[{"@context":"http:\/\/schema.org\/","@type":"BlogPosting","@id":"https:\/\/wiki.edu.vn\/pl\/wiki\/2019\/04\/28\/zdunska-wola-wikipedia-wolna-encyklopedia\/#BlogPosting","mainEntityOfPage":"https:\/\/wiki.edu.vn\/pl\/wiki\/2019\/04\/28\/zdunska-wola-wikipedia-wolna-encyklopedia\/","headline":"Zdu\u0144ska Wola \u2013 Wikipedia, wolna encyklopedia","name":"Zdu\u0144ska Wola \u2013 Wikipedia, wolna encyklopedia","description":"Po\u0142o\u017cenie miasta (gminy miejskiej) Zdu\u0144ska Wola na mapie powiatu zdu\u0144skowolskiego Zdu\u0144ska Wola \u2013 miasto w Polsce, w wojew\u00f3dztwie \u0142\u00f3dzkim, w","datePublished":"2019-04-28","dateModified":"2019-04-28","author":{"@type":"Person","@id":"https:\/\/wiki.edu.vn\/pl\/wiki\/author\/lordneo\/#Person","name":"lordneo","url":"https:\/\/wiki.edu.vn\/pl\/wiki\/author\/lordneo\/","image":{"@type":"ImageObject","@id":"https:\/\/secure.gravatar.com\/avatar\/c9645c498c9701c88b89b8537773dd7c?s=96&d=mm&r=g","url":"https:\/\/secure.gravatar.com\/avatar\/c9645c498c9701c88b89b8537773dd7c?s=96&d=mm&r=g","height":96,"width":96}},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Enzyklop\u00e4die","logo":{"@type":"ImageObject","@id":"https:\/\/wiki.edu.vn\/wiki4\/wp-content\/uploads\/2023\/08\/download.jpg","url":"https:\/\/wiki.edu.vn\/wiki4\/wp-content\/uploads\/2023\/08\/download.jpg","width":600,"height":60}},"image":{"@type":"ImageObject","@id":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/thumb\/0\/00\/PL_ZdWola_mapa.jpg\/220px-PL_ZdWola_mapa.jpg","url":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/thumb\/0\/00\/PL_ZdWola_mapa.jpg\/220px-PL_ZdWola_mapa.jpg","height":"200","width":"220"},"url":"https:\/\/wiki.edu.vn\/pl\/wiki\/2019\/04\/28\/zdunska-wola-wikipedia-wolna-encyklopedia\/","wordCount":9387,"articleBody":"    Po\u0142o\u017cenie miasta (gminy miejskiej) Zdu\u0144ska Wola na mapie powiatu zdu\u0144skowolskiegoZdu\u0144ska Wola \u2013 miasto w Polsce, w wojew\u00f3dztwie \u0142\u00f3dzkim, w powiecie zdu\u0144skowolskim, jest siedzib\u0105 tego powiatu, tworzy gmin\u0119 miejsk\u0105  i jest siedzib\u0105 gminy wiejskiej Zdu\u0144ska Wola. Po\u0142o\u017cone jest na Wysoczy\u017anie \u0141askiej, na obszarze prawie r\u00f3wninnym, nad rzek\u0105 Pichn\u0105, prawym dop\u0142ywem Warty. Jest cz\u0142onkiem Zwi\u0105zku Miast Polskich.Prawa miejskie otrzyma\u0142a w 1825, jednak historia osadnictwa na terenach Zdu\u0144skiej Woli si\u0119ga XIV wieku. Od XIX wieku miasto rozwija\u0142o si\u0119 jako o\u015brodek przemys\u0142u w\u0142\u00f3kienniczego, a w dwudziestoleciu mi\u0119dzywojennym \u2013 jako w\u0119ze\u0142 kolejowy b\u0119d\u0105cy cz\u0119\u015bci\u0105 magistrali w\u0119glowej.Wed\u0142ug danych GUS z 31 grudnia 2021 r. miasto mia\u0142o 40\u00a0730 mieszka\u0144c\u00f3w[2] i 24,6\u00a0km\u00b2 powierzchni.Nazwa miasta, pocz\u0105tkowo nazywanego Wol\u0105 Zdu\u0144sk\u0105 jest nazw\u0105 dwucz\u0142onow\u0105. Jest to po\u0142\u0105czenie dw\u00f3ch s\u0142\u00f3w: Zdu\u0144ska – nazwa zaczerpni\u0119ta od nieistniej\u0105cej ju\u017c wsi Zduny znajduj\u0105cej si\u0119 niegdy\u015b nieopodal wsp\u00f3\u0142czesnego miasta. Wola – s\u0142owo oznaczaj\u0105ce wolno\u015b\u0107, ziemi\u0119 pust\u0105. Po\u0142\u0105czenie tych dw\u00f3ch s\u0142\u00f3w znaczy now\u0105 ziemi\u0119 dla nowych osadnik\u00f3w, sugeruj\u0105c ich wolno\u015b\u0107 od danin. Nazwa Wola Zdu\u0144ska istnia\u0142a ju\u017c w XV w[3].Zdu\u0144ska Wola le\u017cy w centralnej cz\u0119\u015bci wojew\u00f3dztwa \u0142\u00f3dzkiego, jak r\u00f3wnie\u017c w centrum Polski w odleg\u0142o\u015bci 45 km (ok. godziny drogi) na zach\u00f3d od \u0141odzi.Miasto le\u017cy na Wysoczy\u017anie \u0141askiej, na obszarze prawie r\u00f3wninnym, \u0142agodnie opadaj\u0105cym ku dolinie Warty. Centrum miasta znajduje si\u0119 na niewielkim wzniesieniu nad Pichn\u0105, prawym dop\u0142ywem Warty. Graniczy od po\u0142udnia z gmin\u0105 Zapolice, od zachodu, p\u00f3\u0142nocy i p\u00f3\u0142nocnego wschodu z gmin\u0105 Zdu\u0144ska Wola, od wschodu z gmin\u0105 S\u0119dziejowice w powiecie \u0142askim.Zdu\u0144ska Wola po\u0142o\u017cona jest na obszarze, kt\u00f3ry w \u015bredniowieczu stanowi\u0142 cz\u0119\u015b\u0107 ziemi sieradzkiej[4]. W XI i XII w. tereny, na kt\u00f3rych powsta\u0142a Zdu\u0144ska