[{"@context":"http:\/\/schema.org\/","@type":"BlogPosting","@id":"https:\/\/wiki.edu.vn\/pl\/wiki\/2018\/11\/28\/raid-wikipedia-wolna-encyklopedia\/#BlogPosting","mainEntityOfPage":"https:\/\/wiki.edu.vn\/pl\/wiki\/2018\/11\/28\/raid-wikipedia-wolna-encyklopedia\/","headline":"RAID \u2013 Wikipedia, wolna encyklopedia","name":"RAID \u2013 Wikipedia, wolna encyklopedia","description":"RAID (ang.\u00a0Redundant Array of Independent Disks \u2013 nadmiarowa macierz niezale\u017cnych dysk\u00f3w) \u2013 spos\u00f3b wykorzystania w systemie komputerowym dw\u00f3ch lub wi\u0119kszej","datePublished":"2018-11-28","dateModified":"2018-11-28","author":{"@type":"Person","@id":"https:\/\/wiki.edu.vn\/pl\/wiki\/author\/lordneo\/#Person","name":"lordneo","url":"https:\/\/wiki.edu.vn\/pl\/wiki\/author\/lordneo\/","image":{"@type":"ImageObject","@id":"https:\/\/secure.gravatar.com\/avatar\/c9645c498c9701c88b89b8537773dd7c?s=96&d=mm&r=g","url":"https:\/\/secure.gravatar.com\/avatar\/c9645c498c9701c88b89b8537773dd7c?s=96&d=mm&r=g","height":96,"width":96}},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Enzyklop\u00e4die","logo":{"@type":"ImageObject","@id":"https:\/\/wiki.edu.vn\/wiki4\/wp-content\/uploads\/2023\/08\/download.jpg","url":"https:\/\/wiki.edu.vn\/wiki4\/wp-content\/uploads\/2023\/08\/download.jpg","width":600,"height":60}},"image":{"@type":"ImageObject","@id":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/thumb\/4\/41\/One_of_The_First_RAID_Arrays_%282370957797%29.jpg\/220px-One_of_The_First_RAID_Arrays_%282370957797%29.jpg","url":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/thumb\/4\/41\/One_of_The_First_RAID_Arrays_%282370957797%29.jpg\/220px-One_of_The_First_RAID_Arrays_%282370957797%29.jpg","height":"293","width":"220"},"url":"https:\/\/wiki.edu.vn\/pl\/wiki\/2018\/11\/28\/raid-wikipedia-wolna-encyklopedia\/","wordCount":5290,"articleBody":"  RAID (ang.\u00a0Redundant Array of Independent Disks \u2013 nadmiarowa macierz niezale\u017cnych dysk\u00f3w) \u2013 spos\u00f3b wykorzystania w systemie komputerowym dw\u00f3ch lub wi\u0119kszej liczby dysk\u00f3w twardych, w kt\u00f3rym dyski te wsp\u00f3\u0142pracuj\u0105 pomi\u0119dzy sob\u0105. Osi\u0105ga si\u0119 w ten spos\u00f3b szereg r\u00f3\u017cnorodnych mo\u017cliwo\u015bci nieosi\u0105galnych przy u\u017cyciu zar\u00f3wno pojedynczego dysku, jak i kilku dysk\u00f3w pod\u0142\u0105czonych jako oddzielne[1].  Rozwi\u0105zania typu RAID u\u017cywane s\u0105 w nast\u0119puj\u0105cych celach:zwi\u0119kszenie niezawodno\u015bci (odporno\u015b\u0107 na awarie);zwi\u0119kszenie wydajno\u015bci transmisji danych;powi\u0119kszenie przestrzeni dost\u0119pnej jako jedna ca\u0142o\u015b\u0107.Podczas projektowania macierzy RAID uwzgl\u0119dniane s\u0105 r\u00f3\u017cnorodne zastosowania pami\u0119ci masowej w systemach komputerowych. Przeznaczenie macierzy implikuje wyb\u00f3r odpowiednich technologii w zakresie dysk\u00f3w, kontroler\u00f3w, pami\u0119ci podr\u0119cznej, sposobu przesy\u0142ania danych oraz poziomu niezawodno\u015bci (odpowiedniej nadmiarowo\u015bci\/redundancji podzespo\u0142\u00f3w i po\u0142\u0105cze\u0144). W macierzach RAID stosuje si\u0119 wszystkie produkowane obecnie rodzaje dysk\u00f3w twardych: ATA (wycofane), SATA, SCSI (w u\u017cytku), SAS, Fibre Channel. Dominuj\u0105 jednak rozwi\u0105zania oparte na serwerowych wersjach SATA, SAS i FC. Ro\u015bnie udzia\u0142 dysk\u00f3w SSD w rozwi\u0105zaniach wymagaj\u0105cych kr\u00f3tkiego czasu dost\u0119pu do rozproszonych danych.  