ORP Czajka (1966) – Wikipedia, wolna encyklopedia

ORP Czajka – polski trałowiec bazowy z okresu zimnej wojny, jeden z serii dwunastu okrętów projektu 206F, przebudowany w latach 1998–2000 na niszczyciel min proj. 206FM. Jednostka mierzyła 58,2 metra długości, 7,97 metra szerokości i miała zanurzenie 2,14 metra, a jej wyporność pełna wynosiła 470 ton. Uzbrojona była w trzy podwójne zestawy działek automatycznych 2M-3M kal. 25 mm i bomby głębinowe, a ponadto była przystosowana do przewozu i stawiania min morskich.

Okręt został zwodowany 17 grudnia 1966 roku w Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, a do służby w Marynarce Wojennej przyjęto go 23 czerwca 1967 roku. Intensywnie eksploatowana jednostka, oznaczona znakiem burtowym 624, służyła początkowo w 13. Dywizjonie Trałowców 9. Flotylli Obrony Wybrzeża w Helu, a po jej likwidacji w 2006 roku została przyporządkowana do 8. Flotylli Obrony Wybrzeża. ORP „Czajka” czterokrotnie wchodziła w skład stałych zespołów obrony przeciwminowej NATO i uczestniczyła w wielu międzynarodowych manewrach oraz ćwiczeniach, likwidując niebezpieczne pozostałości po II wojnie światowej na wodach polskich i obcych. Intensywnie eksploatowany okręt został wycofany ze służby w grudniu 2021 roku.

 Osobny artykuł: Trałowce projektu 206F.

Prace nad nowym typem trałowca rozpoczęły się w gdańskim Centralnym Biurze Konstrukcji Okrętowych nr 2 w 1958 roku, w celu zastąpienia służących od 1946 roku trałowców proj. 253Ł^[1]. Nowe okręty miały być więc początkowo trałowcami redowymi, zdolnymi do prowadzenia trałowań kontaktowych i niekontaktowych w rejonie baz morskich i stawiania niewielkich zagród minowych, o wyporności około 200 ton, prędkości 18 węzłów, zasięgu 3000 Mm, uzbrojeniu składającym się z dwóch działek kal. 45 mm i czterech wkm kal. 14,5 mm i standardowym dla końca lat 50. wyposażeniu trałowym^[2]. Dowództwo Marynarki Wojennej opublikowało jednocześnie wymagania na nowy trałowiec bazowy o wyporności 570 ton, mimo trwania przygotowań do podjęcia licencyjnej produkcji radzieckich trałowców proj. 254^[3]. CKBO nr 2 pod kierownictwem inż. Henryka Andrzejewskiego przygotowało zarówno projekt trałowca redowego (pod oznaczeniem 206), jak też cztery projekty większego trałowca bazowego (proj. 250–253)^[4]. Po wielu dyskusjach postanowiono zaprzestać prac nad trałowcami bazowymi proj. 250–253 na rzecz przekształcenia w trałowiec bazowy jednostki projektu 206^[5]. W 1959 roku CKBO nr 2 opracował zmodyfikowany projekt trałowca o wyporności 425 ton, którego napęd miały stanowić włoskie silniki wysokoprężne FIAT, wobec braku odpowiednich jednostek napędowych produkowanych w państwach socjalistycznych^[5][a]. Projekt (pod oznaczeniem B206F^[b]) został przyjęty do realizacji w grudniu 1959 roku przez Ministra Obrony Narodowej, lecz ostateczny projekt techniczny zatwierdzono w Dowództwie MW dopiero 19 lutego 1962 roku^[8]. Koszty dokumentacji wyniosły 1,7 mln zł, budowa prototypu (przyszłego „Orlika”) kosztowała 80 mln zł, a koszt seryjnego okrętu wyniósł 65,5 mln zł^[9][10]. Roczny limit eksploatacyjny jednostki określono na 700 godzin, a żywotność konstrukcji na 20 lat^[10].

ORP „Czajka” zbudowana została w Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni (numer stoczniowy 206F/12)^[11][12]. Nadzór wojskowy nad budową sprawował kmdr ppor. inż. Konstanty Cudny^[13]. Stocznia zastosowała metodę budowy kadłuba jednostki z sekcji, łączonych na pochylni (opracowaną wcześniej w celu masowej budowy trawlerów)^[7]. Stępkę okrętu położono 12 września 1966 roku^[11][14], a zwodowany został 17 grudnia 1966 roku^[12][14][c]. Trałowiec otrzymał tradycyjną dla polskich okrętów minowych nazwę pochodzącą od ptaka^[15]. Matką chrzestną jednostki była żona jednego z budowniczych trałowca, Kazimiera Prządak^[16].

 Osobny artykuł: Trałowce projektu 206F.

