Marian Krudowski – Wikipedia, wolna encyklopedia

Posted on by

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Marian Krudowski (ur. 25 marca 1892 w Bochni, zm. 4 sierpnia 1953 we Wrocławiu) – pułkownik piechoty Wojska Polskiego.

Syn Jana (technika drogowego) i Marii z Brzózków. Pochodził z rodziny wielodzietnej. W 1912 roku ukończył gimnazjum w Bochni i rozpoczął studia prawnicze na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie. W tym czasie przystąpił również do Związku Strzeleckiego, a po wybuchu I wojny światowej wstąpił (w dniu 17 stycznia 1915 r.) do Legionu Puławskiego[a], z którym przeszedł cały szlak bojowy tej jednostki. Następnie służył (od 16 września 1915 r.) jako młodszy oficer w Brygadzie Strzelców Polskich i na stanowisku zastępcy szkoły podoficerskiej 1 pułku strzelców Dywizji Strzelców Polskich. Z dniem 4 czerwca 1917 r. objął dowództwo kompanii sztabowej w Dywizji Strzelców Polskich, potem pełnił funkcję inspektora w tej dywizji. W polskich formacjach wojskowych walczących u boku armii rosyjskiej dosłużył się stopnia porucznika[1]. Za męstwo wykazane podczas służby w Legionie Puławskim odznaczony został w późniejszym okresie Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari, co zostało następnie potwierdzone dekretem Wodza Naczelnego marszałka Józefa Piłsudskiego L. 12661.VM z dnia 10 maja 1922 r. (opublikowanym w Dzienniku Personalnym Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 17 z dnia 22 czerwca 1922 r.)[2].

Po powrocie na teren centralnej Polski organizował (od września 1918 r.) żandarmerię w Zagłębiu Dąbrowskim[b][1]. Od listopada 1918 do maja 1919 roku pełnił służbę na stanowisku komendanta Placu Kielce[3]. W maju 1919 roku został przeniesiony do 11 pułku piechoty, w szeregach którego przebywał na froncie do lipca 1920 roku. Wskutek choroby zmuszony był przejść do batalionu zapasowego 11 pp[4]. Z dniem 18 sierpnia 1920 r. został referentem ewakuacyjnym w Wydziale I Sztabu Dowództwa Okręgu Generalnego „Kielce” w Kielcach[5], ale już w dniu 24 sierpnia 1920 r. został ponownie przydzielony (na własną prośbę) do baonu zapasowego 11 pułku piechoty w Sosnowcu[6]. Na mocy dekretu L. 2265 wydanego w dniu 19 sierpnia 1920 r. przez Naczelnego Wodza – marszałka Józefa Piłsudskiego – został z dniem 1 kwietnia 1920 r. zatwierdzony w stopniu kapitana w piechocie (jako oficer z grupy byłych Korpusów Wschodnich)[7]. W dniu 14 listopada 1920 r. został przydzielony do baonu zapasowego 2 pułku piechoty Legionów na stanowisko zastępcy dowódcy batalionu[8]. Od 1 grudnia 1920 r. był zastępcą kierownika Centrum Wyszkolenia Piechoty[9]. Uczestniczył w przygotowaniach do III powstania śląskiego. Następnie pozostawał w dyspozycji dowództwa 7 Dywizji Piechoty jako oficer sztabowy[10].

Na dzień 1 czerwca 1921 r. jako kapitan 11 pułku piechoty ponownie pełnił służbę w Dowództwie Okręgu Generalnego „Kielce”[11]. Dekretem Naczelnika Państwa i Wodza Naczelnego z dnia 3 maja 1922 r. (L. 19400/O.V.) został zweryfikowany w stopniu majora ze starszeństwem z dnia 1 czerwca 1919 r. i 289. lokatą w korpusie oficerów piechoty[12]. W roku 1922 pełnił, jako nadetatowy oficer 11 pułku piechoty, służbę w dowództwie 28 Dywizji Piechoty i odkomenderowany był na kurs szyfrowy w Oddziale II Sztabu Generalnego. Z dniem 20 sierpnia 1922 r. został przydzielony[c] (w korpusie oficerów piechoty) na stanowisko referenta w Oddziale III Dowództwa Okręgu Korpusu Nr I w Warszawie[13]. W roku 1923 pełnił już służbę w 72 pułku piechoty z Radomia[14], zajmując w tym czasie 271. lokatę wśród majorów korpusu piechoty[15]. We wrześniu 1924 roku został przeniesiony do 21 pułku piechoty z Warszawy na stanowisko dowódcy I batalionu[16][17] (zajmował wówczas 105. lokatę pośród majorów piechoty[18]). Batalionem tym dowodził również w następnych latach[19]. Z dniem 3 sierpnia 1925 r. major Marian Krudowski został przeniesiony służbowo (na mocy rozporządzenia O.V.L. 24481.E.1925 wydanego przez ministra spraw wojskowych – gen. dyw. Władysława Sikorskiego), w korpusie oficerów piechoty, z 21 pp na IV. 3-miesięczny kurs doszkolenia dla oficerów sztabowych piechoty w Grupie[20].

