[{"@context":"http:\/\/schema.org\/","@type":"BlogPosting","@id":"https:\/\/wiki.edu.vn\/pl\/wiki\/2018\/04\/01\/metoda-dokumentow-osobistych-wikipedia-wolna-encyklopedia\/#BlogPosting","mainEntityOfPage":"https:\/\/wiki.edu.vn\/pl\/wiki\/2018\/04\/01\/metoda-dokumentow-osobistych-wikipedia-wolna-encyklopedia\/","headline":"Metoda dokument\u00f3w osobistych \u2013 Wikipedia, wolna encyklopedia","name":"Metoda dokument\u00f3w osobistych \u2013 Wikipedia, wolna encyklopedia","description":"Metoda dokument\u00f3w osobistych \u2212 metoda oparta na analizie wszelkich dokument\u00f3w osobistych. \u0179r\u00f3d\u0142em danych do analizy socjologicznej mog\u0105 by\u0107: listy, autobiografie,","datePublished":"2018-04-01","dateModified":"2018-04-01","author":{"@type":"Person","@id":"https:\/\/wiki.edu.vn\/pl\/wiki\/author\/lordneo\/#Person","name":"lordneo","url":"https:\/\/wiki.edu.vn\/pl\/wiki\/author\/lordneo\/","image":{"@type":"ImageObject","@id":"https:\/\/secure.gravatar.com\/avatar\/c9645c498c9701c88b89b8537773dd7c?s=96&d=mm&r=g","url":"https:\/\/secure.gravatar.com\/avatar\/c9645c498c9701c88b89b8537773dd7c?s=96&d=mm&r=g","height":96,"width":96}},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Enzyklop\u00e4die","logo":{"@type":"ImageObject","@id":"https:\/\/wiki.edu.vn\/wiki4\/wp-content\/uploads\/2023\/08\/download.jpg","url":"https:\/\/wiki.edu.vn\/wiki4\/wp-content\/uploads\/2023\/08\/download.jpg","width":600,"height":60}},"image":{"@type":"ImageObject","@id":"https:\/\/wiki.edu.vn\/wiki4\/wp-content\/uploads\/2023\/08\/download.jpg","url":"https:\/\/wiki.edu.vn\/wiki4\/wp-content\/uploads\/2023\/08\/download.jpg","width":100,"height":100},"url":"https:\/\/wiki.edu.vn\/pl\/wiki\/2018\/04\/01\/metoda-dokumentow-osobistych-wikipedia-wolna-encyklopedia\/","wordCount":2478,"articleBody":"Metoda dokument\u00f3w osobistych \u2212 metoda oparta na analizie wszelkich dokument\u00f3w osobistych. \u0179r\u00f3d\u0142em danych do analizy socjologicznej mog\u0105 by\u0107: listy, autobiografie, pami\u0119tniki, dzienniki, notatki, rysunki, fotografie, ustne opowiadania, czyli r\u00f3\u017cnego rodzaju dokumenty osobiste. Najcz\u0119\u015bciej s\u0105 to dokumenty opisuj\u0105ce historie \u017cycia, dokumenty biograficzne. Dlatego metod\u0119 wykorzystuj\u0105c\u0105 dane w postaci dokument\u00f3w osobistych nazywamy metod\u0105 biograficzn\u0105 lub autobiograficzn\u0105. Inne jej okre\u015blenia to: metoda dokument\u00f3w osobistych, psychobiograficzna, metoda historii \u017cycia, dr\u00f3g \u017cyciowych, metoda trajektorii, metoda pami\u0119tnikarska, metoda historii m\u00f3wionych.  