Okręt był gładkopokładowym, pełnomorskim trałowcem, przystosowanym do pływania w warunkach częściowego oblodzenia^[9][17]. Długość całkowita wynosiła 58,2 metra, szerokość 7,97 metra, a zanurzenie 2,14 metra^[5][18]. Wysokość boczna miała wielkość 4 metry^[12]. Wykonany ze stali, całkowicie spawany kadłub jednostki został wzmocniony w celu zwiększenia odporności na podwodne wybuchy^[9]. Do 1998 roku podzielony był na siedem przedziałów wodoszczelnych: (od dziobu): I – forpik (magazyn bosmański, sprzętu okrętowego i żywnościowy, skrzynia łańcuchowa i winda kotwiczna), II – stacja radiolokacyjna oraz magazyn artyleryjski i elektryczny, III – pomieszczenia mieszkalne oraz pomieszczenie żyrokompasów i centrali artyleryjskiej, IV – siłownia pomocnicza, V – siłownia główna z centrum sterowania napędem, VI – rufowe pomieszczenie załogi i VII – magazyn sprzętu trałowego, maszyna sterowa i zrzutnie bomb głębinowych^[19]. W najniższym poziomie kadłuba mieściły się zbiorniki paliwa, wody słodkiej i użytkowej oraz wały napędowe^[20]. Na dolnym poziomie nadbudówki znajdowały się kabiny oficerów, mesa, kuchnia, sanitariaty i podręczne magazyny żywności^[20]. W górnej części mieściła się sterówka oraz kabiny: radiowa, nawigacyjna i sonaru oraz, na pokładzie sygnałowym, odkryte stanowisko dowodzenia (chronione brezentowym dachem) i lekki, trójpodporowy maszt z antenami urządzeń radiotechnicznych^[20][21]. Wyporność standardowa wynosiła 426 ton, zaś pełna 470 ton^[5][11][d].

Okręt napędzany był początkowo przez dwa nienawrotne, turbodoładowane 12-cylindrowe czterosuwowe silniki wysokoprężne w układzie V Fiat 2312 SS o maksymalnej mocy 1324 kW (1800 KM) każdy (nominalna moc wynosiła 1400 KM przy 920 obr./min), poruszające poprzez przekładnie redukcyjne Lohman GUB dwiema śrubami nastawnymi Lips-Schelde^[7][22]. Maksymalna prędkość okrętu wynosiła 18,4 węzła (ekonomiczna – 17 węzłów)^[11][23]. Okręt mógł zabrać 55,5 tony paliwa okrętowego^[24], co zapewniało zasięg wynoszący 2000 Mm przy prędkości 17 węzłów^[18][22][e]. Na rufie zamontowano dwa podwieszane, zrównoważone stery, poruszane maszynką sterową MS25^[7]. Energię elektryczną zapewniały cztery brytyjskie generatory główne Ruston S324M o mocy 60 kVA każdy (składające się z prądnicy i silnika Leyland SW400 o mocy 72 KM przy 1500 obr./min), generator postojowy S322M o mocy 27 kVA oraz generator trału elektromagnetycznego M50^[7][11]. Autonomiczność okrętu wynosiła 12 dób^[12][23]. Konstrukcja jednostki zapewniała bezpieczeństwo pływania przy stanie morza 8 i wykonywania zadań trałowych do stanu morza 4, z prędkością od 0 do 12 węzłów^[7][22].

Uzbrojenie artyleryjskie jednostki stanowiły według oryginalnego projektu trzy podwójne zestawy automatycznych armat przeciwlotniczych 2M-3M kalibru 25 mm, z łącznym zapasem amunicji wynoszącym 6000 naboi, umieszczone przed nadbudówką na osi symetrii okrętu (jedno stanowisko) oraz na nadbudówce rufowej (dwa stanowiska obok siebie)^[18][25]. Broń ZOP stanowiły dwie podpokładowe zrzutnie bomb głębinowych z łącznym zapasem 12 bomb B-1^[11][22]. Ponadto na okręcie zainstalowano dwa pokładowe tory minowe, na których mógł zamiennie przenosić: 10 min typu KB lub AMD-500, 16 wz. 08/39 lub 8 typu AMD-1000^[11][26]. Załoga uzbrojona była także w broń ręczną, którą stanowiły 22 kbk AK i 8 pistoletów, z łącznym zapasem 17 000 sztuk amunicji^[22]. Wyposażenie trałowe stanowiły: trał kontaktowy MT-2, elektromagnetyczny TEM-52M i akustyczny BAT-2^[11][22]. Wyposażenie radioelektroniczne obejmowało system rozpoznawczy „swój-obcy” typu Kremnij-2, radiostację UKF R-609, nadajnik KF R-644, odbiornik KF R-671, odbiornik pełnozakresowy R-624, radionamiernik ARP-50-1,2M, sonar Tamir-11M (MG-11M), radar obserwacji ogólnej Lin-M i system radionawigacji Rym-K^[7][11][f]. Jednostka wyposażona była też w zrzutnie dla 8 świec dymnych MDSz, żyrokompas Kurs-4, kompasy magnetyczne UKPM-1M i UKPM-3M, echosondę NEŁ-5, log MGŁ-25 i pracujący w podczerwieni system pływania zespołowego Chmiel^[7].

Trałowiec został dostosowany do biernej obrony przeciwatomowej i przeciwchemicznej. W tym celu zbudowano trzy pomieszczenia z urządzeniami filtrowentylacyjnymi, a także zamontowano urządzenia dozymetryczne oraz rurociągi do zraszania i spłukiwania okrętu^[22]. Wyposażenie uzupełniały urządzenia demagnetyzacyjne^[7].

Załoga okrętu składała się z 49 osób – 5 oficerów, 16 podoficerów i 28 marynarzy^[12][27].