Wola, wchodzi\u0142y w sk\u0142ad kasztelanii sieradzkiej, w p\u00f3\u017aniejszym okresie wojew\u00f3dztwa sieradzkiego. W 1795 obszar ten znalaz\u0142 si\u0119 w departamencie kaliskim Kr\u00f3lestwa Prus, od 1807 w departamencie kaliskim Ksi\u0119stwa Warszawskiego, a od 1816 w wojew\u00f3dztwie kaliskim Kr\u00f3lestwa Polskiego. W 1844 miasto znalaz\u0142o si\u0119 w nowo utworzonej guberni warszawskiej, a od 1867 w ponownie utworzonej guberni kaliskiej. Ju\u017c w\u00f3wczas Zdu\u0144ska Wola by\u0142a znacz\u0105cym o\u015brodkiem gminnym w powiecie sieradzkim. W okresie mi\u0119dzywojennym miasto wchodzi\u0142o w sk\u0142ad powiatu sieradzkiego w wojew\u00f3dztwie \u0142\u00f3dzkim. W 1939 Niemcy w\u0142\u0105czyli je do Rzeszy Niemieckiej jako cz\u0119\u015b\u0107 prowincji Kraj Warty, zmieniaj\u0105c jednocze\u015bnie nazw\u0119 na Freihaus.W latach pi\u0119\u0107dziesi\u0105tych XX w. powi\u0119kszono znacznie obszar Zdu\u0144skiej Woli, przy\u0142\u0105czaj\u0105c do niej nast\u0119puj\u0105ce miejscowo\u015bci: St\u0119szyce, Rozomy\u015bl, Osmolin Wie\u015b, Osmolin Kolonie i Zduny (od 1 stycznia 1955). 1 lipca 1956 utworzono powiat miejski Zdu\u0144ska Wola. Kolejne znaczne zmiany granic miasta nast\u0105pi\u0142y w styczniu 1973 \u2013 w\u00f3wczas do Zdu\u0144skiej Woli w\u0142\u0105czono cz\u0119\u015b\u0107 miejscowo\u015bci Karsznice, so\u0142ectwo Kroban\u00f3wek oraz cz\u0119\u015b\u0107 wsi Henryk\u00f3w, Kroban\u00f3w (z powiatu sieradzkiego), Marzenin i Bilew (z powiatu \u0142askiego). Po wprowadzeniu reformy administracji pa\u0144stwowej w 1975 Zdu\u0144ska Wola wesz\u0142a w sk\u0142ad wojew\u00f3dztwa sieradzkiego, jednocze\u015bnie powi\u0119kszano jej obszar, przy\u0142\u0105czaj\u0105c Nowe Miasto i Sw\u0119dzieniejewice. Wskutek reformy administracyjnej w 1999 Zdu\u0144ska Wola sta\u0142a si\u0119 miastem powiatowym w wojew\u00f3dztwie \u0142\u00f3dzkim.Odleg\u0142o\u015bci od najwi\u0119kszych miast Polski[5]:Zdu\u0144ska Wola nie jest podzielona na osiedla w sensie administracyjnym (jednostki pomocnicze gminy). Poni\u017cszy spis zawiera osiedla, kt\u00f3rych nazwy s\u0105 powszechnie u\u017cywane przez mieszka\u0144c\u00f3w oraz w\u0142adze miasta. Umieszczone s\u0105 na planie dost\u0119pnym na oficjalnej stronie miasta. Mimo to, cz\u0119sto mo\u017cna spotka\u0107 w u\u017cyciu inne nazwy, gdy\u017c wymienione poni\u017cej nie stanowi\u0105 oficjalnego podzia\u0142u administracyjnego.    Ulica Stefana Z\u0142otnickiegoZdu\u0144ska Wola le\u017cy w obszarze Wysoczyzny \u0141askiej w makroregionie Niziny Po\u0142udniowowielkopolskiej. Rze\u017aba terenu jest ma\u0142o urozmaicona \u2013 \u015brednia wysoko\u015b\u0107 terenu waha si\u0119 mi\u0119dzy 170 a 180 m n.p.m., osi\u0105gaj\u0105c maksymalnie 192 m n.p.m.[6] Przez miasto przep\u0142ywaj\u0105 dwie niewielkie rzeczki \u2013 Pichna (prawdziwa nazwa \u2013 Brodnia) i Tymianka, w wi\u0119kszo\u015bci nieuregulowane. W\u015br\u00f3d zbiornik\u00f3w wodnych znajduj\u0105 si\u0119 dwa stawy po\u0142o\u017cone w parku miejskim, zbiornik retencyjny K\u0119pina o powierzchni 7,4 ha oraz niewielki zbiornik przeciwpo\u017carowy po\u0142o\u017cony w przemys\u0142owej cz\u0119\u015bci miasta. Nie wyst\u0119puj\u0105 \u017cadne surowce mineralne. Dawniej wydobywany by\u0142 piasek i \u017cwir na potrzeby lokalne. Obecnie trwaj\u0105 prace nad wykorzystaniem energii geotermalnej.Miasto le\u017cy w strefie klimatycznej umiarkowano-przej\u015bciowej. Roczne opady wahaj\u0105 si\u0119 pomi\u0119dzy 500 a 600\u00a0mm. \u015arednia temperatura stycznia wynosi \u20132,5 \u00b0C, a lipca 18 \u00b0C. Okres wegetacyjny trwa od pocz\u0105tku kwietnia do pocz\u0105tku pa\u017adziernika i trwa 215 dni.Wed\u0142ug raportu \u015awiatowej Organizacji Zdrowia w 2016 Zdu\u0144ska Wola zosta\u0142a sklasyfikowana jako dwudzieste dziewi\u0105te miasto Unii Europejskiej z najbardziej zanieczyszczonym powietrzem[7].Zdu\u0144ska Wola liczy ok. 42,1 tys. mieszka\u0144c\u00f3w, plasuj\u0105c si\u0119 przy tym na 102. miejscu w Polsce i 11. miejscu w wojew\u00f3dztwie \u0142\u00f3dzkim, przed ni\u0105 jest Sieradz. Powierzchnia miasta wynosi 24,58\u00a0km\u00b2, co daje g\u0119sto\u015b\u0107 zaludnienia r\u00f3wn\u0105 1788 os.