internetowa Osservatorio Vesuviano [on-line]. Istituto Nazionale di Geofisica e Vulcanologia. [dost\u0119p 2014-09-05]. (w\u0142.).\u2191 ab James David Forbes: Macedonio Melloni; Transmission and Refraction of Heat. [w:] A Review of the Progress of Mathematical and Physical Science (1858) [on-line]. todayinsci.com. [dost\u0119p 2014-09-05]. (ang.).\u2191 An Experimental Inquiry Into the Nature and Propagation of Heat; Leslie’s cube\u2191 Jed Z. Buchwald: Nobili, Leopoldo. [w:] Complete Dictionary of Scientific Biography [on-line]. encyclopedia.com, 2008. [dost\u0119p 2014-09-06]. (ang.).\u2191 Autor (autorzy) nieznany. Biografia di Leopoldo Nobili. \u201eIl Cimento\u201d. 2 (1), s. 277\u2013283, 1844. DOI: 10.1007\/BF02584385. ISSN\u00a01827-5672. (ang.).\u00a0\u2191 Astatic Galvanometer. [w:] Strona internetowa Kenyon College (Department of Physics) [on-line]. physics.kenyon.edu. [dost\u0119p 2014-09-07]. (ang.).\u2191 \u0142awa optyczna, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dost\u0119p 2014-09-06]\u00a0.\u2191 Banco di Melloni. [w:] www.phys.uniroma1.it [on-line]. Universit\u00e0 degli Studi di Roma. [dost\u0119p 2014-09-06]. (w\u0142.). (Lampada di Locatelli., Spirale di platino., Lamine di rame.)\u2191 Macedonio Melloni e lo studio della radiazione infrarossa. [w:] www.phys.uniroma1.it [on-line]. Universit\u00e0 degli Studi di Roma. [dost\u0119p 2014-09-06]. (w\u0142.).\u2191 Silvia Trapanese: Gli esperimenti di Macedonio Melloni. [w:] Strona internetowa ‘Museo del Dipartimento di Fisica Universit\u00e0 \u201eLa Sapienza\u201d Roma ‘ [on-line]. phys.uniroma1.it. [dost\u0119p 2014-09-05]. (w\u0142.).\u2191 inauthor:”Macedonio Melloni\u201d. [w:] google.books [on-line]. [dost\u0119p 2014-09-05].\u2191 Search Results for: Macedonio Melloni. [w:] Internet Archive [on-line]. [dost\u0119p 2014-09-05]. (ang.).\u2191 Search dla ‘Macedonio+Melloni’. [w:] books.google [on-line]. [dost\u0119p 2014-09-07].\u2191 Catherine Curzon: The Scientific Life of Macedonio Melloni. [w:] A Covent Garden Gilflurt’s Guide to Life [on-line]. madamegilflurt.com. [dost\u0119p 2014-09-05]. (ang.).\u2191 Istituto Tecnico Economico Statale. [w:] Strona internetowa ITE [on-line]. [dost\u0119p 2014-09-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-09-07)]. (w\u0142.).\u2191 Azienda Ospedaliera Fatebenefratelli e Oftalmico – Milano. [w:] Strona internetowa szpitala [on-line]. fbfmilano.com. [dost\u0119p 2014-09-07]. (w\u0142.).\u2191 Technical museum M. Melloni. stay.com. [dost\u0119p 2014-09-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-09-07)]. (ang.).\u2191 Considerazioni Ed Esperienze Intorno Al Magnetismo Delle Rocce: Memoria I, Sulla Polarit Magnetica Delle Lare E Rocce Affini (Italian Edition). [w:] Strona internetowa abebooks.com [on-line]. [dost\u0119p 2014-09-07]. (ang.).\u2191 Macedonio Melloni: Considerazioni ed esperienze intorno al magnetismo delle rocce: Memoria I, sulla polarit\u00e0 magnetica delle lare e rocce affini. Bawarska Biblioteka Pa\u0144stwowa, 1853."},{"@context":"http:\/\/schema.org\/","@type":"BreadcrumbList","itemListElement":[{"@type":"ListItem","position":1,"item":{"@id":"https:\/\/wiki.edu.vn\/pl\/wiki\/#breadcrumbitem","name":"Enzyklop\u00e4die"}},{"@type":"ListItem","position":2,"item":{"@id":"https:\/\/wiki.edu.vn\/pl\/wiki\/2018\/03\/01\/macedonio-melloni-wikipedia-wolna-encyklopedia\/#breadcrumbitem","name":"Macedonio Melloni \u2013 Wikipedia, wolna encyklopedia"}}]}]