[{"@context":"http:\/\/schema.org\/","@type":"BlogPosting","@id":"https:\/\/wiki.edu.vn\/pl\/wiki\/2021\/04\/27\/manaslu-wikipedia-wolna-encyklopedia\/#BlogPosting","mainEntityOfPage":"https:\/\/wiki.edu.vn\/pl\/wiki\/2021\/04\/27\/manaslu-wikipedia-wolna-encyklopedia\/","headline":"Manaslu \u2013 Wikipedia, wolna encyklopedia","name":"Manaslu \u2013 Wikipedia, wolna encyklopedia","description":"Z Wikipedii, wolnej encyklopedii Manaslu (nepal. \u092e\u0928\u093e\u0938\u094d\u0932\u0941) \u2013 o\u015bmiotysi\u0119cznik, \u00f3smy pod wzgl\u0119dem wysoko\u015bci szczyt Ziemi. Le\u017cy w p\u00f3\u0142nocnej cz\u0119\u015bci Nepalu,","datePublished":"2021-04-27","dateModified":"2021-04-27","author":{"@type":"Person","@id":"https:\/\/wiki.edu.vn\/pl\/wiki\/author\/lordneo\/#Person","name":"lordneo","url":"https:\/\/wiki.edu.vn\/pl\/wiki\/author\/lordneo\/","image":{"@type":"ImageObject","@id":"https:\/\/secure.gravatar.com\/avatar\/c9645c498c9701c88b89b8537773dd7c?s=96&d=mm&r=g","url":"https:\/\/secure.gravatar.com\/avatar\/c9645c498c9701c88b89b8537773dd7c?s=96&d=mm&r=g","height":96,"width":96}},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Enzyklop\u00e4die","logo":{"@type":"ImageObject","@id":"https:\/\/wiki.edu.vn\/wiki4\/wp-content\/uploads\/2023\/08\/download.jpg","url":"https:\/\/wiki.edu.vn\/wiki4\/wp-content\/uploads\/2023\/08\/download.jpg","width":600,"height":60}},"image":{"@type":"ImageObject","@id":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/thumb\/e\/ee\/Manaslu%2C_from_Timang.jpg\/200px-Manaslu%2C_from_Timang.jpg","url":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/thumb\/e\/ee\/Manaslu%2C_from_Timang.jpg\/200px-Manaslu%2C_from_Timang.jpg","height":"300","width":"200"},"url":"https:\/\/wiki.edu.vn\/pl\/wiki\/2021\/04\/27\/manaslu-wikipedia-wolna-encyklopedia\/","wordCount":3643,"articleBody":"Z Wikipedii, wolnej encyklopedii  Manaslu (nepal. \u092e\u0928\u093e\u0938\u094d\u0932\u0941) \u2013 o\u015bmiotysi\u0119cznik, \u00f3smy pod wzgl\u0119dem wysoko\u015bci szczyt Ziemi. Le\u017cy w p\u00f3\u0142nocnej cz\u0119\u015bci Nepalu, w dystrykcie Lamjung i osi\u0105ga wysoko\u015b\u0107 8163 m n.p.m. (w starszych \u017ar\u00f3d\u0142ach podawano 8156 m n.p.m.). Pocz\u0105tkowo nazywany Kutang I, nazwa ta wywodzi si\u0119 od tybeta\u0144skiego s\u0142owa \u201etang\u201d oznaczaj\u0105cego p\u0142askie miejsce i odnosi si\u0119 do kszta\u0142tu g\u00f3ry, pod szczytem kt\u00f3rej znajduje si\u0119 p\u0142askowy\u017c[1]. Obecna nazwa, Manaslu \u2013 G\u00f3ra Ducha, pochodzi z sanskryckiego s\u0142owa \u201emanasa\u201d oznaczaj\u0105cego ducha b\u0105d\u017a dusz\u0119. W spisie Indyjskiej S\u0142u\u017cby Topograficznej okre\u015blony by\u0142 jako Szczyt XXX[2]. Zbudowany jest ze ska\u0142 metamorficznych. Ze stok\u00f3w Manaslu sp\u0142ywaj\u0105 trzy lodowce: Manaslu, Pungen i Thulagi. Znany jest z bardzo du\u017cej, nawet jak na Himalaje, wysoko\u015bci wzgl\u0119dnej. Zachodnia \u015bciana g\u00f3ry wznosi si\u0119 prawie 4 kilometry ponad zalesione moreny u jej postawy[3].    