Zapewnienie wysokiej dost\u0119pno\u015bci do dysk\u00f3w wymaga do\u0142\u0105czenia tych dysk\u00f3w do oddzielnych kana\u0142\u00f3w SCSI\/SATA albo zastosowania dro\u017cszych 2-portowych dysk\u00f3w FC i pod\u0142\u0105czenia ich do odpowiedniego kontrolera (lub kontroler\u00f3w). Spotykane s\u0105 zar\u00f3wno rozwi\u0105zania programowe, gdy odpowiedni modu\u0142 systemu operacyjnego zajmuje si\u0119 odczytem\/zapisem danych w macierzy, jak r\u00f3wnie\u017c sprz\u0119towe, w kt\u00f3rych stosuje si\u0119 sprz\u0119towe kontrolery RAID do\u0142\u0105czane do system\u00f3w za pomoc\u0105 redundantnych magistral (SCSI) lub kana\u0142\u00f3w komunikacyjnych (Fibre Channel).Ka\u017cde z wymienionych rozwi\u0105za\u0144 ma swoje zalety i wady.RAID sprz\u0119towyRAID programowywi\u0119ksza wydajno\u015b\u0107 poprzez zmniejszenie obci\u0105\u017cenia CPU, gdy\u017c przeliczaniem sum kontrolnych zajmuje si\u0119 w\u00f3wczas dedykowany kontrolerrelatywnie mniejsza wydajno\u015b\u0107 zwi\u0105zana z wi\u0119kszym obci\u0105\u017ceniem CPU, gdy\u017c przeliczaniem sum kontrolnych zajmuje si\u0119 jednostka centralnamo\u017cliwo\u015b\u0107 bezpo\u015bredniego startu systemu z macierzy dyskowej w zwi\u0105zku z przezroczysto\u015bci\u0105 macierzy dyskowej dla systemu operacyjnegopartycja startowa powinna znajdowa\u0107 si\u0119 poza macierz\u0105, co wi\u0105\u017ce si\u0119 z konieczno\u015bci\u0105 zastosowania dodatkowego no\u015bnika wy\u0142\u0105cznie do celu \u0142adowania systemuwi\u0119ksza kompatybilno\u015b\u0107 z mniej popularnymi systemami operacyjnymi; konfiguracja macierzy odbywa si\u0119 poprzez menu podobne do menu BIOS, dost\u0119pne jeszcze przed startem systemu operacyjnego, dla kt\u00f3rego sama macierz jest zupe\u0142nie przezroczysta, przez co z punktu widzenia OS zachowuje si\u0119 ona jak ka\u017cdy inny dysk twardynie wszystkie systemy operacyjne obs\u0142uguj\u0105 technologi\u0119 RAID, co czasami mo\u017ce oznacza\u0107 instalacj\u0119 dodatkowego specjalnego oprogramowania dla danego systemuniestandardowy spos\u00f3b zapisu danych na no\u015bnikach wykorzystuj\u0105cy w\u0142asno\u015bciowe protoko\u0142y i struktury danych inne dla ka\u017cdego producenta, a nawet mog\u0105ce si\u0119 r\u00f3\u017cni\u0107 w obr\u0119bie r\u00f3\u017cnych modeli kontroler\u00f3w tego samego producenta, co w przypadku uszkodzenia kontrolera mo\u017ce uniemo\u017cliwi\u0107 odzyskanie danych pomimo sprawnie dzia\u0142aj\u0105cych dysk\u00f3w twardychstandardowy (cz\u0119sto r\u00f3wnie\u017c otwarty) spos\u00f3b zapisu danych pozwalaj\u0105cy na korzystanie z macierzy dyskowej po pod\u0142\u0105czeniu do innego systemu obs\u0142uguj\u0105cego ten standardmo\u017cliwo\u015b\u0107 \u0142\u0105czenia r\u00f3\u017cnych interfejs\u00f3w takich jak ATA, SCSI, SATA, USB w obr\u0119bie jednej macierzyIstniej\u0105 te\u017c rozwi\u0105zania \u0142\u0105cz\u0105ce obydwie metody np. FakeRAID, gdzie BIOS wspomaga ustawianie macierzy, monitorowanie wykonane jest w oprogramowaniu, a odbudow\u0119 macierzy czy obliczanie sum sprawdzaj\u0105cych podczas zapisu zleca si\u0119 g\u0142\u00f3wnym procesorom komputera.Mo\u017cliwo\u015bci jakie daje RAID nie nale\u017cy myli\u0107 z kopi\u0105 zapasow\u0105 danych (data backup), kt\u00f3ra jest zupe\u0142nie odr\u0119bnym zagadnieniem. Utrata wa\u017cnych danych mo\u017ce nast\u0105pi\u0107 nie tylko z powodu awarii fizycznego no\u015bnika, ale r\u00f3wnie\u017c z powodu b\u0142\u0119d\u00f3w systemu operacyjnego, dzia\u0142alno\u015bci wirus\u00f3w komputerowych lub innego szkodliwego oprogramowania, jak r\u00f3wnie\u017c na skutek umy\u015blnej lub nieumy\u015blnej dzia\u0142alno\u015bci u\u017cytkownik\u00f3w danego systemu. Z powy\u017cszych powod\u00f3w nie nale\u017cy rezygnowa\u0107 z regularnego wykonywania kopii zapasowych danych wy\u0142\u0105cznie dlatego, \u017ce w danym systemie wdro\u017cono technologi\u0119 RAID.  