[{"@context":"http:\/\/schema.org\/","@type":"BlogPosting","@id":"https:\/\/wiki.edu.vn\/pl\/wiki\/meczennik-chrzescijanski-wikipedia-wolna-encyklopedia\/#BlogPosting","mainEntityOfPage":"https:\/\/wiki.edu.vn\/pl\/wiki\/meczennik-chrzescijanski-wikipedia-wolna-encyklopedia\/","headline":"M\u0119czennik chrze\u015bcija\u0144ski \u2013 Wikipedia, wolna encyklopedia","name":"M\u0119czennik chrze\u015bcija\u0144ski \u2013 Wikipedia, wolna encyklopedia","description":"before-content-x4 M\u0119czennik chrze\u015bcija\u0144ski (z gr. \u03bc\u03ac\u03c1\u03c4\u03c5\u03c2, m\u00e1rtus, \u0142ac. martyr: \u201e\u015bwiadek\u201d) \u2013 osoba, kt\u00f3ra odda\u0142a swoje \u017cycie za wiar\u0119. Do zaistnienia","datePublished":"2021-05-05","dateModified":"2021-05-05","author":{"@type":"Person","@id":"https:\/\/wiki.edu.vn\/pl\/wiki\/author\/lordneo\/#Person","name":"lordneo","url":"https:\/\/wiki.edu.vn\/pl\/wiki\/author\/lordneo\/","image":{"@type":"ImageObject","@id":"https:\/\/secure.gravatar.com\/avatar\/c9645c498c9701c88b89b8537773dd7c?s=96&d=mm&r=g","url":"https:\/\/secure.gravatar.com\/avatar\/c9645c498c9701c88b89b8537773dd7c?s=96&d=mm&r=g","height":96,"width":96}},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Enzyklop\u00e4die","logo":{"@type":"ImageObject","@id":"https:\/\/wiki.edu.vn\/wiki4\/wp-content\/uploads\/2023\/08\/download.jpg","url":"https:\/\/wiki.edu.vn\/wiki4\/wp-content\/uploads\/2023\/08\/download.jpg","width":600,"height":60}},"image":{"@type":"ImageObject","@id":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/thumb\/d\/d3\/St-stephen.jpg\/240px-St-stephen.jpg","url":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/thumb\/d\/d3\/St-stephen.jpg\/240px-St-stephen.jpg","height":"359","width":"240"},"url":"https:\/\/wiki.edu.vn\/pl\/wiki\/meczennik-chrzescijanski-wikipedia-wolna-encyklopedia\/","wordCount":5462,"articleBody":"     (adsbygoogle = window.adsbygoogle || []).push({});before-content-x4M\u0119czennik chrze\u015bcija\u0144ski (z gr. \u03bc\u03ac\u03c1\u03c4\u03c5\u03c2, m\u00e1rtus, \u0142ac. martyr: \u201e\u015bwiadek\u201d) \u2013 osoba, kt\u00f3ra odda\u0142a swoje \u017cycie za wiar\u0119. Do zaistnienia m\u0119cze\u0144stwa za Jezusa Chrystusa konieczny jest prze\u015bladowca, kt\u00f3ry zadaje \u015bmier\u0107 ze wzgl\u0119du na nienawi\u015b\u0107 do wiary. Prze\u015bladowca dzia\u0142a bezpo\u015brednio sam lub zleca t\u0119 czynno\u015b\u0107 innej osobie[1].           (adsbygoogle = window.adsbygoogle || []).push({});after-content-x4Table of ContentsPoj\u0119cie m\u0119czennika w chrze\u015bcija\u0144stwie[2][edytuj | edytuj kod]Prze\u015bladowca[edytuj | edytuj kod]\u015amier\u0107[edytuj | edytuj kod]Przyczyna m\u0119cze\u0144stwa[edytuj | edytuj kod]Anglikanizm[16][edytuj | edytuj kod]Katolicyzm[2][edytuj | edytuj kod]Prawos\u0142awie[19][edytuj | edytuj kod]Protestantyzm[edytuj | edytuj kod]Poj\u0119cie m\u0119czennika w chrze\u015bcija\u0144stwie[2][edytuj | edytuj kod]Prze\u015bladowca[edytuj | edytuj kod]O ile tradycyjnie prze\u015bladowc\u0105 by\u0142a konkretna osoba, o tyle w czasach wsp\u00f3\u0142czesnych trudniej wskaza\u0107 konkretnego prze\u015bladowc\u0119 m\u0119czennika. Jest to coraz cz\u0119\u015bciej tzw. \u201eprze\u015bladowca zbiorowy\u201d (gdzie konkretni sprawcy pozostaj\u0105 najcz\u0119\u015bciej anonimowi), czyli np. europejskie systemy totalitarne (faszyzm, komunizm) i re\u017cimy tzw. \u201elaickie\u201d z Hiszpanii i Meksyku w XX w (Krzysztof Magallanes Jara i 24 towarzyszy, Trzynastu m\u0119czennik\u00f3w meksyka\u0144skich).       (adsbygoogle = window.adsbygoogle || []).push({});after-content-x4Prze\u015bladowc\u0105 mog\u0105 by\u0107 zatem systemy spo\u0142eczno-polityczne wraz z wrogim religii ustawodawstwem, administracj\u0105 i s\u0105downictwem. R\u00f3wnie\u017c terrorystyczna dzia\u0142alno\u015b\u0107 niekt\u00f3rych organizacji wpisuje si\u0119 w koncepcj\u0119 zbiorowego prze\u015bladowcy (np. \u015awietlisty Szlak w Peru).\u015amier\u0107[edytuj | edytuj kod]W koncepcji m\u0119cze\u0144stwa konieczny jest fakt \u015bmierci fizycznej (rzeczywistej i realnej), a nie tylko \u015bmierci prawnej (utratapraw cywilnych), czy niezrealizowanej gro\u017aby. Dyskusyjna jest \u015bmier\u0107 psychologiczna, tj. pozbawienie cz\u0142owieka zmys\u0142\u00f3w, w\u0142adz umys\u0142owych i inne cierpienia fizyczne, b\u0105d\u017a duchowe, bez biologicznej utraty \u017cycia.\u015amier\u0107 mo\u017ce by\u0107 zadana m\u0119czennikowi bezpo\u015brednio (np. \u015bci\u0119cie, rozstrzelanie, powieszenie, podanie trucizny itd.) lub po\u015brednio (np. na skutek tortur psychicznych i fizycznych, na skutek wyniszczenia organizmu podczas pobytu w obozie koncentracyjnym).M\u0119czennik musi akceptowa\u0107 fakt zadawania mu \u015bmierci, mie\u0107 pozytywn\u0105 wol\u0119 przyj\u0119cia m\u0119cze\u0144stwa (r\u00f3wnie\u017c implicite) i wytrwania w niej a\u017c do \u015bmierci.       (adsbygoogle = window.adsbygoogle || []).push({});after-content-x4Przyczyna m\u0119cze\u0144stwa[edytuj | edytuj kod]Nast\u0119pnym wa\u017cnym elementem m\u0119cze\u0144stwa jest przyczyna, kt\u00f3ra musi dotyczy\u0107 wiary lub okre\u015blonej cnoty. Prze\u015bladowca dzia\u0142a z nienawi\u015bci do wiary, do dobrego dzie\u0142a lub okre\u015blonej cnoty (np. dziewictwa). Taka przyczyna ujawnia si\u0119 w momencie m\u0119cze\u0144stwa lub te\u017c mo\u017ce by\u0107 wpisana w system ideologiczny.\u0141aci\u0144skie s\u0142owo martyr (m\u0119czennik) pochodzi od greckiego s\u0142owa martus (\u03bc\u03ac\u03c1\u03c4\u03c5\u03c2, m\u00e1rtus), czyli \u015bwiadek. Od \u0142aci\u0144skiej nazwy pochodz\u0105 wsp\u00f3\u0142czesne s\u0142owa: martyr (ang.), martyr (fr.), martire (w\u0142.), m\u00e1rtir (port.), martor (rum.), m\u00e1rtir (hiszp.)[4] i inne, oraz takie wyrazy jak martyrologia w j\u0119zyku polskim.Ju\u017c w pierwszym wieku ery chrze\u015bcija\u0144skiej zacz\u0119to powszechnie u\u017cywa\u0107 s\u0142owa martus w odniesieniu do naocznych \u015bwiadk\u00f3w, kt\u00f3rzy widzieli cuda i inne dokonania Chrystusa. W takim znaczeniu s\u0142owo to by\u0142o u\u017cywane w odniesieniu do aposto\u0142\u00f3w (Dzieje Apostolskie).Wkr\u00f3tce s\u0142owem martus zacz\u0119to okre\u015bla\u0107 osoby, kt\u00f3re chocia\u017c same nie widzia\u0142y Chrystusa, to jednak niezachwianie wierzy\u0142y i by\u0142y gotowe odda\u0107 nawet \u017cycie za swoj\u0105 wiar\u0119. Poniewa\u017c aposto\u0142owie