Genezy pos\u0142ugiwania si\u0119 dokumentami osobistymi w naukach spo\u0142ecznych nale\u017cy szuka\u0107 w biografistyce literackiej i historycznej. Bezpo\u015bredni\u0105 inspiracj\u0105 by\u0142y jednak badania psychologiczne i psychiatryczne. Zw\u0142aszcza pojawienie si\u0119 pod koniec XIX wieku studium przypadku mo\u017cna uzna\u0107 za fakt istotny dla ukonstytuowania si\u0119 jednocze\u015bnie dw\u00f3ch metod psychologicznych: psychobiografii i portretu psychologicznego. Pierwsze psychobiografie zosta\u0142y sporz\u0105dzone  niezale\u017cnie od siebie: przez W\u0142adys\u0142awa Witwickiego (psychobiografia Sokratesa zawarta we wst\u0119pie do t\u0142umaczenia  Uczty Platona, 1909)[1][2] i Zygmunta Freuda (Leonarda da Vinci wspomnienia z dzieci\u0144stwa, 1910)[3]. Do dzi\u015b teorie, kt\u00f3re aplikuje si\u0119 do bada\u0144 biograficznych w psychologii, najcz\u0119\u015bciej wywodz\u0105 si\u0119 z nurtu psychoanalizy (ale metoda dokument\u00f3w osobistych to nie psychobiografia).Zastosowanie dokument\u00f3w osobistych do bada\u0144 naukowych w socjologii zwi\u0105zane jest z osob\u0105 Williama Isaaca Thomasa \u2013 psychologa, socjologa i antropologa, wsp\u00f3\u0142tw\u00f3rcy szko\u0142y chicagowskiej. Jednym z osi\u0105gni\u0119\u0107 szko\u0142y chicagowskiej by\u0142o zainteresowanie psycholog\u00f3w, socjolog\u00f3w i antropolog\u00f3w ameryka\u0144skich badaniami empirycznymi. Sam Thomas, kt\u00f3ry w psychologii spo\u0142ecznej chcia\u0142 widzie\u0107 nauk\u0119 empiryczn\u0105, ok. 1908 r. podj\u0105\u0142 badania w \u015brodowisku imigrant\u00f3w osiedlaj\u0105cych si\u0119 w Stanach Zjednoczonych. W latach 1909-1910 zacz\u0105\u0142 gromadzi\u0107 listy imigrant\u00f3w polskich, kt\u00f3re w pierwotnych zamierzeniach mia\u0142y sta\u0107 si\u0119 podstaw\u0105 przysz\u0142ej wielkiej publikacji o charakterze \u017ar\u00f3d\u0142owym, a w 1912 r. po raz pierwszy sformu\u0142owa\u0142 postulat wykorzystywania w badaniach spo\u0142ecznych takich materia\u0142\u00f3w, jak dzienniki, autobiografie, ksi\u0119gi s\u0105dowe, ko\u015bcielne, kazania i programy szkolne (Thomas, 1911 \u2013 1912). Wkr\u00f3tce jednak, rezygnuj\u0105c z wydawnictwa o charakterze wy\u0142\u0105cznie \u017ar\u00f3d\u0142owym, wsp\u00f3lnie z Florianem Znanieckim opracowa\u0142 i wyda\u0142 zebrane listy polskich imigrant\u00f3w w postaci pi\u0119ciotomowego dzie\u0142a Ch\u0142op polski w Europie i Ameryce.  O ile wk\u0142adem Thomasa we wsp\u00f3lne dzie\u0142o obu uczonych by\u0142o wykorzystanie list\u00f3w prywatnych do analizy zagadnie\u0144 spo\u0142ecznych, o tyle zas\u0142ug\u0105 Znanieckiego by\u0142o u\u017cycie do tego celu pami\u0119tnik\u00f3w. W Ch\u0142opie polskim znalaz\u0142y si\u0119 dwa rodzaje pami\u0119tnik\u00f3w: zastane Pami\u0119tniki w\u0142o\u015bcianina Jana S\u0142omki i napisany na zam\u00f3wienie badacza za obietnic\u0119 honorarium autorskiego Pami\u0119tnik W\u0142adka \u2013 W\u0142adys\u0142awa Wi\u015bniewskiego.Dzie\u0142o Thomasa i Znanieckiego, opieraj\u0105ce badania empiryczne na \u017ar\u00f3d\u0142ach nowego typu i zawieraj\u0105ce nowe koncepcje teoretyczne, by\u0142o w dziejach socjologii wydarzeniem bardzo istotnym, da\u0142o pocz\u0105tek metodzie dokument\u00f3w osobistych, inaczej \u2013 metodzie biograficznej.W rozwoju metody