[{"@context":"http:\/\/schema.org\/","@type":"BlogPosting","@id":"https:\/\/wiki.edu.vn\/pl\/wiki\/2019\/06\/28\/malenkij-robot-wikipedia-wolna-encyklopedia\/#BlogPosting","mainEntityOfPage":"https:\/\/wiki.edu.vn\/pl\/wiki\/2019\/06\/28\/malenkij-robot-wikipedia-wolna-encyklopedia\/","headline":"Male\u0144kij robot \u2013 Wikipedia, wolna encyklopedia","name":"Male\u0144kij robot \u2013 Wikipedia, wolna encyklopedia","description":"Male\u0144kij robot (w\u0119g. m\u00e1lenkij robot, ros. \u043c\u0430\u043b\u0435\u043d\u044c\u043a\u0438\u0439 \u0440\u043e\u0431\u043e\u0442) \u2013 przyj\u0119ta na W\u0119grzech nazwa przymusowej pracy W\u0119gr\u00f3w w Zwi\u0105zku Radzieckim po","datePublished":"2019-06-28","dateModified":"2019-06-28","author":{"@type":"Person","@id":"https:\/\/wiki.edu.vn\/pl\/wiki\/author\/lordneo\/#Person","name":"lordneo","url":"https:\/\/wiki.edu.vn\/pl\/wiki\/author\/lordneo\/","image":{"@type":"ImageObject","@id":"https:\/\/secure.gravatar.com\/avatar\/c9645c498c9701c88b89b8537773dd7c?s=96&d=mm&r=g","url":"https:\/\/secure.gravatar.com\/avatar\/c9645c498c9701c88b89b8537773dd7c?s=96&d=mm&r=g","height":96,"width":96}},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Enzyklop\u00e4die","logo":{"@type":"ImageObject","@id":"https:\/\/wiki.edu.vn\/wiki4\/wp-content\/uploads\/2023\/08\/download.jpg","url":"https:\/\/wiki.edu.vn\/wiki4\/wp-content\/uploads\/2023\/08\/download.jpg","width":600,"height":60}},"image":{"@type":"ImageObject","@id":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/thumb\/0\/0f\/V%C3%A1s%C3%A1rosnam%C3%A9ny_-_M%C3%A1lenkij_robotra_elhurcoltak_eml%C3%A9k%C3%A9re_2013.02.05_%2859%29.JPG\/250px-V%C3%A1s%C3%A1rosnam%C3%A9ny_-_M%C3%A1lenkij_robotra_elhurcoltak_eml%C3%A9k%C3%A9re_2013.02.05_%2859%29.JPG","url":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/thumb\/0\/0f\/V%C3%A1s%C3%A1rosnam%C3%A9ny_-_M%C3%A1lenkij_robotra_elhurcoltak_eml%C3%A9k%C3%A9re_2013.02.05_%2859%29.JPG\/250px-V%C3%A1s%C3%A1rosnam%C3%A9ny_-_M%C3%A1lenkij_robotra_elhurcoltak_eml%C3%A9k%C3%A9re_2013.02.05_%2859%29.JPG","height":"188","width":"250"},"url":"https:\/\/wiki.edu.vn\/pl\/wiki\/2019\/06\/28\/malenkij-robot-wikipedia-wolna-encyklopedia\/","wordCount":3569,"articleBody":"  Male\u0144kij robot (w\u0119g. m\u00e1lenkij robot, ros. \u043c\u0430\u043b\u0435\u043d\u044c\u043a\u0438\u0439 \u0440\u043e\u0431\u043e\u0442) \u2013 przyj\u0119ta na W\u0119grzech nazwa przymusowej pracy W\u0119gr\u00f3w w Zwi\u0105zku Radzieckim po zako\u0144czeniu II wojny \u015bwiatowej.  \u017bo\u0142nierze Armii Czerwonej, NKWD, NKGB i Smierszu cynicznie powtarzaj\u0105c te rosyjskie s\u0142owa lub obiecuj\u0105c kilkuminutowe wylegitymowanie albo za pomoc\u0105 k\u0142amstwa uprowadzali masy w\u0119gierskiej ludno\u015bci cywilnej do sowieckich oboz\u00f3w. Przeprowadzana przez sowiet\u00f3w w Kotlinie Pano\u0144skiej[1] akcja gromadzenia je\u0144c\u00f3w wpisuje si\u0119 w szereg akcji odwetowych, czystek etnicznych i politycznych oraz pozyskiwania ludzi do przymusowej