Służba jako trałowiec (1967–1998)[edytuj | edytuj kod]

23 czerwca 1967 roku ORP „Czajka” została wcielona do służby w Marynarce Wojennej, na mocy rozkazu dowódcy MW nr 033/org. z 17 czerwca tego roku^[23][28][g]. Jednostka ze znakiem burtowym 624 weszła w skład 13. Dywizjonu Trałowców 9. Flotylli Obrony Wybrzeża, stacjonując na Helu^[11][29]. Zadaniem okrętu było poszukiwanie pól minowych i ich niszczenie, trałowanie rozpoznawcze i kontrolne, wytyczanie torów pływania i prowadzenie za trałami okrętów lub ich zespołów^[7][25]. Jednostka wraz z bliźniaczymi trałowcami brała udział w niemal wszystkich ważniejszych ćwiczeniach polskich okrętów oraz manewrach flot Układu Warszawskiego, uczestnicząc też często w unieszkodliwianiu niewybuchów pochodzących z okresu II wojny światowej^[30].

Na początku lat 70. ORP „Czajka” należała do IV grupy 13. Dywizjonu Trałowców (wraz z „Rybitwą” i „Mewą”)^[31]. W latach 1970–1974 okręt uczestniczył w poszukiwaniu min na obszarze przeznaczonym pod budowę Portu Północnego w Gdańsku^[14]. W czerwcu 1975 roku, w związku z wprowadzeniem przez MW zmiennego systemu numeracji okrętów, jednostce zmieniono numer burtowy na 654^[32]. W tym miesiącu trałowiec wziął udział w ćwiczeniach Marynarki Wojennej o kryptonimie Posejdon-75^[33]. W połowie 1976 roku dokonano kolejnej zmiany oznaczenia jednostki, która otrzymała numer 679^[34]. Do pierwotnego oznaczenia (624) okręt powrócił w połowie 1978 roku^[35]. 24 listopada 1978 roku „Czajka” zdobyła tytuł najlepszego okrętu Marynarki Wojennej w swojej klasie^[36]. W drugiej połowie lat 70. na jednostce testowano kilkakrotnie prototypy zestawu artyleryjskiego ZU-23-2M Wróbel, po czym na początku lat 80. trałowiec wyposażono w ten typ broni (z powodu wysokiej zawodności zostały one jednak wkrótce zdemontowane i zastąpione przez stare zestawy 2M-3M)^[21]. W 1985 roku okręt wziął udział w ćwiczeniach o kryptonimach Reda-85 i Barakuda-85^[16]. W 1987 roku „Czajka” uczestniczyła w operacji oczyszczania z min wód nieopodal Świnoujścia^[16].

Od 6 do 18 czerwca 1995 roku jednostka (wraz z bliźniaczymi trałowcami OORP „Tukan”, „Flaming” i „Mewa”, okrętem podwodnym „Wilk” i okrętami rakietowymi „Hutnik” i „Metalowiec”) uczestniczyła w międzynarodowych ćwiczeniach sił morskich NATO Baltops ’95^[37]. W dniach 2–14 października 1995 roku okręt wziął udział w zorganizowanych przez marynarkę belgijską ćwiczeniach sił obrony przeciwminowej Sandy Coast (razem z trałowcami „Mewa” i „Rybitwa” oraz zbiornikowcem „Bałtyk”)^[16][38]. Od 14 do 16 września 1996 roku ORP „Czajka” wraz z niszczycielami min: belgijskimi „Lobelia” i „Primula” oraz holenderskim „Zierikzee” oraz polskimi trałowcami „Flaming”, „Mewa” i „Śniardwy” uczestniczył w poszukiwaniu i niszczeniu min na torach wodnych w Zatoce Gdańskiej^[39].

Podczas długoletniej służby modernizacji poddano wyposażenie radioelektroniczne okrętu: radar Lin-M został zastąpiony nowszym TRN-823, system „swój-obcy” Kremnij-2 wymieniono na Nichrom-RR, dodano też drugą stację radiolokacyjną SRN-206^[40]. Usunięto również przestarzały system radionawigacji Rym-K, zastępując go nowocześniejszym Bras (z odbiornikiem Hals); zamontowano też odbiorniki brytyjskiego systemu radionawigacyjnego Decca – Pirs-1M^[7][14]. W pierwszej połowie lat 80. wzmocniono uzbrojenie przeciwlotnicze trałowca, instalując na wysokości komina po obu burtach dwie poczwórne wyrzutnie Fasta-4M rakiet przeciwlotniczych Strzała-2M (z łącznym zapasem 16 pocisków)^[11][21]. Zmiany objęły również wyposażenie trałowe: trał kontaktowy MT-2 zmodernizowano do wariantu MT-2W (z przecinakami wybuchowymi), zainstalowano też nowy polski trał elektromagnetyczny TEM-PE-2 i głębokowodny, szybkobieżny trał akustyczny BGAT^[11][14].

Przebudowa na niszczyciel min[edytuj | edytuj kod]

 Osobny artykuł: Niszczyciele min projektu 206FM.