r\u00f3wnie\u017c byli za swoj\u0105 wiar\u0119 prze\u015bladowani, to s\u0142owo martus zacz\u0119\u0142o dotyczy\u0107 wszystkich os\u00f3b, kt\u00f3re ponios\u0142y \u015bmier\u0107 m\u0119cze\u0144sk\u0105 z powodu wyznawanej wiary.Od drugiej po\u0142owy II wieku osoby prze\u015bladowane za wiar\u0119, kt\u00f3re jednak pozosta\u0142y przy \u017cyciu, zacz\u0119to okre\u015bla\u0107 s\u0142owem \u015bwiadkowie, podczas gdy s\u0142owo m\u0119czennik dotyczy\u0142o wy\u0142\u0105cznie os\u00f3b zmar\u0142ych \u015bmierci\u0105 m\u0119cze\u0144sk\u0105.Ju\u017c w pierwszych wiekach zacz\u0119to ogranicza\u0107 stosowanie okre\u015blenia \u201em\u0119czennik\u201d tylko do os\u00f3b, kt\u00f3re pozosta\u0142y do ko\u0144ca wierne doktrynie ortodoksyjnego Ko\u015bcio\u0142a. \u201eHeretyk\u00f3w\u201d i \u201eschizmatyk\u00f3w\u201d, kt\u00f3rzy zgin\u0119li z r\u0105k \u201eprawowiernych\u201d chrze\u015bcijan, nie nazywano m\u0119czennikami, chocia\u017c oni r\u00f3wnie\u017c ponie\u015bli \u015bmier\u0107 m\u0119cze\u0144sk\u0105 za swoj\u0105 wiar\u0119. (Tertulian, Cyprian z Kartaginy, Klemens Aleksandryjski i inni).Jednocze\u015bnie zacz\u0119to zakazywa\u0107 wiernym umy\u015blnego szukania okazji do m\u0119cze\u0144stwa, np. za pomoc\u0105 publicznego wyznawania wiary, czy niszczenia pos\u0105g\u00f3w bog\u00f3w, co by\u0142o w Cesarstwie rzymskim uznawane za zdrad\u0119 pa\u0144stwa i karane \u015bmierci\u0105. Np. synod w Elvirze (306 r.) odm\u00f3wi\u0142 uznawania za m\u0119czennik\u00f3w os\u00f3b, kt\u00f3re skazano na \u015bmier\u0107 za zniszczenie pos\u0105g\u00f3w poga\u0144skich.\u00a0Osobny artyku\u0142: Prze\u015bladowania chrze\u015bcijan.  Pochodnie Nerona, autor: Henryk Siemiradzki. W roku 64 sp\u0142on\u0105\u0142 Rzym, o co Neron oskar\u017cy\u0142 chrze\u015bcijan, kt\u00f3rzy schwytani zostali przywi\u0105zani do pali w ogrodach s\u0142ynnego Domus Aurea. Na obrazie uchwycone jest oczekiwanie cesarza i jego \u015bwity na rozpalenie pochodni z pojmanych m\u0119czennik\u00f3w.Najwi\u0119cej chrze\u015bcijan gin\u0119\u0142o \u015bmierci\u0105 m\u0119cze\u0144sk\u0105 w okresach prze\u015bladowa\u0144, organizowanych przez w\u0142adze rzymskie w I-IV w. Pierwsze prze\u015bladowanie chrze\u015bcijan mia\u0142o miejsce w 64 r. za panowania Nerona, chocia\u017c wydaje si\u0119, \u017ce nie byli oni w\u00f3wczas dobrze znani w\u0142adzom jako nowa religia odr\u0119bna od judaizmu. Te prze\u015bladowania zyska\u0142y podstawy prawne w rzymskim prawie karnym od II wieku i trwa\u0142y a\u017c do 313 r. (edykty tolerancyjne Konstantyna). Ten okres zawiera\u0142 te\u017c d\u0142u\u017csze przerwy w represjach; r\u00f3\u017cni cesarze w r\u00f3\u017cny spos\u00f3b starali si\u0119 ograniczy\u0107 wp\u0142ywy chrze\u015bcija\u0144stwa, niekiedy bez u\u017cycia przemocy.Szacuje si\u0119, \u017ce w tym okresie chrze\u015bcijanie prze\u017cyli 129 lat prze\u015bladowa\u0144 i oko\u0142o 120 lat relatywnej tolerancji ze strony w\u0142adz.W XX w. pojawili si\u0119 pierwsi m\u0119czennicy chrze\u015bcija\u0144scy zamordowani przez komunist\u00f3w lub faszyst\u00f3w, np. ofiary re\u017cim\u00f3w stalinowskich czy ofiary nazizmu podczas II wojny \u015bwiatowej[5][6][7].  