[{"@context":"http:\/\/schema.org\/","@type":"BlogPosting","@id":"https:\/\/wiki.edu.vn\/pl\/wiki\/2020\/11\/01\/olha-kobylanska-wikipedia-wolna-encyklopedia\/#BlogPosting","mainEntityOfPage":"https:\/\/wiki.edu.vn\/pl\/wiki\/2020\/11\/01\/olha-kobylanska-wikipedia-wolna-encyklopedia\/","headline":"Olha Kobylan\u015bka \u2013 Wikipedia, wolna encyklopedia","name":"Olha Kobylan\u015bka \u2013 Wikipedia, wolna encyklopedia","description":"Z Wikipedii, wolnej encyklopedii Olha Julianiwna Kobylan\u015bka (Olga Kobyla\u0144ska[1], ukr. \u041e\u043b\u044c\u0433\u0430 \u042e\u043b\u0456\u0430\u043d\u0456\u0432\u043d\u0430 \u041a\u043e\u0431\u0438\u043b\u044f\u043d\u0441\u044c\u043a\u0430; ur. 27 listopada 1863 w Gura Humorului,","datePublished":"2020-11-01","dateModified":"2020-11-01","author":{"@type":"Person","@id":"https:\/\/wiki.edu.vn\/pl\/wiki\/author\/lordneo\/#Person","name":"lordneo","url":"https:\/\/wiki.edu.vn\/pl\/wiki\/author\/lordneo\/","image":{"@type":"ImageObject","@id":"https:\/\/secure.gravatar.com\/avatar\/c9645c498c9701c88b89b8537773dd7c?s=96&d=mm&r=g","url":"https:\/\/secure.gravatar.com\/avatar\/c9645c498c9701c88b89b8537773dd7c?s=96&d=mm&r=g","height":96,"width":96}},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Enzyklop\u00e4die","logo":{"@type":"ImageObject","@id":"https:\/\/wiki.edu.vn\/wiki4\/wp-content\/uploads\/2023\/08\/download.jpg","url":"https:\/\/wiki.edu.vn\/wiki4\/wp-content\/uploads\/2023\/08\/download.jpg","width":600,"height":60}},"image":{"@type":"ImageObject","@id":"https:\/\/pl.wikipedia.org\/wiki\/Special:CentralAutoLogin\/start?type=1x1","url":"https:\/\/pl.wikipedia.org\/wiki\/Special:CentralAutoLogin\/start?type=1x1","height":"1","width":"1"},"url":"https:\/\/wiki.edu.vn\/pl\/wiki\/2020\/11\/01\/olha-kobylanska-wikipedia-wolna-encyklopedia\/","wordCount":2998,"articleBody":"Z Wikipedii, wolnej encyklopediiOlha Julianiwna Kobylan\u015bka (Olga Kobyla\u0144ska[1], ukr. \u041e\u043b\u044c\u0433\u0430 \u042e\u043b\u0456\u0430\u043d\u0456\u0432\u043d\u0430 \u041a\u043e\u0431\u0438\u043b\u044f\u043d\u0441\u044c\u043a\u0430; ur. 27 listopada 1863 w Gura Humorului, zm. 21 marca 1942 w Czerniowcach) \u2013 ukrai\u0144ska pisarka, publicystka i t\u0142umaczka.Olha Kobylan\u015bka urodzi\u0142a si\u0119 w miasteczku Gura Humorului na Bukowinie, w\u00f3wczas nale\u017c\u0105cej do Austrii, w wielodzietnej rodzinie drobnego urz\u0119dnika. Mia\u0142a pi\u0119ciu braci, kt\u00f3rzy zostali prawnikami, nauczycielami i wojskowymi. Natomiast Olha i jej siostra mia\u0142y zosta\u0107 dobrymi gospodyniami i matkami. Wed\u0142ug rodzic\u00f3w pisarki oraz zgodnie z niepisanymi umowami spo\u0142ecznymi panuj\u0105cymi w miasteczku, \u017cycie