\/km\u00b2.Table of ContentsStruktura ludno\u015bci[edytuj | edytuj kod]Ludno\u015b\u0107 miasta[edytuj | edytuj kod]Transport drogowy[edytuj | edytuj kod]Transport kolejowy[edytuj | edytuj kod]Zabytki[edytuj | edytuj kod]Cmentarze[edytuj | edytuj kod]Pomniki i tablice[edytuj | edytuj kod]Ziele\u0144 miejska[edytuj | edytuj kod]\u017bycie kulturalne miasta[edytuj | edytuj kod]Muzea[edytuj | edytuj kod]Lokalne media[edytuj | edytuj kod]Lista plac\u00f3wek o\u015bwiatowych[edytuj | edytuj kod]Wsp\u00f3\u0142praca mi\u0119dzynarodowa[edytuj | edytuj kod]Struktura ludno\u015bci[edytuj | edytuj kod]Dane o ludno\u015bci z dnia 31 grudnia 2009[8]:OpisOg\u00f3\u0142emKobietyM\u0119\u017cczy\u017aniJednostkaos\u00f3b%os\u00f3b%os\u00f3b%Populacja43\u00a096910023\u00a015252,6620\u00a081747,34Wiek przedprodukcyjny (0\u201317 lat)805818,3339218,9241379,41Wiek produkcyjny (18\u201365 lat)28\u00a051464,8514\u00a000131,8414\u00a051333,01Wiek poprodukcyjny (powy\u017cej 65 lat)739716,82523011,8921674,93Piramida wieku mieszka\u0144c\u00f3w Zdu\u0144skiej Woli w 2014[9].  Ludno\u015b\u0107 miasta[edytuj | edytuj kod]Ta sekcja od 2008-12 wymaga zweryfikowania podanych informacji.Nale\u017cy poda\u0107 wiarygodne \u017ar\u00f3d\u0142a, najlepiej w formie przypis\u00f3w bibliograficznych.Cz\u0119\u015b\u0107 lub nawet wszystkie informacje w sekcji mog\u0105 by\u0107 nieprawdziwe. Jako pozbawione \u017ar\u00f3de\u0142 mog\u0105 zosta\u0107 zakwestionowane i usuni\u0119te.Dok\u0142adniejsze informacje o tym, co nale\u017cy poprawi\u0107, by\u0107 mo\u017ce znajduj\u0105 si\u0119 w dyskusji tej sekcji. Po wyeliminowaniu niedoskona\u0142o\u015bci nale\u017cy usun\u0105\u0107 szablon {{Dopracowa\u0107}} z tej sekcji.  Dokument nadania Zdu\u0144skiej Woli praw miejskichNajstarsza zachowana informacja o miejscowo\u015bci pochodzi z 1394, kiedy to pos\u0142u\u017cono si\u0119 zamiennie nazwami \u201eZduny\u201d i \u201eWola\u201d. S\u0105dz\u0105c po dacie pierwszych zapisk\u00f3w i nazwie osady, mo\u017cna przypuszcza\u0107, \u017ce powsta\u0142a ona w wyniku kolonizacji na prawie polskim.  W ko\u0144cu XIV lub na pocz\u0105tku XV w. Zdu\u0144ska Wola by\u0142a ju\u017c centrum d\u00f3br nosz\u0105cych tak\u0105 sam\u0105 nazw\u0119, do kt\u00f3rych zaliczano ponadto pobliskie wsie: Paprotnie, Pstrokonie, Wozniki i Zduny. W ci\u0105gu kolejnych stuleci obszar d\u00f3br zmienia\u0142 si\u0119 wielokrotnie. W drugiej po\u0142owie XVIII w. Zdu\u0144ska Wola spe\u0142nia\u0142a funkcje lokalnego centrum gospodarczego. \u00d3wczesny jej w\u0142a\u015bciciel Feliks Z\u0142otnicki, \u0142owczy szadkowski, w 1773 lub 1774 uzyska\u0142 od kr\u00f3la Stanis\u0142awa Augusta Poniatowskiego przywilej na odbywanie w ci\u0105gu roku 12 targ\u00f3w w miejscu zwanym Czekaj (Czekay). Prawdopodobnie znajdowa\u0142o si\u0119 ono na osi rynek-ko\u015bci\u00f3\u0142 parafialny, lub na skrzy\u017cowaniu dr\u00f3g \u0142\u0105cz\u0105cych Sieradz z \u0141askiem oraz Szadek z Widaw\u0105. Mo\u017cna zatem przypuszcza\u0107, i\u017c najstarsza cz\u0119\u015b\u0107 miasta znajdowa\u0142a si\u0119 w rejonie pl. Wolno\u015bci i ul. Ko\u015bcielnej. Przez wiele lat na oznaczenie tej miejscowo\u015bci u\u017cywano zamiennie nazw: Zdu\u0144ska Wola i Czekaj.  Najstarszy wizerunek miasta, (XIX w.)Nie zachowa\u0142y si\u0119 do naszych czas\u00f3w \u017cadne dowody na to, \u017ce XVIII-wieczny Czekaj otrzyma\u0142 prawa miejskie. Mimo braku formalnych praw miejskich, o\u015brodek ju\u017c wtedy spe\u0142nia\u0142 funkcje miejskie dzi\u0119ki swojemu po\u0142o\u017ceniu na szlaku handlowym kalisko-piotrkowskim. Mieszka\u0142y w nim 33 rodziny polskie i \u017cydowskie oraz 6 komornic. Znajdowa\u0142 si\u0119 tu ratusz, ko\u015bci\u00f3\u0142 katolicki, bo\u017cnica i szko\u0142a, w pobli\u017cu by\u0142y 2 m\u0142yny, wiatrak, browar i dw\u00f3r. Aczkolwiek w\u015br\u00f3d mieszka\u0144c\u00f3w przewa\u017cali rolnicy, nie brakowa\u0142o jednak garbarza, szewca, kucharza, stolarza, strycharza, kowala, 2 krawc\u00f3w, piekarza, cyrulika, kupca, rymarza i 2 ku\u015bnierzy.    