O\u015aWIADCZENIETekst hitlerowskiego \u201eO\u015bwiadczenia\u201d (o wyrzeczeniu si\u0119 wiary), podawany do podpisu \u015awiadkom Jehowy (\u201elojalka\u201d, od kt\u00f3rej podpisania lub nie zale\u017ca\u0142o cz\u0119sto \u017cycie lub \u015bmier\u0107, a prawie zawsze ob\u00f3z lub wi\u0119zienie \u2013 z regu\u0142y nie podpisywana): O\u015aWIADCZENIE 1. Przekona\u0142em si\u0119, \u017ce Mi\u0119dzynarodowe Stowarzyszenie Badaczy Pisma \u015awi\u0119tego g\u0142osi fa\u0142szywe nauki i pod p\u0142aszczykiem religii realizuje cele wymierzone przeciwko pa\u0144stwu.2. Z tego powodu ca\u0142kowicie zrywam z t\u0105 organizacj\u0105 i odcinam si\u0119 od nauk owej sekty.3. Zapewniam, \u017ce nigdy wi\u0119cej nie b\u0119d\u0119 uczestniczy\u0107 w dzia\u0142alno\u015bci Mi\u0119dzynarodowego Stowarzyszenia Badaczy Pisma \u015awi\u0119tego. Natychmiast zg\u0142osz\u0119 ka\u017cd\u0105 osob\u0119, kt\u00f3ra pr\u00f3bowa\u0142aby mi przekazywa\u0107 ich nauki albo w jakikolwiek inny spos\u00f3b ujawni\u0142aby swe powi\u0105zania z Badaczami. Bezzw\u0142ocznie dostarcz\u0119 na najbli\u017cszy posterunek policji wszelkie publikacje Badaczy, gdyby takowe nadesz\u0142y pod m\u00f3j adres.4. W przysz\u0142o\u015bci b\u0119d\u0119 przestrzega\u0107 obowi\u0105zuj\u0105cych praw pa\u0144stwowych, zw\u0142aszcza za\u015b w razie wojny stan\u0119 z broni\u0105 w r\u0119ku w obronie ojczyzny i pod ka\u017cdym wzgl\u0119dem b\u0119d\u0119 lojalnym cz\u0142onkiem spo\u0142ecze\u0144stwa mego kraju.5. Jest mi wiadomo, \u017ce gdybym dzia\u0142a\u0142(a) wbrew z\u0142o\u017conemu dzi\u015b o\u015bwiadczeniu, musz\u0119 si\u0119 liczy\u0107 z natychmiastowym powrotem do aresztu prewencyjnego. W okresie prze\u015bladowa\u0144 \u015awiadk\u00f3w Jehowy w III Rzeszy w latach 1933\u20131945 na terytorium Niemiec i pa\u0144stw podbitych w trakcie II wojny \u015bwiatowej oko\u0142o 1600 zabito (w tym oko\u0142o 1250 niemieckich \u015awiadk\u00f3w Jehowy). Cz\u0119st\u0105 przyczyn\u0105 ich egzekucji by\u0142a odmowa podpisania dokumentu o wyrzeczeniu si\u0119 wiary. Od prze\u0142omu lat 1937\/1938 w obozach koncentracyjnych, jako jedyna grupa religijna, zostali oznaczeni odr\u0119bnym znakiem \u2013 fioletowym tr\u00f3jk\u0105tem)[8][9][10][11].Szacuje si\u0119, \u017ce do 2010 roku \u015bmierci\u0105 m\u0119cze\u0144sk\u0105 zgin\u0119\u0142o 70 mln chrze\u015bcijan, z tego w XX wieku 45 mln. W XXI co roku na \u015bwiecie ginie ponad 100 tys. chrze\u015bcijan[15].Od pocz\u0105tk\u00f3w chrze\u015bcija\u0144stwa istnia\u0142 kult m\u0119czennik\u00f3w, np. aposto\u0142\u00f3w \u015bw. Piotra i \u015bw. Paw\u0142a. Nasili\u0142 si\u0119 on za panowania cesarza Nerona. W\u0142adze rzymskie najcz\u0119\u015bciej zgadza\u0142y si\u0119 wyda\u0107 rodzinie szcz\u0105tki zmar\u0142ego, kt\u00f3re nast\u0119pnie by\u0142y przez chrze\u015bcijan otaczane kultem jako \u201ecenniejsze ni\u017c z\u0142oto lub szlachetne kamienie\u201d(Martyr. Polycarpi, XVIII). Cia\u0142a m\u0119czennik\u00f3w pocz\u0105tkowo by\u0142y sk\u0142adane w podziemnych katakumbach.Pierwsze wzmianki o specjalnych grobach m\u0119czennik\u00f3w pochodz\u0105 z III wieku. Z II wieku pochodz\u0105 pierwsze wzmianki o nabo\u017ce\u0144stwach odprawianych