Manaslu jest jednym z najp\u00f3\u017aniej zbadanych o\u015bmiotysi\u0119cznik\u00f3w. Le\u017cy oko\u0142o 70\u00a0km na wsch\u00f3d od Annapurny. W 1950 roku Szwajcar Toni Hagen dokona\u0142 pierwszej dokumentacji fotograficznej Mansalu podczas przelotu samolotem. W tym samym roku rekonesans pod Manaslu przeprowadzili Brytyjczycy H.W. Tilman J.O.M. Roberts oceniaj\u0105c, \u017ce do atakowania najlepsze b\u0119d\u0105 p\u00f3\u0142nocno-wschodnie stoki g\u00f3ry. Spostrze\u017cenia Brytyjczyk\u00f3w potwierdzili 2 lata p\u00f3\u017aniej Japo\u0144czycy, kt\u00f3rzy obrali sobie Manaslu jako cel wyprawy narodowej. Pierwsza wyprawa japo\u0144ska w 1953 roku osi\u0105gn\u0119\u0142a wysoko\u015b\u0107 7750 m n.p.m. Mimo du\u017cej determinacji pr\u00f3ba zdobycia szczytu nie przynios\u0142a powodzenia. Wspinacze nie mieli odpowiedniego wyobra\u017cenia o ogromie masywu i d\u0142ugo\u015bci ca\u0142ej drogi. Mimo za\u0142o\u017cenia a\u017c dziewi\u0119ciu oboz\u00f3w okaza\u0142o si\u0119, \u017ce ob\u00f3z szturmowy (IX) sta\u0142 za daleko od szczytu i pr\u00f3ba jego zdobycia za\u0142ama\u0142a si\u0119 400 metr\u00f3w poni\u017cej wierzcho\u0142ka, na olbrzymim p\u0142askowy\u017cu le\u017c\u0105cym u podn\u00f3\u017ca kopu\u0142y szczytowej. R\u00f3wnie\u017c kolejne dwie wyprawy w latach 1954 i 1955 nie przynios\u0142y powodzenia i dopiero czwarta z kolei zako\u0144czy\u0142a si\u0119 sukcesem. Mia\u0142o to miejsce 9 i 11 maja 1956 roku, kiedy wierzcho\u0142ek Manaslu osi\u0105gn\u0119\u0142o czterech cz\u0142onk\u00f3w ekspedycji japo\u0144skiej: pierwsze Toshio Imanishi i Szerpa Gyaltsen Norbu, a dwa dni p\u00f3\u017aniej Kiichiro Kato i Minoru Higeta[4]. Wej\u015bcia zosta\u0142y dokonane przy wspomaganiu tlenem[potrzebny\u00a0przypis].Kolejne wyprawy, jakie pr\u00f3bowa\u0142y zdoby\u0107 Manaslu, potwierdza\u0142y opinie o nadzwyczajnych trudno\u015bciach i obiektywnych niebezpiecze\u0144stwach, jakie czyhaj\u0105 na himalaist\u00f3w na tej g\u00f3rze. Mimo stosunkowo niedu\u017cej wysoko\u015bci (w por\u00f3wnaniu np. z Mount Everestem) rozleg\u0142o\u015b\u0107 masywu powoduje, \u017ce znajduj\u0105ce si\u0119 na Manaslu drogi nale\u017c\u0105 do najd\u0142u\u017cszych tras wspinaczkowych w Himalajach, zmuszaj\u0105c alpinist\u00f3w do d\u0142ugiego przebywania na znacznych wysoko\u015bciach. Ponadto rozci\u0105gaj\u0105ce si\u0119 na wysoko\u015bci 7300\u20137750 m n.p.m. olbrzymie plateau, wielokrotnie ju\u017c