Dworek Z\u0142otnickich, obecnie Urz\u0105d MiastaDalszy rozw\u00f3j osady jest zwi\u0105zany z dzia\u0142alno\u015bci\u0105 dziedzica rodu \u2013 Stefana Prawdzic Z\u0142otnickiego. Ju\u017c u progu XIX w. najliczniejsz\u0105 grup\u0119 w\u015br\u00f3d pozarolniczych zawod\u00f3w w osadzie stanowili tkacze, kt\u00f3rzy od 1816 posiadali w\u0142asny cech. Jednak dopiero dwa lata p\u00f3\u017aniej, dzi\u0119ki staraniom Z\u0142otnickiego, rozpocz\u0105\u0142 si\u0119 masowy nap\u0142yw tkaczy ze \u015al\u0105ska, Saksonii i Czech. Dzia\u0142alno\u015bci osadniczej Z\u0142otnickiego sprzyja\u0142a \u00f3wczesna polityka rz\u0105du Kr\u00f3lestwa Polskiego, kt\u00f3ry wspiera\u0142 uprzemys\u0142owienie wielu o\u015brodk\u00f3w w kraju. Zawieraj\u0105c umow\u0119 z rz\u0105dem, Z\u0142otnicki zobowi\u0105za\u0142 si\u0119 do wybudowania i uruchomienia w terminie do 1825 fabryki p\u0142\u00f3tna zatrudniaj\u0105cej 60 majstr\u00f3w tkaczy. Zadanie to nie by\u0142o \u0142atwe, bowiem w tym czasie ju\u017c w kilku miastach rodzi\u0142 si\u0119 na podobnych zasadach nowoczesny przemys\u0142 w\u0142\u00f3kienniczy i dziedzic Zdu\u0144skiej Woli korzysta\u0142 z us\u0142ug agent\u00f3w werbuj\u0105cych tkaczy. Przybywaj\u0105cy do miasta osadnicy zawierali z dziedzicem umowy indywidualne, na mocy kt\u00f3rych otrzymywali 2 morgi gruntu, ogr\u00f3d, 9 klock\u00f3w sosnowych, 2000 sztuk cegie\u0142 oraz 27 talar\u00f3w na budow\u0119 domu. W zamian zobowi\u0105zani byli do \u015bwiadczenia r\u00f3\u017cnego rodzaju us\u0142ug na rzecz dworu, p\u0142acenia czynszu i uruchomienia warsztat\u00f3w tkackich. W p\u00f3\u017aniejszym czasie dla osiedlaj\u0105cych si\u0119 \u201efabrykant\u00f3w\u201d wystawia\u0142 Z\u0142otnicki domy mieszkalne. Do 1823 wzniesiono ich 130.  Plac Wolno\u015bci w Zdu\u0144skiej Woli na pocz\u0105tku XX wiekuDynamiczny rozw\u00f3j osady spowodowa\u0142, \u017ce w po\u0142owie lat dwudziestych XIX w. jej mieszka\u0144cy wyst\u0105pili z wnioskiem o nadanie Zdu\u0144skiej Woli praw miejskich. 29 grudnia 1824 na pe\u0142nomocnik\u00f3w specjalnych do stara\u0144 o uzyskanie praw miejskich wybrano Wojciecha Krugiera, Miko\u0142aja Olszewskiego, Micha\u0142a Kanta, Samuela Georga, Augusta Francke i Jakuba Hiller-Warszawskiego. W marcu 1825 wyst\u0105pi\u0142 Z\u0142otnicki do Komisji Wojew\u00f3dztwa Kaliskiego z pro\u015bb\u0105 o nadanie Zdu\u0144skiej Woli praw miejskich. Pro\u015bba ta zosta\u0142a rozpatrzona pozytywnie na mocy uchwa\u0142y Rady Administracyjnej z 25 pa\u017adziernika. Wydany z tej okazji akt erekcyjny okre\u015bli\u0142 wzajemne stosunki mi\u0119dzy Z\u0142otnickim i mieszka\u0144cami oraz ustali\u0142 przemys\u0142owy charakter miasta.  Osadnicy \u2013 w du\u017cym stopniu niemieckoj\u0119zyczni i ewangeliccy \u2013 zmienili krajobraz kulturowy miejscowo\u015bci. Urbanizacja Zdu\u0144skiej Woli spowodowa\u0142a r\u00f3wnie\u017c rozw\u00f3j w mie\u015bcie spo\u0142eczno\u015bci \u017cydowskiej. Po 1918 w mie\u015bcie by\u0142y dwie szko\u0142y hebrajskie, trzy sp\u00f3\u0142dzielcze banki \u017cydowskie i okaza\u0142y dom kahalny. Z czasem miasto sta\u0142o si\u0119 te\u017c powa\u017cnym o\u015brodkiem polskiego chasydyzmu, zwi\u0105zanego z rodzin\u0105 cadyk\u00f3w z G\u00f3ry Kalwarii, tzw. \u201egerowie\u201d (od \u017cydowskiej nazwy tej miejscowo\u015bci – Ger). W 1939 na 25 tys. mieszka\u0144c\u00f3w 10 tys. by\u0142o \u017bydami.W 1930 na obszarze \u00f3wczesnej wsi Karsznice powsta\u0142a osada kolejarska dla obs\u0142ugi nowej linii towarowej ze \u015al\u0105ska do Gdyni. Osada szybko sta\u0142a si\u0119 jednym z najwi\u0119kszych w\u0119z\u0142\u00f3w towarowych w kraju. Od stycznia 1973 jej cz\u0119\u015b\u0107 w\u0142\u0105czono do Zdu\u0144skiej Woli jako osiedle Karsznice.Wiosn\u0105 1940 Niemcy utworzyli w Zdu\u0144skiej Woli getto dla ludno\u015bci \u017cydowskiej[10]. W grudniu 1940 mieszka\u0142o tam 8300 os\u00f3b (w tym ok. 1000 \u017byd\u00f3w z Sieradza i 160 z Majaczewic)[11]. W sierpniu 1942 getto zosta\u0142o zlikwidowane[10]. Wi\u0119kszo\u015b\u0107 os\u00f3b wywieziono do obozu zag\u0142ady w Che\u0142mnie nad Nerem, wykwalifikowanych rzemie\u015blnik\u00f3w do getta \u0142\u00f3dzkiego, a 150 zastrzelono na miejscu, na tutejszym cmentarzu \u017cydowskim[12]. W ten spos\u00f3b spo\u0142eczno\u015b\u0107 \u017cydowska w mie\u015bcie praktycznie przesta\u0142a istnie\u0107.Na podstawie dekretu PKWN z 31 sierpnia 1944 zosta\u0142y utworzone miejsca odosobnienia, wi\u0119zienia i o\u015brodki pracy przymusowej dla \u201ehitlerowskich zbrodniarzy oraz zdrajc\u00f3w narodu polskiego\u201d. Ob\u00f3z pracy nr 200 Ministerstwo Bezpiecze\u0144stwa Publicznego utworzy\u0142o w Zdu\u0144skiej Woli[13].Po II wojnie \u015bwiatowej w mie\u015bcie znacznie rozwin\u0105\u0142 si\u0119 przemys\u0142, powsta\u0142y w\u00f3wczas m.in. Zak\u0142ady Przemys\u0142u Bawe\u0142nianego \u201eZwoltex\u201d, Zak\u0142ady Przemys\u0142u We\u0142nianego \u201eWolana\u201d, Zak\u0142ady Przemys\u0142u We\u0142nianego \u201eWola\u201d, Fabryka Krosien Bawe\u0142nianych \u201ePolmatex-Wolma\u201d, Fabryka Dom\u00f3w \u201eFadom\u201d i inne[14].    