Wyr\u00f3\u017cnia si\u0119 dwa wska\u017aniki okre\u015blaj\u0105ce prawdopodobie\u0144stwo wyst\u0105pienia awarii: MTTF oraz MTBF. Chc\u0105c zwi\u0119kszy\u0107 czas dzia\u0142ania ci\u0105g\u0142ego macierzy, zwi\u0119ksza si\u0119 liczb\u0119 komponent\u00f3w, co powoduje wzrost prawdopodobie\u0144stwa awarii jednego z nich. Macierze s\u0105 wyposa\u017cone cz\u0119sto w du\u017c\u0105 liczb\u0119 dysk\u00f3w. W przypadku awarii jednego z nich traci si\u0119 nadmiarowo\u015b\u0107 i znacznie ro\u015bnie ryzyko awarii ca\u0142ego urz\u0105dzenia. Aby jak najszybciej przywr\u00f3ci\u0107 uk\u0142ad do stanu optymalnego stosuje si\u0119 dyski hot spare. Taki dysk nie pracuje do czasu awarii. Kiedy ona nast\u0105pi, wtedy natychmiast zast\u0119puje uszkodzony element, a dane s\u0105 na niego replikowane.Poziom RAIDMinimalna liczba dysk\u00f3w (N)Dost\u0119pna przestrze\u0144Maksymalna liczba dysk\u00f3w,kt\u00f3re mog\u0105 ulec awarii bez utraty danychRAID 02N0RAID 121N \u2013 1RAID 23N \u2013 log N1RAID 33N \u2013 11RAID 43N \u2013 11RAID 53N \u2013 11RAID 6[1]4N \u2013 22RAID 0+14zale\u017cnie od konfiguracjizale\u017cnie od konfiguracjiRAID 1+04zale\u017cnie od konfiguracjizale\u017cnie od konfiguracjiTable of ContentsRAID 0 (striping)[edytuj | edytuj kod]Przyk\u0142ad 1[edytuj | edytuj kod]Przyk\u0142ad 2[edytuj | edytuj kod]Zastosowanie RAID 0[edytuj | edytuj kod]RAID 1 (lustrzany)[edytuj | edytuj kod]Przyk\u0142ad[edytuj | edytuj kod]RAID 2[edytuj | edytuj kod]RAID 3[edytuj | edytuj kod]Przyk\u0142ad[edytuj | edytuj kod]RAID 4[edytuj | edytuj kod]RAID 5[edytuj | edytuj kod]Przyk\u0142ad[edytuj | edytuj kod]RAID 6[edytuj | edytuj kod]RAID 0+1[edytuj | edytuj kod]RAID 1+0[edytuj | edytuj kod]Matrix RAID[edytuj | edytuj kod]Przyk\u0142ad[edytuj | edytuj kod]RAID 5E, 5EE[edytuj | edytuj kod]RAID 6E, 6EE[edytuj | edytuj kod]RAID 0 (striping)[edytuj | edytuj kod]  Polega na po\u0142\u0105czeniu ze sob\u0105 dw\u00f3ch lub wi\u0119cej dysk\u00f3w fizycznych tak, aby by\u0142y widziane jako jeden dysk logiczny. Powsta\u0142a w ten spos\u00f3b przestrze\u0144 ma rozmiar taki jak N \u00d7 rozmiar najmniejszego z dysk\u00f3w, gdzie \u201eN\u201d oznacza liczb\u0119 dysk\u00f3w. Dane s\u0105 przeplecione pomi\u0119dzy dyskami. Dzi\u0119ki temu uzyskuje si\u0119 znaczne przyspieszenie operacji zapisu i odczytu ze wzgl\u0119du na r\u00f3wnoleg\u0142e wykonywanie operacji na wszystkich dyskach w macierzy. Warunkiem uzyskania takiego przyspieszenia jest operowanie na blokach danych lub sekwencjach blok\u00f3w danych wi\u0119kszych ni\u017c pojedynczy blok danych macierzy RAID 0 (ang.\u00a0stripe unit size).Korzy\u015bci:przestrze\u0144 wszystkich dysk\u00f3w jest widziana jako ca\u0142o\u015b\u0107;przyspieszenie zapisu i odczytu w por\u00f3wnaniu do pojedynczego dysku.Wady:brak odporno\u015bci na awari\u0119 dysk\u00f3w;N \u00d7 rozmiar najmniejszego z dysk\u00f3w (zwykle \u0142\u0105czy si\u0119 jednakowe dyski);zwi\u0119kszenie awaryjno\u015bci \u2013 awaria pojedynczego dysku powoduje utrat\u0119 wolumenu, a szansa na awari\u0119 jednego z N dysk\u00f3w ro\u015bnie wraz z N.Przyk\u0142ad 1[edytuj | edytuj kod]Trzy dyski po 512 GB zosta\u0142y po\u0142\u0105czone w RAID 0. Powsta\u0142a przestrze\u0144 ma rozmiar 1,5 TB. Szybko\u015b\u0107 zapisu i odczytu jest prawie trzykrotnie wi\u0119ksza ni\u017c na pojedynczym dysku. Sumaryczna szybko\u015b\u0107 jest trzykrotno\u015bci\u0105 szybko\u015bci najwolniejszego z dysk\u00f3w, gdy\u017c kontroler RAID podczas zapisu\/odczytu musi poczeka\u0107 na najwolniejszy dysk. St\u0105d te\u017c sugeruje si\u0119 stosowanie dysk\u00f3w o identycznej szybko\u015bci i pojemno\u015bci.Przyk\u0142ad 2[edytuj | edytuj kod]Trzy dyski: 160 GB, 500 GB i 80 GB zosta\u0142y po\u0142\u0105czone w RAID 0. Powsta\u0142a