[{"@context":"http:\/\/schema.org\/","@type":"BlogPosting","@id":"https:\/\/wiki.edu.vn\/pl\/wiki\/2019\/07\/29\/polska-parafia-ewangelicko-augsburska-w-gdyni-wikipedia-wolna-encyklopedia\/#BlogPosting","mainEntityOfPage":"https:\/\/wiki.edu.vn\/pl\/wiki\/2019\/07\/29\/polska-parafia-ewangelicko-augsburska-w-gdyni-wikipedia-wolna-encyklopedia\/","headline":"Polska Parafia Ewangelicko-Augsburska w Gdyni \u2013 Wikipedia, wolna encyklopedia","name":"Polska Parafia Ewangelicko-Augsburska w Gdyni \u2013 Wikipedia, wolna encyklopedia","description":"Z Wikipedii, wolnej encyklopedii Polska Parafia Ewangelicko-Augsburska w Gdyni \u2013 zb\u00f3r w diecezji wielkopolskiej (do 1937 diecezji pozna\u0144sko-pomorskiej) Ko\u015bcio\u0142a Ewangelicko-Augsburskiego.","datePublished":"2019-07-29","dateModified":"2019-07-29","author":{"@type":"Person","@id":"https:\/\/wiki.edu.vn\/pl\/wiki\/author\/lordneo\/#Person","name":"lordneo","url":"https:\/\/wiki.edu.vn\/pl\/wiki\/author\/lordneo\/","image":{"@type":"ImageObject","@id":"https:\/\/secure.gravatar.com\/avatar\/c9645c498c9701c88b89b8537773dd7c?s=96&d=mm&r=g","url":"https:\/\/secure.gravatar.com\/avatar\/c9645c498c9701c88b89b8537773dd7c?s=96&d=mm&r=g","height":96,"width":96}},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Enzyklop\u00e4die","logo":{"@type":"ImageObject","@id":"https:\/\/wiki.edu.vn\/wiki4\/wp-content\/uploads\/2023\/08\/download.jpg","url":"https:\/\/wiki.edu.vn\/wiki4\/wp-content\/uploads\/2023\/08\/download.jpg","width":600,"height":60}},"image":{"@type":"ImageObject","@id":"https:\/\/pl.wikipedia.org\/wiki\/Special:CentralAutoLogin\/start?type=1x1","url":"https:\/\/pl.wikipedia.org\/wiki\/Special:CentralAutoLogin\/start?type=1x1","height":"1","width":"1"},"url":"https:\/\/wiki.edu.vn\/pl\/wiki\/2019\/07\/29\/polska-parafia-ewangelicko-augsburska-w-gdyni-wikipedia-wolna-encyklopedia\/","wordCount":670,"articleBody":"Z Wikipedii, wolnej encyklopediiPolska Parafia Ewangelicko-Augsburska w Gdyni \u2013 zb\u00f3r w diecezji wielkopolskiej (do 1937 diecezji pozna\u0144sko-pomorskiej) Ko\u015bcio\u0142a Ewangelicko-Augsburskiego.Pierwsze, nieudane pr\u00f3by zorganizowania polskiego zboru w Gdyni mia\u0142y miejsce w 1926 r. staraniem Adolfa Martensa. W 1931 r. Martens stan\u0105\u0142 na czele komitetu organizacyjnego i z pomoc\u0105 ks. seniora Gustawa Manitiusa z Poznania doprowadzi\u0142 do powstania Polskiego Zboru Ewangelicko-Augsburskiego w Gdyni (zwanego te\u017c Polskim Zborem Ewangelickim). Pierwsze nabo\u017ce\u0144stwo odprawi\u0142 ks. Manitius w sali Szko\u0142y Handlu Morskiego i Techniki Portowej przy ul. Morskiej i jednocze\u015bnie wybrano kolegium ko\u015bcielne, kt\u00f3rego prezesem zosta\u0142 Adolf Martens. 21 lipca Komisariat Rz\u0105du przyzna\u0142 zborowi teren na Cmentarz Witomi\u0144skim oraz parcel\u0119 pod budow\u0119 kaplicy przy ul. Le\u015bnej 16 (obecna ul. Wolno\u015bci). 18 pa\u017adziernika 1931 r. bp Juliusz Bursche wprowadzi\u0142 w urz\u0105d administratora ks. Leopolda Michelisa, kt\u00f3ry ponadto obs\u0142ugiwa\u0142 zb\u00f3r filialny w Tczewie. Wkr\u00f3tce opublikowano og\u00f3lnopolsk\u0105 odezw\u0119 w sprawie budowy w Gdyni ko\u015bcio\u0142a oraz wydano okoliczno\u015bciow\u0105 poczt\u00f3wk\u0119 z jego projektem. Zb\u00f3r organizowa\u0142 uroczysto\u015bci patriotyczne, m.in. z okazji Dni Morza i XI Zjazdu Legionist\u00f3w (14 sierpnia 1932 r.). Powsta\u0142o Ko\u0142o Pa\u0144. Zb\u00f3r liczy\u0142 ponad 300 os\u00f3b. Nowym prezesem kolegium w 1935 r. zosta\u0142 Konrad Ulrichs. Na prac\u0119 ko\u015bcieln\u0105 hamuj\u0105co wp\u0142ywa\u0142 konflikt kolegium z pastorem, kt\u00f3ry ostatecznie zosta\u0142 przeniesiony jako prefekt do Tarnowskich G\u00f3r pod koniec 1936 r.W roku 1937 duszpasterzem zosta\u0142 ks. Jerzy Kahan\u00e9, a wskutek wprowadzenia w \u017cycie nowej ustawy ko\u015bcielnej, zb\u00f3r sta\u0142 si\u0119 pe\u0142noprawn\u0105 parafi\u0105. 