Na terenie miasta dzia\u0142alno\u015b\u0107 religijn\u0105 prowadz\u0105 nast\u0119puj\u0105ce Ko\u015bcio\u0142y i zwi\u0105zki wyznaniowe:  Witacz na drodze do Zdu\u0144skiej WoliTransport drogowy[edytuj | edytuj kod]Transport kolejowy[edytuj | edytuj kod]W Zdu\u0144skiej Woli krzy\u017cuj\u0105 si\u0119 dwa wa\u017cne szlaki kolejowe:W mie\u015bcie znajduj\u0105 si\u0119 3 stacje kolejowe:29 czerwca 2010 w Urz\u0119dzie Marsza\u0142kowskim w \u0141odzi podpisane zosta\u0142o porozumienie z marsza\u0142kiem wojew\u00f3dztwa \u0142\u00f3dzkiego W\u0142odzimierzem Fisiakiem, wicemarsza\u0142kiem Witoldem St\u0119pieniem oraz prezydentami i burmistrzami 10 innych miast dotycz\u0105ce podj\u0119cia wsp\u00f3\u0142pracy dla uruchomienia \u0141\u00f3dzkiej Kolei Aglomeracyjnej, kt\u00f3ra swoim zasi\u0119giem obejmuje r\u00f3wnie\u017c Zdu\u0144sk\u0105 Wol\u0119. Poci\u0105gi \u0141KA na trasie \u0141\u00f3d\u017a Kaliska \u2013 Zdu\u0144ska Wola \u2013 Sieradz kursuj\u0105 od 2014, za\u015b w 2015 \u0141KA obs\u0142ugiwa\u0142a kursy ze stacji Zdu\u0144ska Wola do Karsznic.Zdu\u0144ska Wola by\u0142a najwi\u0119kszym miastem dawnego wojew\u00f3dztwa sieradzkiego. Tu rozwija si\u0119 pr\u0119\u017cnie przemys\u0142 odzie\u017cowy i w\u0142\u00f3kienniczy.Istnieje tutaj kilka znanych nie tylko w kraju, wa\u017cnych dla regionu firm:  Zak\u0142ady Przemys\u0142u Dziewiarskiego \u201eWola\u201dIcopal Sp. z o.o. \u2013 producent materia\u0142\u00f3w budowlanych (dawna Izolacja SA)Ferax \u2013 producent rajstop GattaMabudo \u2013 producent dom\u00f3w energooszcz\u0119dnych, wytw\u00f3rnia betonu, zak\u0142ad prefabrykacji (na terenie by\u0142ego FaDom)Browar StaropolskiFortuna (dawniej Agros Nova, Sonda, Garden)Izodom 2000 Polska \u2013 producent materia\u0142\u00f3w budowlanych do budowy dom\u00f3w pasywnych oraz energooszcz\u0119dnychAvesAutomarkTaro sp.jBudvar Centrum S.A.Borg Automotive Sp. z o.o.Elektrociep\u0142ownia Zdu\u0144ska Wola Sp. z.o.oW dzielnicy Karsznice znajduje si\u0119 w\u0119ze\u0142 kolejowy, dawniej jeden z najwa\u017cniejszych w kraju z ekspozycj\u0105 zabytkowego taboru kolejowego.Zabytki[edytuj | edytuj kod]    Wed\u0142ug rejestru zabytk\u00f3w Narodowego Instytutu Dziedzictwa[17] na list\u0119 zabytk\u00f3w wpisane s\u0105 obiekty:ko\u015bci\u00f3\u0142 parafialny pw. Wniebowzi\u0119cia Naj\u015bw. Maryi Panny (Sanktuarium \u015bw. Maksymiliana Marii Kolbego), ul. Ko\u015bcielna 20, 1891, nr rej. 382\/A z 23.08.1991;ko\u015bci\u00f3\u0142 ewangelicko-augsburski, 1926, nr rej. 295 z 17.05.1976;dawna plebania ewangelicko-augsburska, 1895, nr rej. 384\/89 z 17.10.1989;cmentarz \u017cydowski (w tym ogrodzenie z bramami), ul. Kacza 18, 1828, nr rej. A\/101 z 27.12.2010;dom \u015bw. Maksymiliana Kolbego (dom tkacki), ul. \u015bw. M. Kolbego 9, drewniany, XIX w., nr rej. 388\/A z 2.05.1991;dom, ul. Ko\u015bcielna 13, 1825, nr rej. 301 z 30.12.1967 oraz 960-XIII-77;dom, ul. Ko\u015bciuszki 9, 1 po\u0142. XIX w., nr rej. 992 z 30.12.1967;dom, ul. Ko\u015bciuszki 11, 1 po\u0142. XIX w., nr rej. 993 z 30.12.1967budynek liceum sztuk plastycznych, ul. Sieradzka 29, pocz. XX w., nr rej. 318 z 22.02.1985;dom, ul. Z\u0142otnickiego 6, 1 po\u0142. XIX w., nr rej. 995 z 30.12.1967.Cmentarze[edytuj | edytuj kod]Pomniki i tablice[edytuj | edytuj kod]  Pomnik J\u00f3zefa Pi\u0142sudskiego na placu Wolno\u015bciW Zdu\u0144skiej Woli znajduj\u0105 si\u0119 liczne tablice pami\u0105tkowe i pomniki:pomnik J\u00f3zefa Pi\u0142sudskiego (pl. Wolno\u015bci);tablica ku czci Stefana Prawdzic Z\u0142otnickiego, za\u0142o\u017cyciela miasta (budynek urz\u0119du miasta, ul. Z\u0142otnickiego);tablica upami\u0119tniaj\u0105ca zdu\u0144skowolan zamordowanych przez hitlerowc\u00f3w (pl. Wolno\u015bci);tablica