Wojewoda (1891) – Wikipedia, wolna encyklopedia

Wojewoda (ros. Воевода) – rosyjska kanonierka torpedowa z końca XIX wieku i okresu I wojny światowej, jedna z sześciu jednostek typu Kazarskij. Okręt został zwodowany 8 grudnia 1891 roku w stoczni Schichau w Elblągu, a do służby w Marynarce Wojennej Imperium Rosyjskiego wszedł w czerwcu 1892 roku, z przydziałem do Floty Bałtyckiej. Od 1907 roku jednostkę wykorzystywano jako okręt łącznikowy. Okręt został w kwietniu 1918 roku pozostawiony w Pori i następnie wcielony do Fińskiej Marynarki Wojennej, gdzie służył pod nazwą „Matti Kurki”. Jednostkę skreślono z listy floty w 1937 roku i złomowano w roku następnym.

„Wojewoda” był jedną z sześciu kanonierek torpedowych typu Kazarskij (klasyfikowanych początkowo w Rosji jako krążowniki torpedowe)^[1]. Okręt należał do pierwszej serii trzech jednostek, które zostały zamówione i zbudowane w Niemczech^[1].

Okręt zbudowany został w stoczni Schichau w Elblągu^[2][3]. Stępkę jednostki położono w lipcu 1891 roku, został zwodowany 8 grudnia 1891 roku, a do służby w Marynarce Wojennej Rosji przyjęto go w czerwcu 1892 roku^[1][4][5][a]. Koszt budowy okrętu wyniósł 111 000 £^[3][6].

Okręt był niewielką, jednokominową kanonierką torpedową z dwoma masztami^[2]. Długość całkowita wykonanego ze stali kadłuba wynosiła 60,2 metra, szerokość 7,42 metra i zanurzenie 3,25–3,5 metra^[2][7]. Wyporność normalna wynosiła 400 ton, zaś pełna 432 tony^[1][7]. Okręt napędzany był przez maszynę parową potrójnego rozprężania o mocy 3500 KM, do której parę dostarczały dwa kotły lokomotywowe^[1][2]. Jednośrubowy układ napędowy pozwalał osiągnąć prędkość 21-22,5 węzła^[1][2]. Okręt mógł zabrać zapas węgla o masie 90 ton, co zapewniało zasięg wynoszący 1640 Mm przy prędkości 15 węzłów^[1][2].

Okręt wyposażony był w dwie pojedyncze wyrzutnie torped kalibru 381 mm (jedna na dziobie, druga na pokładzie)^[1][2][b]. Uzbrojenie artyleryjskie stanowiło sześć pojedynczych działek Hotchkiss M1885 L/40 kal. 47 mm i trzy pojedyncze działka kal. 37 mm L/20, także Hotchkiss^[1][2].

Załoga okrętu liczyła 65 oficerów, podoficerów i marynarzy^[1][2][c].

Jednostka weszła w skład Floty Bałtyckiej^[8]. W październiku 1907 roku „Wojewoda” stał się okrętem łącznikowym^[1][8]. W latach 1909–1910 dokonano modernizacji uzbrojenia jednostki: najpierw dwa działka kal. 47 mm zastąpiono dwoma działami kal. 57 mm L/50, a następnie (w 1910 roku) zdemontowano obie wyrzutnie torped oraz wszystkie armaty kal. 57 mm, 47 mm i 37 mm, instalując w zamian dwa pojedyncze działa Canet kal. 75 mm L/48 i dwa pojedyncze karabiny maszynowe kal. 7,62 mm^[1]. W kwietniu 1918 roku porzucony w Pori okręt został zdobyty przez Finów^[1][5]. Jednostką wcielono do służby w Marynarce Wojennej Finlandii jako kanonierkę pod nazwą „Matti Kurki”^[2][5]. Okręt skreślono z listy floty w 1937 roku i złomowano w roku następnym^[5][8].

• T.A. Brassey (red.): The Naval Annual, 1894. Portsmouth: J. Griffin and Co., 1894. (ang.).
• Roger Chesneau, Eugene Kolesnik: Conway’s All The World’s Fighting Ships 1860-1905. London: Conway Maritime Press, 1979. ISBN 978-0-85177-133-5. (ang.).
• Robert Gardiner, Randal Gray: Conway’s All the World’s Fighting Ships 1906–1921. London: Conway Maritime Press, 1985. ISBN 0-85177-245-5. (ang.).
• Robert Gardiner, Roger Chesneau: Conway’s All the World’s Fighting Ships 1922–1946. London: Conway Maritime Press, 1980. ISBN 0-85177-146-7. (ang.).
• Ivan Gogin: KAZARSKIY torpedo cruisers (1890-1895). Navypedia. [dostęp 2018-01-28]. (ang.).
• Ivan Gogin: KLAS HORN small sloops (1892/1918). Navypedia. [dostęp 2018-01-28]. (ang.).
• J. Leyland (red.): The Naval Annual, 1900. Portsmouth: J. Griffin and Co., 1900. (ang.).
• J. Leyland, T.A. Brassey (red.): The Naval Annual, 1906. Portsmouth: J. Griffin and Co., 1906. (ang.).