przy ich grobach w rocznice ich \u015bmierci.Po legalizacji chrze\u015bcija\u0144stwa za panowania Konstantyna kult m\u0119czennik\u00f3w zyska\u0142 na popularno\u015bci. Szczeg\u00f3lnym jego propagatorem by\u0142 papie\u017c Damazy I (366-84). Wielu wiernych stara\u0142o si\u0119 zapewni\u0107 sobie poch\u00f3wek w pobli\u017cu grobu m\u0119czennika, aby zmartwychwsta\u0107 razem z nim; cz\u0119sto z nadgorliwo\u015bci uszkadzano przy tym gr\u00f3b m\u0119czennika. W \u015bredniowieczu popularne sta\u0142y si\u0119 d\u0142ugotrwa\u0142e, nierzadko wieloletnie pielgrzymki do r\u00f3\u017cnych relikwii m\u0119czennik\u00f3w, szczeg\u00f3lnie do miejsca ich najwi\u0119kszego skupienia \u2013 Rzymu.Krytyka kultu m\u0119czennik\u00f3w pojawia\u0142a si\u0119 w ca\u0142ej historii chrze\u015bcija\u0144stwa, a nasili\u0142a si\u0119 pod koniec \u015bredniowiecza (np. waldensi w XII w., husyci w XV w.). Reformacja ca\u0142kowicie odrzuci\u0142a kult m\u0119czennik\u00f3w, jako sprzeczny z zasad\u0105 Soli Deo gloria, przy czym protestantyzm uznaje i otacza szacunkiem pami\u0119\u0107 o osobach, kt\u00f3re odda\u0142y swoje \u017cycie za wiar\u0119.Kult m\u0119czennik\u00f3w istnieje do dzisiaj w katolicyzmie i prawos\u0142awiu, a tak\u017ce w anglikanizmie.Anglikanizm[16][edytuj | edytuj kod]Anglikanizm, jako jedyne wyznanie[17] maj\u0105ce sw\u00f3j pocz\u0105tek w reformacji, zachowa\u0142 tradycj\u0119 upami\u0119tniania specjalnych dni ku czci \u015bwi\u0119tych, w tym tak\u017ce m\u0119czennik\u00f3w za wiar\u0119. Cz\u0119\u015b\u0107 z nich jest tak\u017ce \u015bwi\u0119tymi katolickimi, a ich \u015bwi\u0119to jest obchodzone w tym samym dniu (np. \u015bwi\u0119ty Jerzy \u2013 patron Anglii). Jednak anglikanizm czci te\u017c m\u0119czennik\u00f3w, kt\u00f3rych kult usta\u0142 w katolicyzmie oraz nowych m\u0119czennik\u00f3w, kt\u00f3rzy zgin\u0119li za g\u0142oszenie pogl\u0105d\u00f3w, sprzecznych z doktryn\u0105 katolick\u0105 (np. William Tyndale, m\u0119czennicy z Oxfordu, Thomas Cranmer, Nicholas Ridley i Hugh Latimer).Anglikanizm czci tak\u017ce m\u0119czennik\u00f3w ugandyjskich i nowogwinejskich (misjonarzy i konwertyt\u00f3w, zamordowanych w XIX w. i XX w.) oraz wielu zas\u0142u\u017conych wsp\u00f3\u0142czesnych chrze\u015bcijan, niekoniecznie nale\u017c\u0105cych do Ko\u015bcio\u0142a anglika\u0144skiego, np. Maksymilian Kolbe, Martin Luther King, Oscar Romero, Dietrich Bonhoeffer i Lucian Tapiedi.Anglikanizm czci tylko pami\u0119\u0107 o tych m\u0119czennikach; nie istnieje kult wizerunk\u00f3w, grob\u00f3w, ani relikwii.Katolicyzm[2][edytuj | edytuj kod]  W katolicyzmie m\u0119cze\u0144stwo by\u0142o pocz\u0105tkowo jednocze\u015bnie traktowane jako chrzest z krwi, rozumiany na r\u00f3wni z chrztem z wody. Sob\u00f3r watyka\u0144ski II okre\u015bli\u0142 m\u0119cze\u0144stwo jako szczeg\u00f3lny dar i najwy\u017csz\u0105 pr\u00f3b\u0119 mi\u0142o\u015bci do Jezusa: Do dania wi\u0119c tego najwy\u017cszego \u015bwiadectwa mi\u0142o\u015bci wobec wszystkich, zw\u0142aszcza wobec prze\u015bladowc\u00f3w, niekt\u00f3rzy chrze\u015bcijanie zostali powo\u0142ani ju\u017c od samego pocz\u0105tku i zawsze b\u0119d\u0105 powo\u0142ywani[18].Pocz\u0105tkowo uznanie danej osoby