kobiety ograniczone by\u0142o do pracy w domu i do ko\u015bcio\u0142a. Dlatego Kobylan\u015bka uko\u0144czy\u0142a tylko cztery klasy szko\u0142y podstawowej, a dalsz\u0105 edukacj\u0119 musia\u0142a zdobywa\u0107 przez samokszta\u0142cenie[2].Od dzieci\u0144stwa \u2013 poprzez kontakt z wieloetniczn\u0105 ludno\u015bci\u0105 miejscow\u0105 \u2013 mia\u0142a styczno\u015b\u0107 z j\u0119zykiem ukrai\u0144skim, polskim i niemieckim. Jednak brak by\u0142o na po\u0142udniowej Bukowinie ukrai\u0144skich szk\u00f3\u0142 i o\u015brodk\u00f3w kulturalno-o\u015bwiatowych, dlatego Kobylan\u015bka ucz\u0119szcza\u0142a do szko\u0142y niemieckiej. Zar\u00f3wno j\u0119zyk niemiecki, jak i niemiecka kultura by\u0142y bardzo istotne dla p\u00f3\u017aniejszej tw\u00f3rczo\u015bci pisarki. Jednak ju\u017c od ko\u0144ca lat 80. XIX wieku pisarka przejawia g\u0142\u0119bsze zainteresowanie literatur\u0105 oraz kultur\u0105 ukrai\u0144sk\u0105. Ojciec jako urz\u0119dnik pa\u0144stwowy w 1868 roku zosta\u0142 z rodzin\u0105 przeniesiony do Kimpulungu, a w 1891 roku do Czerniowc\u00f3w. Tam Olha mieszka\u0142a do \u015bmierci[2].Jej pierwsze utwory napisane by\u0142y w j\u0119zyku niemieckim (Hortenza, abo narys z \u017cyttia odnijeji diwczyny, 1879; Dolia czy wolia?, 1883). Wczesne utwory Kobylan\u015bkiej, takie jak Maliunok z narodnoho \u017cyttia na Bukowini (1885), Wydywo (1885) czy Liudyna z narodu (1886), traktowane s\u0105 wsp\u00f3\u0142cze\u015bnie jako \u017ar\u00f3d\u0142o wiedzy na temat \u017cycia mieszcza\u0144skiej inteligencji. W 1894 roku Kobylan\u015bka by\u0142a jedn\u0105 z inicjatorek powstania Towarzystwa Ruskich Kobiet na Bukowinie (Towarystwo ru\u015bkych \u017cinok na Bukowyni). Cel dzia\u0142alno\u015bci ruchu zawar\u0142a w broszurze Deszczo pro ideju \u017cinoczoho ruchu, w kt\u00f3rej wskazywa\u0142a na ci\u0119\u017ckie po\u0142o\u017cenie kobiet klasy \u015bredniej, opowiada\u0142a si\u0119 za ich r\u00f3wnouprawnieniem oraz prawem do godnego \u017cycia. We wczesnych utworach Kobylan\u015bka, ukazuj\u0105c duchowy \u015bwiat swoich bohaterek na tle problem\u00f3w socjalnych, podkre\u015bla ich prawo do poszukiwania w\u0142asnego szcz\u0119\u015bcia Wona wyjsz\u0142a zami\u017c, 1886; Cz\u0142owiek (Liudyna, 1894); a zw\u0142aszcza Car\u00f3wna (Cariwna, 1896). W nowelach Arystokratka (1896) czy Impromptu phantasie (1895), opowiadaniu Valse melancolique (1898) oraz w powie\u015bciach Nioba (1907), Przez k\u0142adk\u0119 (Czerez k\u0142adku, 1912), Wedle sytuacji (Za sytuacijamy, 1913\u20131914) Kobylan\u015bka porusza moralne problemy wykszta\u0142conych kobiet, przedstawicielek ukrai\u0144skiej inteligencji i pog\u0142\u0119bia ich