Parafia św. Stanisława Biskupa Męczennika i św. Anny w Knychówku – Wikipedia, wolna encyklopedia

Parafia pw. św. Stanisława Biskupa Męczennika i św. Anny w Knychówku – parafia rzymskokatolicka należąca do dekanatu drohiczyńskiego, diecezji drohiczyńskiej, metropolii białostockiej. Siedziba parafii znajduje się w Knychówku

XV wiek[edytuj | edytuj kod]

Pierwszy drewniany kościół w Knychówku ufundowany został ok. roku 1460 przez Stanisława Korczewskiego, starostę kamienieckiego i jego matkę Kordulę Korczewską, wdowę po Pretorze (II), staroście drohickim.

Początkowo Knychówek, tak jak i całe dobra korczewskie należały do parafii w Drohiczynie i diecezji łuckiej. Starania o utworzenie parafii w Knychówku podjął wspomniany Stanisław Korczewski, wchodząc tym samym w spór o dziesięcinę z plebanem drohickim ks. Janem. Wielki książę litewski Aleksander Jagiellończyk 29 maja 1493 roku rozsądził spór na korzyść Stanisława i w 1494 roku kościół w Knychówku zostaje konsekrowany.

XVI wiek[edytuj | edytuj kod]

W 1505 roku wojewoda połocki Stanisław Hlebowicz poślubia kasztelankę podlaską Zofię Korczewską, córkę Stanisława, i dobra korczewskie, wraz z Knychówkiem, przechodzą w jego ręce. W 1529 roku Zofia, wtedy już powtórnie zamężna, przekazuje swemu synowi Mikołajowi Durnemu, jako spadek po zmarłym ojcu, Korczew, Knychówek i Laskowice. W 1557 roku Arnolf Hlebowicz, syn Mikołaja, chorąży drohicki i mielnicki funduje w knychowskim kościele altarię.

XVII wiek[edytuj | edytuj kod]

Kolejnym właścicielem Knychówka zostaje Krzysztof Wiesiołowski, marszałek wielki litewski, ożeniony z Aleksandrą Marianną Sobieską, ciotką króla Jana III Sobieskiego. On to, 29 października 1631 roku, dokonuje aktu fundacji obecnego, murowanego kościoła w Knychówku (znanych jest jeszcze jego dziesięć innych fundacji świątyń na Podlasiu i Litwie). W 1645 roku Aleksandra Marianna testamentem wzbogaca wcześniejsze nadania dla świątyni.

Budowa kościoła trwała od 1631 do 1668 roku. Wzniesiony on jest w stylu przejściowym pomiędzy gotykiem a renesansem, według projektu podobnego do starego kościoła farnego w Białymstoku. Konsekracja świątyni miała miejsce w 1733 roku, a dokonał jej ks. Józef Olszański, biskup tytularny Serra, sufragan chełmski.

XVIII wiek[edytuj | edytuj kod]

Po bezdzietnej śmierci Aleksandry Marianny dobra korczewskie dziedziczą Chaleccy, a po nich Stanisław Lewicki, który sprzedaje je w 1712 roku Wiktorynowi Kuczyńskiemu, kasztelanowi podlaskiemu, zwanemu królem Podlasia. On to, w 1727 roku, zlecił wykonanie ołtarza w kościele knychowskim. Ufundował również klasztory: Benedyktynek w Drohiczynie i Dominikanów w Krześlinie. Jego wnuk Feliks Kuczyński, ostatni cześnik podlaski, funduje przy parafialnym kościele murowany szpital, wybudowany w latach 1792-1798, w którym obecnie mieści się wikarówka i organistówka.

XIX wiek[edytuj | edytuj kod]

W wyniku III rozbioru tereny na lewym brzegu Bugu zajmuje Austria, na skutek czego zmienia się przynależność kościelna. W 1805 roku parafia, dotąd należąca do diecezji łuckiej wchodzi w skład nowo utworzonej diecezji lubelskiej. Kolejna reorganizacja ma miejsce już pod rządami Rosji w 1818 roku, kiedy parafie do diecezji lubelskiej zostają włączone do diecezji janowskiej, zwanej podlaską.

W okresie powstania styczniowego, w kościele w Knychówku, nabożeństwa odprawiał ks. gen. Stanisław Brzóska, który ukrywał się w dobrach korczewskich.

Po powstaniu, w 1867 roku, następuje kolejna reorganizacja przynależności kościelnej. Diecezja janowska zostaje skasowana, i aż do 1889 roku, biskupi i administratorzy lubelscy, każdorazowo zwracają się do metropolity warszawskiego i od niego otrzymują nominacje na administratorów diecezji podlaskiej. Wreszcie w 1889 roku papież Leon XIII przyłącza kanonicznie diecezję janowską do lubelskiej.