20 kwietnia 1937 r. zawi\u0105za\u0142 si\u0119 Komitet Budowy Kaplicy. Od 18 maja dzia\u0142a\u0142o Stowarzyszenie Niewiast im. Wandy Martensowej, z siedzib\u0105 w Domu Zdrojowym, gdzie odbywa\u0142y si\u0119 te\u017c parafialne uroczysto\u015bci i spotkania towarzyskie. Od 4 lipca nabo\u017ce\u0144stwa odprawiano w kaplicy Domu Marynarza Szwedzkiego, udost\u0119pnionej przez ks. Daniela Cederberga. 26 grudnia 1937 r. zainaugurowa\u0142 dzia\u0142alno\u015b\u0107 filia\u0142 w Starogardzie. 19 maja 1938 r. przewodnicz\u0105cym rady ko\u015bcielnej zosta\u0142 wybrany Juliusz Hein. 2 listopada 1938 r. powsta\u0142o w Gda\u0144sku Towarzystwo Polak\u00f3w Ewangelik\u00f3w im. ks. pastora Krzysztofa Celestyna Mrongowiusza pod przewodnictwem Adolfa Zwijasa i 11 listopada odprawiono tam w kaplicy anglika\u0144skiej przy ul. \u015bw. Ducha pierwsze nabo\u017ce\u0144stwo w j\u0119zyku polskim. W listopadzie Komisariat Rz\u0105du zatwierdzi\u0142 plany budowlane ko\u015bcio\u0142a, zapewne autorstwa in\u017c. Tadeusza J\u0119drzejewskiego. 11 czerwca 1939 r. odby\u0142o si\u0119 uroczyste po\u015bwi\u0119cenie kamienia w\u0119gielnego z udzia\u0142em bpa Burschego, a 3 sierpnia zatwierdzono akt notarialny przekazania parafii terenu.Poza zborem polskim i szwedzkim, w Or\u0142owie dzia\u0142a\u0142a niemiecka parafia Ko\u015bcio\u0142a Ewangelicko-Unijnego (dawniej parafia Ma\u0142y Kack), istniej\u0105ca od po\u0142owy XVI w. do 1945 r. Jej proboszcz, ks. Zeno Kuske, odprawia\u0142 tam r\u00f3wnie\u017c polskie nabo\u017ce\u0144stwa w 1931 r. i w roku 1932 dla letnik\u00f3w w ko\u015bciele w Helu. Rozbudowany ko\u015bci\u00f3\u0142 w Gdyni Or\u0142owie obecnie jest \u015bwi\u0105tyni\u0105 katolick\u0105.Po wybuchu II wojny \u015bwiatowej ks. Kahan\u00e9 zosta\u0142 z Gdyni wysiedlony i w 1941 r. zamordowany przez hitlerowc\u00f3w, a parafia straci\u0142a mo\u017cliwo\u015b\u0107 dzia\u0142ania. W 1945 centrum nowej parafii ewangelicko-augsburskiej sta\u0142 si\u0119 Sopot, ale polskie nabo\u017ce\u0144stwa w kaplicy szwedzkiej odbywa\u0142y si\u0119 jeszcze do ok. 1970 r. Cmentarz parafialny po wojnie sta\u0142 si\u0119 cz\u0119\u015bci\u0105 cmentarza komunalnego, zachowa\u0142y si\u0119 jednak niekt\u00f3re dawne groby.Jerzy Domas\u0142owski, Polski zb\u00f3r ewangelicki w Gdyni w latach 1931-1939, “Rocznik Gdy\u0144ski”, ISSN 0137-4044, nr 16, 2003Jerzy Domas\u0142owski, Polski Zb\u00f3r Ewangelicki, [w:] Encyklopedia Gdyni, red. nacz. Ma\u0142gorzata Soko\u0142owska, Gdynia, Verbi Causa, 2006, ISBN\u00a083-921571-8-4"},{"@context":"http:\/\/schema.org\/","@type":"BreadcrumbList","itemListElement":[{"@type":"ListItem","position":1,"item":{"@id":"https:\/\/wiki.edu.vn\/pl\/wiki\/#breadcrumbitem","name":"Enzyklop\u00e4die"}},{"@type":"ListItem","position":2,"item":{"@id":"https:\/\/wiki.edu.vn\/pl\/wiki\/2019\/07\/29\/polska-parafia-ewangelicko-augsburska-w-gdyni-wikipedia-wolna-encyklopedia\/#breadcrumbitem","name":"Polska Parafia Ewangelicko-Augsburska w Gdyni \u2013 Wikipedia, wolna encyklopedia"}}]}]