w ten spos\u00f3b przestrze\u0144 ma rozmiar taki jak N \u00d7 rozmiar najmniejszego z dysk\u00f3w, czyli 3\u00a0\u00d7\u00a080\u00a0GB = 240 GB. Szybko\u015b\u0107 jest ograniczona szybko\u015bci\u0105 najwolniejszego dysku, analogicznie do poprzedniego przyk\u0142adu.Zastosowanie RAID 0[edytuj | edytuj kod]Rozwi\u0105zanie do budowy tanich i wydajnych macierzy, s\u0142u\u017c\u0105cych do przetwarzania du\u017cych plik\u00f3w multimedialnych. Przechowywanie danych na macierzy RAID 0 wi\u0105\u017ce si\u0119 jednak ze zwi\u0119kszonym ryzykiem utraty tych danych \u2013 w przypadku awarii jednego z dysk\u00f3w tracone s\u0105 wszystkie dane.Podobne korzy\u015bci kosztem mniejszej wydajno\u015bci mo\u017cna uzyska\u0107, stosuj\u0105c technologi\u0119 LVM, kt\u00f3ra charakteryzuje si\u0119 mniejszym ryzykiem utraty danych \u2013 w przypadku awarii jednego z dysk\u00f3w istnieje teoretyczna mo\u017cliwo\u015b\u0107 odzyskania danych znajduj\u0105cych si\u0119 na sprawnym dysku, gdy\u017c \u2013 w przeciwie\u0144stwie do RAID 0 \u2013 LVM nie przeplata danych pomi\u0119dzy dyskami.RAID 1 (lustrzany)[edytuj | edytuj kod]  Polega na replikacji pracy dw\u00f3ch lub wi\u0119cej dysk\u00f3w fizycznych. Powsta\u0142a przestrze\u0144 ma rozmiar najmniejszego no\u015bnika. RAID 1 jest zwany r\u00f3wnie\u017c lustrzanym (ang.\u00a0mirroring). Szybko\u015b\u0107 zapisu i odczytu zale\u017cy od zastosowanej strategii:Zapis:zapis sekwencyjny na kolejne dyski macierzy \u2013 czas trwania operacji r\u00f3wny sumie czas\u00f3w trwania wszystkich operacji;zapis r\u00f3wnoleg\u0142y na wszystkie dyski macierzy \u2013 czas trwania r\u00f3wny czasowi trwania operacji na najwolniejszym dysku.Odczyt:odczyt sekwencyjny z kolejnych dysk\u00f3w macierzy (ang.\u00a0round-robin) \u2013 przy pewnej charakterystyce odczyt\u00f3w mo\u017cliwe osi\u0105gni\u0119cie szybko\u015bci takiej jak w RAID 0;odczyt wy\u0142\u0105cznie ze wskazanych dysk\u00f3w \u2013 stosowane w przypadku znacznej r\u00f3\u017cnicy w szybko\u015bciach odczytu z poszczeg\u00f3lnych dysk\u00f3w.Korzy\u015bci:odporno\u015b\u0107 na awari\u0119 N \u2013 1 dysk\u00f3w przy N-dyskowej macierzy;mo\u017cliwe zwi\u0119kszenie szybko\u015bci odczytu;mo\u017cliwe zmniejszenie czasu dost\u0119pu.Wady:mo\u017cliwa zmniejszona szybko\u015b\u0107 zapisu;utrata pojemno\u015bci (ca\u0142kowita pojemno\u015b\u0107 jest taka jak pojemno\u015b\u0107 najmniejszego dysku).Przyk\u0142ad[edytuj | edytuj kod]Trzy dyski po 250 GB zosta\u0142y po\u0142\u0105czone w RAID 1. Powsta\u0142a w ten spos\u00f3b przestrze\u0144 ma rozmiar 250 GB. Jeden lub dwa dyski w pewnym momencie ulegaj\u0105 uszkodzeniu. Ca\u0142a macierz nadal dzia\u0142a.RAID 2[edytuj | edytuj kod]Dane na dyskach s\u0105 paskowane. Zapis nast\u0119puje po 1 bicie na pasek, czyli ka\u017cdy kolejny bit znajduje si\u0119 na innym dysku. Potrzebnych jest wi\u0119c minimum 8 powierzchni do obs\u0142ugi danych oraz okre\u015blona liczba dodatkowych dysk\u00f3w s\u0142u\u017c\u0105cych do przechowywania informacji generowanych za pomoc\u0105 kodu Hamminga potrzebnych w celu korekcji b\u0142\u0119d\u00f3w. Liczba dysk\u00f3w u\u017cywanych do przechowywania tych informacji jest proporcjonalna do logarytmu liczby dysk\u00f3w, kt\u00f3re s\u0105 przez nie chronione. Bardzo wa\u017cn\u0105 kwesti\u0105 jest to, \u017ce rotacja talerzy wszystkich dysk\u00f3w macierzy musi by\u0107 synchronizowana. Po\u0142\u0105czone dyski zachowuj\u0105 si\u0119 jak jeden du\u017cy dysk. Dost\u0119pna pojemno\u015b\u0107 to suma pojemno\u015bci dysk\u00f3w przechowuj\u0105cych dane.Ten poziom RAID jest ju\u017c od wielu lat uznawany za historyczny i nie jest aktualnie dost\u0119pne \u017cadne komercyjne rozwi\u0105zanie RAID 