Ý Yên

Template:Chú thích trong bàiTemplate:Thông tin đơn vị hành chính Việt Nam Ý Yên là một huyện của tỉnh Nam Định, Việt Nam.

Vị trí

Huyện nằm giáp thành phố Ninh Bình, ba mặt phía Bắc, Tây và Nam giáp sông Đáy, sông Đào hay còn gọi là Sông Nam Định, phía đông giáp huyện Vụ Bản.

Giao thông

[[Tập tin:Cau Nam Binh 11.JPG|nhỏ|phải|200px|Cầu Nam Bình nối Nam Định - Ninh Bình nhìn từ cảng Ninh Phúc]] Ý Yên có đường cao tốc Cầu Giẽ - Ninh Bình đi qua các xã phía Tây của huyện, có đường sắt Bắc-Nam đi qua và có các tuyến quốc lộ như quốc lộ 10, quốc lộ 38B, quốc lộ 37B, quốc lộ 37C. Trên tuyến quốc lộ 37B có phà Đống Cao nối liền hai huyện Nghĩa Hưng và Ý Yên. Quốc lộ 37C nối từ Hưng Thi (Lạc Thủy) qua Nho Quan, Gia Viễn (Ninh Bình) tới Quốc lộ 37B tại xã Ninh Cường. Trong huyện còn có các tuyến tỉnh lộ như 484 (Đường 64 cũ); tỉnh lộ 485 (Đường 57 cũ); tỉnh lộ 486 (Đường 12 cũ).

Ý Yên có sông Đáy, sông Đào hay còn gọi là sông Nam Định và sông Chanh chảy qua, tạo nên các tuyến giao thông thủy quan trọng.

Làng nghề

phải|nhỏ|Đình làng La Xuyên, nơi sản xuất hàng gỗ chạm khắc mỹ thuật

  • Có làng đúc đồng Vạn Điểm nay thuộc Thị Trấn Lâm.
  • Có làng cơ khí đúc và làm trống cổ truyền thuộc xã Yên Xá.
  • Có làng điêu khắc đồ gỗ mỹ nghệ La Xuyên và các làng bên: Ninh xá, Lũ Phong, Trịnh xá thuộc xã Yên Ninh.
  • Làng nghề Sơn mài Cát Đằng thuộc xã Yên Tiến
  • Làng Chuế Cầu, quê của bà Lương Thị Minh Nguyệt - người yêu nước. Bà là người bán rượu thịt ở thành Cổ Lộng, lừa cho giặc ăn uống no say, bí mật quẳng xuống sông Đáy. Cùng yêu nước với bà là cô gái người làng Đào Đặng (Hưng Yên) xinh đẹp, hát hay.
  • Làng nghề mây tre đan Đồng Lạc thuôc xã Yên Thắng

Đơn vị hành chính

Huyện có 1 thị trấn Lâm (huyện lỵ, thành lập ngày 1-4-1986 trên cơ sở 416,04 ha diện tích tự nhiên của xã Yên Xá; 30,37 ha diện tích tự nhiên của xã Yên Ninh; 24,50 ha diện tích tự nhiên của xã Yên Tiến và 4,27 ha diện tích tự nhiên của xã Yên Hồng) và 31 xã: Yên Bằng, Yên Bình, Yên Chính, Yên Cường, Yên Dương, Yên Đồng, Yên Hồng, Yên Hưng, Yên Khang, Yên Khánh, Yên Lộc, Yên Lợi, Yên Lương, Yên Minh, Yên Mỹ, Yên Nghĩa, Yên Nhân, Yên Ninh, Yên Phong, Yên Phú, Yên Phúc, Yên Phương, Yên Quang, Yên Tân, Yên Thắng, Yên Thành, Yên Thọ, Yên Tiến, Yên Trị, Yên Trung, Yên Xá.

Huyện Ý Yên có tới 9 xã trùng tên với huyện Yên Mô (Ninh Bình) là Yên Thành, Yên Phú, Yên Hưng, Yên Phong, Yên Bình, Yên Thắng, Yên Đồng, Yên Mỹ, Yên Nhân.