Pod koniec 1998 roku „Czajka” została wycofana ze służby i poddana konwersji na niszczyciel min proj. 206FM, która trwała do 2000 roku^[11][14]. Projekt modernizacji opracowano w Stoczni Marynarki Wojennej w Gdyni i tam też przeprowadzono prace^[41]. Przebudowie uległa większość pomieszczeń i struktura wewnętrzna kadłuba, podzielonego od tej pory na 10 przedziałów wodoszczelnych^[42]. Wymieniono część poszycia, a okręt zyskał całkowicie nową, większą nadbudówkę, komin i trójnożny maszt^[41][43]. W nadbudówce znalazły miejsce m.in. główne stanowisko dowodzenia, a także dwuprzedziałowa komora dekompresyjna szczecińskiej firmy Aquaticus, przeznaczona dla nowych członków załogi – płetwonurków^[42][44]. Zamiast trzech stanowisk działek kal. 25 mm zamontowano jeden zestaw rakietowo-artyleryjski ZU-23-2MR Wróbel II z dwoma działkami kal. 23 mm, pozostawiono dwie poczwórne wyrzutnie rakiet Strzała-2M, natomiast pozbawiono okręt zrzutni bomb głębinowych^[11][45]. Tory minowe okrętu zostały przystosowane do zabierania zamiennie: 12 min typu OS, 12 min typu MMD-1, 12 min typu MMD-2 lub 6 min typu OD^[11][46]. Zmodernizowano też wyposażenie przeciwminowe, które prócz trału kontaktowego MT-2W (z przecinakami wybuchowymi Boforsa) stanowiły: trał elektromagnetyczny TEM-PE-2MA i trał akustyczny MTA-2, a także dwa pojazdy podwodne systemu Ukwiał (zaprojektowane i zbudowane na Politechnice Gdańskiej)^[11][45]. Zmianom uległo też wyposażenie radioelektroniczne, które składało się od tej pory z systemu wspomagania dowodzenia Pstrokosz, radaru nawigacyjnego Decca Bridge Master, stacji hydrolokacyjnej SHL-100MA, holowanej stacji hydrolokacyjnej SHL-200 Flaming B, systemu dokładnej nawigacji Jemiołuszka i systemu rozpoznawczego „swój-obcy” Supraśl^[11][46]. Na okręcie znalazły się także: zestaw cyfrowych map ECDIS firmy FIN Skog, radiostacje HF i UHF firmy Rohde&Schwarz, żyrokompas światłowodowy firmy C.Plath, log dopplerowski firmy STN Atlas i rozgłośnia ogólnookrętowa MORS^[47]. Zamontowano także zestaw sześciu wyrzutni celów pozornych WNP81/9 Jastrząb, a zużyte jednostki napędowe FIATA zamieniono na sześciocylindrowe silniki wysokoprężne Cegielski-Sulzer 6AL25/30 o maksymalnej mocy 1700 KM każdy (nominalnie 1100 KM przy 750 obr./min)^[11]. Wymieniono również na nowe zespoły prądotwórcze^[46]. Ważną z punktu widzenia ochrony środowiska modyfikacją było zamontowanie nowej oczyszczalni ścieków oraz zbiorników oleju odzyskanego i wód zaolejonych, a także odsalacza wody morskiej^[42]. Zainstalowanie nowego wyposażenia spowodowało wzrost wyporności pełnej do 507 ton i zwiększenie liczebności załogi do 54 osób^[46][h]. Koszt modernizacji okrętu wyniósł ok. 38 mln zł^[48].

Służba jako niszczyciel min (2000–2021)[edytuj | edytuj kod]

26 maja 2000 roku w Porcie Wojennym na Helu nastąpiło ponowne wcielenie okrętu do służby^[49][50]. W lipcu tego roku zmodernizowana „Czajka” została zaprezentowana na światowej wystawie Expo 2000 w Hanowerze^[16][51]. W dniach 6–7 lipca 2000 roku okręt wziął udział w polsko-niemieckich ćwiczeniach sił obrony przeciwminowej w Zatoce Kilońskiej (razem z trałowcami „Wigry”, „Gopło”, kutrem ratowniczym „Gniewko” oraz zbiornikowcem Z-8)^[52][53].

Od 21 kwietnia do 12 maja 2001 roku „Czajka” wraz z „Mewą”, wchodzącą w skład Stałego Zespołu Obrony Przeciwminowej MCMForNorth (Mine Counter Measure Forces North), wzięły udział w zorganizowanych w Cieśninach Duńskich ćwiczeniach Blue Game 2001^[54][55]. W dniach 21–25 maja jednostka wzięła udział w manewrach sił przeciwminowych Squadex, w których prócz okrętów polskich (OORP „Mewa”, „Gopło” i „Wdzydze”) uczestniczyły także: niemiecki trałowiec „Laboe”, estońskie „Wambola” i „Admiral Pitka” oraz łotewski „Viesturs”^[52][56]. Od 4 do 19 września OORP „Czajka” i „Śniardwy” wzięły udział w przeprowadzonych na wodach Zatoki Fińskiej międzynarodowych ćwiczeniach Open Spirit 2001, podczas których poszukiwano min oraz innych niebezpiecznych dla żeglugi obiektów na podejściach do portu w Tallinnie, zaś w dniach 24–30 października okręt wraz z bliźniaczym „Flamingiem” uczestniczył w międzynarodowych ćwiczeniach Passex^[52][57]. W roku 2001 jednostka pod dowództwem kpt. mar. Aleksandra Gierkowskiego uzyskała miano najlepszego okrętu 9. FOW i najlepszego okrętu Marynarki Wojennej w grupie okrętów bojowych o wyporności pow. 400 ton^[58][59]. W październiku i listopadzie zespół sił przeciwminowych MW (OORP „Czajka”, „Flaming”, „Mielno”, „Resko”, „Drużno”, „Wigry” i „Śniardwy”) wziął udział w oczyszczaniu z niebezpiecznych elementów poligonu morskiego między Ustką a Wickiem Morskim przed planowanymi na przyszły rok manewrami sił morskich NATO pod kryptonimem Strong Resolve 2002^[52][60].