biograficznej mo\u017cna wyr\u00f3\u017cni\u0107 trzy okres. Pierwszy przypada na lata mi\u0119dzywojenne, s\u0105 to pocz\u0105tki metody, rozwijanie jej za\u0142o\u017ce\u0144 i praktycznych zastosowa\u0144. Obok dzie\u0142a Thomasa i Znanieckiego warto odnotowa\u0107 prace Clifforda R. Shawa np. The Jack Roller: A Delinquent Boy’s Own Story (1930) oraz Charlotty Buhler Der menschliche Lebenslauf als psychologisches Problem (1933). W dyskusji metodologicznej wzi\u0119li w\u00f3wczas udzia\u0142: John Dollard (1935), Herbert Blumer (1939) i Robert C. Angell (1945).Drugi etap trwaj\u0105cy od ko\u0144ca II wojny \u015bwiatowej do po\u0142owy lat sze\u015b\u0107dziesi\u0105tych to okres znacznego spadku zainteresowania metod\u0105 biograficzn\u0105. Daniel Bertaux stwierdza, \u017ce ten typ bada\u0144 przeszed\u0142 drog\u0119 \u201eod entuzjazmu w latach dwudziestych do jawnego odrzucenia w latach pi\u0119\u0107dziesi\u0105tych; od najbardziej pozytywnych opinii Thomasa i Znanieckiego [\u2026] do najsilniejszej formy krytyki: milczenia\u201d. Zaistnienie takiej sytuacji przypisuje si\u0119 znacznemu wzrostowi popularno\u015bci metod badawczych umo\u017cliwiaj\u0105cych uwzgl\u0119dnieni strukturalnych zmiennych spo\u0142ecznych oraz testowanie hipotez odpowiadaj\u0105cych abstrakcyjnym teoriom. Mimo to w tym czasie powsta\u0142y jednak takie prace, jak Alexandra Leightona Gregorio The Hand-Trembler: A Psychological Study of a Navaho Indian (1949), Roberta W. White\u2019a Lives In Progress (1952), Erika H. Eriksona Young Man Luther (1958)[4], czy Oscara Lewisa Sanchez i jego dzieci. Autobiografia rodziny meksyka\u0144skiej (1961).  Trzeci etap w dziejach metody – trwaj\u0105cy do dzi\u015b –  to jej renesans czy ponowne odkrycie, zwi\u0105zane przede wszystkim z ustaleniami teoretycznymi Petera L. Bergera, Thomasa Luckmana, Barneya G. Glasera i Anselma L. Straussa oraz Alfreda Sch\u00fctza. Cech\u0105 charakterystyczn\u0105 tego etapu jest wielo\u015b\u0107 orientacji teoretycznych i metodologicznych, czego konsekwencj\u0105 staje si\u0119 r\u00f3\u017cnorodno\u015b\u0107 zasad wyboru  obiektu bada\u0144, stosowanych procedur i technik badawczych oraz aparatu poj\u0119ciowego. Trudno m\u00f3wi\u0107 wsp\u00f3\u0142cze\u015bnie o jednej metodzie dokument\u00f3w osobistych. Najbardziej znacz\u0105ce prace z tego okresu b\u0105d\u017a podejmuj\u0105 nowe poszukiwania w obszarze teoretycznego zaplecza metody, b\u0105d\u017a po staremu koncentruje si\u0119 na biografii jako przedmiocie bada\u0144. Wsp\u00f3\u0142cze\u015bnie uprawiaj\u0105cych t\u0119 metod\u0119 znajduj\u0105 si\u0119: Bertaux, Ivonne Bertaux-Wiame, Hans-Georg Brose, Maurizio Catani, Norman K. Denzin, Franco Ferrarotii, Wolfram Fischer, Richard Grathoff, Ingeborg Helling, Martin Kohli.Table of ContentsTechniki metody biograficznej[edytuj | edytuj kod]Problemy metodologiczne \u2013 krytyka i obrona metody[edytuj | edytuj kod]Obiektywno\u015b\u0107 i subiektywno\u015b\u0107[edytuj | edytuj kod]Trafno\u015b\u0107 \u2013 ustalanie fakt\u00f3w[edytuj | edytuj kod]Metoda dokument\u00f3w osobistych w Polsce[edytuj | edytuj kod]Techniki metody biograficznej[edytuj | edytuj kod]Metoda biograficzna wi\u0105\u017ce si\u0119 przede wszystkim z pozyskiwaniem dokument\u00f3w osobistych. Uzyskiwane przez ni\u0105 dokumenty dziel\u0105 si\u0119 na zastane, powsta\u0142e niezale\u017cnie od potrzeb bada\u0144, oraz sprowokowane przez badacza. Najcz\u0119\u015bciej uzyskuje si\u0119 je w wyniku konkurs\u00f3w na autobiografie i pami\u0119tniki. Przedmiotem zainteresowania badaczy s\u0105 r\u00f3wnie\u017c historie m\u00f3wione. Cz\u0119sto przybieraj\u0105 one posta\u0107 wywiad\u00f3w narracyjnych. Bada si\u0119 tak\u017ce historie \u017cycia, drogi \u017cyciowe czy przebieg \u017cycia (trajektorie). W tym przypadku stosuje si\u0119 r\u00f3\u017cne podej\u015bcia metodologiczne i r\u00f3\u017cne sposoby analizy. Klasyfikacj\u0119 sposob\u00f3w u\u017cytkowania dokument\u00f3w biograficznych przedstawi\u0142 Jan Szczepa\u0144ski (1971, s.8). S\u0105 to:metoda konstrukcyjna \u2013 polegaj\u0105ca na studiowaniu wielu dokument\u00f3w osobistych punktu widzenia okre\u015blonego problemu;metoda egzemplifikacji  – ilustrowanie i uzasadnianie przyj\u0119tych hipotez przyk\u0142adami z dokument\u00f3w;metoda analizy tre\u015bci \u2013 zastosowanie do analizy dokument\u00f3w osobistych tych technik, kt\u00f3re stosuje si\u0119 w analizie przekaz\u00f3w komunikacyjnych.metoda statystyczna;metoda typologiczna \u2013 ustalanie na podstawie dokument\u00f3w oraz w samych dokumentach biograficznych interesuj\u0105cych badacza kategorii.Problemy metodologiczne \u2013 krytyka i obrona metody[edytuj | edytuj kod]Metoda dokument\u00f3w osobistych spotyka\u0142a si\u0119 z krytyk\u0105 ze strony r\u00f3\u017cnych orientacji teoretycznych i metodologicznych. W pocz\u0105tkowym okresie behawiory\u015bci podwa\u017cali jej walor naukowy, zarzucaj\u0105c niesprawdzalno\u015b\u0107 twierdze\u0144 i niemo\u017cno\u015b\u0107 intersubiektywnej kontroli wynik\u00f3w. Okre\u015blali j\u0105 jako metod\u0119 bajkowo-empiryczn\u0105 czy anegdotyczno-empiryczn\u0105. Marksi\u015bci z kolei kwestionowali jej za\u0142o\u017cenia ontologiczne: poniewa\u017c spo\u0142ecze\u0144stwo ma charakter przede wszystkim obiektywny, wi\u0119c wyci\u0105ganie szerszych wniosk\u00f3w z tego, co subiektywne, wt\u00f3rne, jest nieuprawnione. Najcz\u0119\u015bciej jednak krytyka pochodzi\u0142a od zwolennik\u00f3w paradygmatu pozytywistycznego. W generalnym sporze z przedstawicielami nurt\u00f3w antypozytywistycznych o orientacji humanistycznej zarzucali oni metodzie biograficznej brak reprezentatywno\u015bci uzyskiwanych danych. Argumentowali, \u017ce istnieje mo\u017cliwo\u015b\u0107 oszustwa ze strony tw\u00f3rcy dokumentu, \u017ce mo\u017ce mu brakn\u0105\u0107 obiektywizmu lub mo\u017cno\u015bci odzwierciedlania opisywanych fakt\u00f3w ze wzgl\u0119du na