[{"@context":"http:\/\/schema.org\/","@type":"BlogPosting","@id":"https:\/\/wiki.edu.vn\/pl\/wiki\/2020\/04\/28\/park-narodowy-dzigme-senge-wangcz%ca%bduk-wikipedia-wolna-encyklopedia\/#BlogPosting","mainEntityOfPage":"https:\/\/wiki.edu.vn\/pl\/wiki\/2020\/04\/28\/park-narodowy-dzigme-senge-wangcz%ca%bduk-wikipedia-wolna-encyklopedia\/","headline":"Park Narodowy D\u017cigme Senge Wangcz\u02bduk \u2013 Wikipedia, wolna encyklopedia","name":"Park Narodowy D\u017cigme Senge Wangcz\u02bduk \u2013 Wikipedia, wolna encyklopedia","description":"Park Narodowy D\u017cigme Senge Wangcz\u02bduk (dzong. trb. D\u017cigme Senge Wangcz\u02bduk Gjel Lingk\u02bda, ang. Jigme Singye Wangchuck National Park, daw. Black","datePublished":"2020-04-28","dateModified":"2020-04-28","author":{"@type":"Person","@id":"https:\/\/wiki.edu.vn\/pl\/wiki\/author\/lordneo\/#Person","name":"lordneo","url":"https:\/\/wiki.edu.vn\/pl\/wiki\/author\/lordneo\/","image":{"@type":"ImageObject","@id":"https:\/\/secure.gravatar.com\/avatar\/c9645c498c9701c88b89b8537773dd7c?s=96&d=mm&r=g","url":"https:\/\/secure.gravatar.com\/avatar\/c9645c498c9701c88b89b8537773dd7c?s=96&d=mm&r=g","height":96,"width":96}},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Enzyklop\u00e4die","logo":{"@type":"ImageObject","@id":"https:\/\/wiki.edu.vn\/wiki4\/wp-content\/uploads\/2023\/08\/download.jpg","url":"https:\/\/wiki.edu.vn\/wiki4\/wp-content\/uploads\/2023\/08\/download.jpg","width":600,"height":60}},"image":{"@type":"ImageObject","@id":"https:\/\/wiki.edu.vn\/wiki4\/wp-content\/uploads\/2023\/08\/download.jpg","url":"https:\/\/wiki.edu.vn\/wiki4\/wp-content\/uploads\/2023\/08\/download.jpg","width":100,"height":100},"url":"https:\/\/wiki.edu.vn\/pl\/wiki\/2020\/04\/28\/park-narodowy-dzigme-senge-wangcz%ca%bduk-wikipedia-wolna-encyklopedia\/","wordCount":1027,"articleBody":"Park Narodowy D\u017cigme Senge Wangcz\u02bduk (dzong. trb. D\u017cigme Senge Wangcz\u02bduk Gjel Lingk\u02bda, ang. Jigme Singye Wangchuck National Park, daw. Black Mountains National Park) \u2013 park narodowy w \u015brodkowym Bhutanie.  Park po\u0142o\u017cony jest w \u015brodkowej cz\u0119\u015bci Bhutanu[1]. R\u00f3\u017cne \u017ar\u00f3d\u0142a podaj\u0105 powierzchni\u0119 1723[2][3][4], 1730[5], 1300[1] lub 1400[6] km\u00b2, przez co jest to drugi[1][3] lub trzeci[4] co do wielko\u015bci park narodowy w pa\u0144stwie. Administracyjnie le\u017cy na terenie dystrykt\u00f3w: \u017bemgang, Trongsa, Wangd\u00fc P\u02bdodrang, Cirang i Sarpang oraz nast\u0119puj\u0105cych gewog\u00f3w: Trong, Korphu, Langthel, Tangsibji, Athang, Patale, Doban i Jigmecholing[2].Obszar parku po\u0142o\u017cony jest na wysoko\u015bciach od 200[2][3] do blisko 5000 m n.p.m.[3] Najwy\u017cszym szczytem jest Jou Dorshingla[5] (Black Mountain[2][3]) o wysoko\u015bci 4935 m n.p.m.[2][5], przykryty sta\u0142ym lodowcem[5]. Przez teren parku przep\u0142ywaj\u0105 rzeki Chamkhar-cz\u02bdu, Punacang-cz\u02bdu, Manas, Mangde-cz\u02bdu[4] i Hara[2]. Od po\u0142udnia park ten jest po\u0142\u0105czony le\u015bnym korytarzem ekologicznym z Parkiem Narodowym Gjepo Manas[6].  