Parszów – Wikipedia, wolna encyklopedia

Posted on by

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Parszów – wieś w Polsce położona w województwie świętokrzyskim, w powiecie starachowickim, w gminie Wąchock[3][4].

Był wsią biskupstwa krakowskiego w województwie sandomierskim w ostatniej ćwierci XVI wieku[5]. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa kieleckiego.

Wieś jest siedzibą rzymskokatolickiej parafii Zesłania Ducha Świętego[6].

Integralne części wsi [3][4]
SIMC Nazwa Rodzaj
0276765 Gajówka Kaczka osada leśna
027677 Gajówka Węglów osada leśna
1019326 Leśniczówka Parszów osada leśna

Parszów według Słownika geograficznego Królestwa Polskiego z roku 1886 stanowił wieś, a Parszów Górniczy, osadę górniczą nad rzeką Kaczką w ówczesnym powiecie iłżeckim, gminie Wielkawieś, parafii Wąchock. Odległy około 30 wiorst od Iłży.
W końcu XIX wieku wieś posiada szkołę początkową ogólną, murowaną kaplicę katolicką. Zakłady żelazne, 118 domów zamieszkałych przez 867 mieszkańców. Gruntu 523 mórg ziemi włościańskiej. Parszów Górniczy liczył wówczas 16 domów i 60 mieszkańców z gruntem 56 mórg należącym do włościan[7].

Według spisu z 1827 roku było w Parszowie 64 domy i 441 mieszkańców[8].

Według ksiąg poborowych z roku 1578 wieś Parszów w parafii Wąchocko, wieś należąca do biskupa krakowskiego, posiadał osad 17, łanów kmiecych 7 ½ zagrodników bez roli 7, komorników 3. Był jeden ubogi, 6 rzemieślników i 4 piekarzy (Pawiński, Małop., s. 196)[7].

Wielki piec wystawiony został w Parszowie w 1748 roku staraniem Załuskiego, biskupa krakowskiego, a wykończony przez Sołtyka w roku 1759. Piec ten dawał tygodniowo około 125 cetnarów żelaza. Następnie istniała tu huta i odlewnia żelaza. Huta wydawała do 31 000 cetnarów surówki zaś odlewnia do 10 000 cetnarów odlewów.
Do napędu stosowano machiny parowe. Obecnie zakłady te nieczynne. (opisu dostarcza Bronisław Chlebowski w tomie XII s. 872 SgKP rok 1886).

Legenda mówi, że jeden z królów Polski – Jan III Sobieski, kiedy wracał opromieniony wiktorią wiedeńską do stolicy, przejeżdżając niedaleko niewielkiej osady zauważył na drzewie parę sów. Pobliską osadę postanowił nazwać Parasów, jednak mieszkańcy przekształcili ją najpierw w Parsów, a następnie w Parszów[potrzebny przypis].

Istnieje również inna legenda związana z chorobą, na którą zapadali mieszkańcy osady – parchem. Pobliska ludność nazwała swoją osadę Parchów, ale nazwa została unowocześniona i zmieniona na Parszów[potrzebny przypis].

Ludzie związani z Parszowem[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Raport o stanie gminy w roku 2021. Stan ludności 31.12.2021 str. 3 [dostęp 2022-10-12]
  2. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 904 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .
  3. ↑ abc GUS. Wyszukiwarka TERYT
  4. ↑ ab Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
  5. ↑ Województwo sandomierskie w drugiej połowie XVI wieku. Cz. 2, Komentarz, indeksy, Warszawa 1993, s. 112.
  6. ↑ Opis parafii na stronie diecezji
  7. ↑ ab Parszów, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VII: Netrebka – Perepiat, Warszawa 1886, s. 872 .
  8. ↑ Tabela. Tabela miast, wsi, osad Królestwa Polskiego z wyrażeniem ich położenia i ludności, alfabetycznie ułożone w biurze Komisji Rządowej Spraw Wewnętrznych i Policji, t. I-II, W. 1827.. „Centralna Biblioteka Statystyczna”. A-Ł (Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego), s. 288, 1827. Warszawa. Sprawdź autora:1.
  9. ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo świętokrzyskie, Narodowy Instytut Dziedzictwa, 15 lutego 2023, s. 62 [dostęp 2018-02-11] .
Miasta
Wsie
Integralne
części wsi
  • Betlejem
  • Gajówka Kaczka
  • Gajówka Węglów
  • Kopalnia
  • Koszarka
  • Leśniczówka Parszów
  • Leśniczówka Rataje
  • Nadleśnictwo Rataje
  • Pod Lasem
  • Podławki
  • Podmiasto
  • Polesie