zawodno\u015b\u0107 pami\u0119ci, uprzedzenia, uleganie nastrojom, niewiedz\u0119 itp. Zwracali uwag\u0119, \u017ce autorzy dokument\u00f3w osobistych wykazuj\u0105 tendencj\u0119 do uproszczania opisywanych zdarze\u0144, ludzi i grup, \u017ce interpretuj\u0105 rzeczywisto\u015b\u0107, \u017ce j\u0119zyk dokumentu bywa niejasny, \u017ce dokument mo\u017ce mie\u0107 literacki charakter.Wielu zwolennik\u00f3w wsp\u00f3\u0142czesnych nurt\u00f3w humanistycznych i kierunk\u00f3w badawczych nawi\u0105zuj\u0105cych do kategorii znaczenia wykorzystywanie dokument\u00f3w osobistych uzasadnia metodologicznie. Zwracaj\u0105 oni uwag\u0119, \u017ce problematyki zjawisk socjologicznych nie wyczerpuje ich wymiar makrospo\u0142eczny, \u017ce nie mo\u017cna nie docenia\u0107 podmiotowej roli jednostki w \u017cyciu spo\u0142ecznym. Z tego powodu uwa\u017caj\u0105 za konieczne uwzgl\u0119dnianie w badaniach spo\u0142ecznych perspektywy subiektywnej. W\u0105tki takie mo\u017cna odnale\u017a\u0107 w fenomenologii, symbolicznym interakcjonizmie, socjologii kognitywnej i etnometodologii, a tak\u017ce w niekt\u00f3rych nurtach neomarksizmu.Obiektywno\u015b\u0107 i subiektywno\u015b\u0107[edytuj | edytuj kod]Metodologiczne problemy bada\u0144 biograficznych s\u0105 dyskutowane obecnie w nowej perspektywie. Zwraca si\u0119 uwag\u0119, \u017ce problem prawdziwo\u015bci czy wiarygodno\u015bci uzyskiwanych materia\u0142\u00f3w mo\u017ce by\u0107 ujmowany inaczej ni\u017c w badaniach innego typu. Kategorie prawdy i fa\u0142szu nie s\u0105 u\u017cyteczne w badaniach biograficznych, poniewa\u017c konstrukcja znaczenia jest zale\u017cna od czasu, sytuacji interakcyjnej i zainteresowa\u0144 uczestnik\u00f3w interakcji. Ta sama osoba mo\u017ce dostarczy\u0107 wiele wersji biografii \u2013 w zale\u017cno\u015bci od tego, w jakim okresie \u017cycia je konstruuje i do kogo je adresuje. Te r\u00f3\u017cne rekonstrukcje odnosz\u0105 si\u0119 do jednego i tego samego obiektu \u2013 do \u017cycia badanej osoby. Czy mo\u017cna zatem powiedzie\u0107, \u017ce pewne elementy rekonstrukcji biograficznej s\u0105 prawdziwe, inne za\u015b fa\u0142szywe?Trafno\u015b\u0107 \u2013 ustalanie fakt\u00f3w[edytuj | edytuj kod]Innym problemem podnoszonym przez badaczy jest zagadnienie trafno\u015bci, kt\u00f3re da si\u0119 sprowadzi\u0107 do pytania: O jakich obiektach badania informuj\u0105 nas dane biograficzne? Je\u017celi celem jest  uzyskanie wiedzy o sekwencjach zdarze\u0144 typowych dla okre\u015blonej grupy, to problemy dotycz\u0105ce dojrza\u0142o\u015bci badanej osoby, jej pami\u0119ci, zainteresowania pozytywnym przedstawieniem siebie i u\u017cytej przez ni\u0105 formy literackiej (np. opowiadania smutne i opowiadanie weso\u0142e) mog\u0105 stanowi\u0107 przyczyn\u0119 wypacze\u0144 rzeczywisto\u015bci. Denzin (1970) widzi mo\u017cliwo\u015b\u0107 kontrolowania \u017ar\u00f3de\u0142 (dokument\u00f3w, wywiad\u00f3w itp.) przez ich triangulacj\u0119, czyli wsp\u00f3\u0142rozpatrywanie, oraz