Obszar ten otrzyma\u0142 status parku narodowego w 1995[2]. Nadano mu w\u00f3wczas nazw\u0119 Black Mountains National Park[3][6]. Nazwa zosta\u0142a p\u00f3\u017aniej zmieniona na upami\u0119tniaj\u0105c\u0105 czwartego kr\u00f3la Bhutanu \u2013 Jigme Singye Wangchucka[3].Na terenie parku wyst\u0119puje r\u00f3\u017cnorodna ro\u015blinno\u015b\u0107: lasy subtropikalne[6], li\u015bciaste i iglaste[5] lasy strefy umiarkowanej, ro\u015blinno\u015b\u0107 subalpejska, alpejskie pastwiska i jeziora[6]. W sumie stwierdzono tu wyst\u0119powanie ponad 5 tysi\u0119cy gatunk\u00f3w ro\u015blin naczyniowych, w tym 45 gatunk\u00f3w drzew[2]. Spotka\u0107 tu mo\u017cna: Pinus roxburghii, sosny himalajskie, kilka gatunk\u00f3w d\u0119b\u00f3w, brzozy, klony, olchy, kilka gatunk\u00f3w r\u00f3\u017canecznik\u00f3w, choiny, \u015bwierki, modrzewie, jod\u0142y, ja\u0142owce, cyprysy[6] oraz 6 gatunk\u00f3w paproci[2].Do 2002 stwierdzono w parku wyst\u0119powanie 22 gatunk\u00f3w ssak\u00f3w, jednak ich og\u00f3ln\u0105 liczb\u0119 szacuje si\u0119 na ponad 50[2]. Nale\u017c\u0105 do nich: nied\u017awied\u017a himalajski, pandka ruda, sambar jednobarwny, lampart plamisty, cyjon rudy, serau himalajski, gaur, s\u0142o\u0144 indyjski, goral, langur z\u0142ocisty, dzik i tygrys (dok\u0142adniej tygrys bengalski)[6]. Tutejsza populacja tego ostatniego stanowi 20% populacji krajowej[1][3].Awifauna parku liczy 391 gatunk\u00f3w[4]. Nale\u017c\u0105 do niej dzioboro\u017cec rudy, tragopan czerwony i \u017curaw czarnoszyi[2]. Ten ostatni zimuje corocznie w dolinie Phobjikha w liczbie oko\u0142o 260 osobnik\u00f3w[1]. Od 2004 BirdLife International uznaje park narodowy za ostoj\u0119 ptak\u00f3w IBA. Za gatunki, kt\u00f3re zawa\u017cy\u0142y na tej decyzji, uznaje 4, wszystkie o statusie nara\u017conych na wygini\u0119cie; s\u0105 to: bekas himalajski (Gallinago nemoricola), dzioboro\u017cec rudy (Aceros nipalensis), prinia siwog\u0142owa (Prinia cinereocapilla) oraz kowalik wspania\u0142y (Sitta formosa)[7].  Wed\u0142ug publikacji z 1999 w parku prawie brak sta\u0142ej ludno\u015bci. Wspomina ona jedynie o kilku niedu\u017cych gospodarstwach w dolnym biegu rzeki Hara, wzd\u0142u\u017c rzeki Mangde oraz wzd\u0142u\u017c po\u0142udniowej granicy parku. Wi\u0119ksze osiedla w rejonie Nubi zosta\u0142y wy\u0142\u0105czone z parku jako enklawy[6]. Broszura ministerstwa informuje z kolei o 4-5 tysi\u0105cach os\u00f3b osiedlonych wewn\u0105trz jego granic. Zwraca uwag\u0119 zw\u0142aszcza na zagro\u017con\u0105 wygini\u0119ciem kultur\u0119 niewielkiej grupy etnicznej Oyleps, kt\u00f3r\u0105 uwa\u017ca si\u0119 za autochtoniczny lud Bhutanu, oraz na grup\u0119 ludno\u015bci Monpa, kt\u00f3rej kultura jest nara\u017cona na wygini\u0119cie. Ci drudzy zamieszkuj\u0105 w gewogu Langthel, osadzie Berti w gewogu Trong oraz osadzie Reti w gewogu Jigmechhoeling[2]. Natomiast strona Bhutan Trust Fund for Environmental Conservation donosi o 6 tysi\u0105cach os\u00f3b zamieszkuj\u0105cych park[5][3].W\u015br\u00f3d zagro\u017ce\u0144 dla parku wymienia si\u0119: fragmentacj\u0119 siedlisk, konflikty mi\u0119dzy lud\u017ami i dzikimi jego mieszka\u0144cami, niezr\u00f3wnowa\u017con\u0105 gospodark\u0119 le\u015bn\u0105, budow\u0119 infrastruktury (drogi dojazdowe do farm, elektrownie wodne, linie przesy\u0142owe) oraz k\u0142usownictwo. Negatywny wp\u0142yw na tutejsze zasoby wodne, a tym samym ekosystemy, bior\u00f3\u017cnorodno\u015b\u0107 i ludno\u015b\u0107, mog\u0105 mie\u0107 r\u00f3wnie\u017c zmiany klimatyczne[4]."},{"@context":"http:\/\/schema.org\/","@type":"BreadcrumbList","itemListElement":[{"@type":"ListItem","position":1,"item":{"@id":"https:\/\/wiki.edu.vn\/pl\/wiki\/#breadcrumbitem","name":"Enzyklop\u00e4die"}},{"@type":"ListItem","position":2,"item":{"@id":"https:\/\/wiki.edu.vn\/pl\/wiki\/2020\/04\/28\/park-narodowy-dzigme-senge-wangcz%ca%bduk-wikipedia-wolna-encyklopedia\/#breadcrumbitem","name":"Park Narodowy D\u017cigme Senge Wangcz\u02bduk \u2013 Wikipedia, wolna encyklopedia"}}]}]