upami\u0119tniaj\u0105ca \u017cydowsk\u0105 synagog\u0119 zniszczon\u0105 w czasie II wojny \u015bwiatowej (ul. Sieradzka);pomnik Jana Paw\u0142a II (al. Ko\u015bciuszki);pomnik poleg\u0142ych w walce w obronie ojczyzny (Pasa\u017c Rajczaka);Tablice z okazji 200. rocznicy urodzin Tadeusza Ko\u015bciuszki (al. Ko\u015bciuszki, ul. Parkowa);tablica pami\u0105tkowa ku czci kpt. W\u0142adys\u0142awa Jachowicza ps. \u201eKonar\u201d (ul. D\u0105browskiego 7);tablice pami\u0105tkowe po\u015bwi\u0119cone powsta\u0144com warszawskim (ul. D\u0105browskiego7);tablica upami\u0119tniaj\u0105ca Ignacego Boernera (budynek Poczty Polskiej, ul. Kili\u0144skiego);pomnik \u015bw. Maksymiliana Marii Kolbego, patrona Zdu\u0144skiej Woli (przy bazylice na ul. Ko\u015bcielnej);pomnik Kazimierza Ka\u0142u\u017cewskiego, Juliusza Sylli i innych kolejarzy \u2013 cz\u0142onk\u00f3w ruchu oporu w Karsznicach, rozstrzelanych przez hitlerowc\u00f3w (pl. Zwyci\u0119stwa);tablica pami\u0105tkowa po\u015bwi\u0119cona ks. Jerzemu Popie\u0142uszce;tablica po\u015bwi\u0119cona pisarzowi Januszowi Teodorowi Dybowskiemu (ul. Z\u0142otnickiego);pomnik ku czci pomordowanych podczas likwidacji getta \u017cydowskiego w Zdu\u0144skiej Woli (cmentarz \u017cydowski, ul. Kacza);popiersie Miko\u0142aja Kopernika przed Szko\u0142\u0105 Podstawow\u0105 nr 6 (ul. Z\u0142ota);pomnik \u017bo\u0142nierzy Wykl\u0119tych Zrzeszenia \u201eWolno\u015b\u0107 i Niezawis\u0142o\u015b\u0107\u201d (al. Ko\u015bciuszki);Ziele\u0144 miejska[edytuj | edytuj kod]  Park miejski przy Dworku Z\u0142otnickichTereny zielone Zdu\u0144skiej Woli zajmuj\u0105 obszar oko\u0142o 475 hektar\u00f3w, co stanowi prawie 20% powierzchni miasta, w tym lasy, parki, skwery, pastwiska czy \u0142\u0105ki itp[18].Najwi\u0119kszym kompleksem le\u015bnym w granicach miasta jest Las Paprocki (68 ha), po\u0142o\u017cony przy po\u0142udniowej granicy miasta. Dominuj\u0105cymi gatunkami drzew s\u0105 olcha, brzoza, jesion, \u015bwierk i sosna. Pozosta\u0142e, skromniejsze i mniej zwarte kompleksy le\u015bne zajmuj\u0105 \u0142\u0105cznie oko\u0142o 40 ha.W centrum miasta, przy Dworku Z\u0142otnickich, znajduje si\u0119 Park Miejski o przewa\u017caj\u0105cym drzewostanie li\u015bciastym. Niekt\u00f3re z drzew zosta\u0142y uznane za pomniki przyrody, m.in. najstarsze drzewo w mie\u015bcie \u2013 wi\u0105z polny o obwodzie 590cm, jeden z najokazalszych w kraju.Ponadto po obszarze ca\u0142ego miasta porozrzucane jest 57 sztuk drzew obj\u0119tych ochron\u0105 prawn\u0105, w tym szpaler klon\u00f3w srebrzystych przy ul. Dolnej[19].\u017bycie kulturalne miasta[edytuj | edytuj kod]W Zdu\u0144skiej Woli dzia\u0142a Miejska Biblioteka Publiczna im. Jerzego Szaniawskiego, powsta\u0142a w 1946[20]. Opr\u00f3cz popularyzacji czytelnictwa, prowadzi r\u00f3wnie\u017c inne formy dzia\u0142alno\u015bci, takie jak: wystawy, pogadanki, lekcje biblioteczne, kiermasze, spotkania autorskie, wieczory bajek czy wieczory literackie. Od 4 kwietnia 2000 pe\u0142ni funkcj\u0119 biblioteki powiatowej. Wraz z przyj\u0119ciem tej roli, do plac\u00f3wek podleg\u0142ych MBP do\u0142\u0105czono biblioteki miejskie i gminne z okolicznych miejscowo\u015bci. Obecnie sie\u0107 ta liczy 15 bibliotek.  Miejski Dom Kultury Zdu\u0144skowolskie Centrum Integracji RATUSZ. Budynek z 2014 powsta\u0142y w miejscu dawnego ratusza miejskiego.W tym samym budynku co MBP, swoj\u0105 dzia\u0142alno\u015b\u0107 kulturaln\u0105 prowadzi Miejski Dom Kultury, powo\u0142any do \u017cycia Uchwa\u0142\u0105 Nr 32\/160\/61 Prezydium Miejskiej Rady Narodowej w Zdu\u0144skiej Woli z dniem 1 wrze\u015bnia 1961[21] Prowadzi zaj\u0119cia dla dzieci i m\u0142odzie\u017cy w grupach tanecznych, muzycznych, wokalnych, teatralnych, plastycznych i literackich. W czerwcu 2008 MDK uruchomi\u0142 swoj\u0105 fili\u0119 na osiedlu Karsznice[21].Ponadto na terenie Zdu\u0144skiej Woli dzia\u0142aj\u0105:Powiatowe Centrum Kultury Sportu i Rekreacji, w sk\u0142ad kt\u00f3rego wchodzi Powiatowy M\u0142odzie\u017cowy Dom Kultury \u201eNa Pi\u0119terku\u201d, Powiatowy Mi\u0119dzyszkolny O\u015brodek Sportowy i Szkolne Schronisko M\u0142odzie\u017coweDom Kultury \u201eLokator\u201dBiblioteka Pedagogiczna w Sieradzu, Filia w Zdu\u0144skiej WoliTowarzystwo Przyjaci\u00f3\u0142 Zdu\u0144skiej WoliStowarzyszenie \u201eZ\u0142oty