psychologiczny wizerunek[3].Obraz wiejskiego \u017cycia, ukazanie jego socjalno-psychologicznych oraz moralnych problem\u00f3w stanowi\u0142 drugi wa\u017cny w\u0105tek w tw\u00f3rczo\u015bci pisarki. W swoich dziennikach (Szczodennyky, 1883\u20131891) pisarka za\u015bwiadcza o wyra\u017anym zainteresowaniu sprawami wsi. W noweli \u017bebraczka (1895) opisuje \u017cycie cz\u0142owieka z ludu, kt\u00f3ry zostaje bez \u015brodk\u00f3w do \u017cycia i utrzymuje si\u0119 z ja\u0142mu\u017cny. W 1902 roku Kobylan\u015bka wydaje powie\u015b\u0107 Ziemia (Zemlia), kt\u00f3ra sta\u0142a si\u0119 jednym z najwybitniejszych utwor\u00f3w ukrai\u0144skiej literatury o \u017cyciu wsi. Innymi jej utworami z tego zakresu s\u0105 nowele: Bank ziemski (Bank rustykalnyj, 1895), Na polach (Na poliach, 1898), U \u015bw. Iwana (U sw. Iwana, 1896), Niekulturalna (Nekulturna, 1897). W napisanych na pocz\u0105tku lat 90. utworach (Akordy, Chrest oraz Misia\u0107) pisarka zwraca si\u0119 ku zjawiskom abstrakcyjno-symbolicznym. Realistyczne i romantyczne tendencje pisarskie Kobylan\u015bkiej harmonizuj\u0105 ze sob\u0105 w jednej z najlepszych jej powie\u015bci W niedziel\u0119 rano ziele zbiera\u0142a (W nediliu rano zillia kopa\u0142a, 1909), opartej na historii Marusi Czuraj, kt\u00f3ra zosta\u0142a prze\u0142o\u017cona na wiele j\u0119zyk\u00f3w (m.in. na polski i na angielski) oraz wielokrotnie by\u0142a inscenizowana. Kobylan\u015bka drukowa\u0142a swoje utwory na \u0142amach czasopism \u201e\u015awiat\u201d (\u201eSwit\u201d) oraz \u201eUkrai\u0144ska chata\u201d (\u201eUkrajin\u015bka chata\u201d)[2][3].Tw\u00f3rczo\u015b\u0107 Kobylan\u015bkiej w latach 20. i 30. XX w., kiedy Bukowina znalaz\u0142a si\u0119 w granicach Rumunii, popad\u0142a w izolacj\u0119 ze wzgl\u0119du na prze\u015bladowania, jakie skierowano przeciwko j\u0119zykowi i kulturze ukrai\u0144skiej. Kobylan\u015bka nawi\u0105za\u0142a w\u00f3wczas kontakt z m\u0142odzie\u017cowym czasopismem \u201ePromie\u0144\u201d (\u201ePromi\u0144\u201d), ze lwowskim miesi\u0119cznikiem \u201eNowe szlaki\u201d (\u201eNowi szliachy\u201d) oraz charkowskim wydawnictwem Ruch, w kt\u00f3rym w latach 1927\u20131929 wysz\u0142y w dziewi\u0119ciu tomach jej utwory. Tw\u00f3rczo\u015b\u0107 Kobylan\u015bkiej tego okresu zawiera now\u0105, wojenn\u0105 tematyk\u0119: List skazanego \u017co\u0142nierza do \u017cony (\u0141yst zasud\u017cenoho wojaka do swojeji \u017cinky, 1917); Nazustricz doli, (1917); Zijszow z rozumu, (1923). W niekt\u00f3rych z nich pisarka powraca do etycznej problematyki obecnej w jej wczesnej tw\u00f3rczo\u015bci, na przyk\u0142ad motyw zgubnego wp\u0142ywu ziemi jako w\u0142asno\u015bci zawarty w Zemli kontynuowany