analiz\u0119 z perspektywy r\u00f3\u017cnych aktor\u00f3w pozostaj\u0105cych w zwi\u0105zku z badan\u0105 osob\u0105. Procedura \u201eustalania fakt\u00f3w\u201d polega zatem na szukaniu zgodno\u015bci mi\u0119dzy r\u00f3\u017cnymi \u017ar\u00f3d\u0142ami i perspektywami. To jednak, co liczy si\u0119 jak \u201efakty\u201d w grupie badanych, cz\u0119sto musi by\u0107 rekonstruowane przez socjologa. Wsp\u00f3\u0142cze\u015bnie dokumenty osobiste rozumiane jako dokumenty biograficzne ujmuje si\u0119 najcz\u0119\u015bciej jako \u201eakty \u015bwiadomo\u015bci spo\u0142ecznej\u201d. W zwi\u0105zku z tym:ka\u017cdy dokument osobisty jest dokonywan\u0105 przez autora interpretacj\u0105 w\u0142asnego \u017cycia, w\u0142asnych do\u015bwiadcze\u0144  oraz rzeczywisto\u015bci spo\u0142ecznej, kt\u00f3rej by\u0142 uczestnikiem;interpretacja zale\u017cy od momentu, kt\u00f3rym dokument powsta\u0142, jego tre\u015b\u0107 oddaje to, jak autor interpretuje siebie i ca\u0142a opisan\u0105 rzeczywisto\u015b\u0107 w danym momencie, a nie w przesz\u0142o\u015bci, nawet je\u015bli opisuje co my\u015bla\u0142 i czu\u0142 kiedy\u015b;tre\u015b\u0107 dokumentu oddaje zas\u00f3b wiedzy podr\u0119cznej jego autora, wiedzy nagromadzonej w ci\u0105gu  ca\u0142ego \u017cycia;dokument biograficzny zawiera taki spos\u00f3b typizacji rzeczywisto\u015bci, sformu\u0142owany na podstawie dotychczasowej historii \u017cycia;tre\u015b\u0107 dokumentu zawiera cele i orientacje poszczeg\u00f3lnych jednostek, ich hierarchi\u0119 i systemy istotno\u015bci.Na podstawie wi\u0119kszej liczby dokument\u00f3w biograficznych mo\u017cna dokona\u0107 triangulacji perspektyw, czyli podda\u0107 spo\u0142ecznej obiektywizacji indywidualne procesy nadawania znacze\u0144 poszczeg\u00f3lnym do\u015bwiadczeniom i dzia\u0142aniom. Dokument biograficzny dany jest za pomoc\u0105 systemu znak\u00f3w i symboli, z kt\u00f3rych najwa\u017cniejszy jest j\u0119zyk. Ma on charakter indeksykalny (wska\u017anikowy), okre\u015blaj\u0105cy, co z do\u015bwiadcze\u0144 \u017cyciowych zosta\u0142o zobiektywizowane, zachowane i zgromadzone oraz co zosta\u0142o odrzucone i zapomniane.Metoda dokument\u00f3w osobistych w Polsce[edytuj | edytuj kod]Socjologia polska zaadaptowa\u0142a metod\u0119 dokument\u00f3w osobistych do tego stopnia, \u017ce niekt\u00f3rzy nazywaj\u0105 j\u0105 metod\u0105 polsk\u0105. Dotyczy to zw\u0142aszcza pos\u0142ugiwania si\u0119 dokumentami wywo\u0142anymi: autobiografiami i pami\u0119tnikami pisanymi na zam\u00f3wienie badacza. Badacze i plac\u00f3wki naukowe og\u0142asza\u0142y konkursy na pami\u0119tniki, autobiografie, wspomnienia i wypowiedzi biograficzne. Sprecyzowano zasady organizowania konkurs\u00f3w, pisania odezw konkursowych i metody opracowywania uzyskanych w ten spos\u00f3b materia\u0142\u00f3w. Konsekwencj\u0105 by\u0142o r\u00f3wnie\u017c ukszta\u0142towanie si\u0119 spo\u0142ecznego ruchu pami\u0119tnikarskiego organizuj\u0105cego konkursy r\u00f3wnie\u017c