pracy. Na terenach zaj\u0119tych przez Armi\u0119 Czerwon\u0105 uzbrojeni czerwonoarmi\u015bci chwytali na ulicy i wywozili w\u0119gierskich cywil\u00f3w do pracy przy uprz\u0105taniu gruz\u00f3w. Zgodnie z rozkazem Armii Czerwonej nr 0060 z dn. 22.12.1944 gromadzono i deportowano (w pierwszym rz\u0119dzie osoby o niemieckich nazwiskach) m\u0119\u017cczyzn w wieku od 17 do 45 lat i kobiety od 18 do 30 lat[2][3][4].Wed\u0142ug legendy, w czasie takich akcji radzieccy \u017co\u0142nierze w celu uspokojenia cywil\u00f3w powtarzali s\u0142owa \u201e\u043c\u0430\u043b\u0435\u043d\u044c\u043a\u0430\u044f \u0440\u0430\u0431\u043e\u0442\u0430\u201d, (czyt. male\u0144kaja rabota), czym pr\u00f3bowali zapewni\u0107, \u017ce ich praca b\u0119dzie potrzebna tylko przez kr\u00f3tki czas. Okre\u015blenie \u201em\u00e1lenkij robot\u201d sta\u0142o si\u0119 w j\u0119zyku w\u0119gierskim nazw\u0105 rob\u00f3t przymusowych wykonywanych w Zwi\u0105zku Radzieckim[5]. Na podstawie dokument\u00f3w zgromadzonych do 2002 r. i zezna\u0144 pozosta\u0142ych przy \u017cyciu ofiar ustalono, \u017ce z 1862 miejscowo\u015bci uprowadzono 101\u00a0686 m\u0119\u017cczyzn i 29\u00a0212 kobiet, czyli og\u00f3\u0142em 130\u00a0898 os\u00f3b[6].Male\u0144kij robot oznacza\u0142 ci\u0119\u017ck\u0105 fizyczn\u0105 prac\u0119 przy uprz\u0105taniu gruz\u00f3w, w budownictwie i w kopalniach, do kt\u00f3rej brano zar\u00f3wno m\u0119\u017cczyzn jak i kobiety, kt\u00f3rzy pracowali przymusowo nawet przez 5 lat w kt\u00f3rym\u015b z radzieckich okr\u0119g\u00f3w przemys\u0142owych. Ci, kt\u00f3rzy zostali w ojczy\u017anie, tylko z rzadka dostawali wie\u015bci od uprowadzonych, z kt\u00f3rych co najmniej jedna trzecia zgin\u0119\u0142a. Po powrocie do kraju ofiary nie otrzyma\u0142y od komunistycznego rz\u0105du \u017cadnej pomocy i przez dziesi\u0119ciolecia zmuszane by\u0142y do milczenia. W okresie komunizmu by\u0142 to temat tabu i zacz\u0105\u0142 by\u0107 nag\u0142a\u015bniany dopiero w latach 90. XX w., a badanie szczeg\u00f3\u0142\u00f3w trwa do dnia dzisiejszego.  Male\u0144kij robot to obok holokaustu w\u0119gierskich \u017byd\u00f3w i kl\u0119ski 2 Armii w\u0119gierskiej nad Donem jedna z trzech najwi\u0119kszych w\u0119gierskich tragedii w czasie II wojny \u015bwiatowej.…zgodnie z brzmieniem rozkazu nr 0060 zarz\u0105dzam mobilizacj\u0119 wszystkich zdolnych do pracy os\u00f3b pochodzenia niemieckiego. 1. Wszystkie osoby niemieckiego pochodzenia podlegaj\u0105 mobilizacji i powinny si\u0119 zg\u0142osi\u0107: m\u0119\u017cczy\u017ani w wieku od 17, a kobiety od 18 do 30 lat.  …5. Wszyscy, kt\u00f3rzy uchylaj\u0105 si\u0119 od mobilizacji, podlegaj\u0105 odpowiedzialno\u015bci wed\u0142ug prawa wojennego – b\u0119d\u0105 os\u0105dzeni przez s\u0105d wojskowy. Surow\u0105 kar\u0119 ponios\u0105 r\u00f3wnie\u017c cz\u0142onkowie ich rodzin i wsp\u00f3lnicy.Rozkaz Armii Czerwonej nr 0060 z 22.12.1944Jako przes\u0142ank\u0119 przeprowadzanych przez sowiet\u00f3w deportacji nale\u017cy wspomnie\u0107 projekty podlegaj\u0105cego pod Politbiuro zespo\u0142u, zajmuj\u0105cego si\u0119 odszkodowaniami wojennymi. By\u0142y komisarz ludowy Jen\u0151 Varga ju\u017c w 1922 r. wykorzystywa\u0142 pokonanych przeciwnik\u00f3w w obozach pracy typu sowieckiego[7].  