W dniach 1–15 marca 2002 roku w Polsce i Norwegii odbyły się manewry sił morskich NATO pod kryptonimem Strong Resolve 2002, w których wzięło udział ponad 100 okrętów. W ćwiczeniach przeprowadzonych na Morzu Norweskim, Północnym i Bałtyku uczestniczyło 14 polskich okrętów: OORP „Czajka”, „Orzeł”, „Lech”, „Gniezno”, „Poznań”, „Orkan”, „Metalowiec”, „Rolnik”, „Flaming”, „Mewa”, „Semko”, „Kaszub”, „Zawzięty” i „Zwinny”^[52][61]. Od 22 kwietnia do 10 maja „Czajka” pod dowództwem kpt. mar. Krzysztofa Rybaka wraz z „Flamingiem” wzięły udział w zorganizowanych w Cieśninach Duńskich ćwiczeniach Blue Game 2002^[54][62]. Między 18 a 26 października OORP „Czajka” i „Mewa” wzięły udział w przeprowadzonych na wodach Zatoki Ryskiej międzynarodowych ćwiczeniach sił obrony przeciwminowej Open Spirit 2002 (m.in. załoga „Czajki” zniszczyła dwie niemieckie miny o masie 480 kg każda), zaś w dniach 25–30 listopada okręty te wraz z bliźniaczym „Flamingiem” uczestniczyły na polskich wodach w międzynarodowych ćwiczeniach Passex^[52][63].

13 lutego 2003 roku załoga niszczyciela min wydobyła z dna Zatoki Gdańskiej w pobliżu Gdyni niemiecką torpedę G7e, która została zdetonowana na poligonie morskim^[52]. 23 kwietnia „Czajka” weszła w skład Stałego Zespołu Obrony Przeciwminowej NATO MCMForNorth, jako drugi polski okręt (pierwszym była „Mewa”), kończąc misję 10 lipca^[64][65]. Od 28 kwietnia do 16 maja jednostka wraz z „Mewą” i okrętem transportowo-minowym „Poznań” uczestniczyła w zorganizowanych w Cieśninach Duńskich i południowym Bałtyku ćwiczeniach Blue Game 2003^[52][66]. ORP „Czajka” reprezentował polską marynarkę także w kolejnej edycji tych międzynarodowych ćwiczeń w dniach 27 kwietnia – 13 maja 2004 roku^[52][67]. Od 14 sierpnia do 13 października 2004 roku okręt ponownie pełnił dyżur w MCMForNorth, uczestnicząc w tym czasie u wybrzeży Litwy w operacji przeciwminowej Open Spirit 2004 i międzynarodowych ćwiczeniach Passex^[65][68].

22 marca 2005 roku jednostka wzięła udział w wydobyciu z dna Zatoki Gdańskiej na wysokości Osady Rybackiej torpedy kal. 533 mm^[52]. W maju ORP „Czajka” był okrętem flagowym ćwiczeń przeciwminowych MCM Sqnex, przeprowadzonych na Bałtyku z udziałem 14 okrętów z siedmiu państw NATO (polską marynarkę reprezentowały ponadto OORP „Flaming”, „Gopło” i „Śniardwy”)^[52][69].

Na przełomie 2005 i 2006 roku na jednostce zdemontowano wyrzutnie celów pozornych Jastrząb^[45][70]. W czerwcu 2006 roku w związku z likwidacją 9. Flotylli Obrony Wybrzeża „Czajka” wraz z całym 13. Dywizjonem Trałowców została przeniesiona do Gdyni, wchodząc od tej pory w skład 8. Flotylli Obrony Wybrzeża^[71]. W dniach 4–12 września 2006 roku jednostka wraz z bliźniaczym „Flamingiem” wzięła udział w przeprowadzonych na wodach Zatoki Fińskiej międzynarodowych ćwiczeniach Open Spirit 2006^[52][72].

W 2007 roku na okręcie zainstalowano system automatycznej identyfikacji statków AIS^[46]. 2 maja załoga „Czajki” zniszczyła wydobytą poprzedniego dnia przez ORP „Zbyszko” i zespół nurków z dna Nowego Portu w Gdańsku niemiecką minę o masie ładunku wybuchowego około 750 kg^[52]. Od 14 do 24 maja okręt uczestniczył w dużych ćwiczeniach sił morskich NATO pod kryptonimem Noble Mariner ’07, które odbyły się na wodach Bałtyku, Cieśnin Duńskich i Morza Północnego (polski kontyngent morski prócz „Czajki” stanowiły: fregata rakietowa „Gen. T. Kościuszko”, okręt podwodny „Kondor”, okręt ratowniczy „Piast”, trałowce „Necko”, „Drużno” i „Resko”, kuter ratowniczy „Zbyszko” i holownik H-8)^[52][73]. 30 lipca 2007 roku okręt (pod dowództwem kpt. mar. Jarosława Tuszkowskiego) rozpoczął 2,5-miesięczną misję w Stałym Zespole Sił Obrony Przeciwminowej NATO (SNMCMG1), którą zakończył 16 października^[65][74]. Między 31 sierpnia a 10 września OORP „Czajka” i „Mewa” wzięły udział w przeprowadzonych na wodach państw bałtyckich międzynarodowych ćwiczeniach sił obrony przeciwminowej Open Spirit 2007^[52][75].