Rozporządzeniem Prezydenta RP Stanisława Wojciechowskiego[d] z dnia 3 maja 1926 r. został awansowany do stopnia podpułkownika, ze starszeństwem z dnia 1 lipca 1925 r. i 25. lokatą w korpusie oficerów piechoty[21]. Podczas przewrotu majowego opowiedział się po stronie marszałka Piłsudskiego[10]. Będąc uczestnikiem ćwiczenia aplikacyjnego rozegranego w 8 Dywizji Piechoty, oceniony został w marcu 1927 roku przez inspektora armii – gen. dyw. Wacława Farę – jako oficer o wybitnych zdolnościach taktycznych i rozkazodawczych[22]. Zarządzeniem Ministra Spraw Wojskowych opublikowanym w dniu 5 maja 1927 r. podpułkownik Marian Krudowski został przeniesiony, w korpusie oficerów piechoty, z 21 pułku piechoty do 57 pułku piechoty z Poznania, na stanowisko zastępcy dowódcy pułku[23]. Pozostając na tym stanowisku[24] zajmował w roku 1928 – 20. lokatę pośród podpułkowników piechoty w swoim starszeństwie[25]. W listopadzie 1929 roku został oceniony przez gen. dyw. Józefa Rybaka (inspektora armii) jako bardzo dobry i inteligentny żołnierz[26]. W czerwcu 1930 roku ogłoszono przeniesienie[e] ppłk. Krudowskiego z 57 pp do 10 pułku piechoty z Łowicza, na stanowisko dowódcy pułku[27], które objął z dniem 11 czerwca 1930 r.[1]. W II połowie 1930 roku jako dowódca 10 pp zajmował 85. lokatę łączną wśród podpułkowników piechoty (była to jednocześnie 14. lokata w starszeństwie)[28]. Z dniem 19 października 1931 r., na podstawie zarządzenia Ministra Spraw Wojskowych (podpisanego w zastępstwie przez gen. dyw. Kazimierza Fabrycego), został przydzielony na 2-tygodniowy kurs informacyjno-gazowy w Szkole Gazowej[29]. Pozostając na stanowisku dowódcy 10 pułku piechoty[30] zajmował w roku 1932 – 8. lokatę wśród podpułkowników korpusu piechoty w swoim starszeństwie[31]. W tym samym roku ppłk Marian Krudowski został odznaczony Krzyżem Niepodległości[32].

Zarządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej Ignacego Mościckiego z dnia 21 grudnia 1932 r. został awansowany do stopnia pułkownika, ze starszeństwem z dnia 1 stycznia 1933 r. i 2. lokatą w korpusie oficerów piechoty[33]. Dowódcą 10 pułku piechoty pozostał do czasu kampanii wrześniowej 1939 roku[34]. Na dzień 1 lipca 1933 r. zajmował 132. lokatę wśród pułkowników piechoty[35], a w dniu 5 czerwca 1935 r. – 111. lokatę łączną pośród pułkowników korpusu piechoty[36]. W listopadzie 1936 roku nadano płk. Krudowskiemu, za zasługi w służbie wojskowej, Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski[37]. Za rok 1936 został zaopiniowany przez gen. bryg. Tadeusza Kutrzebę jako „bardzo dobry dowódca pułku piechoty w polu”[38]. W kolejnych latach (1937–1938) pułkownik Krudowski był pozytywnie opiniowany przez gen. bryg. Antoniego Szyllinga, który widział w nim oficera nadającego się na stanowisko dowódcy piechoty dywizyjnej[39][40][41]. Na dzień 23 marca 1939 r. nadal zajmował 2. lokatę wśród pułkowników piechoty w swoim starszeństwie[42].