2. Przyk\u0142adem takiej macierzy by\u0142y wczesne rozwi\u0105zania typu Thinking Machines CM-2.Korzy\u015bci:ka\u017cdy dowolny dysk (zar\u00f3wno z danymi, jak i z kodem Hamminga) mo\u017ce w razie uszkodzenia zosta\u0107 odbudowany przez pozosta\u0142e dyski.Wady:konieczno\u015b\u0107 dok\u0142adnej synchronizacji wszystkich dysk\u00f3w zawieraj\u0105cych kod Hamminga (w przeciwnym wypadku dezorganizacja i ca\u0142kowita nieprzydatno\u015b\u0107 tych dysk\u00f3w);d\u0142ugotrwa\u0142e generowanie kodu Hamminga przek\u0142adaj\u0105ce si\u0119 na woln\u0105 prac\u0119 ca\u0142ego systemu.RAID 3[edytuj | edytuj kod]  Dane sk\u0142adowane s\u0105 na N-1 dyskach. Zapis nast\u0119puje podobnie jak w RAID 2, lecz w tym przypadku po 1 bajcie na ka\u017cdym kolejnym dysku. Bardzo wa\u017cn\u0105 kwesti\u0105 jest, aby rotacja talerzy wszystkich dysk\u00f3w macierzy by\u0142a zsynchronizowana. Ostatni dysk dedykowany jest do przechowywania sum kontrolnych. Macierz ta dzia\u0142a jak striping (RAID 0), ale wyst\u0119puje jeszcze dodatkowy dysk, na kt\u00f3rym zapisywane s\u0105 kody parzysto\u015bci obliczane przez specjalny procesor.Chocia\u017c istniej\u0105 implementacje RAID 3, to nie jest to rozwi\u0105zanie powszechnie stosowane w praktyce.Korzy\u015bci:odporno\u015b\u0107 na awari\u0119 1 dysku;zwi\u0119kszona szybko\u015b\u0107 odczytu.Wady:zmniejszona szybko\u015b\u0107 zapisu z powodu konieczno\u015bci obliczenia sum kontrolnych (eliminowana poprzez zastosowanie sprz\u0119towych kontroler\u00f3w RAID);w przypadku awarii dysku dost\u0119p do danych jest spowolniony z powodu oblicze\u0144 sum kontrolnych;odbudowa macierzy po wymianie dysku jest operacj\u0105 kosztown\u0105 obliczeniowo i powoduje spowolnienie operacji odczytu i zapisu;pojedynczy wydzielony dysk na sumy kontrolne zazwyczaj jest \u201ew\u0105skim gard\u0142em\u201d w wydajno\u015bci ca\u0142ej macierzy.Przyk\u0142ad[edytuj | edytuj kod]Pi\u0119\u0107 dysk\u00f3w po 250 GB zosta\u0142o po\u0142\u0105czonych w RAID 3. Powsta\u0142a w ten spos\u00f3b przestrze\u0144 ma rozmiar 1 TB (250 GB zarezerwowane na sumy kontrolne). Jeden dysk w pewnym momencie ulega uszkodzeniu. Ca\u0142a macierz nadal dzia\u0142a. Po w\u0142o\u017ceniu nowego dysku na miejsce uszkodzonego jego zawarto\u015b\u0107 odtwarza si\u0119.RAID 4[edytuj | edytuj kod]  RAID 4 jest bardzo zbli\u017cony do RAID 3 z t\u0105 r\u00f3\u017cnic\u0105, \u017ce dane s\u0105 dzielone na bloki o wielko\u015bci np. 16, 32, 64 lub 128 kB. Takie bloki zapisywane s\u0105 na dyskach podobnie do rozwi\u0105zania RAID 0. Dla ka\u017cdego rz\u0119du zapisywanych danych blok parzysto\u015bci zapisywany jest na dedykowanym dysku parzysto\u015bci. W odr\u00f3\u017cnieniu od RAID 2 i RAID 3, gdzie ka\u017cdy transfer wymaga\u0142 wykonania operacji wej\u015bcia\/wyj\u015bcia na wszystkich dyskach jednocze\u015bnie, w RAID 4 pojedyncza operacja dotyczy tylko nielicznych dysk\u00f3w, co w rezultacie pozwala na wykonywanie operacji r\u00f3wnolegle prowadz\u0105c do zwi\u0119kszenia wydajno\u015bci \u2013 szczeg\u00f3lnie przy przesy\u0142aniu ma\u0142ych blok\u00f3w.Przy uszkodzeniu dysku dane mog\u0105 by\u0107 odtworzone przez odpowiednie operacje matematyczne. Parametry RAID 4 s\u0105 bardzo dobre dla sekwencyjnego zapisu i odczytu danych (operacje na bardzo du\u017cych plikach). Jednorazowy zapis ma\u0142ej porcji danych potrzebuje modyfikacji odpowiednich blok\u00f3w parzysto\u015bci dla ka\u017cdej operacji I\/O. W efekcie za ka\u017cdym razem przy zapisie danych system czeka\u0142by na modyfikacje blok\u00f3w parzysto\u015bci, co przy cz\u0119stych operacjach zapisu bardzo spowolni\u0142oby prac\u0119 systemu.RAID 5[edytuj | edytuj kod]  Poziom pi\u0105ty pracuje bardzo podobnie do