okaza\u0142o si\u0119 dla wyczerpanych wspinaczy pu\u0142apk\u0105 bez wyj\u015bcia, uniemo\u017cliwiaj\u0105c skutecznie szybki odwr\u00f3t w nag\u0142ych przypadkach.W\u0142oski himalaista, Reinhold Messner, pierwszy zdobywca Korony Himalaj\u00f3w i Karakorum wszed\u0142 na Manaslu 25 kwietnia 1970 roku. Messner by\u0142 cz\u0142onkiem austriackiej ekspedycji prowadzonej przez Wolfganga Nairza. Pozostali jej cz\u0142onkowie: Franc Jaeger i Andy Schrick zagin\u0119li tego samego dnia na p\u0142askowy\u017cu pod szczytem podczas burzy[5].Pierwszego wej\u015bcia zimowego dokonali Polacy: Maciej Berbeka i Ryszard Gajewski 14 stycznia 1984 roku, w ramach wyprawy zakopia\u0144skiej pod kierownictwem Lecha Korniszewskiego. By\u0142 to drugi o\u015bmiotysi\u0119cznik zdobyty zim\u0105 i pierwszy zdobyty bez wspomagania tlenem z butli.  9 listopada 1986 roku Jerzy Kukuczka, Artur Hajzer i Carlos Carsolio dokonali pierwszego wej\u015bcia na wschodni wierzcho\u0142ek Manaslu.10 listopada 1986 roku Jerzy Kukuczka i Artur Hajzer weszli na g\u0142\u00f3wny wierzcho\u0142ek. Oba wej\u015bcia dokonane now\u0105 drog\u0105, stylem alpejskim, bez dodatkowego tlenu. Dla Kukuczki by\u0142 to dwunasty z czternastu szczyt\u00f3w Korony Himalaj\u00f3w i Karakorum.Do wielu og\u0142oszonych wej\u015b\u0107 na t\u0119 g\u00f3r\u0119 nale\u017cy podchodzi\u0107 z rezerw\u0105, gdy\u017c bardzo du\u017ca cz\u0119\u015b\u0107 os\u00f3b dociera\u0142a jedynie do p\u00f3\u0142ki lub przedwierzcho\u0142k\u00f3w gdzie zaczynaj\u0105 si\u0119 kluczowe trudno\u015bci w osi\u0105gni\u0119ciu g\u0142\u00f3wnego wierzcho\u0142ka[6].    9 maja 1956 \u2013 Japo\u0144czyk Toshio Imanishi i Szerpa Gyaltsen Norbu \u2013 pierwsze wej\u015bcie,25 kwietnia 1972 \u2013 wyprawa austriacka kierowana przez Wolfganga Nairza. Na szczycie staje Reinhold Messner,4 maja 1974 \u2013 Japonki Mieko Mori, Naoko Nakaseko oraz Masako Uchida i Nepalczyk Jangbu Sherpa osi\u0105gaj\u0105 wierzcho\u0142ek (pierwsze wej\u015bcie kobiece),12 stycznia 1984 \u2013 Maciej Berbeka, Ryszard Gajewski (pierwsze wej\u015bcie zimowe, bez wspomagania tlenem z butli),5 maja 2000 \u2013 Francuz Jean-Christophe Lafaille dokona\u0142 pierwszego solowego wej\u015bcia, bez wspomagania tlenem z butli,5 pa\u017adziernika 2008 \u2013 baskijska himalaistka Edurne Pasaban, pierwsza kobieta, kt\u00f3ra zdoby\u0142a Koron\u0119 Himalaj\u00f3w i Karakorum wesz\u0142a na Manaslu.Polskie wej\u015bcia:12 stycznia 1984 \u2013 Maciej Berbeka, Ryszard Gajewski,19 pa\u017adziernika 1984 \u2013 Aleksander Lwow, Krzysztof Wielicki dokonali wej\u015bcia now\u0105 drog\u0105 od po\u0142udnia (z lodowca Pungen) w ramach wyprawy wroc\u0142awskiej \u2013 kierownik Janusz Kuli\u015b,10 listopada 1986 \u2013 Artur Hajzer