Deportacj\u0119 z teren\u00f3w zaj\u0119tych przez sowiet\u00f3w regulowa\u0142 rozkaz 2 i 3 Frontu Ukrai\u0144skiego nr 0060 z 22.12.1944. Zgodnie z tym rozkazem m\u0119\u017cczyzn niemieckiego pochodzenia w wieku 17-45 lat i kobiety niemieckiego pochodzenia w wieku 18-30 lat nale\u017ca\u0142o zgromadzi\u0107 w ilo\u015bci odpowiedniej dla danego obszaru. Sowieci najcz\u0119\u015bciej stwierdzali niemieckie pochodzenie na podstawie nazwiska, dlatego te\u017c nierzadkie by\u0142o uprowadzanie \u017byd\u00f3w maj\u0105cych niemieckie nazwiska. Tam, gdzie nie by\u0142o wystarczaj\u0105cej ilo\u015bci ludzi niemieckiego pochodzenia i z niemieckimi nazwiskami, tam uzupe\u0142niano stan W\u0119grami. Radzieccy stra\u017cnicy po prostu do kolumny je\u0144c\u00f3w wci\u0105gali przechodni\u00f3w, najcz\u0119\u015bciej m\u0142odych i niewinnych m\u0119\u017cczyzn. Bra\u0144c\u00f3w nie informowano o niczym opr\u00f3cz tego, \u017ce trzeba b\u0119dzie wykona\u0107 troch\u0119 pracy na terenach za frontem. Ludzi gromadzono najcz\u0119\u015bciej za pomoc\u0105 gro\u017aby lub oszustwa (spisu, zebrania wiejskiego, \u017cniw, projekcji filmowej lub po prostu pod pretekstem “niewielkiej pomocy”), w czym cz\u0119sto pomagali w\u0119gierscy kolaboranci[8].Spos\u00f3b post\u0119powania by\u0142 najcz\u0119\u015bciej podobny. M\u0119\u017cczy\u017ani, b\u0119d\u0105cy w wieku poborowym, musieli zg\u0142asza\u0107 si\u0119 do miejscowego dow\u00f3dztwa wojsk radzieckich, w celu uzyskania dokumentu to\u017csamo\u015bci. Kierowano ich w odleg\u0142e miejsca, a potem w kolumnach marszowych trafiali do oboz\u00f3w zbiorczych. Deportacje ludno\u015bci cywilnej, z r\u00f3\u017cn\u0105 intensywno\u015bci\u0105, prowadzono na terenie ca\u0142ego kraju. Mo\u017cna jednak stwierdzi\u0107, \u017ce tam, sk\u0105d radzieckie oddzia\u0142y szybko odesz\u0142y, deportacje by\u0142y rzadkie. Trwa\u0142y jednak do ko\u0144ca walk, a nawet jeszcze do ko\u0144ca maja 1945 r[8].Deportacja w\u0119gierskich Szwab\u00f3w[edytuj | edytuj kod]Deportacja cz\u0119\u015bci w\u0119gierskich Niemc\u00f3w nast\u0105pi\u0142a w ci\u0105gu kilku tygodni na prze\u0142omie 1944 i 45 r. W jej wyniku wywieziono ok. 32 tys. os\u00f3b.1. Wszystkich przebywaj\u0105cych na terenach Rumunii, Jugos\u0142awii, W\u0119gier, Bu\u0142garii i Czechos\u0142owacji zdolnych do pracy niemieckich m\u0119\u017cczyzn w wieku 17 do 45 lat oraz zdolne do pracy niemieckie kobiety w wieku 18 do 30 lat nale\u017cy internowa\u0107 i wys\u0142a\u0107 do pracy na terenie Zwi\u0105zku Radzieckiego. Do internowania przeznaczeni s\u0105 r\u00f3wnie\u017c Niemcy z niemieckim i w\u0119gierskim obywatelstwem oraz rumu\u0144scy, jugos\u0142owia\u0144scy, bu\u0142garscy i czechos\u0142owaccy obywatele narodowo\u015bci