W 1939 roku zgodnie z przydziałem mobilizacyjnym, po ogłoszeniu mobilizacji powszechnej, miał objąć stanowisko dowódcy piechoty dywizyjnej rezerwowej 44 Dywizji Piechoty. Stanowiska tego ostatecznie nie objął i kampanię wrześniową odbył na czele 10 pułku piechoty, z którym walczył w bitwie nad Bzurą. Po rozbiciu pułku trafił do niemieckiej niewoli, z której został wyzwolony w dniu 6 kwietnia 1945 r. przez wojska brytyjskie. Po wyzwoleniu przebywał we Francji i Wielkiej Brytanii. Latem 1947 roku powrócił do Polski i zamieszkał we Włocławku. Podjął pracę w Automobilklubie Polskim, z którego został zwolniony wskutek represji. Dłuższy czas pozostawał bez zatrudnienia, następnie pracował w „Bacutilu” w Świdnicy.

Pułkownik Marian Krudowski w toku swej służby w 10 pułku piechoty zyskał sobie duże uznanie i sympatię społeczeństwa łowickiego[10].

Zmarł nagle we Wrocławiu w dniu 4 sierpnia 1953 r. i pochowany został w grobowcu rodziny Bukowieckich na Cmentarzu Katedralnym w Łowiczu (sektor 2 grób 3994)[43].

Spośród jego ośmiorga rodzeństwa dwaj bracia, Jan i Stefan Marceli, zostali zamordowani w Katyniu, a Józef w Auschwitz.

W 1915 roku ożenił się z Janiną Zofią z Brzósków (1896–1955) – krewną ks. Stanisława Brzóski, z którą miał dwoje dzieci: córkę Irenę po mężu Kryczyńską (1916–1997) i syna Andrzeja (1927–1990)[10].

W Wojsku Polskim pełnił służbę również jego brat[44] ppłk piech. Zygmunt Krudowski (1894–1939), zastępca i dowódca 1 pułku strzelców podhalańskich.