za m\u0119czennika nast\u0119powa\u0142o przez spontaniczne uznanie zas\u0142ug i cn\u00f3t przez wiernych oraz duchownych. Pocz\u0105wszy od V w. oficjalne uznanie danej osoby za m\u0119czennika nast\u0119puje w wyniku procesu kanonizacyjnego. W czasie procesu uwzgl\u0119dniane s\u0105 wszystkie fakty i okoliczno\u015bci, przes\u0142uchiwani s\u0105 \u015bwiadkowie oraz zasi\u0119ga si\u0119 opinii bieg\u0142ych.Po wydaniu przez biskupa dekretu o rozpocz\u0119ciu post\u0119powania kanonizacyjnego, m\u0119czennikowi przys\u0142uguje tytu\u0142 S\u0142ugi Bo\u017cego, kt\u00f3ry nie daje prawa do publicznego kultu m\u0119czennika. Nast\u0119pnymi etapami procesu zajmuje si\u0119 Kongregacja Spraw Kanonizacyjnych w Rzymie, kt\u00f3ra publikuje tzw. \u201ePozycj\u0119\u201d, szczeg\u00f3\u0142owo opisuj\u0105c\u0105 fakt m\u0119cze\u0144stwa, jego motywy i okoliczno\u015bci.Szczeg\u00f3ln\u0105 cech\u0105 proces\u00f3w kanonizacyjnych m\u0119czennik\u00f3w jest brak obligacji zaistnienia cudu. Ostateczn\u0105 decyzj\u0119 o uznaniu m\u0119cze\u0144stwa podejmuje papie\u017c. Beatyfikacja m\u0119czennika ustanawia jego kult lokalny, a kanonizacja \u2013 jego kult powszechny.Dzie\u0144 wspomnienia liturgicznego  reguluje kalendarz liturgiczny.Prawos\u0142awie[19][edytuj | edytuj kod]M\u0119czennicy\/m\u0119czennice (cs. muczeniki, muczenicy) s\u0105 to w prawos\u0142awiu \u015bwi\u0119ci, kt\u00f3rzy za wiar\u0119 w Jezusa Chrystusa byli poddawani torturom i ponie\u015bli m\u0119cze\u0144sk\u0105 \u015bmier\u0107. Pocz\u0105wszy od V w. oficjalne uznanie danej osoby za m\u0119czennika nast\u0119puje w wyniku procesu kanonizacyjnego. Nie oznacza to, \u017ce \u015bwi\u0119tymi m\u0119czennikami s\u0105 wy\u0142\u0105cznie osoby kanonizowane. Istniej\u0105 liczni m\u0119czennicy anonimowi lub nieznani og\u00f3\u0142owi wiernych, kt\u00f3rych czci si\u0119 w dniu Wszystkich \u015awi\u0119tych[20].W prawos\u0142awiu czci si\u0119 wyobra\u017cenia malarskie m\u0119czennik\u00f3w (ikony) oraz ich groby i relikwie.M\u0119czennikom nadaje si\u0119 nast\u0119puj\u0105ce tytu\u0142y:Pierwsi m\u0119czennicy (pierwomuczeniki) \u2013 tytu\u0142 przys\u0142uguj\u0105cy \u015bwi\u0119tym, kt\u00f3rzy ponie\u015bli \u015bmier\u0107 za Chrystusa jako pierwsi; tytu\u0142 ten przys\u0142uguje wy\u0142\u0105cznie arcydiakonowi Stefanowi i r\u00f3wnej aposto\u0142om Tekli.Wielcy m\u0119czennicy\/Wielkie m\u0119czennice (wielikomuczeniki, wielikomuczenicy) \u2013 tytu\u0142 odnosz\u0105cy si\u0119 do \u015bwi\u0119tych, kt\u00f3rzy za wiar\u0119 w Jezusa Chrystusa ponie\u015bli \u015bmier\u0107, uprzednio b\u0119d\u0105c poddanymi wyj\u0105tkowym torturom i cierpieniom (np. Anastazja, Barbara, Jerzy Zwyci\u0119zca, Katarzyna, kr\u00f3lowa gruzi\u0144ska Ketewa\u0144, uzdrowiciel Pantelejmon).Stratelatesi (strati\u0142aty) \u2013 tytu\u0142 przyznawany wojskowym m\u0119czennikom za wiar\u0119 Chrystusow\u0105, niekiedy b\u0119d\u0105cy integraln\u0105 cz\u0119\u015bci\u0105 imienia \u015bwi\u0119tego, np. m\u0119czennik Andrzej, wielki m\u0119czennik Teodor.Cierpi\u0119tnicy (strastotierpcy) \u2013 tytu\u0142 przys\u0142uguj\u0105cy m\u0119czennikom, kt\u00f3rzy cierpieli od swych wsp\u00f3\u0142wyznawc\u00f3w.Synaksarion