i Jerzy Kukuczka weszli na szczyt now\u0105 drog\u0105, stylem alpejskim, bez dodatkowego tlenu1992 \u2013 Krzysztof Wielicki po raz drugi,17 maja 2003 \u2013 Piotr Pustelnik, Krzysztof Tarasewicz, dla Pustelnika by\u0142 to dwunasty szczyt Korony Himalaj\u00f3w i Karakorum,5 pa\u017adziernika 2008 \u2013 Kinga Baranowska \u2013 pierwsza Polka na szczycie Manaslu, bez wspomagania tlenem z butli,25 wrze\u015bnia 2014 \u2013 Andrzej Bargiel \u2013 czasowy rekord wej\u015bcia z bazy na szczyt w czasie 14 godzin 5 minut oraz czasowy rekord baza-szczyt-baza w 21 godzin 14 minut, bez wspomagania tlenem z butli,30 wrze\u015bnia 2016 \u2013 Waldemar Kowalewski \u2013 bez wspomagania tlenem z butli[7],27 wrze\u015bnia 2017 \u2013 Ryszard Paw\u0142owski, Janusz Plewa, Adam Somerlik \u2013 ze wspomaganiem tlenem z butli[8], Bogus\u0142aw Magrel[9],28 wrze\u015bnia 2018 \u2013 Monika Witkowska, Joanna Kozanecka \u2013 ze wspomaganiem tlenem z butli[10], Aldona Drabik \u2013 bez wspomagania tlenem z butli,27 wrze\u015bnia 2019 \u2013 \u0141ukasz Kocewiak[11]\u2013 solo, bez wspomagania tlenem z butli[12]27 wrze\u015bnia 2019 \u2013 Magdalena Gorzkowska (ze wspomaganiem tlenem)[13], Malwina Adam, Micha\u0142 Adam, Zbigniew B\u0105k[14]28 wrze\u015bnia 2019 \u2013 Pawe\u0142 Michalski, Pawe\u0142 Kope\u0107, Marek Olczak \u2013 bez wspomagania tlenem z butli i bez pomocy tragarzy wysoko\u015bciowych[15]25 wrze\u015bnia 2021 \u2013 Dorota Rasi\u0144ska-Samo\u0107ko \u2013 ze wspomaganiem tlenem od Camp IV[16]29 wrze\u015bnia 2021 \u2013 Anna Tybor \u2013 bez wspomagania tlenem z butli, pierwsza Polka zje\u017cd\u017caj\u0105ca na nartach z o\u015bmiotysi\u0119cznika[17]Do maja 2008 roku szczyt zdoby\u0142o 297 wspinaczy, z czego 53 zgin\u0119\u0142o. Daje to \u015bmiertelno\u015b\u0107 rz\u0119du 17,85% i pod tym wzgl\u0119dem plasuje Manaslu na pi\u0105tym miejscu w\u015br\u00f3d o\u015bmiotysi\u0119cznik\u00f3w, za Annapurn\u0105, K2, Nanga Parbat i Kanczendzong\u0105[18]. Do 2018 liczba ofiar \u015bmiertelnych wzros\u0142a do 64[19].Najwi\u0119ksza tragedia na stokach Manaslu mia\u0142a miejsce 10 kwietnia 1972 roku, kiedy lawina zabi\u0142a 15 wspinaczy, w tym dziesi\u0119ciu Szerp\u00f3w, czterech wspinaczy z Korei Po\u0142udniowej i jednego Japo\u0144czyka[2]. 23 wrze\u015bnia 2012 roku jedenastu wspinaczy zgin\u0119\u0142o w lawinie, kt\u00f3ra po oberwaniu seraka przesz\u0142a nad ranem przez ob\u00f3z trzeci na wysoko\u015bci 6800 m n.p.m. Od tego czasu ob\u00f3z jest przeniesiony na mniej eksponowany fragment lodowca Manaslu.W\u015br\u00f3d ofiar szczytu jest tak\u017ce troje Polak\u00f3w: 11 grudnia 1983 roku w wyniku naderwania liny przez lawin\u0119 kamienn\u0105 zgin\u0105\u0142 Stanis\u0142aw Jaworski, 2 pa\u017adziernika 1992 roku w wyniku upadku zgin\u0119\u0142a Sylwia Dmowska[20], a 28 wrze\u015bnia 2019 podczas zej\u015bcia z g\u00f3ry w campie 3 na wysoko\u015bci 6700 m n.p.m. na Manaslu zmar\u0142a Rita Bladyko[21].