[{"@context":"http:\/\/schema.org\/","@type":"BlogPosting","@id":"https:\/\/wiki.edu.vn\/pl\/wiki\/2020\/08\/28\/prowincja-hercegowinska-wniebowziecia-najswietszej-maryi-panny-zakonu-braci-mniejszych-wikipedia-wolna-encyklopedia\/#BlogPosting","mainEntityOfPage":"https:\/\/wiki.edu.vn\/pl\/wiki\/2020\/08\/28\/prowincja-hercegowinska-wniebowziecia-najswietszej-maryi-panny-zakonu-braci-mniejszych-wikipedia-wolna-encyklopedia\/","headline":"Prowincja hercegowi\u0144ska Wniebowzi\u0119cia Naj\u015bwi\u0119tszej Maryi Panny Zakonu Braci Mniejszych \u2013 Wikipedia, wolna encyklopedia","name":"Prowincja hercegowi\u0144ska Wniebowzi\u0119cia Naj\u015bwi\u0119tszej Maryi Panny Zakonu Braci Mniejszych \u2013 Wikipedia, wolna encyklopedia","description":"Z Wikipedii, wolnej encyklopedii Prowincja hercegowi\u0144ska Wniebowzi\u0119cia NMP (chorw. Hercegova\u010dka franjeva\u010dka provincija Uznesenja) \u2212 jedna z prowincji Zakonu Braci Mniejszych","datePublished":"2020-08-28","dateModified":"2020-08-28","author":{"@type":"Person","@id":"https:\/\/wiki.edu.vn\/pl\/wiki\/author\/lordneo\/#Person","name":"lordneo","url":"https:\/\/wiki.edu.vn\/pl\/wiki\/author\/lordneo\/","image":{"@type":"ImageObject","@id":"https:\/\/secure.gravatar.com\/avatar\/c9645c498c9701c88b89b8537773dd7c?s=96&d=mm&r=g","url":"https:\/\/secure.gravatar.com\/avatar\/c9645c498c9701c88b89b8537773dd7c?s=96&d=mm&r=g","height":96,"width":96}},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Enzyklop\u00e4die","logo":{"@type":"ImageObject","@id":"https:\/\/wiki.edu.vn\/wiki4\/wp-content\/uploads\/2023\/08\/download.jpg","url":"https:\/\/wiki.edu.vn\/wiki4\/wp-content\/uploads\/2023\/08\/download.jpg","width":600,"height":60}},"image":{"@type":"ImageObject","@id":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/2\/23\/Adhanema_Lasva.jpg","url":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/2\/23\/Adhanema_Lasva.jpg","height":"408","width":"149"},"url":"https:\/\/wiki.edu.vn\/pl\/wiki\/2020\/08\/28\/prowincja-hercegowinska-wniebowziecia-najswietszej-maryi-panny-zakonu-braci-mniejszych-wikipedia-wolna-encyklopedia\/","wordCount":1397,"articleBody":"Z Wikipedii, wolnej encyklopedii  Prowincja hercegowi\u0144ska Wniebowzi\u0119cia NMP (chorw. Hercegova\u010dka franjeva\u010dka provincija Uznesenja) \u2212 jedna z prowincji Zakonu Braci Mniejszych z siedzib\u0105 prowincja\u0142a w Mostarze w Hercegowinie[2].  Franciszkanie zostali sprowadzeni do Bo\u015bni w 1291, aby wspom\u00f3c dzia\u0142ania przeciwko bogomi\u0142om i patarenom[3]. Pierwszy wikariat franciszka\u0144ski w Bo\u015bni powsta\u0142 na prze\u0142omie lat 1339 i 1340[4]. Gdy w XIV w. biskup bo\u015bniacki z Sarajewa (Vrhbosna) zosta\u0142 zmuszony do przeniesienia si\u0119 do slawo\u0144skiego \u0110akova, za\u015b biskup z Trebinje do Dubrownika, franciszkanie stali si\u0119 odpowiedzialni za pos\u0142ug\u0119 duszpastersk\u0105 na tych terenach[3].Pod dominacj\u0105 tureck\u0105[edytuj | edytuj kod]Imperium osma\u0144skie przej\u0119\u0142o kontrol\u0119 nad Bo\u015bni\u0105 w 1463, za\u015b nad Hercegowin\u0105 w 1482[3]. Su\u0142tan Mehmed II Zdobywca zagwarantowa\u0142 franciszkanom swobod\u0119 kultu w Bo\u015bni w 1463. Firman gwarancyjny (ahdnama) odebra\u0142 w obozie w Milodra\u017eu brat An\u0111eo Zvizdovi\u0107 z klasztoru w Fojnicy[4][5][6]. W zachowanym dokumencie (Ahdnama lub Ahd-Namah) odnotowane