niemieckiej.2. Kierownictwo akcji internowania powierzono NKWD. Jego zadaniem by\u0142o wyznaczenie miejsc zbi\u00f3rki, przyjmowanie internowanych, organizacja i realizacja transport\u00f3w kolejowych. Internowanych transportowano do Zwi\u0105zku Radzieckiego kolej\u0105. Cz\u0119stotliwo\u015b\u0107 transport\u00f3w zale\u017ca\u0142a od ilo\u015bci Niemc\u00f3w w miejscach zbi\u00f3rki.Oddzia\u0142y sowieckich si\u0142 wewn\u0119trznych musia\u0142y dostarczy\u0107 i wys\u0142a\u0107 do Zwi\u0105zku Radzieckiego przypadaj\u0105cy na dany teren kontyngent internowanych. Je\u015bli nie uda\u0142o si\u0119 uzupe\u0142ni\u0107 kontyngentu osobami niemieckiej narodowo\u015bci, brano W\u0119gr\u00f3w najpierw o niemieckich, a potem i w\u0119gierskich nazwiskach.Deportacje przebiega\u0142y w trzech etapach[8]:Na po\u0142udniowym Zadunaju (w\u0119g. Dun\u00e1nt\u00fal) akcja internowania rozpocz\u0119\u0142a si\u0119 ju\u017c w dniu wydania rozkazu 22.12.1944. Z po\u0142o\u017conej w komitacie Baranya miejscowo\u015bci Babarc zabrano 84 osoby. 23 grudnia kolej pad\u0142a na Magyartelek, 25 grudnia na Csik\u00f3st\u0151tt\u0151s, a potem jeszcze, r\u00f3wnie\u017c w czasie Bo\u017cego Narodzenia, internowano ludzi z wielu okolicznych osiedli. W Peczu i Sikl\u00f3su rozkaz og\u0142oszono 26 grudnia, a w Palotabozsoku tego dnia rozpocz\u0119to internowanie. W komitacie Baranya deportowano cywil\u00f3w z 69 miejscowo\u015bci, z kt\u00f3rych a\u017c 49 le\u017ca\u0142o w dw\u00f3ch powiatach (Sikl\u00f3s i Szentl\u0151rinc), gdzie \u017cy\u0142a nieliczna grupa os\u00f3b pochodzenia niemieckiego i o niemieckich nazwiskach[8].26.12.1945 r. wywieziono ludzi z miejscowo\u015bci Lad w komitacie Somogy. Z Kiskereszt\u00far, B\u0151sz\u00e9nf\u00e1, Bonnya, Somogyszil i Gad\u00e1cs sowieccy \u017co\u0142nierze wywozili osoby przeznaczone do deportacji do ko\u0144ca grudnia.W komitacie Tolna ob\u00f3z zbiorczy utworzono w Szeksz\u00e1rdzie, gdzie “zmobilizowani” sp\u0119dzali zwykle 10-14 dni ze wzgl\u0119du na kontrol\u0119 stanu osobowego, rewizje, uwolnienia i oczekiwanie na nowe grupy, a nast\u0119pnie przekazywano ich do miasta Baja. Tutaj zwo\u017cono wszystkich internowanych z po\u0142udniowego Zadunaja, a nast\u0119pnie, w sk\u0142adach z\u0142o\u017conych z bydl\u0119cych wagon\u00f3w, wywo\u017cono ich do Zwi\u0105zku Radzieckiego[8].Wielka Nizina W\u0119gierska, komitaty Heves i N\u00f3gr\u00e1d[edytuj | edytuj kod]Druga fala deportacji, trwaj\u0105ca od 28.12.1944 do 15.01.1945, obj\u0119\u0142a komitaty J\u00e1sz-Nagykun-Szolnok, Hajd\u00fa-Bihar, Heves, N\u00f3gr\u00e1d, B\u00e1cs-Kiskun oraz cz\u0119\u015b\u0107 przy\u0142\u0105czonego do Rumunii komitatu Szatm\u00e1r[8].W przy\u0142\u0105czonej do Rumunii cz\u0119\u015bci komitatu Szatm\u00e1r (obecnie Satu Mare) Szwab\u00f3w internowa\u0142a uzbrojona policja z opaskami na ramionach wraz z rumu\u0144skimi “gwardzistami” i transportowa\u0142a ich do utworzonych w Carei (w\u0119g. Nagyk\u00e1roly), Satu Mare (w\u0119g. Szatm\u00e1rn\u00e9meti), Ady Endre (w\u0119g. \u00c9rmindszent) i Sanisl\u0103u (w\u0119g. Szaniszl\u00f3) oboz\u00f3w zbiorczych.30.12.1944 z Hajd\u00fab\u00f6sz\u00f6rm\u00e9ny, a 2.01.1945 z N\u00e1dudvar zabrano zgromadzonych ludzi do obozu zbiorczego utworzonego w zamku Semsey w Balmaz\u00fajv\u00e1ros, sk\u0105d 13 stycznia wywieziono ich kolej\u0105. Do tego momentu przyby\u0142y tam r\u00f3wnie\u017c ofiary z Beretty\u00f3\u00fajfalu, Mikep\u00e9rcs i Derecske. Nawet w Balmaz\u00fajv\u00e1ros zgromadzono ponad 500 os\u00f3b pomimo tego, \u017ce czasie spisu ludno\u015bci w 1941 r. nikt nie poda\u0142 si\u0119 za osob\u0119 pochodzenia niemieckiego ani j\u0119zyka niemieckiego jako ojczystego[8].Na terenie komitatu J\u00e1sz-Nagykun-Szolnok ob\u00f3z zbiorczy by\u0142 w Fegyvernekek, dok\u0105d w pierwszych dniach stycznia 1945 r. przybyli opr\u00f3cz miejscowych, w\u015br\u00f3d wielu innych, przeznaczeni do deportacji mieszka\u0144cy Kenderes i Tiszab\u0151, kt\u00f3rych 6 stycznia wywieziono na Ukrain\u0119[8].“Zmobilizowanych” z komitatu Pest i p\u00f3\u0142nocnej cz\u0119\u015bci komitatu J\u00e1sz-Nagykun-Szolnok zgromadzono w obozie utworzonym w K\u00e1l. Dowieziono tu uznanych za Niemc\u00f3w mieszka\u0144c\u00f3w J\u00e1sz\u00e1roksz\u00e1ll\u00e1s, Berkeny\u00e9, Iklad, Kismaros, Nagymaros i Zebeg\u00e9ny. W ostatnim dniu grudnia z 25 miejscowo\u015bci z po\u0142udniowej cz\u0119\u015bci komitatu Peszt przetransportowano do 3600 os\u00f3b do obozu zbiorczego utworzonego w Cegl\u00e9dbercel, np.: z Szigetszentm\u00e1rton i Taksony. Trafi\u0142o do niego r\u00f3wnie\u017c 730 miejscowych mieszka\u0144c\u00f3w[8].W Kiskunhalas i Baja oraz przy\u0142\u0105czonej do Jugos\u0142awii Suboticy (w\u0119g. Szabadka) r\u00f3wnie\u017c utworzono obozy zbiorcze, dok\u0105d transportowano ludzi z p\u00f3\u0142nocnej Baczki, m.in. z Gara, B\u00e1csalm\u00e1s, B\u00e1csbokod i Katym\u00e1r, z komitatu B\u00e9k\u00e9s – z F\u00fczesgyarmat, Doboz, Gyoma, B\u00e9k\u00e9s i B\u00e9k\u00e9scsaby oraz z Mez\u0151t\u00far i Kis\u00fajsz\u00e1ll\u00e1s[8].Komitaty Peszt, Borsod i Szabolcs[edytuj | edytuj kod]W okresie od 14 do 31 stycznia 1945 r. przebiega\u0142a trzecia fala deportacji, kt\u00f3ra dotkn\u0119\u0142a okolice Budapesztu, teren obecnego komitatu Borsod-Aba\u00faj-Zempl\u00e9n oraz cz\u0119\u015bci komitatu Szabolcs. Z komitatu Peszt najwi\u0119cej ludzi wywieziono z nienale\u017c\u0105cych wtedy do Budapesztu miejscowo\u015bci Csepel, Pesthidegk\u00fat, Pestszenterzs\u00e9bet, Pestszentl\u0151rinc, R\u00e1koscsab\u00e1, Sashalom i \u00dajpest oraz \u00c9rd i Gy\u00f6mr\u0151[8].W Miszkolcu urz\u0105dzono ob\u00f3z w budynku policji, do kt\u00f3rego opr\u00f3cz miejscowych trafili przeznaczeni do deportacji mieszka\u0144cy Szirma, Di\u00f3sgy\u0151r, Edel\u00e9ny, Perkupa, Sz\u0151l\u0151sard\u00f3, Tornak\u00e1poln\u00e1, Saj\u00f3szentp\u00e9ter, Kelem\u00e9r, Serenyifalva (obecnie Ser\u00e9nyfalva) i \u00d3zd oraz z przy\u0142\u0105czonego do Czechos\u0142owacji