Od 4 do 14 maja 2008 roku „Czajka” uczestniczyła w międzynarodowej operacji MCOPLIT (Mine Clearance Operation Lihuania) – niszczeniu niewybuchów zalegających u wybrzeży Litwy^[52]. W dniach 19–23 maja 2008 roku w Zatoce Gdańskiej OORP „Czajka” „Flaming”, i „Gopło” wzięły udział w ćwiczeniach Passex^[52]. Między 1 a 12 września okręt wziął udział w przeprowadzonych na wodach Zatoki Ryskiej międzynarodowych ćwiczeniach sił obrony przeciwminowej Open Spirit 2008, niszcząc pięć min (trzy kotwiczne oraz dwie denne) oraz torpedę^[52]. W drugiej połowie września jednostka wzięła udział w największych corocznych ćwiczeniach Sił Zbrojnych RP Anakonda 2008^[52].

W 2009 roku jednostka przeszła trwający ponad rok remont kapitalny^[54]. W lipcu 2010 roku okręt wziął udział w przeprowadzonych na wodach duńskich ćwiczeniach SNMCMG1 pod kryptonimem Danex^[54][76]. 27 września 2010 roku 13. Dywizjon Trałowców wraz z „Czajką” został podporządkowany dowódcy 3. Flotylli Okrętów^[77].

Od 23 do 27 maja 2011 roku „Czajka” uczestniczyła w morskiej części ćwiczeń Sił Zbrojnych RP Rekin 2011 (wraz z OORP „Kondor”, „Gen. T. Kościuszko”, „Orkan”, „Piorun”, „Sarbsko”, „Nakło”, „Drużno”, „Śniardwy”, „Mewa”, „Lublin”, „Poznań”, „Toruń”, „Piast”, „Zbyszko”, „Bałtyk”, „Hydrograf” i „Arctowski”)^[52][78]. 24 listopada załoga jednostki wydobyła z dna Zatoki Gdańskiej na wysokości Gdyni dwie torpedy, które zostały zdetonowane na poligonie morskim^[52].

Od 11 do 25 maja 2012 roku okręt uczestniczył u wybrzeży Estonii w kolejnej edycji ćwiczeń Open Spirit, niszcząc dwie rosyjskie miny^[52]. We wrześniu OORP „Czajka”, „Mewa”, „Sokół”, „Gopło”, „Śniardwy”, „Lech”, „Maćko”, „Hydrograf”, „Arctowski”, H-7, H-8, „Poznań”, „Toruń”, „Gardno”, „Bukowo”, „Jamno”, „Mielno” i „Nakło” wzięły udział w największych corocznych ćwiczeniach Sił Zbrojnych RP pod kryptonimem Anakonda 12^[52][79].

Od 17 stycznia do 5 maja 2013 roku okręt po raz czwarty operował na wodach Bałtyku, Morza Północnego i Morza Irlandzkiego w składzie Stałego Zespołu Sił Obrony Przeciwminowej NATO (SNMCMG1), biorąc udział m.in. w ćwiczeniach Beneficial Cooperation na Morzu Północnym i w ćwiczeniach Joint Warrior u wybrzeży Szkocji^[52][54]. 30 czerwca „Czajka” uczestniczyła w paradzie morskiej w Gdyni, zorganizowanej dla uczczenia obchodów 95-lecia Marynarki Wojennej^[80]. W dniach 6–19 września okręt uczestniczył u wybrzeży Szwecji w ćwiczeniach Northern Coast, a od 28 października do 8 listopada w ćwiczeniach Steadfast Jazz^[52][54]. 1 listopada ORP „Czajka” wraz z całym 13. Dywizjonem została ponownie podporządkowana 8. Flotylli Obrony Wybrzeża^[81].

Od 2014 roku „Czajka” przechodziła długotrwały remont w Gdańskiej Stoczni „Remontowa” i Stoczni Marynarki Wojennej w Gdyni, zakończony dopiero 3 marca 2016 roku^[54]. W czerwcu 2016 roku jednostka wraz z 11 okrętami wzięła udział w komponencie morskim najważniejszych ćwiczeń Sił Zbrojnych RP Anakonda 2016^[54][82].

17 czerwca 2017 roku okręt obchodził jubileusz 50-lecia służby w Marynarce Wojennej^[51][54]. W sierpniu „Czajka” uczestniczyła w przeprowadzonych u wybrzeży państw bałtyckich operacji Open Spirit 2017^[54]. Od 11 do 13 października 2018 roku okręt uczestniczył w neutralizacji trzech niemieckich min typu GC, zlokalizowanych w pobliżu wejścia do portu w Gdyni^[54]. Pod koniec października jednostka uczestniczyła na wodach fińskich w ćwiczeniach Northern Coast 2018^[54].