zawiera spis kanonizowanych m\u0119czennik\u00f3w prawos\u0142awnych.Protestantyzm[edytuj | edytuj kod]Reformacja odrzuci\u0142a ca\u0142kowicie kult \u015bwi\u0119tych m\u0119czennik\u00f3w, jako sprzeczny z Bibli\u0105. \u201e\u015awi\u0119tymi\u201d nazywa si\u0119 w protestantyzmie najcz\u0119\u015bciej wszystkich prawdziwych chrze\u015bcijan lub szczeg\u00f3lnie u\u015bwi\u0119conych wiernych Ko\u015bcio\u0142a powszechnego (unika si\u0119 nazywania \u201e\u015bwi\u0119tym\u201d okre\u015blonej osoby)[21].Og\u00f3lnie protestantyzm uznaje, \u017ce m\u0119czennicy, tak jak wszyscy zmarli, oczekuj\u0105 na zmartwychwstanie i nie s\u0105 w stanie zrobi\u0107 niczego dla \u017cyj\u0105cych. Z tego wzgl\u0119du m\u0119czennicy nie mog\u0105 by\u0107 po\u015brednikami mi\u0119dzy wiernymi i Bogiem, ani nie mog\u0105 wstawia\u0107 si\u0119 za wiernymi u Boga. Dlatego niekiedy protestantyzm okre\u015bla kult m\u0119czennik\u00f3w jako ba\u0142wochwalstwo a nawet nekromancj\u0119. Jedynie anglikanizm i w mniejszym stopniu luteranizm zachowuj\u0105 najwi\u0119cej z dawnej tradycji katolickiej kultu m\u0119czennik\u00f3w[21].Luteranizm uwa\u017ca m\u0119czennik\u00f3w za ludzi, kt\u00f3rzy otrzymali od Boga wyj\u0105tkow\u0105 \u0142ask\u0119 i z tego powodu ich czyny s\u0105 przyk\u0142adem dla innych chrze\u015bcijan. Chocia\u017c m\u0119czennicy modl\u0105 si\u0119 za Ko\u015bci\u00f3\u0142 powszechny, to nie s\u0105 po\u015brednikami mi\u0119dzy Bogiem i wiernymi, nie nale\u017cy si\u0119 do nich modli\u0107, ani otacza\u0107 ich kultem[22].Luteranizm posiada w\u0142asny kalendarz liturgiczny, zawieraj\u0105cy wykaz os\u00f3b (r\u00f3\u017cnych w ka\u017cdym Ko\u015bciele lutera\u0144skim), kt\u00f3rych pami\u0119\u0107 czci si\u0119 w okre\u015blone dni. S\u0105 w\u015br\u00f3d nich niekt\u00f3rzy m\u0119czennicy wczesnochrze\u015bcija\u0144scy, s\u0105 tak\u017ce prereformacyjni m\u0119czennicy, jak np. Jan Hus i nowo\u017cytni, np. Dietrich Bonhoeffer, Juliusz Bursche[22].W \u017cadnym wyznaniu protestanckim nie istnieje kult m\u0119czennik\u00f3w, ich wizerunk\u00f3w, relikwii i grob\u00f3w.\u2191 m\u0119czennik \u2013 S\u0142ownik j\u0119zyka polskiego PWN\u2191 ab ks. Arkadiusz Domaszk SDB, Wsp\u00f3\u0142cze\u015bni m\u0119czennicy za wiar\u0119. Wymagania procesu kanonizacyjnego, UKSW, Warszawa (dost\u0119p 8.11.2010)\u2191 abc Catholic Encyclopedia “Martyr” [dost\u0119p 2.11.2010] (ang.)\u2191 martyr \u2013 Wiktionary, en.wiktionary.org [dost\u0119p 2017-11-25]\u00a0 (pol.).\u2191 F. Ryszka, Hitleryzm, [w:] Encyklopedia Katolicka, t. 6 , Lublin 1993, kol. 1084.\u2191 Z. Teinert, Eksterminacja, [w:] Encyklopedia Katolicka, t. 4, Lublin 1983, kol. 826.\u2191 M. J\u0119draszewski, Partia komunistyczna walcz\u0105ca z religi\u0105 i pa\u0144stwo komunistyczne gwarantuj\u0105ce wolno\u015b\u0107 religijn\u0105 jako teoretyczne podstawy marksizmu-leninizmu w walce z religi\u0105 i Ko\u015bcio\u0142em katolickim w krajach realnego socjalizmu, \u201ePozna\u0144skie Studia Teologiczne\u201c, 22, 2008, s. 308.\u2191 Watchtower, \u201eWi\u0119zieni za wiar\u0119\u201d, \u201ePrzebud\u017acie si\u0119!\u201d, Towarzystwo Stra\u017cnica, kwiecie\u0144 2006, s. 10, 11\u00a0.