Krzy\u017c\u201d, dzia\u0142aj\u0105ce na polu rekonstrukcji historycznych.W drugiej po\u0142owie XX w. funkcjonowa\u0142y w mie\u015bcie kina \u201eHel\u201d i \u201eTkacz\u201d. Pierwsze zamkni\u0119to w latach 80., drugie \u2013 po tymczasowej przerwie w dzia\u0142alno\u015bci, a nast\u0119pnie przemianowaniu na \u201eHollywood\u201d \u2013 zako\u0144czy\u0142o swoj\u0105 aktywno\u015b\u0107 na pocz\u0105tku XXI wieku.Muzea[edytuj | edytuj kod]  Lokalne media[edytuj | edytuj kod]W Zdu\u0144skiej Woli wydawane jest kilka gazet o zasi\u0119gu regionalnym, m.in.: Dziennik \u0141\u00f3dzki, bezp\u0142atny tygodnik Extra. Ponadto dzia\u0142a sieradzka rozg\u0142o\u015bnia regionalna Nasze Radio 104,7 fm, Nasze Radio 92,1 fm nostalgicznie, zdu\u0144skowolska telewizja kablowa ZW Media oraz internetowa Telewizja Centrum. Opr\u00f3cz tego funkcjonuj\u0105 portale internetowe lokalnych gazet oraz portale samodzielne: ezdunska.pl oraz www.zdunskawola24.pl.Na terenie miasta funkcjonuje kilka klub\u00f3w i stowarzysze\u0144, kt\u00f3re kszta\u0142c\u0105 kultur\u0119 fizyczn\u0105 dzieci, m\u0142odzie\u017cy i doros\u0142ych.Gatta Zdu\u0144ska Wola \u2013 futsalZTC Zdu\u0144ska Wola \u2013 kolarstwo\u015alizg Zdu\u0144ska Wola \u2013 klub motorowodnyPogo\u0144 Zdu\u0144ska Wola (dawniej Pogo\u0144 Ekolog Zdu\u0144ska Wola) \u2013 pi\u0142ka no\u017cnaZKS GATTA Zdu\u0144ska Wola (dawniej Mabudo Ferax Suchoczasy) \u2013 pi\u0142ka no\u017cnaMKPS Lokator Zdu\u0144ska Wola \u2013 pi\u0142ka siatkowa dziewcz\u0105tMKS Zdu\u0144ska Wola (dawniej MKS PMOS Zdu\u0144ska Wola) \u2013 pi\u0142ka no\u017cna, pi\u0142ka siatkowa ch\u0142opc\u00f3w, lekkoatletyka. Wychowankami klubu s\u0105 Micha\u0142 Stasiak, Adrian Budka, \u0141ukasz Mas\u0142owski.MUKS \u201ePark\u201d Zdu\u0144ska Wola \u2013 lekkoatletykaKS Resursa Zdu\u0144ska Wola \u2013 lekkoatletykaMMLUKS \u201eSprint\u201d Zdu\u0144ska Wola \u2013 lekkoatletykaRugby Klub Zdu\u0144ska Wola \u2013 rugby siedmioosoboweStowarzyszenie Karate Tradycyjnego w Zdu\u0144skiej WoliSzkolny Klub Strzelectwa Sportowego LOK \u201eSok\u00f3\u0142\u201d Zdu\u0144ska WolaSekcja Strzelecka Domu Kultury \u201eLokator\u201d Zdu\u0144ska Wola \u2013 zlikwidowana w 2011 z powodu oszcz\u0119dno\u015bci Sp\u00f3\u0142dzielni Mieszkaniowej LokatorKlub Sportowy \u201eGimnazjon\u201d Break Dance i Akrobatyka sportowaZesp\u00f3\u0142 Pie\u015bni i Ta\u0144ca \u201eZdu\u0144skowolanie\u201d \u2013 pie\u015bni i ta\u0144ce ludoweInfrastruktur\u0105 sportow\u0105 zarz\u0105dza wraz z klubami MOSiR \u201eRelaks\u201d \u2013 Miejski O\u015brodek Sportu \u201eRelaks\u201d.Na terenie miasta odbywaj\u0105 si\u0119 r\u00f3wnie\u017c amatorskie rozgrywki, kt\u00f3re s\u0105 istotnym elementem w popularyzacji sportu:ALS \u2013 Amatorska Liga Siatk\u00f3wki w Zdu\u0144skiej WoliZALK \u2013 Zdu\u0144skowolska Amatorska Liga Koszyk\u00f3wkiMHL PN \u2013 Miejska Halowa Liga Pi\u0142ki No\u017cnej    Zesp\u00f3\u0142 Szk\u00f3\u0142 Elektronicznych im. Stanis\u0142awa StaszicaLista plac\u00f3wek o\u015bwiatowych[edytuj | edytuj kod]Przedszkola:Publiczne Przedszkole nr 2Publiczne Przedszkole nr 3Publiczne Przedszkole nr 4Publiczne Przedszkole nr 5Publiczne Przedszkole nr 6Publiczne Przedszkole nr 7Publiczne Przedszkole nr 9Publiczne Przedszkole nr 10Publiczne Przedszkole nr 11Szko\u0142y podstawowe:Szko\u0142y \u015brednie:I Liceum Og\u00f3lnokszta\u0142c\u0105ce im. Kazimierza WielkiegoII Liceum Og\u00f3lnokszta\u0142c\u0105ce im. Jana Paw\u0142a IIZesp\u00f3\u0142 Szk\u00f3\u0142 Elektronicznych im. Stanis\u0142awa StaszicaZesp\u00f3\u0142 Szk\u00f3\u0142 Zawodowych nr 1 im. Obro\u0144c\u00f3w WesterplatteZesp\u00f3\u0142 Szk\u00f3\u0142 im. Kazimierza Ka\u0142u\u017cewskiego i Juliusza SylliZesp\u00f3\u0142 Szk\u00f3\u0142 Zak\u0142adu Doskonalenia ZawodowegoZasadnicza Szko\u0142a Zawodowa nr 5 (w ramach Zespo\u0142u Szk\u00f3\u0142 Specjalnych im. Marii Grzegorzewskiej)Szko\u0142y artystyczne:Pa\u0144stwowa Szko\u0142a Muzyczna I i II stopniaLiceum Plastyczne im. Katarzyny KobroSzko\u0142y policealne i wy\u017csze:Wy\u017csze Seminarium Duchowne Ksi\u0119\u017cy Orionist\u00f3wNauczycielskie Kolegium J\u0119zyk\u00f3w ObcychSpo\u0142eczna Wy\u017csza Szko\u0142a Przedsi\u0119biorczo\u015bci i Zarz\u0105dzaniaPunkt Zamiejscowy Politechniki \u0141\u00f3dzkiej w Zdu\u0144skiej WoliPolicealne Studium Ekonomiczno-Administracyjno-PrawnePolicealne Studium Zawodowe \u2013 CKU w SieradzuWsp\u00f3\u0142praca mi\u0119dzynarodowa[edytuj | edytuj kod]Miasta i gminy partnerskie:\u2191 Zdu\u0144ska Wola – liczba mieszka\u0144c\u00f3w. 2021-12-31. [dost\u0119p 2023-01-14].