[{"@context":"http:\/\/schema.org\/","@type":"BlogPosting","@id":"https:\/\/wiki.edu.vn\/pl\/wiki\/2019\/09\/27\/nazim-al-kudsi-wikipedia-wolna-encyklopedia\/#BlogPosting","mainEntityOfPage":"https:\/\/wiki.edu.vn\/pl\/wiki\/2019\/09\/27\/nazim-al-kudsi-wikipedia-wolna-encyklopedia\/","headline":"Nazim al-Kudsi \u2013 Wikipedia, wolna encyklopedia","name":"Nazim al-Kudsi \u2013 Wikipedia, wolna encyklopedia","description":"Z Wikipedii, wolnej encyklopedii Nazim al-Kudsi (ur. 14 lutego 1906 w Aleppo, zm. 6 lutego 1998) \u2013 syryjski polityk, prezydent","datePublished":"2019-09-27","dateModified":"2019-09-27","author":{"@type":"Person","@id":"https:\/\/wiki.edu.vn\/pl\/wiki\/author\/lordneo\/#Person","name":"lordneo","url":"https:\/\/wiki.edu.vn\/pl\/wiki\/author\/lordneo\/","image":{"@type":"ImageObject","@id":"https:\/\/secure.gravatar.com\/avatar\/c9645c498c9701c88b89b8537773dd7c?s=96&d=mm&r=g","url":"https:\/\/secure.gravatar.com\/avatar\/c9645c498c9701c88b89b8537773dd7c?s=96&d=mm&r=g","height":96,"width":96}},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Enzyklop\u00e4die","logo":{"@type":"ImageObject","@id":"https:\/\/wiki.edu.vn\/wiki4\/wp-content\/uploads\/2023\/08\/download.jpg","url":"https:\/\/wiki.edu.vn\/wiki4\/wp-content\/uploads\/2023\/08\/download.jpg","width":600,"height":60}},"image":{"@type":"ImageObject","@id":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/thumb\/0\/0f\/Nazim_al-Kudsi.jpg\/200px-Nazim_al-Kudsi.jpg","url":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/thumb\/0\/0f\/Nazim_al-Kudsi.jpg\/200px-Nazim_al-Kudsi.jpg","height":"318","width":"200"},"url":"https:\/\/wiki.edu.vn\/pl\/wiki\/2019\/09\/27\/nazim-al-kudsi-wikipedia-wolna-encyklopedia\/","wordCount":2347,"articleBody":"Z Wikipedii, wolnej encyklopedii    Nazim al-Kudsi (ur. 14 lutego 1906 w Aleppo, zm. 6 lutego 1998) \u2013 syryjski polityk, prezydent Syrii w latach 1961\u20131963.  Wczesna dzia\u0142alno\u015b\u0107[edytuj | edytuj kod]Pochodzi\u0142 z Aleppo. Uko\u0144czy\u0142 studia licencjackie w zakresie prawa na Uniwersytecie Damasce\u0144skim, stopie\u0144 magistra uzyska\u0142 na Uniwersytecie Ameryka\u0144skim w Aleppo, za\u015b doktorat \u2013 w Genewie. Po uko\u0144czeniu nauki wr\u00f3ci\u0142 w 1935 do Syrii pod zarz\u0105dem francuskim i przyst\u0105pi\u0142 do najwi\u0119kszej organizacji niepodleg\u0142o\u015bciowej, tworzonej przez przedstawicieli elity kupieckiej i w\u0142a\u015bcicieli ziemskich[1] \u2013 Bloku Narodowego[2]. W 1936 wystartowa\u0142 w wyborach do parlamentu syryjskiego z listy Bloku. Uzyska\u0142 mandat i sprawowa\u0142 go do 1939, gdy popad\u0142 w konflikt z przyw\u00f3dcami organizacji, kt\u00f3rych wini\u0142 za nieskuteczne dzia\u0142anie w sprawie sand\u017caku Aleksandretty, przekazanego przez francuskie w\u0142adze mandatowe Turcji. Al-Kudsi wyst\u0105pi\u0142 z Bloku i za\u0142o\u017cy\u0142 w Aleppo w\u0142asn\u0105 organizacj\u0119. W 1943 po raz kolejny wystartowa\u0142 w wyborach parlamentarnych w Syrii i po raz