Stożkówka odchodowa – Wikipedia, wolna encyklopedia

Posted on by

Stożkówka odchodowa (Conocybe coprophila (Kühner) Kühner) – gatunek grzybów z rodziny gnojankowatych (Bolbitiaceae)[1].

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Conocybe, Bolbitiaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].

Po raz pierwszy zdiagnozował go w 1926 r. Robert Kühner, nadając mu nazwę Galera coprophila. Ten sam autor w 1935 r. przeniósł go do rodzaju Conocybe[1].

Synonimy[2]:

  • Galera coprophila Kühner 1926
  • Pholiotina coprophila (Kühner) Singer 1950
  • Pholiotina coprophila (Kühner) Singer 1950 var. coprophila

Nazwę polską zaproponował Władysław Wojewoda w 2003 r.[3]

Kapelusz

Średnica do 3 cm. Kształt początkowo dzwonkowaty lub półkulisty, potem wypukły. Jest nieco higrofaniczny; podczas suchej pogody jest kremowy, podczas wilgotnej ochrowy. Brzeg jaśniejszy i prążkowany z prześwitującymi blaszkami, bez zwieszających się resztek osłony. Powierzchnia gładka, delikatnie aksamitna, czasami przy suchej pogodzie nieco popękana. Starsze owocniki są ciemniejsze od młodych[4].

Blaszki

Przyrośnięte, umiarkowanie gęste, o różnej długości, początkowo ochrowe, potem brązowe, w końcu rdzawe. Ostrza blaszek nieco jaśniejsze. Zazwyczaj jest 18 głównych blaszek i 7 międzyblaszek[4].

Trzon

Wysokość 3–6 cm, grubość 1–3 mm, cylindryczny, zakrzywiony u dołu, zwężony na wierzchołku i nieco poszerzony u podstawy. Powierzchnia podłużnie prążkowana, drobno oprószona w części wierzchołkowej i drobno owłosiona u podstawy. Pierścienia brak[4].

Miąższ

Cienki, brązowawy, bez zapachu i bez smaku[4].

Cechy mikroskopowe

Zarodniki o rozmiarach (10,4) 11,7–13,7 (14,9) × (6,2) 6,8–7,7 (8,1) µm, najczęściej 12,94 × 7,34 µm, w widoku z przodu szerokoelipsoidalne. W 5% KOH rdzawe, w wodzie żółtoochrowe. Powierzchnia gładka, o ścianie grubości 0,5–1,0 μm. Pora rostkowa o średnicy 0,9–1,5 μm, wyraźnie widoczna. Podstawki 21,1–26,5 × 9,8–12,8 μm, średnio 23,5 × 10,9 μm, maczugowate, zazwyczaj 4-zarodnikowe, bardzo rzadko 2-zarodnikowe. Subhymenium składające się z cienkich strzępek o średnicy 2,3–5,0 μm, bezbarwnych i przezroczystych (hialinowych) i drobno chropowatych. Cheilocystydy 23,4–47,3 × 8,6–14,2 × 3,6–7,3 μm, najczęściej 31,8 × 10,5 × 5,3 μm, baryłkowate lub prawie baryłkowate, z cylindryczną szyją i zwężonym wierzchołkiem, bardzo często z naroślami i wypukłościami, mniej lub bardziej powyginane, hialinowe, w niektórych przypadkach z lekką granulacją. Brak pleurocystyd. Skórka kapelusza zbudowana z hialinowych komórek o wymiarach 20,9–44,7 × 12,0–29,7 μm, średnio 32,1 × 21,5 μm. Pileocystydy 34,9–19,3 × 107,3–17,9 × 2,7–6,0 μm, średnio 96,2 × 13,5 × 4,6 μm, giętkie, obfite. Kaulocystydy 44,7–114,4 × 11,4 –22,7 × 3,1–9,7 mm, średnio 70,1 × 15,0 × 6,1 μm, baryłkowate lub prawie baryłkowate, o szerokiej podstawie, mniej lub bardziej cylindrycznej, zwężającej się szyjce, tworzące duże pakiety. Sprzążki na strzępkach są, ale trudne do zidentyfikowania[4].

Znane jest występowanie stożkówki odchodowej w niektórych krajach Europy, w zachodniej części USA i Meksyku oraz w Nowej Zelandii[5]. W Polsce rozprzestrzenienie i częstość występowania nie są znane. W piśmiennictwie naukowym do 2003 r. podano trzy stanowiska[3].

Saprotrof. Rozwija się na odchodach zwierzęcych[3], głównie zwierząt roślinożernych (koń, krowa)[4]. Grzyb niejadalny ze względu na podłoże, na którym się rozwija[6].