jest w utworze Wilczyca (Wowczycha, 1923). W tym czasie Kobylan\u015bka ulega wp\u0142ywom symbolizmu, kt\u00f3ry pojawia si\u0119 w utworach z lat 1920\u20131930, takich jak Sen (Snyt\u2019sia), Preswiata bohorodyce, pomy\u0142uj nas!. W powie\u015bci Aposto\u0142 czerni (1936) pisarka w pewnym stopniu idealizuje duchowie\u0144stwo na Bukowinie. Odr\u0119bny rozdzia\u0142 jej tw\u00f3rczo\u015bci stanowi\u0105 wspomnienia i publicystyka napisane w czasach w\u0142adzy radzieckiej[2][3].Kobylan\u015bka w ci\u0105gu niemal p\u00f3\u0142 wieku napisa\u0142a dziesi\u0105tki opowiada\u0144, noweli, powie\u015bci, artyku\u0142\u00f3w i t\u0142umacze\u0144, pozostawi\u0142a r\u00f3wnie\u017c po sobie liczn\u0105 korespondencj\u0119 (m.in. z \u0141esi\u0105 Ukraink\u0105 i Wasylem Stefanykiem). Du\u017ca cz\u0119\u015b\u0107 jej utwor\u00f3w powsta\u0142a w j\u0119zyku niemieckim; w 1901 roku zebrano je w zbiorze Kleinrussische Novellen w opracowaniu graficznym Augusty Kochanowskiej[4].W 2013 roku z okazji 150. rocznicy urodzin pisarki Ukrposzta wyda\u0142a w nak\u0142adzie 170 000 znaczek o nominale 2 hrywien. Z tej okazji powsta\u0142 r\u00f3wnie\u017c okoliczno\u015bciowy stempel. Autorem projektu znaczka i stempla by\u0142 Wasyl Wasy\u0142enko[7].Od 2006 roku jest przyznawana Mi\u0119dzynarodowa Nagroda Literacka i Artystyczna im. Olhi Kobylan\u015bkiej ustanowiona przez gazet\u0119 \u201eBukowyn\u015bke wicze\u201d i kompleks hotelowy Bukowyna w Czerniowcach. Otrzymuj\u0105 j\u0105 pisarze, arty\u015bci i dziennikarze za najlepsz\u0105 prac\u0119 literack\u0105, artystyczn\u0105 lub dziennikarsk\u0105, lub za badania naukowe dotycz\u0105ce \u017cycia ukrai\u0144skich kobiet i ich pozycji spo\u0142ecznej. Dyplom i nagroda pieni\u0119\u017cna jest wr\u0119czana laureatom w dniu urodzin Kobylan\u015bkiej[8][9].21 czerwca 1954 roku Teatr w Czerniowcach otrzyma\u0142 imi\u0119 Olhi Kobylan\u015bkiej[10].\u2191 ab Ziemia | Olga Kobyla\u0144ska, Lubimyczyta\u0107.pl [dost\u0119p 2022-10-29]\u00a0 (pol.).\u2191 abcd \u041d\u0435\u0437\u0430\u0431\u0443\u0442\u043d\u044f \u0437\u0456\u0440\u043a\u0430 \u0411\u0443\u043a\u043e\u0432\u0438\u043d\u0438 \u00ad \u041e\u043b\u044c\u0433\u0430 \u042e\u043b\u0456\u0430\u043d\u0456\u0432\u043d\u0430 \u041a\u043e\u0431\u0438\u043b\u044f\u043d\u0441\u044c\u043a\u0430. \u0414\u0435\u0440\u0436\u0430\u0432\u043d\u0438\u0439 \u0430\u0440\u0445\u0456\u0432 \u0427\u0435\u0440\u043d\u0456\u0432\u0435\u0446\u044c\u043a\u043e\u0457 \u043e\u0431\u043b\u0430\u0441\u0442\u0456, cv.archives.gov.ua [dost\u0119p 2021-05-12]\u00a0 (ukr.).