zosta\u0142o:Ja, Su\u0142tan, Chan Zdobywca o\u015bwiadczam ca\u0142emu \u015bwiatu, \u017ce na mocy tego mojego firmanu, franciszkanie bo\u015bniaccy znajduj\u0105 si\u0119 pod moj\u0105 opiek\u0105. Nakazuj\u0119, co nast\u0119puje:Niech nikt nie wa\u017cy si\u0119 podnosi\u0107 na nich r\u0119ki i w \u017caden spos\u00f3b szkodzi\u0107 ich ko\u015bcio\u0142om! Niech \u017cyj\u0105 w pokoju w moim pa\u0144stwie. Ci spo\u015br\u00f3d nich, kt\u00f3rym przysz\u0142o pozostawa\u0107 poza domem, maj\u0105 znale\u017a\u0107 bezpiecze\u0144stwo i odzyska\u0107 wolno\u015b\u0107. Mog\u0105 swobodnie powr\u00f3ci\u0107 do swych siedzib, kt\u00f3re znajduj\u0105 si\u0119 w granicach mojego pa\u0144stwa. Niech nikt spo\u015br\u00f3d naszych dostojnik\u00f3w, wezyr\u00f3w, urz\u0119dnik\u00f3w czy s\u0142u\u017cby nie wa\u017cy si\u0119 w \u017caden spos\u00f3b poczyni\u0107 im jakiekolwiek uchybienie na honorze czy szkod\u0119! Niech nikt nie uw\u0142acza im i nie nagabuje, albo w jakikolwiek spos\u00f3b zagra\u017ca ich \u017cyciu, w\u0142asno\u015bci czy ko\u015bcio\u0142om. Takie samo prawo dotyczy rzeczy b\u0119d\u0105cych w posiadaniu przez tych spo\u015br\u00f3d nich, kt\u00f3rzy przybyli z innych kraj\u00f3w. Wydaj\u0105c ten firman, przysi\u0119gam na m\u00f3j miecz, przed \u015bwi\u0119tym imieniem Allaha, kt\u00f3ry stworzy\u0142 niebo i ziemi\u0119, przed prorokiem Mahometem i siedmioma prorokami, \u017ce nikt z moich podw\u0142adnych nie wyst\u0105pi przeciw postanowieniom tego dokumentu.Orygina\u0142 firmanu jest najstarszym zachowanym dokumentem gwarantuj\u0105cym wolno\u015b\u0107 religijn\u0105, niezale\u017cno\u015b\u0107 i tolerancj\u0119 wyznawcom innej religii. Z okazji 700-lecia wydania tego dokumentu tureckie ministerstwo kultury upubliczni\u0142o jego tre\u015b\u0107. Firman przechowywany jest w klasztorze franciszkan\u00f3w w Fojnicy[5]. W 1971 Organizacja Narod\u00f3w Zjednoczonych wyda\u0142a t\u0142umaczenie firmanu na wszystkie swoje oficjalne j\u0119zyki.Powstanie prowincji[edytuj | edytuj kod]    Ahdnama Mehmeda II z 1463Brak oparcia w miejscowych ordynariuszach spowodowa\u0142 spadek liczby kleru diecezjalnego. W po\u0142owie XIX wieku ich liczba by\u0142a szcz\u0105tkowa. By sprosta\u0107 potrzebom bo\u015bniackiego ko\u015bcio\u0142a, Stolica Apostolska ustanowi\u0142a w 1735 wikariat, na kt\u00f3rego czele stan\u0105\u0142 miejscowy franciszkanin. W 1757 franciszkanie z bo\u015bniackiej prowincji Krzy\u017ca \u015awi\u0119tego zostali zmuszeni do przeprowadzenia reformy administracyjnej, by sprosta\u0107 przepisom prawa tureckiego. W 1846 bracia z klasztoru w Kresevie zerwali \u0142\u0105czno\u015b\u0107 z prowincj\u0105 macierzyst\u0105, by za\u0142o\u017cy\u0107 nowy klasztor w \u0160irokim Brijegu. W 1852 ustanowiono now\u0105 kustodi\u0119 w Hercegowinie, kt\u00f3r\u0105 w 1892 papie\u017c Leon XIII wyni\u00f3s\u0142 do rangi prowincji[3][7].Przywr\u00f3cenie hierarchii i konflikt z diecezjami[edytuj | edytuj kod]Po zniesieniu prawa tureckiego w 1878, gdy Hercegowina znajdowa\u0142a si\u0119 pod okupacj\u0105 austro-w\u0119giersk\u0105, Leon XIII poczyni\u0142 starania, by przywr\u00f3ci\u0107 administracj\u0119 diecezjaln\u0105 i mianowa\u0107 nowych biskup\u00f3w. Zamierzenia te zrealizowano w 1881[3].Biskupi zacz\u0119li stopniowo odbiera\u0107 parafie franciszkanom, ustanawiaj\u0105c w nich proboszcz\u00f3w z