[{"@context":"http:\/\/schema.org\/","@type":"BlogPosting","@id":"https:\/\/wiki.edu.vn\/pl\/wiki\/2018\/05\/01\/mondragon-bookstore-coffeehouse-wikipedia-wolna-encyklopedia\/#BlogPosting","mainEntityOfPage":"https:\/\/wiki.edu.vn\/pl\/wiki\/2018\/05\/01\/mondragon-bookstore-coffeehouse-wikipedia-wolna-encyklopedia\/","headline":"Mondragon Bookstore & Coffeehouse \u2013 Wikipedia, wolna encyklopedia","name":"Mondragon Bookstore & Coffeehouse \u2013 Wikipedia, wolna encyklopedia","description":"Mondragon Bookstore & Coffeehouse \u2013 ksi\u0119garnia polityczna i wega\u0144ska kawiarnia mieszcz\u0105ca si\u0119 w The Old Market Autonomous Zone przy 91","datePublished":"2018-05-01","dateModified":"2018-05-01","author":{"@type":"Person","@id":"https:\/\/wiki.edu.vn\/pl\/wiki\/author\/lordneo\/#Person","name":"lordneo","url":"https:\/\/wiki.edu.vn\/pl\/wiki\/author\/lordneo\/","image":{"@type":"ImageObject","@id":"https:\/\/secure.gravatar.com\/avatar\/c9645c498c9701c88b89b8537773dd7c?s=96&d=mm&r=g","url":"https:\/\/secure.gravatar.com\/avatar\/c9645c498c9701c88b89b8537773dd7c?s=96&d=mm&r=g","height":96,"width":96}},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Enzyklop\u00e4die","logo":{"@type":"ImageObject","@id":"https:\/\/wiki.edu.vn\/wiki4\/wp-content\/uploads\/2023\/08\/download.jpg","url":"https:\/\/wiki.edu.vn\/wiki4\/wp-content\/uploads\/2023\/08\/download.jpg","width":600,"height":60}},"image":{"@type":"ImageObject","@id":"https:\/\/pl.wikipedia.org\/wiki\/Special:CentralAutoLogin\/start?type=1x1","url":"https:\/\/pl.wikipedia.org\/wiki\/Special:CentralAutoLogin\/start?type=1x1","height":"1","width":"1"},"url":"https:\/\/wiki.edu.vn\/pl\/wiki\/2018\/05\/01\/mondragon-bookstore-coffeehouse-wikipedia-wolna-encyklopedia\/","wordCount":1902,"articleBody":"Mondragon Bookstore & Coffeehouse \u2013 ksi\u0119garnia polityczna i wega\u0144ska kawiarnia mieszcz\u0105ca si\u0119 w The Old Market Autonomous Zone przy 91 Albert Street w Winnipeg, Manitoba. Nazwa pochodzi od sp\u00f3\u0142dzielni Mondrag\u00f3n Cooperative Corporation i innych organizacji w baskijskim mie\u015bcie Mondrag\u00f3n, kt\u00f3re jest znane z rozleg\u0142ej sieci sp\u00f3\u0142dzielni pracowniczych.  Mondragon zosta\u0142 zorganizowany jako kolektyw robotniczy: nie ma hierarchii i wszyscy pracownicy otrzymuj\u0105 t\u0119 sam\u0105 stawk\u0119 wynagrodzenia[1]. Opiera si\u0119 to na uczestnicz\u0105cej strukturze ekonomicznej opracowanej przez Robina Hahnela i Michaela Alberta. Przedsi\u0119biorstwo zosta\u0142o zamkni\u0119te w dniu 26 stycznia 2014 z powodu trudno\u015bci finansowych[2].Ksi\u0119garnia Mondragon sprzedawa\u0142a ksi\u0105\u017cki zwi\u0105zane z anarchizmem, ekologi\u0105, problematyk\u0105 tubylcz\u0105 i oporem, marksizmem, feminizmem, wyzwoleniem ludzi i zwierz\u0105t, kwestiami queer, seksualno\u015bci\u0105, zdrowiem, wegetarianizmem, ekonomi\u0105, prac\u0105, mediami, aktywizmem spo\u0142ecznym. Mondragon dystrybuowa\u0142o r\u00f3wnie\u017c ziny, alternatywne ksi\u0105\u017cki dla dzieci, plakaty polityczne i koszulki. Prowadzi\u0142o r\u00f3wnie\u017c wega\u0144sk\u0105 kawiarni\u0119 i firm\u0119 cateringow\u0105, a tak\u017ce w pe\u0142ni wega\u0144ski sklep spo\u017cywczy pod nazw\u0105 Sacco & Vanzetti’s, nazwany po dw\u00f3ch anarchistach lat dwudziestych XX wieku. Specjalizowa\u0142 si\u0119 w produktach lokalnych i przyjaznych \u015brodowisku.  