drugi odni\u00f3s\u0142 sukces. Bez powodzenia stara\u0142 si\u0119 uniemo\u017cliwi\u0107 wyb\u00f3r lidera Bloku Narodowego Szukriego al-Kuwatliego na prezydenta kraju. Po obj\u0119ciu stanowiska w sierpniu 1943 al-Kuwatli mianowa\u0142 al-Kudsiego pierwszym ambasadorem niepodleg\u0142ej Syrii w Stanach Zjednoczonych, co mia\u0142o by\u0107 gestem dobrej woli wobec opozycji. Al-Kudsi od podstaw zorganizowa\u0142 ambasad\u0119 syryjsk\u0105 w Waszyngtonie[2].Lider Partii Ludowej[edytuj | edytuj kod]Do kraju wr\u00f3ci\u0142 w 1947 i razem z innym intelektualist\u0105 z Aleppo, Ruszdim al-Kichij\u0105, utworzy\u0142 Parti\u0119 Ludow\u0105, kt\u00f3ra mia\u0142a by\u0107 przeciwwag\u0105 dla prezydenckiej Partii Narodowej[2]. Do ugrupowania przyst\u0105pi\u0142a cz\u0119\u015b\u0107 polityk\u00f3w dawnego Bloku Narodowego, inni zachowali lojalno\u015b\u0107 wobec al-Kuwatlego[3]. Program polityczny al-Kudsiego zak\u0142ada\u0142 zachowanie orientacji prozachodniej, utrzymanie demokratycznego systemu politycznego i zawarcie unii z Irakiem. Wed\u0142ug niekt\u00f3rych \u017ar\u00f3de\u0142 rz\u0105dz\u0105cy tym krajem Haszymici wsp\u00f3\u0142finansowali organizacj\u0119, chocia\u017c jej g\u0142\u00f3wnymi darczy\u0144cami byli przedstawiciele syryjskich rod\u00f3w kupieckich i w\u0142a\u015bcicieli ziemskich, zw\u0142aszcza z Aleppo[2]. W roku powrotu do Syrii po raz kolejny uzyska\u0142 mandat deputowanego parlamentarnego z ramienia swojej partii. Uzyskiwa\u0142 reelekcj\u0119 dwa lata p\u00f3\u017aniej. W tym samym roku rz\u0105d syryjski zosta\u0142 obalony przez zamach stanu Husniego az-Za\u2019ima. Zaproponowa\u0142 on nast\u0119pnie al-Kudsiemu utworzenie gabinetu, ten jednak odm\u00f3wi\u0142, twierdz\u0105c, \u017ce nie b\u0119dzie wspiera\u0142 niedemokratycznych rz\u0105d\u00f3w wojskowych. W rezultacie az-Za\u2019im zdelegalizowa\u0142 Parti\u0119 Ludow\u0105 i nakaza\u0142 uwi\u0119zi\u0107 jej przyw\u00f3dc\u0119, a nast\u0119pnie przenie\u015b\u0107 go do aresztu domowego. 14 sierpnia 1949 al-Kudsi odzyska\u0142 wolno\u015b\u0107 po kolejnym przewrocie, kt\u00f3ry zorganizowa\u0142 zwolennik Haszymid\u00f3w i Partii Ludowej Sami al-Hinnawi. Wojskowy ten przywr\u00f3ci\u0142 w Syrii rz\u0105dy cywilne, a al-Kudsiego uczyni\u0142 szefem tymczasowego komitetu rz\u0105dz\u0105cego krajem. Al-Kudsi wszed\u0142 r\u00f3wnie\u017c do zgromadzenia opracowuj\u0105cego now\u0105 syryjsk\u0105 konstytucj\u0119[2]. Partia Narodowa zbojkotowa\u0142a wybory do tego cia\u0142a, co sprawi\u0142o, \u017ce wi\u0119kszo\u015b\u0107 mandat\u00f3w i misja tworzenia rz\u0105du przypad\u0142a Partii Ludowej. W rz\u0105dzie Haszima al-Atasiego[4] al-Kudsi zosta\u0142 ministrem spraw zagranicznych[2].Pe\u0142ni\u0105c to stanowisko, al-Kudsi prowadzi\u0142 rozmowy z irackim regentem Abd al-Ilahem dotycz\u0105ce projektu unii syryjsko-irackiej. W 1950 obaj wypracowali zasady przysz\u0142ego porozumienia, zak\u0142adaj\u0105cego utrzymanie odr\u0119bnych rz\u0105d\u00f3w ka\u017cdego pa\u0144stwa i uzgadnianie najwa\u017cniejszych decyzji dotycz\u0105cych polityki, wojskowo\u015bci, spraw spo\u0142ecznych, kultury i gospodarki. 