V\u00e1mosbalog[8].W Szerencse zgromadzono deportowanych z \u00d3nod, Saj\u00f3sz\u00f6ged, Tiszal\u00fac, Tiszatardos, Tiszalad\u00e1ny, Csobaj i B\u00e1j[8].25 stycznia 1945 r. z po\u0142o\u017conego wtedy jeszcze w komitacie Szabolcs Ken\u00e9zl\u0151 uprowadzono 160 os\u00f3b: 16-17 letnich ch\u0142opc\u00f3w i dziewczynki, 55 letnie kobiety i ojc\u00f3w rodzin 6-7-dzietnych rodzin, cho\u0107 wed\u0142ug obwieszczenia odby\u0142o si\u0119 to w prawid\u0142owy spos\u00f3b. Z Szendehely zabrano 120 mieszka\u0144c\u00f3w – wszystkich zdolnych do pracy m\u0119\u017cczyzn i kobiety, tak \u017ce we wsi zostali prawie sami starcy i dzieci[8].Z Budapesztu po zako\u0144czeniu obl\u0119\u017cenia deportowano oko\u0142o 100 tys. cywil\u00f3w, przy czym podstaw\u0105 tego nie by\u0142 rozkaz 0060, dotycz\u0105cy prac publicznych na terenach za frontem. Marsza\u0142ek Malinowski w swoich meldunkach podawa\u0142 liczb\u0119 138 tys. je\u0144c\u00f3w, cho\u0107 w rzeczywisto\u015bci ca\u0142kowita ilo\u015b\u0107 niemieckich i w\u0119gierskich \u017co\u0142nierzy w otoczonym mie\u015bcie wynosi\u0142a 79 000, z czego oko\u0142o po\u0142owy trafi\u0142o do niewoli. Brakuj\u0105c\u0105 ilo\u015b\u0107 sowieci uzupe\u0142nili cywilami, \u0142api\u0105c ka\u017cdego, kt\u00f3rego spotkali na ulicach, w fabrykach czy szpitalach[8].Wed\u0142ug wsp\u00f3\u0142czesnych bada\u0144 w\u0119gierskich do lata 1945 r. z prowincji deportowano do Zwi\u0105zku Radzieckiego ok. 90 000 cywili. W okresie kilku tygodni po deportacji ilo\u015b\u0107 skarg i pr\u00f3\u015bb nap\u0142ywaj\u0105cych do J\u00e1nosa Gy\u00f6ngy\u00f6siego, ministra spraw zagranicznych tymczasowego Rz\u0105du Narodowego spowodowa\u0142a, \u017ce Sojusznicza Komisja Kontroli wyda\u0142a 18.03.1945 zarz\u0105dzenie o spisie os\u00f3b “wywiezionych przez Armi\u0119 Czerwon\u0105”. Spis ten nie mia\u0142 jednak nic wsp\u00f3lnego ze zwolnieniem deportowanych, bo wyra\u017anie tam powiedziano, \u017ce interwencje w sprawie ich odes\u0142ania b\u0119d\u0105 podejmowane tylko wtedy, gdy cz\u0142onek rodziny b\u0119dzie zna\u0142 dok\u0142adny adres deportowanego w Zwi\u0105zku Radzieckim, co nie by\u0142o mo\u017cliwe do spe\u0142nienia.Na terytorium W\u0119gier, okre\u015blonym przez traktat w Trianon dzia\u0142o ponad 50 oboz\u00f3w zbiorczych, w kt\u00f3rych przebywa\u0142o od 71 do 107 tysi\u0119cy aresztowanych. Wi\u0119kszo\u015b\u0107 z nich w pobli\u017cu wi\u0119kszych miast lub w\u0119z\u0142\u00f3w kolejowych, m.in. jeden z wi\u0119kszych oboz\u00f3w istnia\u0142 w Segedynie. W nich aresztowani otrzymywali przedsmak p\u00f3\u017aniejszej niewoli, chocia\u017c zamiast pracowa\u0107, \u0107wiczyli tu dyscyplin\u0119 i oddawanie honor\u00f3w. Po przybyciu nast\u0119powa\u0142o zorganizowane ograbianie wi\u0119\u017ani\u00f3w. Ob\u00f3z by\u0142 przepe\u0142niony, prawie ca\u0142kowicie brakowa\u0142o ogrzewania i higieny, a wy\u017cywienie by\u0142o minimalne. Wszystko to prowadzi\u0142o do szerzenia si\u0119 chor\u00f3b zaka\u017anych