poziomu czwartego z t\u0105 r\u00f3\u017cnic\u0105, i\u017c bity parzysto\u015bci nie s\u0105 zapisywane na specjalnie do tego przeznaczonym dysku, lecz s\u0105 rozpraszane po ca\u0142ej strukturze macierzy. RAID 5 umo\u017cliwia odzyskanie danych w razie awarii jednego z dysk\u00f3w przy wykorzystaniu danych i kod\u00f3w korekcyjnych zapisanych na pozosta\u0142ych dyskach (zamiast tak jak w RAID 3 na jednym specjalnie do tego przeznaczonym, co nieznacznie zmniejsza koszty i daje wi\u0119ksz\u0105 gwarancj\u0119 bezpiecze\u0144stwa). RAID 5 oferuje wi\u0119ksz\u0105 pr\u0119dko\u015b\u0107 odczytu ni\u017c RAID lustrzany (ang. mirroring), ale przy jego zastosowaniu nieznacznie spada pr\u0119dko\u015b\u0107 zapisu. Poziom pi\u0105ty jest bezpieczny dla danych \u2013 w razie awarii system automatycznie odbuduje utracone dane, zmniejszaj\u0105c jednak bie\u017c\u0105c\u0105 wydajno\u015b\u0107 macierzy. Spowolnienie ma charakter przej\u015bciowy, za\u015b jego czas zale\u017cy od obci\u0105\u017cenia macierzy i pojemno\u015bci dysku. Po zamontowaniu nowego dysku i odbudowaniu zawarto\u015bci dysku wydajno\u015b\u0107 macierzy wraca do normy.Macierz sk\u0142ada si\u0119 z 3 lub wi\u0119cej dysk\u00f3w. Przy macierzy licz\u0105cej N dysk\u00f3w jej pojemno\u015b\u0107 wynosi N \u2013 1 dysk\u00f3w. Przy \u0142\u0105czeniu dysk\u00f3w o r\u00f3\u017cnej pojemno\u015bci otrzymuje si\u0119 pojemno\u015b\u0107 najmniejszego dysku razy N \u2013 1. Sumy kontrolne danych dzielone s\u0105 na N cz\u0119\u015bci, przy czym ka\u017cda cz\u0119\u015b\u0107 sk\u0142adowana jest na innym dysku, a wyliczana jest z odpowiedniego fragmentu danych sk\u0142adowanych na pozosta\u0142ych N-1 dyskach.Korzy\u015bci:odporno\u015b\u0107 na awari\u0119 jednego dysku;zwi\u0119kszona szybko\u015b\u0107 odczytu \u2013 por\u00f3wnywalna do macierzy RAID 0 z\u0142o\u017conej z N-1 dysk\u00f3w.Wady:zmniejszona szybko\u015b\u0107 zapisu z powodu konieczno\u015bci obliczania sum kontrolnych (eliminowana poprzez zastosowanie sprz\u0119towego kontrolera RAID 5);w przypadku awarii dysku dost\u0119p do danych jest spowolniony z powodu oblicze\u0144 danych na podstawie pozosta\u0142ych danych i sum kontrolnych;odbudowa macierzy po wymianie dysku jest operacj\u0105 kosztown\u0105 zar\u00f3wno w sensie obliczeniowym, jak i I\/O, co powoduje spowolnienie operacji odczytu i zapisu. Wraz ze wzrostem pojemno\u015bci pojedynczego dysku staje si\u0119 to coraz wi\u0119kszym problemem, gdy\u017c rosn\u0105cy czas odbudowy grupy RAID zwi\u0119ksza ryzyko utraty danych w wyniku awarii kolejnego dysku w tym czasie.Przyk\u0142ad[edytuj | edytuj kod]Pi\u0119\u0107 dysk\u00f3w po 250 GB zostaje po\u0142\u0105czonych w RAID 5. Powsta\u0142a w ten spos\u00f3b przestrze\u0144 ma rozmiar 250 GB \u00d7 (5-1) = 1 TB. Jeden dysk w pewnym momencie ulega uszkodzeniu. Ca\u0142a macierz nadal dzia\u0142a. Po wymianie uszkodzonego dysku na nowy jego zawarto\u015b\u0107 zostaje odtworzona.RAID 6[edytuj | edytuj kod]  Macierz z podw\u00f3jn\u0105 parzysto\u015bci\u0105, realizowana np. jako 5+2, albo 13+2. Kosztowniejsza w implementacji ni\u017c RAID 5, ale daj\u0105ca wi\u0119ksz\u0105 niezawodno\u015b\u0107. Awaria dw\u00f3ch dowolnych dysk\u00f3w w tym samym czasie nie powoduje utraty danych.Korzy\u015bci:odporno\u015b\u0107 na awari\u0119 maksimum 2 dysk\u00f3w;szybko\u015b\u0107 pracy wi\u0119ksza ni\u017c szybko\u015b\u0107 pojedynczego dysku.RAID 0+1[edytuj | edytuj kod]  Macierz realizowana jako RAID 1, kt\u00f3rego elementami s\u0105 macierze RAID 0. Macierz taka ma zar\u00f3wno zalety macierzy RAID 0 \u2013 szybko\u015b\u0107 w operacjach zapisu i odczytu \u2013 jak i macierzy RAID 1 \u2013 zabezpieczenie danych w przypadku awarii pojedynczego dysku. Pojedyncza