\u2191 Manaslu na SummitPost (ang.).\u2191 ab Manaslu w serwisie Drytooling.com (pol.).\u2191 The Himalayan Journal \u2013 Manaslu\u2019s unknown face.\u2191 Himalaya-info.org: Manaslu (niem.).\u2191 K2 News: Manaslu Facts and History (ang.).\u2191 Prawdziwe i nieprawdziwe wierzcho\u0142ki Manaslu.\u2191 Waldemar Kowalewski na Manaslu, wspinanie.pl [dost\u0119p 2018-12-03]\u00a0 (pol.).\u2191 Micha\u0142M.\u00a0Gurgul\u00a0Micha\u0142M., Ryszard Paw\u0142owski zdoby\u0142 Manaslu \u2013 sw\u00f3j 11 o\u015bmiotysi\u0119cznik, wspinanie.pl, 20 wrze\u015bnia 2017\u00a0 (pol.).\u2191 Polski KlubP.K.\u00a0Alpejski\u00a0Polski KlubP.K., Aktualno\u015bci Polskiego Klubu Alpejskiego, wyprawy.net, 29 pa\u017adziernika 2017 [dost\u0119p 2018-03-13]\u00a0 (pol.).\u2191 Monika Witkowska i Joanna Kozanecka zdoby\u0142y Manaslu!, www.goryonline.com [dost\u0119p 2019-09-26]\u00a0 (pol.).\u2191 \u0141ukasz Kocewiak solo na Manaslu | wspinanie.pl, wspinanie.pl [dost\u0119p 2019-10-17]\u00a0 (pol.).\u2191 Micha\u0142M.\u00a0Gurgul\u00a0Micha\u0142M., \u0141ukasz Kocewiak solo na Manaslu, wspinanie.pl [dost\u0119p 2019-10-13]\u00a0 (pol.).\u2191 Z bie\u017cni na najwy\u017csze szczyty \u015bwiata. Magdalena Gorzkowska zdoby\u0142a Manaslu, TVN24.pl [dost\u0119p 2019-10-13]\u00a0.\u2191 MadhaviM.\u00a0Marasini\u00a0MadhaviM., Over 30 Chinese climbers, others scale Mt Manaslu as summit bids underway, The Himalayan Times, 28 wrze\u015bnia 2019 [dost\u0119p 2022-03-01]\u00a0 (ang.).\u2191 Manaslu bez tlenu z butli: Michalski, Kope\u0107 i Olczak [dost\u0119p 2019-11-03]\u00a0 (pol.).\u2191 https:\/\/kobieta.onet.pl\/wiadomosci\/czasem-myslisz-ze-mijasz-kogos-kto-sobue-usiadl-z-bliskawidisz-ze-nie-zyje\/zvc9ptv.\u2191 Micha\u0142M.\u00a0Rodak\u00a0Micha\u0142M., Anna Tybor zdoby\u0142a Manaslu, Twitter, 29 wrze\u015bnia 2021 [dost\u0119p 2021-09-29]\u00a0 (pol.).\u2191 All 8000ers \u2013 Ascents vs Fatalities (ang.).\u2191 12 stycznia 1984. Manaslu.\u2191 Lista ofiar na Manaslu (ang.).\u2191 \u0142g: Rita Bladyko nie \u017cyje. Polska himalaistka zmar\u0142a podczas ataku szczytowego. Sport.pl, 2019-09-28. [dost\u0119p 2019-09-29]."},{"@context":"http:\/\/schema.org\/","@type":"BreadcrumbList","itemListElement":[{"@type":"ListItem","position":1,"item":{"@id":"https:\/\/wiki.edu.vn\/pl\/wiki\/#breadcrumbitem","name":"Enzyklop\u00e4die"}},{"@type":"ListItem","position":2,"item":{"@id":"https:\/\/wiki.edu.vn\/pl\/wiki\/2021\/04\/27\/manaslu-wikipedia-wolna-encyklopedia\/#breadcrumbitem","name":"Manaslu \u2013 Wikipedia, wolna encyklopedia"}}]}]