W dniach 2–17 maja 2019 roku „Czajka” pod dowództwem kpt. mar. Piotra Goryckiego wzięła udział w przeprowadzonych u wybrzeży Łotwy międzynarodowych ćwiczeniach Open Spirit 2019^[54][83]. Dowodzony przez kpt. mar. Kacpra Sterne okręt uczestniczył również w 26. edycji tych ćwiczeń, przeprowadzonych w dniach 19–29 kwietnia 2021 roku na wodach Zatok Fińskiej i Narewskiej; załoga jednostki zlokalizowała 20 min kotwicznych, niszcząc sześć radzieckich min niekontaktowych typu M-26^[84]. W sierpniu „Czajka” wzięła udział w przeprowadzonych u wybrzeży Szwecji ćwiczeniach OCEAN (Open Cooperation for European mAritime awareNess) 2020^[85].

8 grudnia 2021 roku, po ponad 54 latach służby w Marynarce Wojennej, w Porcie Wojennym w Gdyni na jednostce po raz ostatni opuszczono banderę^[86].

Zestawienie zostało opracowane na podstawie Błaszczak 2017 ↓ i13 dywizjon 2020 ↓, s. 56:

• 17.06.1967 – 11.12.1969 – kpt. mar. Leopold Balas
• 12.12.1968 – 06.04.1971 – por. mar. Roman Mańko
• 07.04.1971 – 28.08.1975 – por. mar. Waldemar Warszewski
• 29.08.1975 – 04.11.1975 – por. mar. Czesław Mikołajew
• 04.11.1975 – 08.09.1977 – por. mar. Mieczysław Waryszczak
• 08.09.1977 – 01.12.1979 – por. mar. Andrzej Ślosarczyk
• 01.12.1979 – 06.04.1981 – por. mar. Jan Kanturski
• 06.04.1981 – 01.03.1982 – por. mar. Jerzy Karpiński
• 01.03.1982 – 11.08.1984 – por. mar. Mirosław Oniszczuk
• 11.08.1984 – 23.12.1985 – por. mar. Grzegorz Skowroński
• 23.12.1985 – 12.02.1988 – por. mar. Włodzimierz Pacek
• 12.02.1988 – 02.01.1991 – por. mar. Józef Kaczmarski
• 02.01.1991 – 16.09.1991 – por. mar. Bogdan Kasprowicz
• 14.07.1992 – 21.01.1994 – kpt. mar. Janusz Mrugała
• 21.01.1994 – 27.10.1998 – por. mar. Wiesław Puchalski
• 27.10.1998 – 01.01.2002 – kpt. mar. Aleksander Gierkowski
• 01.01.2002 – 20.08.2003 – kpt. mar. Krzysztof Rybak
• 20.08.2003 – 01.07.2004 – kpt. mar. Piotr Sikora
• 01.07.2004 – 01.02.2010 – kpt. mar. Jarosław Tuszkowski
• 01.02.2010 – 30.06.2015 – kpt. mar. Piotr Pasztelan
• 01.07.2015 – 18.07.2016 – kpt. mar. Tomasz Zuber
• 01.08.2016 – 19.09.2019 – kpt. mar. Piotr Gorycki
• od 19.09.2019 – kpt. mar. Kacper Sterne