  • kapitan – zatwierdzony w tym stopniu został z dniem 1 kwietnia 1920 r.[7]
  • major – zweryfikowany w tym stopniu został w dniu 3 maja 1922 r. ze starszeństwem z dnia 1 czerwca 1919 r. i 289. lokatą[12]
  • podpułkownik – ze starszeństwem z dnia 1 lipca 1925 r. i 25. lokatą[21]
  • pułkownik – ze starszeństwem z dnia 1 stycznia 1933 r. i 2. lokatą[33]
  1. ↑ Legion Puławski formowany był przy armii rosyjskiej.
  2. ↑ Żandarmeria ta była organizowana na rozkaz komendanta obwodowego POW w Zagłębiu Dąbrowskim – Czesława Kowalskiego.
  3. ↑ Przydział ten nastąpił na podstawie rozporządzenia Ministra Spraw Wojskowych opublikowanego w dniu 2 września 1922 r. (sygnatura O.V.L. 34487/22. G.) i podpisanego w zastępstwie przez gen. dyw. Władysława Sikorskiego.
  4. ↑ Rozporządzenie o sygnaturze O.V.L. 9000/A. 1926.
  5. ↑ Przeniesienie to nastąpiło na podstawie zarządzenia Ministra Spraw Wojskowych, marszałka Józefa Piłsudskiego, opublikowanego w dniu 18 czerwca 1930 r. (sygnatura B.P.L. 14258-I-30).
  1. ↑ abc Wysocki 1997 ↓, s. 129.
  2. ↑ ab Dziennik Personalny MSWojsk. ↓, Nr 17 z 22 VI 1922, s. 455.
  3. ↑ Jarno 2003 ↓, s. 47.
  4. ↑ Wysocki 1997 ↓, s. 129-130.
  5. ↑ Rozkaz DOGen. Kielce ↓, Nr 74 z 18 sierpnia 1921 roku, pkt 842.
  6. ↑ Rozkaz DOGen. Kielce ↓, Nr 76 z 24 sierpnia 1920 roku, pkt 899.
  7. ↑ ab Dziennik Personalny MSWojsk. ↓, Nr 32 z 25 VIII 1920, s. 781.
  8. ↑ Rozkaz DOGen. Kielce ↓, Nr 117 z 14 listopada 1920 roku, pkt 4.
  9. ↑ Rozkaz DOGen. Kielce ↓, Nr 55 z 20 maja 1921 roku.
  10. ↑ abcd Wysocki 1997 ↓, s. 130.
  11. ↑ Spis oficerów służących czynnie w dniu 01.06.1921 ↓, s. 52, 715.
  12. ↑ ab Lista starszeństwa oficerów zawodowych 1922 ↓, s. 32.
  13. ↑ Dziennik Personalny MSWojsk. ↓, Nr 30 z 2 IX 1922, s. 652.
  14. ↑ Rocznik oficerski 1923 ↓, s. 331.
  15. ↑ Rocznik oficerski 1923 ↓, s. 402.
  16. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 97 z 25 września 1924 roku, s. 539.
  17. ↑ ab Rocznik oficerski 1924 ↓, s. 174.
  18. ↑ Rocznik oficerski 1924 ↓, s. 346.
  19. ↑ Dziennik Personalny MSWojsk. ↓, Nr 55 z 22 V 1925, s. 268.
  20. ↑ Dziennik Personalny MSWojsk. ↓, Nr 82 z 8 VIII 1925, s. 453.
  21. ↑ ab Dziennik Personalny MSWojsk. ↓, Nr 18 z 3 V 1926, s. 124.
  22. ↑ Instytut Józefa Piłsudskiego w Ameryce. Opinie z kursów o oficerach ↓, s. 60.
  23. ↑ Dziennik Personalny MSWojsk. ↓, Nr 14 z 5 V 1927, s. 127.
  24. ↑ ab Rocznik oficerski 1928 ↓, s. 71.
  25. ↑ Rocznik oficerski 1928 ↓, s. 166.
  26. ↑ Instytut Józefa Piłsudskiego w Ameryce. Opinie inspektorskie o oficerach ↓, s. 446.
  27. ↑ Dziennik Personalny MSWojsk. ↓, Nr 11 z 18 VI 1930, s. 206.
  28. ↑ Lista starszeństwa oficerów zawodowych piechoty 1930 ↓, s. 118.
  29. ↑ Dziennik Personalny MSWojsk. ↓, Nr 6 z 23 III 1932, s. 260.
  30. ↑ Rocznik oficerski 1932 ↓, s. 540.
  31. ↑ Rocznik oficerski 1932 ↓, s. 20.
  32. ↑ ab Dziennik Personalny MSWojsk. ↓, Nr 8 z 4 VII 1932, s. 331.
  33. ↑ ab Dziennik Personalny MSWojsk. ↓, Nr 14 z 22 XII 1932, s. 467.
  34. ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 558.
  35. ↑ Lista starszeństwa oficerów zawodowych piechoty 1933 ↓, s. 7.
  36. ↑ Lista starszeństwa oficerów zawodowych piechoty 1935 ↓, s. 7.
  37. ↑ ab Dziennik Personalny MSWojsk. ↓, Nr 2 z 11 XI 1936, s. 17.
  38. ↑ Instytut Józefa Piłsudskiego w Ameryce. Opinie dowódców pułków piechoty za 1936 rok ↓, s. 43.
  39. ↑ Instytut Józefa Piłsudskiego w Ameryce. Opinie inspektorskie pułkowników piechoty za 1937 rok ↓, s. 89.
  40. ↑ Instytut Józefa Piłsudskiego w Ameryce. Opinie dowódców pułków piechoty ↓, s. 247.
  41. ↑ Instytut Józefa Piłsudskiego w Ameryce. Opinie pułkowników piechoty ↓, s. 303.
  42. ↑ ab Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 8.
  43. ↑ Mogily.pl – Cmentarz Katedralny w Łowiczu, mogily.pl [dostęp 2020-05-11] .
  44. ↑ Jednostka – Szukaj w Archiwach, szukajwarchiwach.gov.pl [dostęp 2021-12-16]  (pol.).
  45. ↑ M.P. z 1931 r. nr 140, poz. 172 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
  46. ↑ M.P. z 1936 r. nr 263, poz. 468 „za zasługi w służbie wojskowej”.
  47. ↑ M.P. z 1928 r. nr 260, poz. 634 „w uznaniu zasług, położonych na polu pracy w poszczególnych działach wojskowości”.
  48. ↑ Dziennik Personalny MSWojsk. ↓, Nr 44 z 20 IV 1925, s. 210.