\u2191 \u0412\u0435\u0441\u043d\u043e\u0439 1945 \u0433\u043e\u0434\u0430 \u0420\u043e\u0441\u0441\u0438\u044f \u043e\u0441\u0432\u043e\u0431\u043e\u0434\u0438\u043b\u0430 \u0421\u0432\u0438\u0434\u0435\u0442\u0435\u043b\u0435\u0439 \u0418\u0435\u0433\u043e\u0432\u044b \u0438\u0437 \u043a\u043e\u043d\u0446\u043b\u0430\u0433\u0435\u0440\u0435\u0439. \u041f\u043e\u0447\u0435\u043c\u0443 75 \u043b\u0435\u0442 \u0441\u043f\u0443\u0441\u0442\u044f \u0432\u0435\u0440\u0443\u044e\u0449\u0438\u0435 \u0441\u043d\u043e\u0432\u0430 \u0432 \u0442\u044e\u0440\u044c\u043c\u0430\u0445?, jw-russia.org\u00a0 (ros.).\u2191 TeresaT.\u00a0Wontor-Cichy\u00a0TeresaT., Wi\u0119zieni za wiar\u0119. \u015awiadkowie Jehowy w KL Auschwitz, O\u015bwi\u0119cim: Pa\u0144stwowe Muzeum Auschwitz-Birkenau, 2003, s. 162, ISBN\u00a083-88526-47-2\u00a0.\u2191 Watchtower, Holocaust \u2013 ofiary czy m\u0119czennicy?, \u201ePrzebud\u017acie si\u0119!\u201d, Towarzystwo Stra\u017cnica, 8 wrze\u015bnia 1989, s. 12\u201316\u00a0.\u2191 M. Banaszak, Historia Ko\u015bcio\u0142a katolickiego, t. 4: Czasy najnowsze 1914-1978, Warszawa 1992, s. 67.\u2191 RyszardR.\u00a0Michalak\u00a0RyszardR., Polityka wyznaniowa pa\u0144stwa polskiego wobec mniejszo\u015bci religijnych w latach 1945\u20131989, Zielona G\u00f3ra: Uniwersytet Zielonog\u00f3rski, 2014, s. 156, ISBN\u00a0978-83-7842-124-5\u00a0.\u2191 WolframW.\u00a0Slupina\u00a0WolframW., Prze\u015bladowania i represje \u015awiadk\u00f3w Jehowy w Polsce w latach 1939\u20131945 oraz 1950-1989, [w:] HansH.\u00a0Hesse, \u201eNajodwa\u017cniejsi byli zawsze \u015awiadkowie Jehowy\u201d, Wroc\u0142aw: Wydawnictwo A PROPOS, 2010, s. 267\u2013318, ISBN\u00a0978-83-61387-21-3\u00a0.\u2191 Radio Watyka\u0144skie, 26.09.2011\u2191 The Commemoration of Saints and Heroes of the Christian Church in the Anglican Communion. lambethconference.org. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-05-16)]. [dost\u0119p 3.11.2010] (ang.)\u2191 Kalendarz liturgiczny posiada r\u00f3wnie\u017c luteranizm, jednak poj\u0119cie \u015bwi\u0119to\u015bci u\u017cywane jest w luteranizmie w szerokim znaczeniu, a nie w odniesieniu do poszczeg\u00f3lnych os\u00f3b.\u2191 Sob\u00f3r watyka\u0144ski II, Konstytucja dogmatyczna o Ko\u015bciele \u201eLumen gentium\u201d,21.11.1964, [w:] \u201eSob\u00f3r watyka\u0144ski II, Konstytucje Dekrety Deklaracje, Pozna\u0144 2002, nr 42;\u2191 \u015awi\u0119ci Cerkwi \u2013 kategorie i tytu\u0142y [dost\u0119p 3.11.2010]\u2191 \u015awi\u0119ci Cerkwi- kanonizacja [dost\u0119p 4.11.2010]\u2191 ab The Protestant Heritage, [w:] Encyclop\u00e6dia Britannica [online] [dost\u0119p 2010-11-04]\u00a0 (ang.).\u2191 ab Evangelical Lutheran Worship [dost\u0119p 4.11.2010] (ang.)     (adsbygoogle = window.adsbygoogle || []).push({});after-content-x4"},{"@context":"http:\/\/schema.org\/","@type":"BreadcrumbList","itemListElement":[{"@type":"ListItem","position":1,"item":{"@id":"https:\/\/wiki.edu.vn\/pl\/wiki\/#breadcrumbitem","name":"Enzyklop\u00e4die"}},{"@type":"ListItem","position":2,"item":{"@id":"https:\/\/wiki.edu.vn\/pl\/wiki\/meczennik-chrzescijanski-wikipedia-wolna-encyklopedia\/#breadcrumbitem","name":"M\u0119czennik chrze\u015bcija\u0144ski \u2013 Wikipedia, wolna encyklopedia"}}]}]