• Piotr Adamczak. Anakonda na Bałtyku. „Bandera”. Nr 10 (42), 2012. 3. Flotylla Okrętów. ISSN 0209-1070. 
• Łukasz Błaszczak: Z cyklu jednostki Polskiej Marynarki Wojennej … cz. 10 – ORP CZAJKA (624). wobiektywieshipspottera.blogspot.com, 6 maja 2017. [dostęp 2021-01-03].
• Marcin Chała, Tomasz Grotnik. Parada morska i lotnicza w Gdyni. „Morze, Statki i Okręty”. Nr 7-8 (136), 2013. Magnum-X. ISSN 1426-529X. 
• Czesław Cichy. Organizacyjna tułaczka 13-tki. „Bandera”. Nr 11 (54), 2013. 3. Flotylla Okrętów. ISSN 0209-1070. 
• Czesław Ciesielski, Walter Pater, Jerzy Przybylski: Polska Marynarka Wojenna 1918-1980. Wyd. I. Warszawa: Bellona, 1992. ISBN 83-1108-202-2.
• Jarosław Ciślak. 9. Flotylla Obrony Wybrzeża rozformowana. „Morze, Statki i Okręty”. Nr 2 (62), 2007. Magnum-X. ISSN 1426-529X. 
• Jarosław Ciślak. ORP Czajka ponownie w służbie. „Nowa Technika Wojskowa”. Nr 7, 2000. Magnum-X. ISSN 1230-1655. 
• Jarosław Ciślak: Polska Marynarka Wojenna 1995: okręty, samoloty i śmigłowce, uzbrojenie, organizacja. Wyd. I. Warszawa: Lampart & Bellona, 1995, seria: Ilustrowana Encyklopedia Techniki Wojskowej, 6. ISBN 83-86776-08-0.
• Jarosław Ciślak, Tomasz Grotnik. Kronika Polskiej Marynarki Wojennej. „Morze, Statki i Okręty”. Nr 9 (105), 2010. Magnum-X. ISSN 1426-529X. 
• Jarosław Ciślak, Tomasz Grotnik. Kronika Polskiej Marynarki Wojennej. „Morze, Statki i Okręty”. Nr 6 (113), 2011. Magnum-X. ISSN 1426-529X. 
• Jarosław Ciślak, Janusz Walczak. Kronika Polskiej Marynarki Wojennej. „Morza, Statki i Okręty”. Nr 6/2001 (31), 2001. Magnum-X. ISSN 1426-529X. 
• Jarosław Ciślak, Janusz Walczak. Kronika Polskiej Marynarki Wojennej. „Morza, Statki i Okręty”. Nr 3 (34), 2002. Magnum-X. ISSN 1426-529X. 
• Jarosław Ciślak, Janusz Walczak. Kronika Polskiej Marynarki Wojennej. „Morze, Statki i Okręty”. Nr 1 (73), 2008. Magnum-X. ISSN 1426-529X. 
• Conway’s All The World’s Fighting Ships 1947-1995. Robert Gardiner, Stephen Chumbley (red.). Annapolis: Naval Institute Press, 1996. ISBN 1-55750-132-7. (ang.).
• Franciszek Czerski, Zdzisław Waśko: Mała Kronika Polskiej Marynarki Wojennej. Warszawa: Towarzystwo Wiedzy Obronnej, 1980.
• Ivan Gogin: ORLIK minesweepers (project 206F, 1963 – 1967). Navypedia. [dostęp 2021-01-03]. (ang.).
• Tomasz Grotnik: ORP Czajka reprezentował Polskę w projekcie OCEAN 2020. zbiam.pl, 30 sierpnia 2021. [dostęp 2021-12-07].
• Łukasz Kamasz: Po ponad 54 latach ORP Czajka kończy swoją służbę w Marynarce Wojennej RP. Na okręcie opuszczono banderę. DziennikBałtycki.pl, 2021-12-08. [dostęp 2021-12-08].
• Katarzyna Kamińska. ORP „Czajka” na wodach Estonii. „Bandera”. Nr 4/6 (142/144), 2021. 3. Flotylla Okrętów. ISSN 0209-1070. 
• Katarzyna Kamińska. Sojusznicza solidarność. „Bandera”. Nr 5/6 (119/120), 2019. 3. Flotylla Okrętów. ISSN 0209-1070. 
• Jerzy M. Kamiński. Na drodze do pierwszego polskiego niszczyciela min. Okręty projektu 206FM. „Morze, Statki i Okręty”. Nr 11 (83), 2008. Magnum-X. ISSN 1426-529X. 
• Jerzy M. Kamiński. Współczesne „ptaszki”, czyli historia projektu 206. „Morze, Statki i Okręty”. Nr 9 (81), 2008. Magnum-X. ISSN 1426-529X. 
• Marian Kluczyński. Złote gody papieskiego okrętu. „Morze, Statki i Okręty”. Nr 7-8 (181), 2017. Magnum-X. ISSN 1426-529X. 
• Witold Koszela: Okręty Floty Polskiej. T. II. Oświęcim: Wydawnictwo Napoleon V, 2017. ISBN 978-83-65746-68-9.
• Jacek Krzewiński. Niszczyciele min projektu 206FM. „Okręty”. Nr 1 (31), 2014. Oficyna Wydawnicza KAGERO. ISSN 1898-1518. 
• Sławomir J. Lipiecki. „Anakonda 2016” działania na morzu. „Bandera”. Nr 6 (84), 2016. 3. Flotylla Okrętów. ISSN 0209-1070. 
• Grzegorz Nowak: ORP Flaming – trałowce bazowe proj. 206F. T. 26. Warszawa: Wydawnictwo Edipresse, 2021, seria: Okręty Polskiej Marynarki Wojennej. ISBN 978-83-8177-542-7.
• Paliwo okrętowe. www.orlenpoludnie.pl. [dostęp 2021-01-03].
• Walter Pater. Polskie trałowce typu Orlik (proj. „206F”). „Okręty Wojenne”. Nr 11, 1994. Wydawnictwo Okręty Wojenne, Tarnowskie Góry. ISSN 1231-014X. 
• M.B. Pietlewannyj: Korabli stran Warszawskogo dogowora. Sankt Petersburg: Galeja Print, 2009. ISBN 978-5-8172-0127-7. (ros.).
• Jan Piwowoński: Flota spod biało-czerwonej. Warszawa: Nasza Księgarnia, 1989. ISBN 83-10-08902-3.
• 13 dywizjon Trałowców im. admirała floty Andrzeja Karwety 1930–2020. Warszawa: Wojskowe Centrum Edukacji Obywatelskiej, 2020. ISBN 978-83-66447-14-1.
• Robert Rochowicz. Narcyz – system zmiennych numerów burtowych. „Morze, Statki i Okręty”. Nr 11-12 (201), 2020. Magnum-X. ISSN 1426-529X. 
• Robert Rochowicz. Ostatnia parada MW PRL. „Morze, Statki i Okręty”. Nr 5-6 (204), 2021. Magnum-X. ISSN 1426-529X. 
• Robert Rochowicz. Z dziejów Polskiej Marynarki Wojennej. Rok 1967. „Morza, Statki i Okręty”. Nr 1 (38), 2003. Magnum-X. ISSN 1426-529X. 
• Mieczysław Serafin: Polska Marynarka Wojenna 1945-2007. Kronika wydarzeń. Gdynia: Zespół Redakcyjno-Wydawniczy Marynarki Wojennej, 2008. ISBN 978-83-88698-03-3.
• Ewolucyjny rozwój sił okrętowych Marynarki Wojennej w latach 1945–2010. Henryk Sołkiewicz (red.). Gdynia: Wydawnictwo BP/Akademia Marynarki Wojennej, 2015. ISBN 978-83-941308-4-8.Sprawdź autora:1.