1 stycznia 1951 al-Kudsi zaprezentowa\u0142 je na posiedzeniu Ligi Pa\u0144stw Arabskich, sugeruj\u0105c, by sta\u0142y si\u0119 podstaw\u0105 utworzenia wsp\u00f3lnego pa\u0144stwa wszystkich Arab\u00f3w[2].Od grudnia 1949 kluczowy wp\u0142yw na polityk\u0119 Syrii wywiera\u0142 gen. Adib asz-Sziszakli, kt\u00f3ry dokona\u0142 w tym miesi\u0105cu zamachu stanu. Gdy w ko\u0144cu tego samego miesi\u0105ca prezydent Haszim al-Atasi powierzy\u0142 al-Kudsiemu misj\u0119 tworzenia rz\u0105du, asz-Sziszakli i inni wojskowi wymusi\u0142 na nim zmian\u0119 decyzji. Ostatecznie 4 czerwca 1950 Nazim al-Kudsi utworzy\u0142 jednak gabinet, do kt\u00f3rego powo\u0142a\u0142 bliskiego wsp\u00f3\u0142pracownika asz-Sziszaklego gen. Fauziego as-Silu. Wojskowi uniemo\u017cliwili kontynuowanie rozm\u00f3w syryjsko-irackich, co sk\u0142oni\u0142o al-Kudsiego do rezygnacji w marcu 1951[2]. W pa\u017adzierniku 1951 by\u0142y premier zosta\u0142 przewodnicz\u0105cym syryjskiego parlamentu, jednak ju\u017c w kolejnym miesi\u0105cu asz-Sziszakli przeprowadzi\u0142 drugi zamach stanu, po kt\u00f3rym pe\u0142ni\u0119 w\u0142adzy przej\u0119\u0142o wojsko. Al-Kudsi ponownie zosta\u0142 uwi\u0119ziony, a nast\u0119pnie przeniesiony do aresztu domowego. By\u0142 jednak w stanie wzi\u0105\u0107 udzia\u0142 w tworzeniu opozycji przeciwko rz\u0105dom oficer\u00f3w, kt\u00f3ra w 1954 zdo\u0142a\u0142a obali\u0107 asz-Sziszaklego[2].  W tym samym roku al-Kudsi po raz kolejny uzyska\u0142 mandat deputowanego parlamentarnego, a nast\u0119pnie zosta\u0142 przewodnicz\u0105cym parlamentu. Przedstawiane przez niego idee unii Syrii z Irakiem nie by\u0142y ju\u017c jednak odbierane tak pozytywnie, jak przez kilkoma laty. W syryjskim spo\u0142ecze\u0144stwie znacznie popularniejsza by\u0142a koncepcja po\u0142\u0105czenia kraju z naserowskim Egiptem. Al-Kudsi przedstawia\u0142 skrajnie odmienny program, wzywaj\u0105c do przyst\u0105pienia pa\u0144stwa do Paktu Bagdadzkiego i zdecydowanego zwi\u0105zania si\u0119 ze Stanami Zjednoczonymi przeciwko ZSRR. 12 pa\u017adziernika 1957 al-Kudsi zrezygnowa\u0142 z piastowanego stanowiska, przekazuj\u0105c je jednemu z przyw\u00f3dc\u00f3w syryjskich socjalist\u00f3w Akramowi al-Hauraniemu. G\u0142osowa\u0142 przeciwko utworzeniu Zjednoczonej Republiki Arabskiej, a gdy do unii egipsko-syryjskiej jednak dosz\u0142o, wycofa\u0142 si\u0119 z \u017cycia politycznego i sp\u0119dzi\u0142 kolejne trzy lata w rodzinnym Aleppo, nie prowadz\u0105c dzia\u0142alno\u015bci publicznej[2].1961-1963[edytuj | edytuj kod]Po zerwaniu unii syryjsko-egipskiej, co nast\u0105pi\u0142o we wrze\u015bniu 1961, al-Kudsi z powodzeniem wystartowa\u0142 w nowych wyborach parlamentarnych. W grudniu tego samego roku zwyci\u0119\u017cy\u0142 w wyborach prezydenckich. Ca\u0142kowicie zmieni\u0142 kierunek syryjskiej polityki zagranicznej, w kt\u00f3rej w