i ogromnej \u015bmiertelno\u015bci. Straty w trakcie wyw\u00f3zki tylko ros\u0142y.Budowane r\u00f3wnolegle wewn\u0119trzny porz\u0105dek i hierarchia by\u0142y wsz\u0119dzie jednakowe. Spo\u015br\u00f3d wi\u0119\u017ani\u00f3w wyznaczano wewn\u0119trznego komendanta, a ze s\u0142owia\u0144skich wi\u0119\u017ani\u00f3w tworzono obozow\u0105, wewn\u0119trzn\u0105 policj\u0119. Zgromadzonych w obozie zbiorczym wi\u0119\u017ani\u00f3w po kilku miesi\u0105cach deportowano dalej do Zwi\u0105zku Radzieckiego. Z powodu z\u0142ych warunk\u00f3w higienicznych, w\u015br\u00f3d m\u0119\u017cczyzn o os\u0142abionych organizmach, wybuch\u0142a epidemia tyfusu, wskutek czego wielu z nich umar\u0142o. Zmar\u0142ych pochowano na miejscowym cmentarzu w zbiorowym grobie. Niekt\u00f3rym z nich krewni wystawili osobne nagrobki, ale wi\u0119kszo\u015b\u0107 spoczywa jednak bezimiennie w masowym grobie.Spo\u015br\u00f3d tych, kt\u00f3rzy dotarli do Zwi\u0105zku Radzieckiego, wielu r\u00f3wnie\u017c umar\u0142o, a tylko niewielkiej ilo\u015bci uda\u0142o si\u0119 uciec. Ludzie ci, do zmiany ustroju, nie mogli opowiada\u0107 o swoich prze\u017cyciach.  Pomnik ofiar akcji “Male\u0144kij robot” w SwalawieNa Rusi Zakarpackiej i s\u0105siaduj\u0105cych z ni\u0105 regionach Bodrogk\u00f6z, Ung i Tiszah\u00e1t, obok pozyskiwania si\u0142y roboczej, nale\u017cy wzi\u0105\u0107 pod uwag\u0119 czystki etniczne[9].W listopadzie 1944 r. na rozkaz Stalina oddzia\u0142y sowieckie wezwa\u0142y do trzydniowych prac publicznych (male\u0144kij robot) w ramach reparacji wojennych ponad 10 tys. cywilnych mieszka\u0144c\u00f3w narodowo\u015bci niemieckiej i w\u0119gierskiej z terenu okre\u015blanego jako Ru\u015b Zakarpacka oraz z po\u0142o\u017conych na terytorium W\u0119gier potriano\u0144skich powiat\u00f3w V\u00e1s\u00e1rosnam\u00e9ny i Feh\u00e9rgyarmat. Zg\u0142aszaj\u0105cych si\u0119 do pracy m\u0119\u017cczyzn, zamiast na trzydniowe roboty publiczne, eskortowano pieszo do obozu zbiorczego w Swalawie, a potem stamt\u0105d do gu\u0142ag\u00f3w, oboz\u00f3w pracy przymusowej w ZSRR. Wielu z nich powr\u00f3ci\u0142o, jednak wi\u0119kszo\u015b\u0107 nie do\u017cy\u0142a staro\u015bci. W systemie sowieckim m\u0119\u017cczy\u017ani ci byli uwa\u017cani za przest\u0119pc\u00f3w wojennych, a o swojej sytuacji nie mogli opowiada\u0107. Na pocz\u0105tku lat 90. XX w. KMKSZ (Zwi\u0105zek Kulturalny W\u0119gr\u00f3w na Rusi Zakarpackiej) zebra\u0142 w ka\u017cdej wsi listy os\u00f3b wywiezionych do oboz\u00f3w[10].Dla uczczenia pami\u0119ci ofiar wybudowano Park Pami\u0119ci (Szolyvai Eml\u00e9kpark) w pobli\u017cu zbiorowej mogi\u0142y w by\u0142ym obozie w Swalawie.Botlik J\u00f3zsef \u2013 Dupka Gy\u00f6rgy: Ez h\u00e1t a hon\u2026 T\u00e9nyek, adatok, dokumentumok a k\u00e1rp\u00e1taljai magyars\u00e1g \u00e9let\u00e9b\u0151l 1918-1991 (To jednak ojczyzna… Fakty, dane, dokumenty z \u017cycia W\u0119gr\u00f3w na Rusi Zakarpackiej 1918-1991). \u2013 Budapest-Szeged, 1991.Botlik J\u00f3zsef \u2013 Dupka Gy\u00f6rgy: Magyarlakta telep\u00fcl\u00e9sek ezred\u00e9ve K\u00e1rp\u00e1talj\u00e1n. (Tysi\u0105c lat osiedli zamieszkiwanych przez W\u0119gr\u00f3w na Rusi Zakarpackiej) \u2013 Ungv\u00e1r-Budapest, 1993.Egyetlen b\u0171n\u00fck magyars\u00e1guk volt. Eml\u00e9kk\u00f6nyv a szt\u00e1linizmus k\u00e1rp\u00e1taljai \u00e1ldozatair\u00f3l (1944-1946). (Ich jedynym przest\u0119pstwem by\u0142o bycie W\u0119grem. Wspomnienia o ofiarach stalinizmu na Rusi Zakarpackiej) Szerk.: Dupka Gy\u00f6rgy \u2013 Ungv\u00e1r- Budapest, 1993.T. Moln\u00e1r Gizella: \u201c\u041c\u0430\u043b\u0435\u043d\u044c\u043a\u0438\u0439 \u0440\u043e\u0431\u043e\u0442\u201d (\u041f\u0440\u0438\u0432\u043b\u0435\u0447\u0435\u043d\u0438\u0435 \u043a \u043a\u043e\u043b\u043b\u0435\u043a\u0442\u0438\u0432\u043d\u043e\u0439 \u043e\u0442\u0432\u0435\u0442\u0441\u0442\u0432\u0435\u043d\u043d\u043e\u0441\u0442\u0438 \u043d\u0435\u043c\u0435\u0446\u043a\u043e\u0433\u043e \u043d\u0430\u0446\u0438\u043e\u043d\u0430\u043b\u044c\u043d\u043e\u0433\u043e \u043c\u0435\u043d\u044c\u0448\u0438\u043d\u0441\u0442\u0432\u0430 \u0412\u0435\u043d\u0433\u0440\u0438\u0438; \u043f\u0440\u0438\u043d\u0443\u0434\u0438\u0442\u0435\u043b\u044c\u043d\u044b\u0435 \u0440\u0430\u0431\u043e\u0442\u044b \u0432 \u0421\u043e\u0432\u0435\u0442\u0441\u043a\u043e\u043c \u0421\u043e\u044e\u0437\u0435). In: SLAVICA SZEGEDIENSIA V. k\u00f6t. SZTE JGYTFK Orosz Nyelv \u00e9s Irodalom Tansz\u00e9k – Szlov\u00e1k Nyelv \u00e9s Irodalom Tansz\u00e9k periodik\u00e1ja, Szeged, 2005. 205-214. p.Magyarorsz\u00e1g a m\u00e1sodik vil\u00e1gh\u00e1bor\u00faban. (W\u0119gry w czasie II wojny \u015bwiatowej) Lexikon A-Zs. F\u0151szerk.: Sipos P\u00e9ter, szerk.: Ravasz Istv\u00e1n. Petit Real Kiad\u00f3, Bp., 1997.Stark Tam\u00e1s: Magyar foglyok a Szovjetuni\u00f3ban. (W\u0119gierscy je\u0144cy w Zwi\u0105zku Radzieckim) Lucidus Kiad\u00f3, Bp., 2006. (Kisebbs\u00e9gkutat\u00e1s K\u00f6nyvek)Mikl\u00f3si K\u00e1roly: M\u00e1lenk\u00edj Robot 1945\u20131947Ercsey Gyula: Farkasok \u00e1rny\u00e9k\u00e1ban. Kolozsv\u00e1riak a Gul\u00e1gon (W cieniu wilk\u00f3w. Mieszka\u0144cy Kolozsv\u00e1ru w gu\u0142agu), Erd\u00e9lyi M\u00fazeum-Egyes\u00fclet, Kolozsv\u00e1r, 2006. (n\u00e9met\u00fcl: Ercsey Gyula: Im Schatten der W\u00f6lfe. Klausenburger im GULAG, Novum Pro, Publishing Gmbh, Neckenmarkt, \u00d6sterreich, 2012, ford. Peter Gschwendtner) Online hozz\u00e1f\u00e9r\u00e9sViktor Geiger (t\u0142umacz Antonia Jullien), Viktor et Kl\u00e1ra, Paris, L’Harmattan, 2015, 205p. (ISBN\u00a0978-2-343-06863-3). (francuski) Zobacz Internecie zasi\u0119gu"},{"@context":"http:\/\/schema.org\/","@type":"BreadcrumbList","itemListElement":[{"@type":"ListItem","position":1,"item":{"@id":"https:\/\/wiki.edu.vn\/pl\/wiki\/#breadcrumbitem","name":"Enzyklop\u00e4die"}},{"@type":"ListItem","position":2,"item":{"@id":"https:\/\/wiki.edu.vn\/pl\/wiki\/2019\/06\/28\/malenkij-robot-wikipedia-wolna-encyklopedia\/#breadcrumbitem","name":"Male\u0144kij robot \u2013 Wikipedia, wolna encyklopedia"}}]}]