awaria dysku powoduje, \u017ce ca\u0142o\u015b\u0107 staje si\u0119 w praktyce RAID 0. Potrzebne s\u0105 minimum 4 dyski o tej samej pojemno\u015bci.Korzy\u015bci:szybko\u015b\u0107 macierzy RAID 0;zyskuje si\u0119 du\u017c\u0105 dowolno\u015b\u0107 w kwestii wielko\u015bci dysk\u00f3w fizycznych sk\u0142adaj\u0105cych si\u0119 na dyski logiczne. W szczeg\u00f3lno\u015bci:mo\u017cna stworzy\u0107 dwa dyski logiczne z trzech dysk\u00f3w. np. 1\u00a0\u00d7\u00a0500\u00a0GB i 2\u00a0\u00d7\u00a0250\u00a0GB, a potem po\u0142\u0105czy\u0107 RAID 1. W efekcie RAID 0+1 daje 500 GB przestrzeni dyskowej;je\u017celi na macierz sk\u0142adaj\u0105 si\u0119 dyski o r\u00f3\u017cnych wielko\u015bciach dysk\u00f3w logicznych (np. pierwszy dysk logiczny sk\u0142ada si\u0119 z 2 dysk\u00f3w 500 GB, a drugi dysk logiczny z 4 dysk\u00f3w 200 GB), to w efekcie po\u0142\u0105czenia ich RAID 1 uzyskuje si\u0119 800 GB przestrzeni dyskowej RAID 0+1;znacznie prostsza w implementacji ni\u017c RAID 3, 5 i 6.Wady:tworzona jest lustrzana kopia dysku logicznego \u2013 je\u017celi awarii ulega jeden dysk fizyczny, ca\u0142y dysk logiczny, kt\u00f3ry wsp\u00f3\u0142tworzy\u0142 zostaje wy\u0142\u0105czony;wi\u0119kszy koszt przechowywania danych ni\u017c w przypadku RAID 0, 2, 3, 4, 5, 6.RAID 1+0[edytuj | edytuj kod]  Nazywana tak\u017ce RAID 10. Macierz realizowana jako RAID 0, kt\u00f3rego elementami s\u0105 macierze RAID 1. W por\u00f3wnaniu do swojego poprzednika (RAID 0+1) realizuje t\u0119 sam\u0105 koncepcj\u0119 po\u0142\u0105czenia zalet RAID 0 (szybko\u015b\u0107) i RAID 1 (bezpiecze\u0144stwo), lecz w odmienny spos\u00f3b. Stripingowi podlegaj\u0105 relatywnie niewielkie bloki danych, kt\u00f3re s\u0105 zapisane na dw\u00f3ch dyskach, dzi\u0119ki czemu podczas wymiany uszkodzonego dysku odbudowywany jest tylko fragment ca\u0142ej macierzy.Korzy\u015bci:szybko\u015b\u0107 macierzy RAID 0;klonowanie nast\u0119puje na poziomie poszczeg\u00f3lnych dysk\u00f3w fizycznych, a nie logicznych. Awaria jednego dysku powoduje wy\u0142\u0105czenie jedynie tego dysku, a nie ca\u0142ego dysku logicznego, jak to si\u0119 dzieje w RAID 0+1;w szczeg\u00f3lnym przypadku przetrwa awari\u0119 N \u2013 1 dysk\u00f3w (N \u2013 liczba dysk\u00f3w fizycznych mirror\u00f3w) z ka\u017cdego mirrora sk\u0142adaj\u0105cego si\u0119 na RAID 0;znacznie prostsza w implementacji ni\u017c RAID 3, 5 i 6.Wady:RAID 1 powinien \u0142\u0105czy\u0107 dyski o tej samej wielko\u015bci a najlepiej i szybko\u015bci zapisu. W przeciwnym wypadku uzyskuje si\u0119 mirror o pojemno\u015bci najmniejszego dysku i szybko\u015bci zapisu najwolniejszego. Znacz\u0105co potrafi to zwi\u0119kszy\u0107 koszty w por\u00f3wnaniu do RAID 0+1;wi\u0119kszy koszt przechowywania danych ni\u017c w przypadku RAID 0, 2, 3, 4, 5, 6. Wsp\u00f3\u0142czynnik nadmiarowo\u015bci wynosi tu 100% (potrzebne s\u0105 2 GB przestrzeni dyskowej na zapisanie 1 GB danych).Matrix RAID[edytuj | edytuj kod]  Polega na po\u0142\u0105czeniu ze sob\u0105 dw\u00f3ch dysk\u00f3w fizycznych tak, aby cz\u0119\u015b\u0107 dysku dzia\u0142a\u0142a jak RAID 0 (striping), a inna cz\u0119\u015b\u0107 jak RAID 1 (mirroring). Sprowadza si\u0119 to do tworzenia uk\u0142ad\u00f3w RAID na poziomie logicznych partycji dyskowych, niezale\u017cnie dla ka\u017cdej z partycji. Przyk\u0142adem implementacji mo\u017ce by\u0107 macierz HP EVA oferuj\u0105ca m.in. RAID 1 i RAID 5 na tych samych dyskach fizycznych jednocze\u015bnie.Korzy\u015bci wynikaj\u0105 z po\u0142\u0105czenia zalet poszczeg\u00f3lnych tryb\u00f3w RAID:wa\u017cne pliki, takie jak dokumenty czy inne informacje, kt\u00f3rych odtworzenie w razie awarii by\u0142oby zbyt kosztowne, czasoch\u0142onne lub wr\u0119cz niemo\u017cliwe, mog\u0105 by\u0107 