kleru diecezjalnego. Franciszkanie sprzeciwiali si\u0119 tym zmianom. W latach 40. XX wieku w r\u0119kach dw\u00f3ch bo\u015bniackich prowincji franciszka\u0144skich pozostawa\u0142o odpowiednio 63 i 79 parafii jurysdykcyjnie nale\u017c\u0105cych do ustanowionych diecezji w Sarajewie i Mostarze[7]. Franciszkanie opierali si\u0119 przez nast\u0119pne dekady, mimo papieskiego poparcia udzielonego ordynariuszom. W latach 70. XX wieku powsta\u0142o stowarzyszenie Mir i Dobro, kt\u00f3rego cz\u0142onkowie jawnie wyra\u017cali swoj\u0105 niech\u0119\u0107 w stosunku do roszcze\u0144 kleru diecezjalnego.W 1975, za pontyfikatu Paw\u0142a VI, Kongregacja Rozkrzewiania Wiary wyda\u0142a dekret Romanis Pontificibus, nakazuj\u0105cy franciszkanom oddanie 52 parafii w diecezji mostarsko-duvnijskiej. Papie\u017c zostawia\u0142 w r\u0119ku braci mniejszych 30 plac\u00f3wek duszpasterskich[8]. Franciszkanie w latach 80. wci\u0105\u017c obsadzali 40 parafii. W parafiach tych pracowa\u0142o 80 zakonnik\u00f3w[3]. Stolica Apostolska odebra\u0142a zakonnikom prawo wyboru prowincja\u0142a i zabroni\u0142a przyjmowania nowych kandydat\u00f3w do zakonu.W latach 90. XX wieku jeszcze siedem parafii, kt\u00f3re mia\u0142y zosta\u0107 przej\u0119te przez ksi\u0119\u017cy diecezjalnych, wci\u0105\u017c pozostawa\u0142o w r\u0119kach franciszkan\u00f3w. Do Watykanu wezwano ministra generalnego Zakonu Braci Mniejszych, by rozpatrzy\u0107 spraw\u0119 podporz\u0105dkowania si\u0119 zakonnik\u00f3w decyzjom dekretu Romanis Pontificibus. Podczas wizytacji genera\u0142a wi\u0119kszo\u015b\u0107 zakonnik\u00f3w wyrazi\u0142a gotowo\u015b\u0107 opuszczenia parafii i oddania ich w r\u0119ce kleru diecezjalnego. Genera\u0142 przygotowa\u0142 odpowiednie rozporz\u0105dzenia na pi\u015bmie. Kiedy jednak nowo mianowani ksi\u0119\u017ca przybyli do parafii, ludno\u015b\u0107 nie chcia\u0142a wpu\u015bci\u0107 ich do \u015bwi\u0105ty\u0144. Nowi duszpasterze spotkali si\u0119 z wrogo\u015bci\u0105, a nawet przemoc\u0105 ze strony okupuj\u0105cych. Kilku opornych zakonnik\u00f3w wydalono z zakonu za jawne z\u0142amanie \u015blubu pos\u0142usze\u0144stwa. Kontynuowali oni jednak pe\u0142nienie funkcji kap\u0142a\u0144skich.W 1999 genera\u0142 Giacomo Bini poinformowa\u0142 Watykan, i\u017c przeprowadzi\u0142 odpowiednie czynno\u015bci i wdro\u017cone zosta\u0142y postanowienia dekretu Romanis Pontificibus. W 2001 w Prowincji Wniebowzi\u0119cia NMP mia\u0142a miejsce kapitu\u0142a prowincjalna i wyb\u00f3r nowych prze\u0142o\u017conych[9][10]. W 2002 biskup mostarsko-duvnijski Ratko Peri\u0107 zaprzeczy\u0142, jakoby zarz\u0105dzenia dekretu zosta\u0142y ca\u0142kowicie wprowadzone w \u017cycie[10].Prowincja Wniebowzi\u0119cia NMP posiada swoje domy zakonne w nast\u0119puj\u0105cych miejscowo\u015bciach[11]:"},{"@context":"http:\/\/schema.org\/","@type":"BreadcrumbList","itemListElement":[{"@type":"ListItem","position":1,"item":{"@id":"https:\/\/wiki.edu.vn\/pl\/wiki\/#breadcrumbitem","name":"Enzyklop\u00e4die"}},{"@type":"ListItem","position":2,"item":{"@id":"https:\/\/wiki.edu.vn\/pl\/wiki\/2020\/08\/28\/prowincja-hercegowinska-wniebowziecia-najswietszej-maryi-panny-zakonu-braci-mniejszych-wikipedia-wolna-encyklopedia\/#breadcrumbitem","name":"Prowincja hercegowi\u0144ska Wniebowzi\u0119cia Naj\u015bwi\u0119tszej Maryi Panny Zakonu Braci Mniejszych \u2013 Wikipedia, wolna encyklopedia"}}]}]