latach 1958\u20131961 dominowa\u0142 panarabizm, staraj\u0105c si\u0119 zawrze\u0107 trwa\u0142y sojusz ze Stanami Zjednoczonymi i niech\u0119tnymi Abdel Naserowi rz\u0105dami Arabii Saudyjskiej, Libanu i Jordanii. Wdro\u017cy\u0142 r\u00f3wnie\u017c program reprywatyzacji syryjskiej gospodarki i uzyska\u0142 dla kraju kredyty z Banku \u015awiatowego. Za jego rz\u0105d\u00f3w z armii syryjskiej usuni\u0119to oficer\u00f3w sympatyzuj\u0105cych z naseryzmem oraz z socjalistyczn\u0105 i panarabsk\u0105 parti\u0105 Baas[5].Niezadowoleni z rz\u0105dowych ingerencji w armii i odsuwania wojskowych od wsp\u00f3\u0142decydowania o sprawach pa\u0144stwowych oficerowie, pod dow\u00f3dztwem Abd al-Karima an-Nahlawiego, w ko\u0144cu marca 1962 przeprowadzili w Syrii kolejny pucz i aresztowali prezydenta. Ju\u017c cztery dni p\u00f3\u017aniej al-Kudsiego uwolni\u0142a lojalna frakcja wojskowych na czele z Abd al-Karimem Zahr ad-Dinem[5]. Prezydent usi\u0142owa\u0142 naprawi\u0107 relacje z Naserem i z syryjskimi socjalistami, powo\u0142uj\u0105c rz\u0105d naserysty Baszira al-Azmy[5], kt\u00f3ry powr\u00f3ci\u0142 do wdra\u017cania w kraju zarzuconej w 1961 reformy rolnej[6], jednak nie zdo\u0142a\u0142 przekona\u0107 do siebie lewicy[5]. 8 marca 1963 Komitet Wojskowy partii Baas z Salahem D\u017cadidem i Hafizem al-Asadem na czele przeprowadzi\u0142 w kraju zamach stanu, obalaj\u0105c prezydenta. Al-Kudsi zosta\u0142 pozbawiony praw obywatelskich i zmuszony do emigracji. Wyjecha\u0142 do Europy, nast\u0119pnie \u017cy\u0142 w Libanie i w Jordanii, tam te\u017c zmar\u0142[5].\u2191 Fyderek \u0141.: Pretorianie i technokraci w re\u017cimie politycznym Syrii. Krak\u00f3w: Ksi\u0119garnia Akademicka, 2011, s. 36. ISBN\u00a0978-83-7638-111-4.\u2191 abcdefghij Moubayed S. M.: Steel & Silk. Men and Women who shaped Syria 1900-2000. Cune Press, 2006, s. 304-306. ISBN\u00a0978-1-885942-41-8.\u2191 Fyderek \u0141.: Pretorianie i technokraci w re\u017cimie politycznym Syrii. Krak\u00f3w: Ksi\u0119garnia Akademicka, 2011, s. 37. ISBN\u00a0978-83-7638-111-4.\u2191 Fyderek \u0141.: Pretorianie i technokraci w re\u017cimie politycznym Syrii. Krak\u00f3w: Ksi\u0119garnia Akademicka, 2011, s. 38-39. ISBN\u00a0978-83-7638-111-4.\u2191 abcde Moubayed S. M.: Steel & Silk. Men and Women who shaped Syria 1900-2000. Cune Press, 2006, s. 307-308. ISBN\u00a0978-1-885942-41-8.\u2191 Fyderek \u0141.: Pretorianie i technokraci w re\u017cimie politycznym Syrii. Krak\u00f3w: Ksi\u0119garnia Akademicka, 2011, s. 46. ISBN\u00a0978-83-7638-111-4.\u2191 abcdef pe\u0142ni\u0105cy obowi\u0105zki"},{"@context":"http:\/\/schema.org\/","@type":"BreadcrumbList","itemListElement":[{"@type":"ListItem","position":1,"item":{"@id":"https:\/\/wiki.edu.vn\/pl\/wiki\/#breadcrumbitem","name":"Enzyklop\u00e4die"}},{"@type":"ListItem","position":2,"item":{"@id":"https:\/\/wiki.edu.vn\/pl\/wiki\/2019\/09\/27\/nazim-al-kudsi-wikipedia-wolna-encyklopedia\/#breadcrumbitem","name":"Nazim al-Kudsi \u2013 Wikipedia, wolna encyklopedia"}}]}]