Danh hiệu

Trong kháng chiến chống Thực dân Pháp, Ý Yên đã lừng danh với các chiến công vang dội như: trận Đê Đáy, Cao Bồ, Vũ Dương, An Cừ, La Ngạn, Vọng Doanh, Đông Duy… đồng thời là hậu phương vững chắc cung cấp sức người, sức của cho cuộc kháng chiến chống Mĩ. Với những thành tích đó, năm 2000 huyện Ý Yên được Nhà nước phong tặng Danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang. Huyện Ý Yên có nhiều xã được phong tặng danh hiệu Anh hùng như: xã Yên Dương, xã Yên Quang... 6 Anh hùng LLVT, 2 Anh hùng lao động, và 182 Bà mẹ Việt Nam Anh hùng.Là quê hương tiền bối cách mạng, thầy giáo Tống Văn Trân.

Du lịch

[[Tập tin:denvuadinhnamdinh3.jpg|nhỏ|phải|180px|Đền Vua Đinh (Yên Thắng)]]

File:Cay-gao.jpg
Hai cây gạo hơn 200 tuổi tại cổng làng Đống Cao, Yên Lộc

Nhân vật nổi tiếng

  • Đệ tam giáp đồng Tiến sĩ Nguyễn Địch (14?? - ????): Ông quê xã Vụ Sài, huyện Đại An nay là làng Vò, xã Yên Lộc, huyện ý Yên, tỉnh Nam Định. Ông đỗ Đệ tam giáp đồng Tiến sĩ xuất thân khoa Nhâm Tuất niên hiệu Đại Bảo 3(1442) đời Lê Thái Tông, làm quan đến chức Tả thị lang. Ông có tác phẩm Nhàn du kiến văn ký.
  • Phạm Văn Nghị (chữ Hán: 范文誼, 1805-1884)[1] hiệu Nghĩa Trai; là một nhà giáo, nhà thơ và là một viên quan nhà Nguyễn theo đường lối kháng Pháp ở thế kỷ 19 trong lịch sử Việt Nam. Phạm Văn Nghị là người ở xã Tam Đăng, tổng An Trung, huyện Đại An, phủ Nghĩa Hưng (nay là thôn Tam Quang, xã Yên Thắng, huyện Ý Yên tỉnh Nam Định). Là con của một ông đồ nghèo, nhưng nhờ chăm chỉ học, nên ông lần lượt đỗ: Tú tài (1826), Cử nhân (1837) và Hoàng giáp (1838, lúc 33 tuổi), nên được người đời gọi là Hoàng Tam Đăng.
  • Khiếu Năng Tĩnh (1835-?) là người con của xã Chân Mỹ, tổng Tử Vinh, huyện Đại An, phủ Nghĩa Hưng, tỉnh Nam Định (nay thuộc xã Yên Cương, huyện Ý Yên, tỉnh Nam Định). Năm 1878, ông đỗ Cử nhân (Hương cống). 2 năm sau, ông đỗ đồng tiến sĩ xuất thân. Ông làm quan Đốc học Hà Nội, Tế tửu Quốc tử giám[1].
  • Tống Văn Trân (1905-1935) tại xã Yên Tiến là một nhà giáo, nhà cách mạng Việt Nam, phụ trách các tỉnh miền Đông Nam Bộ, Xứ ủy viên Nam Kỳ, phụ trách Sài Gòn-Gia Định.

Những người thành đạt

YÊN BÌNH

  • Đinh La Thăng (sinh ngày 10 tháng 9 năm 1960[1]) là một chính khách Việt Nam, tiến sĩ kinh tế, chuyên ngành kế toán. Ông hiện là đại biểu quốc hội Việt Nam khóa XIV (nhiệm kì 2016-2021), thuộc đoàn đại biểu tỉnh Thanh Hóa, dù trước đó ông trúng cử ở Thành phố Hồ Chí Minh. Ông từng là Đại biểu Quốc hội Việt Nam khoá XI (2002-2007) tỉnh Gia Lai, khóa XIII (2011-2016) tỉnh Thanh Hóa, Bộ trưởng Bộ Giao thông Vận tải (2011-2016), Chủ tịch Hội đồng thành viên Tập đoàn Dầu khí Quốc gia Việt Nam (2008-2011), Chủ tịch Hội đồng quản trị Tập đoàn Dầu khí Quốc gia Việt Nam (2005-2008), Chủ tịch Hội đồng quản trị Tổng công ty Sông Đà (2001-2003). Trong Đảng Cộng sản Việt Nam, ông hiện là Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam khóa XII. Ông từng là Ủy viên Bộ Chính trị khóa XII, Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam khóa X, XI, Bí thư Thành ủy Thành phố Hồ Chí Minh (2016-2017). Ngày 7 tháng 5 năm 2017 ông Thăng bị thi hành kỷ luật và thôi chức Ủy viên Bộ Chính trị khóa XII kiêm Bí thư Thành ủy Thành phố Hồ Chí Minh[2], sau đó được điều động giữ chức Phó Trưởng ban Kinh tế Trung ương