W roku 1888 umiarła ostatnia kolatorka kościoła w Knychówku z rodu Kuczyńskich, Joanna, po śmierci której dobra korczewskie dziedziczy jej córka, a tym samym stają się one własnością Ostrowskich.

XX wiek[edytuj | edytuj kod]

Po I wojnie światowej parafia w Knychówku ponownie wchodzi w skład, wskrzeszonej przez papieża Benedykta XV, diecezji janowskiej czyli podlaskiej, która w 1925 roku zmienia nazwę na diecezja siedlecka czyli podlaska.

W latach 1990-1991, staraniem proboszcza ks. Mieczysława Onyśka, obok kościoła wybudowana została murowana plebania, zastępująca starą, drewnianą.

W 1992 roku parafia, bullą papieża Jana Pawła II została przyłączona do utworzonej rok wcześniej diecezji drohiczyńskiej.

Proboszczowie

Wikariusze

• ks. mgr Radosław Żukowski – od 25 sierpnia 2018 r.^[4]

Księża pochodzący z parafii

Do parafii należy około 2800 wiernych z miejscowości: Bużyska, Czaple Górne (folwark), Dąbrowa, Góry, Józefin, Knychówek, Korczew, Laskowice, Nowy Bartków, Starczewice, Stary Bartków i Szczeglacin.

Kościół parafialny[edytuj | edytuj kod] Jednonawowy, murowany z cegły i kamienia, wybudowany w latach 1631-1668 z fundacji Krzysztofa Wiesiołowskiego, marszałka wielkiego litewskiego według projektu zbliżonego do starego kościoła farnego w Białymstoku, w miejsce drewnianego z ok. 1460 roku. Świątynia posiada cechy późnogotyckie z elementami renesansu. Ściany zewnętrzne, otynkowane, z trzema wysokimi i głębokimi wnękami arkadowymi po każdej stronie, dającymi wrażenie oskarpowania. Wewnątrz każdej wnęki wąskie i wydłużone okno. Kruchtę wieńczy smukła, czworoboczna wieża, przechodząca w górnej części w ośmioboczną. Wewnątrz wieży cylindryczne klatki schodowe, z których jedna prowadzi na szczyt, a druga na chór. Wewnątrz kościoła trójprzęsłowa nawa oraz, węższe i niższe od niej, dwuprzęsłowe prezbiterium. Renesansowe sklepienie kolebkowe z lunetami i stiukowymi sztukateriami w tzw. typie kalisko-lubelskim: ornamentowane żebra o motywach czwórliścia, kwadratów, kół i serc. W oknach witraże przedstawiające m.in. fundatorkę Ludwikę Ostrowską. Ołtarz główny, ufundowany w 1727 przez Wiktoryna Kuczyńskiego, kasztelana podlaskiego, wykonany w stylu barokowym przez snycerza Łukasza Piotra Grzegółkowskiego z Drohiczyna. W ołtarzu obraz Józefa Buchbindera św. Stanisław Biskup wskrzeszający Piotrowina, a także rzeźby przedstawiające św. Wojciecha i św.Augustyna. Przed prezbiterium, po obu stronach nawy, późnorenesansowe ołtarze boczne. Poza tym, w kościele znajduje się drewniana barokowa chrzcielnica, późnorenesansowa ława dwuosobowa oraz tablice pamiątkowe Kuczyńskich i Ostrowskich – właścicieli dóbr korczewskich, którzy pochowani są w tutejszej krypcie. Obok kościoła murowana dzwonnica i trójboczna kapliczka z 1806 r. W niszach kapliczki rzeźby: Matka Boska, Chrystus u Słupa i św. Jan Nepomucen. Kościół położony przy wjeździe do Knychówka, obok drogi powiatowej Siedlce – Korczew.

Kościoły filialne i kaplice[edytuj | edytuj kod] Cmentarz[edytuj | edytuj kod] Przez długi czas zmarłych grzebano wokół kościoła. Obecny cmentarz położony jest ok. 200 m od świątyni. Najstarsze zachowane na nim groby pochodzą z II połowy XIX w. Znaleźć można tu zabytkowe nagrobki, m.in. rodziny Kuczyńskich, Ostrowskich, Czapskich, a także grób Józefy Koszutskiej – nauczycielki na dworze Kuczyńskich w Korczewie, dla której swój wiersz Do Józefy Koszutskiej w 1861 r. napisał Cyprian Kamil Norwid.

Patroni[edytuj | edytuj kod]

• Święty Stanisław biskup męczennik – polski duchowny katolicki, biskup krakowski, męczennik, święty, patron Polski.

 Osobny artykuł: Stanisław ze Szczepanowa.

 Osobny artykuł: Święta Anna.