Pius IV – Wikipedia, wolna encyklopedia

Pius IV (łac. Pius IV, właśc. Giovanni Angelo de Medici, ur. 31 marca 1499 w Mediolanie, zm. 9 grudnia 1565 w Rzymie) – włoski duchowny, papież w okresie od 25 grudnia 1559 do 9 grudnia 1565^[1].

Wczesne życie[edytuj | edytuj kod]

Pochodził z biednej rodziny niespokrewnionej z florenckim rodem Medyceuszy^[2]. Był drugim z 11 dzieci notariusza Bernardina de Medici i Clelii Serbelloni^[3]. Studiował na uniwersytetach w Bolonii i Padwie filozofię, medycynę i prawo^[3]. Po zakończeniu studiów w 1525 roku uzyskał doktorat utroque iure^[3]. W 1534 roku Paweł III mianował go administratorem miast Państwa Kościelnego. Jego pozycja znacznie wzrosła, kiedy jego brat Gian Giacomo poślubił siostrę synowej Pawła III^[2]. Od grudnia 1545 do 1553 był arcybiskupem Raguzy^[3]. W kwietniu 1549 Paweł III mianował go kardynałem prezbiterem S. Pudenziana^[1][3]. Jako kardynał, kilkakrotnie zmieniał swój kościół tytularny (w 1550 na S. Anastasiae, w 1552 ponownie na S. Pudenziana, w 1553 na S. Stefano al Monte Celio i w 1557 na S. Prisca)^[3]. Po śmierci papieża, Medici odegrał ważną rolę na Konklawe 1549–1550, przyczyniając się do wybrania Juliusza III (1550-1555), który mianował go legatem przy armii walczącej o Parmę^[2], gubernatorem Kampanii (1552)^[3] oraz biskupem Cassano al Ionio (1553–1559)^[3][4][5].

Za pontyfikatu Pawła IV (1555-1559) początkowo został mianowany prefektem Trybunału Apostolskiej Sygnatury Łaski (30 maja 1555) oraz biskupem Foligno (1556–1557)^[3], jednak w 1558 popadł w niełaskę i wycofał się z prac w Kurii Rzymskiej^[3][2]. 20 lipca 1558 został mianowany arcybiskupem Mediolanu^[4][5].

Od września 1556 był członkiem trybunału Rzymskiej Inkwizycji^[6].

Pontyfikat[edytuj | edytuj kod]

Kiedy Paweł zmarł, po 4-miesięcznym konklawe 1559, Medici został papieżem i przyjął imię Piusa IV. Został koronowany w święto Trzech Króli, 6 stycznia 1560. Zaraz po wyborze odciął się od działań swojego poprzednika, zapowiadając reformy w Kościele. Ograniczył działania Inkwizycji. Postanowił maksymalnie ograniczyć wpływy rodziny Carafów, krewnych Pawła IV, którzy mogliby przeszkodzić jego reformatorskim planom (oskarżył i skazał na śmierć dwóch nepotów Pawła IV)^[2]. Swoim głównym doradcą uczynił swego siostrzeńca Karola Boromeusza, którego wyniósł do godności kardynalskiej^[1].

Pius IV doprowadził do wznowienia obrad soboru trydenckiego, który wznowił obrady 18 stycznia 1562^[1]. Kwestią do rozstrzygnięcia było to, czy sobór powinien kontynuować przerwane obrady (zwolennikiem tego był król Hiszpanii Filip II), czy powinien zebrać się na nowo (zwolennikami tego byli Francuzi i cesarz rzymski Ferdynand I) – ostatecznie obrady były kontynuowane^[2]. Nad obradami soboru czuwał, ułaskawiony przez Piusa, kardynał Giovanni Girolamo Morone i, pomimo kilku kryzysów, udało mu się doprowadzić uzgodnienia do końca^[2]. Końcowe sesje odbyły się 3 i 4 grudnia 1563, a 26 stycznia 1564 papież zatwierdził dokumenty Soboru i Trydenckie Wyznanie Wiary^[1]. W 1564 utworzył własny Indeks ksiąg zakazanych, na którym było mniej potępionych dzieł, niż za jego poprzednika^[2].

Po zakończeniu soboru, Pius ogłosił bullę Benedictus Deus, która wprowadzała jego nauki w życie, a także rozpoczął prace nad reformą Roty Rzymskiej, Kancelarii Apostolskiej, Penitencjarii Apostolskiej i Kamery Apostolskiej^[2]. Rozpoczął także prace nad utworzeniem nowego katechizmu, brewiarza i mszału^[1].

Pius IV mianował 46 nowych kardynałów na czterech konsystorzach. 9 października 1562 wydał bullę In eligentis regulującą przebieg konklawe^[3].

Życie prywatne[edytuj | edytuj kod]

Istnieją poważne przesłanki wskazujące, że Pius IV, zanim przyjął święcenia kapłańskie, został ojcem nieślubnego potomstwa, choć z pewnością był w tej kwestii o wiele bardziej dyskretny niż niektórzy jego poprzednicy. Ambasador wenecki Girolamo Soranzo w jednym ze swych raportów z 1563 podał, że w tym czasie w Perugii mieszkał około 20-letni młodzieniec, o którym powiadano, że jest synem papieża i który miał otrzymywać skromną pensję ze skarbca papieskiego^[7][5]. Jego poprzednik, ambasador Mocenigo, w raporcie z 1560 podał, że papież ma nieślubnego syna i dwie córki, których wszakże pozostawia w ukryciu; Mocenigo powołał się na informację w tym zakresie od jednego z kardynałów, którego sługa miał być nauczycielem papieskiego syna^[7]. Na temat tych dzieci i ich późniejszych losów nic jednak bliżej nie wiadomo, nie są nawet znane ich imiona ani tożsamość ich matki lub matek.

• Pope Pius IV. Catholic Encyclopedia. [dostęp 2013-08-01]. (ang.).