[{"@context":"http:\/\/schema.org\/","@type":"BlogPosting","@id":"https:\/\/wiki.edu.vn\/pl\/wiki\/monaster-banjska-wikipedia-wolna-encyklopedia\/#BlogPosting","mainEntityOfPage":"https:\/\/wiki.edu.vn\/pl\/wiki\/monaster-banjska-wikipedia-wolna-encyklopedia\/","headline":"Monaster Banjska \u2013 Wikipedia, wolna encyklopedia","name":"Monaster Banjska \u2013 Wikipedia, wolna encyklopedia","description":"before-content-x4 Z Wikipedii, wolnej encyklopedii after-content-x4 Monaster Banjska (serb. \u041c\u0430\u043d\u0430\u0441\u0442\u0438\u0440 \u0411\u0430\u045a\u0441\u043a\u0430, Manastir Banjska) \u2013 prawos\u0142awny m\u0119ski klasztor w pobli\u017cu Zve\u010danu,","datePublished":"2017-01-01","dateModified":"2017-01-01","author":{"@type":"Person","@id":"https:\/\/wiki.edu.vn\/pl\/wiki\/author\/lordneo\/#Person","name":"lordneo","url":"https:\/\/wiki.edu.vn\/pl\/wiki\/author\/lordneo\/","image":{"@type":"ImageObject","@id":"https:\/\/secure.gravatar.com\/avatar\/c9645c498c9701c88b89b8537773dd7c?s=96&d=mm&r=g","url":"https:\/\/secure.gravatar.com\/avatar\/c9645c498c9701c88b89b8537773dd7c?s=96&d=mm&r=g","height":96,"width":96}},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Enzyklop\u00e4die","logo":{"@type":"ImageObject","@id":"https:\/\/wiki.edu.vn\/wiki4\/wp-content\/uploads\/2023\/08\/download.jpg","url":"https:\/\/wiki.edu.vn\/wiki4\/wp-content\/uploads\/2023\/08\/download.jpg","width":600,"height":60}},"image":{"@type":"ImageObject","@id":"https:\/\/pl.wikipedia.org\/wiki\/Special:CentralAutoLogin\/start?type=1x1","url":"https:\/\/pl.wikipedia.org\/wiki\/Special:CentralAutoLogin\/start?type=1x1","height":"1","width":"1"},"url":"https:\/\/wiki.edu.vn\/pl\/wiki\/monaster-banjska-wikipedia-wolna-encyklopedia\/","wordCount":752,"articleBody":"     (adsbygoogle = window.adsbygoogle || []).push({});before-content-x4Z Wikipedii, wolnej encyklopedii       (adsbygoogle = window.adsbygoogle || []).push({});after-content-x4Monaster Banjska (serb. \u041c\u0430\u043d\u0430\u0441\u0442\u0438\u0440 \u0411\u0430\u045a\u0441\u043a\u0430, Manastir Banjska) \u2013  prawos\u0142awny m\u0119ski klasztor w pobli\u017cu Zve\u010danu, w jurysdykcji eparchii raszko-prizre\u0144skiej Serbskiego Ko\u015bcio\u0142a Prawos\u0142awnego.Monaster zosta\u0142 zbudowany w latach 1312\u20131316 z fundacji cara Serbii Stefana Urosza II Milutina. Fundator przekaza\u0142 wsp\u00f3lnocie m.in. blisko siedemdziesi\u0105t wsi, dzi\u0119ki czemu klasztor sta\u0142 si\u0119 jedn\u0105 z najbogatszych wsp\u00f3lnot monastycznych \u015bredniowiecznego Serbskiego Ko\u015bcio\u0142a Prawos\u0142awnego. G\u0142\u00f3wna cerkiew monasterska zosta\u0142a wzniesiona na miejscu starszego obiektu sakralnego, soboru katedralnego eparchii banjskiej, kt\u00f3r\u0105 na pocz. XIV w. zlikwidowano. Pierwszym prze\u0142o\u017conym klasztoru zosta\u0142 ihumen Daniel, p\u00f3\u017aniejszy arcybiskup serbski, wsp\u00f3\u0142pracownik Stefana Urosza II Milutina[1]. Na patrona g\u0142\u00f3wnej cerkwi monasteru wybrano \u015bwi\u0119tego Stefana, patrona wszystkich w\u0142adc\u00f3w z dynastii Nemanicz\u00f3w. Budowl\u0119 wzniesiono w stylu raszka\u0144skim, a wzorem dla niej by\u0142a g\u0142\u00f3wna \u015bwi\u0105tynia monasteru Studenica[1].       (adsbygoogle = window.adsbygoogle || []).push({});after-content-x4Monaster Banjska zacz\u0105\u0142 podupada\u0107 ju\u017c w XV w. W 1419 mia\u0142 miejsce po\u017car monasterskiej cerkwi. Jeszcze w 1433 klasztor by\u0142 czynny, jednak ju\u017c w II po\u0142. XV w. przesta\u0142 funkcjonowa\u0107. W kolejnym stuleciu na rozkaz su\u0142tana tureckiego klasztor zniszczono, gdy\u017c ukrywali si\u0119 w nim chrze\u015bcijanie uciekaj\u0105cy przed Turkami. Podczas wojny turecko-austriackiej w 1689 zniszczony monaster by\u0142 wykorzystywany do cel\u00f3w wojskowych przez obie strony. Odrestaurowan\u0105 cerkiew \u015bw. Stefana Turcy spalili ponownie podczas pierwszego powstania serbskiego. Po jego zako\u0144czeniu \u015bwi\u0105tyni\u0119 przekszta\u0142cono w meczet, kt\u00f3r\u0105 to funkcj\u0119 obiekt spe\u0142nia\u0142 do 1912. W okresie mi\u0119dzywojennym profesor Uniwersytetu Belgradzkiego \u0110ura\u0111 Bo\u0161kovi\u0107 opracowa\u0142 projekt odbudowy monasteru, jednak do prac przy jego realizacji przyst\u0105piono dopiero w 1938 i wskutek wybuchu II wojny \u015bwiatowej nigdy ich nie uko\u0144czono[1]. Odbudowano jedynie cerkiew \u015bw. Stefana[2]. Chocia\u017c w \u015bwi\u0105tyni nie odbywa\u0142y si\u0119 nabo\u017ce\u0144stwa, miejscowa ludno\u015b\u0107 prawos\u0142awna przybywa\u0142a na wsp\u00f3ln\u0105 modlitw\u0119 w ruinach[2].Wsp\u00f3lnota monastyczna przy cerkwi \u015bw. Stefana zosta\u0142a restytuowana w 2004. Szybko sta\u0142a si\u0119 jednym z centr\u00f3w \u017cycia duchowego kosowskich Serb\u00f3w. W 2006 rozpocz\u0119to remont cerkwi i s\u0105siednich budynk\u00f3w[1]. W 2013 cerkiew \u015bw. Stefana nadal by\u0142a w stanie zagra\u017caj\u0105cym zawaleniem, odnowiono jedynie jej dach. W budynku znajdowa\u0142 si\u0119 ikonostas przeniesiony z cerkwi \u015bw. Eliasza w Vu\u010ditrnie, podobnie jak wiele ikon z cerkwi zniszczonych po 1999 przez kosowskich Alba\u0144czyk\u00f3w. W monasterze przebywa\u0142 tylko jeden mnich, ihumen Daniel. Nabo\u017ce\u0144stwa odbywaj\u0105 si\u0119 regularnie[2]. Szczeg\u00f3lnym kultem otaczana jest kopia Kaza\u0144skiej Ikony Matki Bo\u017cej, uwa\u017cana za cudotw\u00f3rcz\u0105[2].W kwietniu 2015 do monasteru przywieziono \u015awi\u0119ty Ogie\u0144 z Jerozolimy[3].Monaster Banjska by\u0142 otoczony murami obronnymi z baszt\u0105. Budynki mieszkalne dla mnich\u00f3w i pozosta\u0142e zabudowania klasztorne wzniesiono w stylu bizantyjskim. G\u0142\u00f3wna cerkiew monasterska zosta\u0142a wzniesiona z kamienia. By\u0142a orientowana, tr\u00f3jnawowa, od zachodu posiada\u0142a dwie kopu\u0142y, trzecia za\u015b by\u0142a po\u0142o\u017cona w centralnej cz\u0119\u015bci budynku. Wszystkie elewacje obiektu zdobione by\u0142y wzorami z kamieni w trzech kolorach i rze\u017abionymi obramowaniami okien i drzwi. Do \u015bwi\u0105tyni prowadzi\u0142y dwa portale: zachodni i p\u00f3\u0142nocny. We wn\u0119trzu obiektu znajdowa\u0142y si\u0119 freski, cz\u0119\u015bciowo pokryte z\u0142otem; takie rozwi\u0105zanie r\u00f3wnie\u017c przyj\u0119to na wz\u00f3r monaster\u00f3w Studenica, Sopo\u0107ani i Mile\u0161eva[1].       (adsbygoogle = window.adsbygoogle || []).push({});after-content-x4Wobec zniszczenia wi\u0119kszo\u015bci obiekt\u00f3w monasterskich nie przetrwa\u0142a r\u00f3wnie\u017c wi\u0119kszo\u015b\u0107 obiekt\u00f3w sztuki sakralnej, kt\u00f3re pierwotnie zdobi\u0142y kompleks; niekt\u00f3re znajduj\u0105 si\u0119 w r\u00f3\u017cnych muzeach. Rze\u017aba Matki Bo\u017cej zdobi\u0105ca jeden z portali klasztornej cerkwi zosta\u0142a natomiast przeniesiona do cerkwi we wsi Sokolica[1].     (adsbygoogle = window.adsbygoogle || []).push({});after-content-x4"},{"@context":"http:\/\/schema.org\/","@type":"BreadcrumbList","itemListElement":[{"@type":"ListItem","position":1,"item":{"@id":"https:\/\/wiki.edu.vn\/pl\/wiki\/#breadcrumbitem","name":"Enzyklop\u00e4die"}},{"@type":"ListItem","position":2,"item":{"@id":"https:\/\/wiki.edu.vn\/pl\/wiki\/monaster-banjska-wikipedia-wolna-encyklopedia\/#breadcrumbitem","name":"Monaster Banjska \u2013 Wikipedia, wolna encyklopedia"}}]}]