YÊN KHANG

  • Hồ Xuân Năng (Năng do Thái) sinh ngày 04/11/1964 tại Yên Thắng, Ý Yên, Nam Định, Chủ tịch HĐQT, Tổng Giám đốc CTCP Đá thạch anh cao cấp VCS ông thuộc top 10 người giàu nhất sàn chứng khoán Việt Nam.

YÊN TIẾN

YÊN THẮNG

YÊN ĐỒNG

YÊN LƯƠNG

YÊN CƯỜNG

1. Đinh Xuân Lành (làng Cời), Yên Cường, phó ban tuyên giáo Trung ương, Chủ tịch mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh Nam Định.

2. Trung tướng phó giáo sư Khiếu Anh Lân, Yên Cường, tư lệnh mặt trận 479, Giám đốc Học viện Đà Lạt 1991-1995.

3. Hoàng Văn Cường, Yên Cường là tiến sĩ kinh tế học, phó giáo sư, đại biểu quốc hội Việt Nam khóa XIV, thuộc đoàn đại biểu Hà Nội, Phó hiệu trưởng Trường Đại học Kinh tế Quốc dân

YÊN LỘC

1. Nguyễn Chương quê quán thôn Đại Đồng, xã Yên Lộc, huyện Ý Yên, tỉnh Nam Định - Nguyên Phó Chủ tịch tỉnh Lai Châu

2. Đinh Văn Đoàn quê quán thôn Minh Đức, xã Yên Lộc, huyện Ý Yên, tỉnh Nam Định - Nguyên cán bộ trại giam Nam Định

3. Đại tá Trần Văn Hùng quê quán thôn Ninh Tiến, xã Yên Lộc, huyện Ý Yên, tỉnh Nam Định nghỉ hưu

4. Nguyễn Văn Thảo quê quán thôn Phúc Đình, xã Yên Lộc, huyện Ý Yên, tỉnh Nam Định - Nguyên Trưởng phòng Phòng Cảnh sát Cơ động Công an tỉnh Nam Định

5. Lê Văn Cần quê quán thôn Ninh Tiến, xã Yên Lộc, huyện Ý Yên, tỉnh Nam Định - Giảng viên trường Trung cấp Cảnh sát

6. Nguyễn Mạnh Cường (14/10/1973): Xã Yên Lộc - Phó Kiểm toán trưởng, Kiểm toán Nhà nước Khu vực III. Nơi ở hiện nay: Tòa nhà 18T - CIENCO 1 - Hoàng Đạo Thúy - Nhân Chính - Thanh Xuân - Hà Nội

7. Vũ Văn Tường quê quán Chợ Đống Cao, xã Yên Lộc, huyện Ý Yên, tỉnh Nam Định - Phó Giám đốc Cty Cổ phần Lâm sản Nam Định

8. Phạm Văn Trường quê quán thôn Ninh Tiến, xã Yên Lộc, huyện Ý Yên, tỉnh Nam Định - Giám đốc Cty xd 99, Tct xd Trường Sơn, Binh Đoàn 12

9. Nguyễn Ngọc Oánh quê quán Làng Vò, xã Yên Lộc, huyện Ý Yên, tỉnh Nam Định - Hiệu trưởng trường THCS&THPT Bàu Hàm, Đồng Nai

10. Ngô Văn Cần quê quán Thôn Ninh Tiến, xã Yên Lộc, huyện Ý Yên, tỉnh Nam Định - CSGT Nam Định

11. Phạm Văn Nghĩa quê quán Thôn Hồng Thái, xã Yên Lộc, huyện Ý Yên, tỉnh Nam Định - Phó giám đốc cty Sông Đà G9, Thanh Xuân, Hà Nội

12. Trần Văn Phi quê quán Thôn Ninh Tiến, xã Yên Lộc, huyện Ý Yên, tỉnh Nam Định - Phó giám đốc Ban Quản lý Đầu tư và Xây dựng Thủy lợi 7, Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn

13. Ngô Văn Hải quê quán Thôn Tiền Phong, xã Yên Lộc, huyện Ý Yên, tỉnh Nam Định - Việt kiều Ba Lan

14. Đinh Văn Hùng quê quán Làng Minh Đức xã Yên Lộc, huyện Ý Yên, tỉnh Nam Định - Phó Giám đốc Cty xd 99, Tct xd Trường Sơn, Binh Đoàn 12

15. Trần Văn Miền Ninh Tiến, xã Yên Lộc, huyện Ý Yên, tỉnh Nam Định Viễn thông

16. Hoang Văn Nho Hồng Thái, xã Yên Lộc, huyện Ý Yên, tỉnh Nam Định Sở Nông nghiệp Bắc Kạn

17. Phạm Thị Dung (1979) quê quánTiền Phong, xã Yên Lộc, huyện Ý Yên, tỉnh Nam Định - Phó Giám đốc Trung tâm Thông tin, Thư viện - Viện Văn hóa Nghệ thuật quốc gia Việt Nam - Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch

18. Ngô Văn Trọng quê quán Thôn Phúc Đình (Làng Điềng) xã Yên Lộc, huyện Ý Yên, tỉnh Nam Định- Thượng tá, Giảng viên, Học viện Hải quân - Nha Trang, Khánh Hòa

19. Ngô Xuân Hữu, quê quán Phúc Đình (Làng Điềng), Yên Lộc, Ý Yên; sinh năm 1949, Trưởng phòng, VKSND Đồng Nai(đã nghỉ hưu tại Biên Hòa Đồng Nai)

20. Ngô Văn Thạnh SN 1954, Phúc Đình (làng Điềng), Yên Lộc, Ý Yên, Liệt sỹ, Chuẩn úy, C phó, Lữ 7, Quân đoàn 3 QĐND Việt Nam, hy sinh ngày 09/04/1979 tại chiến trường K

(em họ ông Hữu)

21. Ngô Văn Thạch,quê quán thôn Phúc Đình (làng Điềng) Yên Lộc, Ý Yên - Thượng tá, Phó trưởng công an huyện Trảng Bom, công an tỉnh Đồng Nai(em họ ông Hữu).

22. Ngô Thị Hương Thoa,SN 1970, thôn Phúc Đình (làng Điềng), Yên Lộc, Ý Yên- Phó Giám đốc Chi nhánh Ngân hàng Nông nghiệp Trảng Bom Bắc Đồng Nai.(con ông Hữu)

23. Ngô Thị Kim The, SN 1975,thôn Phúc Đình (Làng Điềng), Yên Lộc, Ý Yên- Phó trưởng phòng kiểm tra nghiệp vụ và thi hành án Tòa án nhân dân tỉnh Đồng Nai (con ông Hữu)

24. Ngô Thị Thanh Tú,SN 1979, thôn Phúc Đình (Làng Điềng),Yên lộc, Ý Yên- Thiếu tá, Đội phó, Phòng QLXNC công an Đồng Nai.(con ông Hữu).

25. Phạm Văn Trình, SN 1972, Ninh Tiến - Phó Tổng giám đốc Công ty Sổ xố kiến thiết miền Bắc

26. Ngô Anh Tuấn, SN 1972, thôn Phúc Đình (Làng Điềng), Yên Lộc, Ý Yên - Phó Giám đồc Công ty CPTV Thành Long - ICD Tân Cảng Long Bình (con ông Hữu).

27. Ngô Kim Trung, Ninh Tiến, Yên Lộc, Ý Yên. Đại tá Tiến sỹ Bác sỹ, Phó Giám đốc viện QY 175, hội viên hội thận Việt Nam (đã nghỉ hưu tại TPHCM)

28. Ngô Văn Minh, 18/8/1960, Yên Lộc, Ý Yên, Nam Định. Bí thư Đảng ủy – Chủ tịch HĐND phường Vĩnh Hòa, tp Nha Trang, Khánh Hòa.

YÊN PHÚC

Tham khảo

Template:Sơ khai Hành chính Việt Nam Template:Danh sách xã, thị trấn thuộc huyện Ý Yên Template:Các huyện thị thuộc tỉnh Nam Định

Phủ Mẫu - Yên Quang Đình Đá,Yên Cường

Thể loại:Huyện Nam Định

Retrieved from "http://wiki.edu.vn/wiki/index.php?title=Ý_Yên&oldid=184734"