Historia[edytuj | edytuj kod]Ksi\u0119garnia zosta\u0142a za\u0142o\u017cona przez aktywist\u00f3w Winnipeg- Paula Burrowsa i Sandr\u0119 Drosdowech i otwarta 15 lipca 1996 z pocz\u0105tkowym kolektywem dziesi\u0119ciu cz\u0142onk\u00f3w[3]. Wielu poprzednich cz\u0142onk\u00f3w kolektywu Mondragon pomog\u0142o w rozpocz\u0119ciu innych projekt\u00f3w aktywist\u00f3w lub przy\u0142\u0105czeniu si\u0119 do ju\u017c istniej\u0105cych, takich jak grupy w Winnipeg tj. Natural Cycle, G7 Welcoming Committee Records, Arbeiter Ring Publishing, Organic Planet Worker Co-op, Dada World Data (DWD), jak r\u00f3wnie\u017c AK Press i Seven Stories Press[4].Struktura[edytuj | edytuj kod]Struktura wewn\u0119trzna Mondragona, inspirowana partycypacyjnym modelem ekonomicznym, wpisuje si\u0119 w d\u0142ug\u0105 tradycj\u0119 kolektyw\u00f3w pracowniczych. Aspiruje do ca\u0142kowitej niehierarchii: nie ma innych w\u0142a\u015bcicieli i mened\u017cer\u00f3w ni\u017c sami pracownicy. Jeden ze wsp\u00f3\u0142tw\u00f3rc\u00f3w miejsca pracy przedstawi\u0142 na \u015awiatowym Forum Spo\u0142ecznym w Brazylii referat na temat praktycznych trudno\u015bci w stosowaniu zasad ekonomii uczestnicz\u0105cej w miejscu pracy po\u015br\u00f3d kapitalizmu[5]. Referat ten zosta\u0142 p\u00f3\u017aniej opublikowany w antologii Real Utopia: Participatory Society for the 21st Century (AK Press, 2008) pod tytu\u0142em Parecon and Workers’ Self-Management: Reflections on Winnipeg’s Mondragon Bookstore & Coffee House Collective[6]. Niekt\u00f3rzy komentatorzy zauwa\u017cyli r\u00f3wnie\u017c, \u017ce niezale\u017cnie od egalitarnej struktury miejsca pracy, w ostatecznym rozrachunku, praca w handlu detalicznym jest nadal w du\u017cej mierze m\u0119ska, a wska\u017aniki rotacji s\u0105 por\u00f3wnywalne z bardziej korporacyjnymi odpowiednikami[7].Wydarzenia polityczne[edytuj | edytuj kod]Mondragon by\u0142o r\u00f3wnie\u017c miejscem wydarze\u0144 spo\u0142ecznych i politycznych od momentu otwarcia w 1996. W\u015br\u00f3d os\u00f3b, kt\u00f3re odwiedzi\u0142y lokal, znalaz\u0142y si\u0119 takie nazwiska jak: Randall Amster, L. Susan Brown, Lorenzo Kom’boa Ervin, Chris Hannah z Propagandhi, Ann Hansen, Norman Nawrocki z Rhythm Activism, Jaggi Singh; w\u015br\u00f3d innych znajdziemy: Michael Albert, Naomi Klein, Ward Churchill, r\u00f3\u017cnych cz\u0142onk\u00f3w Robotnik\u00f3w Przemys\u0142owych \u015awiata, cz\u0142onk\u00f3w Brazilian Landless Workers’ Movement, Zapatystowskiej Armii Wyzwolenia Narodowego i aktywist\u00f3w wyzwolenia Palestyny, cz\u0142onk\u00f3w Ontario Coalition Against Poverty, Christian Parenti czy Alexander Cockburn.\u2191 LindorL.\u00a0Reynolds\u00a0LindorL., A most respectful exchange, Winnipeg Free Press, 10 lutego 2012 [dost\u0119p 2020-06-26] [zarchiwizowane z adresu 2012-02-10]\u00a0 (ang.).\u2191 Mary AgnesM.A.\u00a0Welch\u00a0Mary AgnesM.A., Jan 2014: Mondragon closing doors for good this month, \u201eWinnipeg Free Press\u201d, 18 stycznia 2014 [dost\u0119p 2020-06-26] [zarchiwizowane z adresu 2017-06-03]\u00a0 (ang.).\u2191 Mondragon at five, The Manitoban, 6 maja 2007 [dost\u0119p 2020-06-26] [zarchiwizowane z adresu 2007-05-06]\u00a0 (ang.).\u2191 The A-Zone: A Brief History, Old Market Autonomous Zone, 24 lipca 2011 [dost\u0119p 2020-06-26] [zarchiwizowane z adresu 2011-07-24]\u00a0 (ang.).\u2191 PaulP.\u00a0Burrows\u00a0PaulP., \u201cWork After Capitalism\u201d Panel Discussion, ParEcon, 10 lutego 2005 [dost\u0119p 2020-06-26] [zarchiwizowane z adresu 2005-02-10]\u00a0 (ang.).\u2191 Real Utopia: Participatory Society for the 21st Century, AK Press, 10 grudnia 2011 [dost\u0119p 2020-06-26] [zarchiwizowane z adresu 2011-12-10]\u00a0 (ang.).\u2191 DavidD.\u00a0Leibl\u00a0DavidD., Caf\u00e9 Resistance, This Magazine, 9 marca 2008 [dost\u0119p 2020-06-26] [zarchiwizowane z adresu 2008-03-09]\u00a0 (ang.)."},{"@context":"http:\/\/schema.org\/","@type":"BreadcrumbList","itemListElement":[{"@type":"ListItem","position":1,"item":{"@id":"https:\/\/wiki.edu.vn\/pl\/wiki\/#breadcrumbitem","name":"Enzyklop\u00e4die"}},{"@type":"ListItem","position":2,"item":{"@id":"https:\/\/wiki.edu.vn\/pl\/wiki\/2018\/05\/01\/mondragon-bookstore-coffeehouse-wikipedia-wolna-encyklopedia\/#breadcrumbitem","name":"Mondragon Bookstore & Coffeehouse \u2013 Wikipedia, wolna encyklopedia"}}]}]