\u2191 abc \u041a\u043e\u0431\u0438\u043b\u044f\u043d\u0441\u044c\u043a\u0430 \u041e\u043b\u044c\u0433\u0430 \u042e\u043b\u0456\u0430\u043d\u0456\u0432\u043d\u0430 \u2014 \u0415\u043d\u0446\u0438\u043a\u043b\u043e\u043f\u0435\u0434\u0456\u044f \u0421\u0443\u0447\u0430\u0441\u043d\u043e\u0457 \u0423\u043a\u0440\u0430\u0457\u043d\u0438, esu.com.ua [dost\u0119p 2021-05-13]\u00a0 (ukr.).\u2191 KatarzynaK.\u00a0Kuczy\u0144ska-Koschany\u00a0KatarzynaK., Czerniowce literackie \u2013 alfabet, analfabet, alefbetgidariusz, \u201ePolonistyka. Innowacje\u201d (9), 2019, s. 62\u00a0.\u2191 W niedziel\u0119 rano ziele zbiera\u0142a | Olha Kobylan\u015bka, Lubimyczyta\u0107.pl [dost\u0119p 2022-10-29]\u00a0 (pol.).\u2191 \u201eKsi\u0119\u017cniczka\u201d Olha Kobylanska \u2013 Pozna\u0144skie Towarzystwo im. Iwana Franki [dost\u0119p 2023-02-11]\u00a0 (pol.).\u2191 \u0412\u0432\u0435\u0434\u0435\u043d\u043d\u044f \u0432 \u043e\u0431\u0456\u0433 \u043f\u043e\u0448\u0442\u043e\u0432\u043e\u0457 \u043c\u0430\u0440\u043a\u0438 \u0442\u0430 \u043f\u0440\u043e\u0432\u0435\u0434\u0435\u043d\u043d\u044f \u0441\u043f\u0435\u0446\u043f\u043e\u0433\u0430\u0448\u0435\u043d\u043d\u044f \u00ab\u041f\u0435\u0440\u0448\u0438\u0439 \u0434\u0435\u043d\u044c\u00bb, ukrposhta.ua [zarchiwizowane 2017-09-15]\u00a0 (ukr.).\u2191 \u041c\u0456\u0436\u043d\u0430\u0440\u043e\u0434\u043d\u0430 \u043b\u0456\u0442\u0435\u0440\u0430\u0442\u0443\u0440\u043d\u043e-\u043c\u0438\u0441\u0442\u0435\u0446\u044c\u043a\u0430 \u043f\u0440\u0435\u043c\u0456\u044f \u0456\u043c\u0435\u043d\u0456 \u041e\u043b\u044c\u0433\u0438 \u041a\u043e\u0431\u0438\u043b\u044f\u043d\u0441\u044c\u043a\u043e\u0457 [dost\u0119p 2021-05-13]\u00a0 (ukr.).\u2191 \u0423 \u0427\u0435\u0440\u043d\u0456\u0432\u0446\u044f\u0445 \u0432\u0440\u0443\u0447\u0438\u043b\u0438 \u043c\u0456\u0436\u043d\u0430\u0440\u043e\u0434\u043d\u0443 \u043b\u0456\u0442\u0435\u0440\u0430\u0442\u0443\u0440\u043d\u043e-\u043c\u0438\u0441\u0442\u0435\u0446\u044c\u043a\u0443 \u043f\u0440\u0435\u043c\u0456\u044e \u0456\u043c\u0435\u043d\u0456 \u041e\u043b\u044c\u0433\u0438 \u041a\u043e\u0431\u0438\u043b\u044f\u043d\u0441\u044c\u043a\u043e\u0457 [dost\u0119p 2021-05-13]\u00a0 (ukr.).\u2191 \u041e\u043b\u044c\u0433a \u041a\u043e\u0431\u0438\u043b\u044f\u043d\u0441\u044c\u043aa (1863-1942), 2013, s. 13 [dost\u0119p 2021-05-13]\u00a0 (ukr.)."},{"@context":"http:\/\/schema.org\/","@type":"BreadcrumbList","itemListElement":[{"@type":"ListItem","position":1,"item":{"@id":"https:\/\/wiki.edu.vn\/pl\/wiki\/#breadcrumbitem","name":"Enzyklop\u00e4die"}},{"@type":"ListItem","position":2,"item":{"@id":"https:\/\/wiki.edu.vn\/pl\/wiki\/2020\/11\/01\/olha-kobylanska-wikipedia-wolna-encyklopedia\/#breadcrumbitem","name":"Olha Kobylan\u015bka \u2013 Wikipedia, wolna encyklopedia"}}]}]