dla cel\u00f3w pozanaukowych.Polscy socjologowie stosuj\u0105cy metod\u0119 dokument\u00f3w biograficznych nawi\u0105zuj\u0105 najcz\u0119\u015bciej do tradycji intelektualnej Znanieckiego. On sam zreszt\u0105 rozwija\u0142 t\u0119 metod\u0119 w Polsce mi\u0119dzywojennej. By\u0142 pomys\u0142odawc\u0105 i realizatorem pierwszego w \u015bwiecie konkursu na autobiografi\u0119 pod has\u0142em \u201e\u017byciorys w\u0142asny robotnika\u201d og\u0142oszonego na Uniwersytecie Pozna\u0144skim w 1921 roku. Znaniecki wykszta\u0142ci\u0142 te\u017c uczni\u00f3w, w\u015br\u00f3d kt\u00f3rych najbardziej znacz\u0105c\u0105 postaci\u0105, rozwijaj\u0105c\u0105 i propaguj\u0105c\u0105 metod\u0119 dokument\u00f3w osobistych by\u0142 J\u00f3zef Cha\u0142asi\u0144ski. Do reprezentant\u00f3w innych orientacji teoretycznych w Polsce zajmuj\u0105cych si\u0119 gromadzeniem lub wykorzystywaniem dokument\u00f3w osobistych nale\u017celi: Ludwik Krzywicki i W\u0142adys\u0142aw Grabski.W okresie powojennym pocz\u0105tkowo ostro krytykowano metod\u0119 dokument\u00f3w osobistych jako niemarksistowsk\u0105. Sytuacja zmieni\u0142a si\u0119 po roku 1956. Zacz\u0119to og\u0142asza\u0107 konkursy na autobiografie, wspomnienia, pami\u0119tniki, wypowiedzi, powstawa\u0142y opracowania naukowe oparte na tych konkursowych zbiorach. Na prze\u0142omie lat siedemdziesi\u0105tych i osiemdziesi\u0105tych zaznaczy\u0142y si\u0119 wp\u0142yw socjologii \u015bwiatowej, odkrywaj\u0105cej na nowo metod\u0119. Wsp\u00f3\u0142cze\u015bnie polscy badacze w r\u00f3\u017cnorodny spos\u00f3b wykorzystuj\u0105 dokumenty osobiste. W\u015br\u00f3d polskich socjolog\u00f3w najwi\u0119kszy dorobek w zakresie  u\u017cytkowania dokument\u00f3w biograficznych maj\u0105, opr\u00f3cz Znanieckiego, Cha\u0142asi\u0144ski i Szczepa\u0144ski. W spos\u00f3b dojrza\u0142y t\u0119 metod\u0119 stosowali lub odwo\u0142ywali si\u0119 do niej: Zygmunt Dulczewski, Antonia K\u0142oskowska, Stanis\u0142aw Kowalski, Andrzej Kwilecki i J\u00f3zef Pieter.Babbie E. (2008), Podstawy bada\u0144 spo\u0142ecznych, Warszawa.Encyklopedia socjologii, T. 2, K-N, Warszawa: Oficyna Wydawnicza, 1999.Helling I. (1985), Metoda bada\u0144 biograficznych, \u201eKultura i spo\u0142ecze\u0144stwo\u201d nr 3.So\u0142oma L. (2005), Metody i techniki bada\u0144 socjologicznych, Olsztyn.Szczepa\u0144ski J. (1971), Metoda biograficzna, w: ten\u017ce, Odmiany czasu tera\u017aniejszego, Warszawa.W\u0142odarek J. (1990), Metoda biograficzna w socjologii, Warszawa-Pozna\u0144."},{"@context":"http:\/\/schema.org\/","@type":"BreadcrumbList","itemListElement":[{"@type":"ListItem","position":1,"item":{"@id":"https:\/\/wiki.edu.vn\/pl\/wiki\/#breadcrumbitem","name":"Enzyklop\u00e4die"}},{"@type":"ListItem","position":2,"item":{"@id":"https:\/\/wiki.edu.vn\/pl\/wiki\/2018\/04\/01\/metoda-dokumentow-osobistych-wikipedia-wolna-encyklopedia\/#breadcrumbitem","name":"Metoda dokument\u00f3w osobistych \u2013 Wikipedia, wolna encyklopedia"}}]}]