duplikowane na obu dyskach (np. katalogi \/home, \/var w Linuksie czy C:Documents and Settings w Windowsie);mniej istotne dane, na kt\u00f3rych cz\u0119sto wykonywane s\u0105 operacje dyskowe, pliki i biblioteki systemu operacyjnego (np. \/usr, C:WINDOWS), pliki wykonywalne b\u0105d\u017a biblioteki zainstalowanych aplikacji (np. \/usr, C:Program Files), pliki\/partycje wymiany, mog\u0105 by\u0107 wykonywane ze zwi\u0119kszon\u0105 szybko\u015bci\u0105.Wady:cz\u0119\u015bciowy spadek pojemno\u015bci (cz\u0119\u015b\u0107 mirrorowana);cz\u0119\u015b\u0107 danych jest podatna na awari\u0119 (cz\u0119\u015b\u0107 w stripingu).Przyk\u0142ad[edytuj | edytuj kod]Dwa identyczne dyski 10 GB zosta\u0142y po\u0142\u0105czone w Matrix RAID. Utworzono na nich dwie partycje \u2013 ka\u017cda zajmuje po\u0142ow\u0119 ka\u017cdego dysku. Pierwsza polega na dzieleniu danych (striping) wi\u0119c ma pojemno\u015b\u0107 10 GB, druga polega na duplikowaniu (mirroring) ma wi\u0119c 5 GB.Pierwsza z nich charakteryzuje si\u0119 teoretycznie dwukrotn\u0105 pr\u0119dko\u015bci\u0105 wykonywania na niej operacji zar\u00f3wno przy odczycie, jak i zapisie danych. Druga za\u015b gwarantuje bezpiecze\u0144stwo danych w razie awarii jednego z dysk\u00f3w, podw\u00f3jn\u0105 pr\u0119dko\u015b\u0107 odczytu oraz pojedyncz\u0105 pr\u0119dko\u015b\u0107 zapisu.Wydajno\u015b\u0107 macierzy RAID zale\u017cy od liczby dysk\u00f3w, ich szybko\u015bci, poziomu macierzy i wykonywanej operacji (odczyt\/zapis). Istotne znaczenie ma tak\u017ce wykorzystanie kontrolera sprz\u0119towego. Obliczaj\u0105c wydajno\u015b\u0107 macierzy zak\u0142ada si\u0119 pewne uproszczenia, np. \u017ce wszystkie jej dyski s\u0105 tej samej wydajno\u015bci, a dane s\u0105 r\u00f3wnomiernie rozmieszczone na wszystkich dyskach. W operacjach odczytu kontroler rozk\u0142ada obci\u0105\u017cenie na wszystkie dyski zawieraj\u0105ce dane. Zatem wydajno\u015b\u0107 macierzy jest w przybli\u017ceniu iloczynem wydajno\u015bci pojedynczego dysku i liczby dysk\u00f3w. W operacjach zapisu nale\u017cy uwzgl\u0119dni\u0107 dodatkowe operacje. Dla macierzy poziomu 0 nie zapisuje si\u0119 dodatkowych danych. Dla poziom\u00f3w 1, 1+0 i 0+1 zapisuje si\u0119 dane co najmniej w dw\u00f3ch miejscach. Macierze poziom\u00f3w 3, 4, 5 oraz 6 musz\u0105 odczyta\u0107 stare dane, kt\u00f3re maj\u0105 by\u0107 zmodyfikowane, aby wyliczy\u0107 i zapisa\u0107 nowe sumy kontrolne. Szacuj\u0105c wydajno\u015b\u0107 macierzy w konkretnym \u015brodowisku, nale\u017cy uwzgl\u0119dni\u0107 stosunek liczby zapis\u00f3w do odczyt\u00f3w. Wydajno\u015b\u0107 macierzy ograniczona jest wydajno\u015bci\u0105 kontrolera, nie mo\u017cna wobec tego dodawa\u0107 dysk\u00f3w w niesko\u0144czono\u015b\u0107.RAID 5E, 5EE[edytuj | edytuj kod]Jest to RAID 5 z rozproszonym dyskiem hot spare. R\u00f3\u017cnica polega na tym, \u017ce nie ma wyznaczonego dysku hot spare tylko jest on rozdystrybuowany na wszystkie dyski tak jak parzysto\u015b\u0107, dzi\u0119ki temu wzrasta wydajno\u015b\u0107 oraz liczba pracuj\u0105cych dysk\u00f3w. Organizacja zapisu jest jak w RAID 5, czyli jedna parzysto\u015b\u0107. Z og\u00f3lnej liczby dysk\u00f3w pojemno\u015b\u0107 jednego tracona jest na parzysto\u015b\u0107, a drugiego na hot spare.RAID 6E, 6EE[edytuj | edytuj kod]Jest to RAID 6 z rozproszonym dyskiem hot spare."},{"@context":"http:\/\/schema.org\/","@type":"BreadcrumbList","itemListElement":[{"@type":"ListItem","position":1,"item":{"@id":"https:\/\/wiki.edu.vn\/pl\/wiki\/#breadcrumbitem","name":"Enzyklop\u00e4die"}},{"@type":"ListItem","position":2,"item":{"@id":"https:\/\/wiki.edu.vn\/pl\/wiki\/2018\/11\/28\/raid-wikipedia-wolna-encyklopedia\/#breadcrumbitem","name":"RAID \u2013 Wikipedia, wolna encyklopedia"}}]}]