\u2191 Zdu\u0144ska Wola (\u0142\u00f3dzkie)\u00a0\u00bb mapy, nieruchomo\u015bci, GUS, noclegi, szko\u0142y, regon, atrakcje, kody pocztowe, wypadki drogowe, bezrobocie, wynagrodzenie, zarobki, tabele, edukacja, demografia, Polska w liczbach [dost\u0119p 2023-01-14]\u00a0 (pol.).\u2191 El\u017cbieta Halina Nejman: Cztery pokolenia rodu Z\u0142otnickich w Zdu\u0144skiej Woli. Zdu\u0144ska Wola: Towarzystwo Przyjaci\u00f3\u0142 Zdu\u0144skiej Woli, 2013, s. 17.\u2191 Dariusz Klemantowicz: Aktywno\u015b\u0107 ziemian w przemy\u015ble powiatu sieradzkiego przed I wojn\u0105 \u015bwiatow\u0105, w: \u201eStudia z Historii Spo\u0142eczno-Gospodarczej XIX i XX wieku\u201d, t. VIII, red. Wies\u0142aw Pu\u015b, Jaros\u0142aw Kita. Wydawnictwo Uniwersytetu \u0141\u00f3dzkiego, \u0141\u00f3d\u017a 2010, s. 262. ISSN\u00a02080-8313\u2191 Mapa w serwisie maps.google.com.\u2191 \u201ePlan Rozwoju Lokalnego\u201d, s. 9\u2191 Przera\u017caj\u0105cy raport ws. jako\u015bci powietrza. Polskie miasta na czele listy. 2016-05-14.\u2191 Bank Danych Regionalnych GUS.\u2191 Zdu\u0144ska Wola w liczbach, Polska w liczbach [dost\u0119p 2016-01-09]\u00a0 (pol.), liczba ludno\u015bci w oparciu o dane GUS.\u2191 ab Czes\u0142aw Pilichowski: Obozy hitlerowskie na ziemiach polskich 1939\u20131945. Informator encyklopedyczny. Pa\u0144stwowe Wydawnictwo Naukowe, 1979, s. 588. ISBN\u00a083-01-00065-1.\u2191 Czes\u0142aw Pilichowski: Obozy hitlerowskie na ziemiach polskich 1939\u20131945. Informator encyklopedyczny. Pa\u0144stwowe Wydawnictwo Naukowe, 1979, s. 588\u2013589. ISBN\u00a083-01-00065-1.\u2191 Czes\u0142aw Pilichowski: Obozy hitlerowskie na ziemiach polskich 1939\u20131945. Informator encyklopedyczny. Pa\u0144stwowe Wydawnictwo Naukowe, 1979, s. 589. ISBN\u00a083-01-00065-1.\u2191 Mariusz Les\u0142awM.L.\u00a0Krogulski\u00a0Mariusz Les\u0142awM.L., Okupacja w imi\u0119 sojuszu. Armia sowiecka w Polsce 1944\u20131956 (fragmenty), forumemjot, 9 maja 2012 [dost\u0119p 2018-10-13] [zarchiwizowane z adresu 2018-10-13]\u00a0 (pol.).\u2191 Wojciech Jankowski, Ma\u0142y przewodnik po Polsce, Wydawnictwo Sport i Turystyk Warszawa 1983 ISBN\u00a083-217-2329-2 s. 347\u2191 Dane wed\u0142ug wyszukiwarki zbor\u00f3w, na oficjalnej stronie \u015awiadk\u00f3w Jehowy jw.org [dost\u0119p 2018-10-20]\u00a0.\u2191 Urz\u0105d Miasta Zdu\u0144ska Wola: Sanktuarium \u015bw. Maksymiliana Marii Kolbego. [dost\u0119p 2012-08-01].\u2191 Rejestr zabytk\u00f3w nieruchomych \u2013 wojew\u00f3dztwo \u0142\u00f3dzkie, Narodowy Instytut Dziedzictwa, 15 lutego 2023, s. 113 [dost\u0119p 2015-03-26]\u00a0.\u2191 Strona Urz\u0119du Miasta Zdu\u0144ska Wola \u2013 \u015arodowisko\u2191 \u201ePlan Rozwoju Lokalnego\u201d, s. 12\u201313\u2191 Miejska Biblioteka Publiczna w Zdu\u0144skiej Woli \u2013 Historia.\u2191 ab Miejski Dom Kultury w Zdu\u0144skiej Woli \u2013 Historia.\u2191 Urz\u0105d Miasta Zdu\u0144ska Wola: Dom Urodzin \u015bw. Maksymiliana. [dost\u0119p 2012-08-01].\u201ePlan Rozwoju Lokalnego\u201d, listopad 2007Pawe\u0142P.\u00a0Zarzy\u0144ski\u00a0Pawe\u0142P., RobertR.\u00a0Tomusiak\u00a0RobertR., KrzysztofK.\u00a0Borkowski\u00a0KrzysztofK., Drzewa Polski, Warszawa: PWN, 2016, ISBN\u00a0978-83-01-18438-4, OCLC\u00a0934696860, ISBN\u00a0978-83-63895-68-6\u00a0.Krzysztof Borkowski, Polskie drzewa, Wyd. DALPO, Pozna\u0144, 2014, ISBN\u00a0978-83-61766-08-7El\u017cbieta H. Nejman, Cztery pokolenia rodu Z\u0142otnickich w Zdu\u0144skiej Woli, Muzeum Historii Miasta Zdu\u0144ska Wola, Zdu\u0144ska Wola 2010, ISBN\u00a0978-83-930623-0-0Osiedla Zdu\u0144skiej Woli"},{"@context":"http:\/\/schema.org\/","@type":"BreadcrumbList","itemListElement":[{"@type":"ListItem","position":1,"item":{"@id":"https:\/\/wiki.edu.vn\/pl\/wiki\/#breadcrumbitem","name":"Enzyklop\u00e4die"}},{"@type":"ListItem","position":2,"item":{"@id":"https:\/\/wiki.edu.vn\/pl\/wiki\/2019\/04\/28\/zdunska-wola-wikipedia-wolna-encyklopedia\/#breadcrumbitem","name":"Zdu\u0144ska Wola \u2013 Wikipedia, wolna encyklopedia"}}]}]