Nguyên soái Liên bang Xô viết
Nguyên soái Liên bang Xô viết, gọi tắt là Nguyên soái Liên Xô (tiếng Nga: Маршал Советского Союза - Marshal Sovietskovo Soyuza) là quân hàm sĩ quan chỉ huy cao cấp của các lực lượng vũ trang Xô viết. Được đặt ra ngày 22 tháng 9 năm 1935 và là quân hàm cao nhất của Liên Xô cho đến năm 1991. Ngày 26 tháng 6 năm 1945, Xô Viết tối cao Liên Xô dự thảo sắc lệnh đặt ra quân hàm Đại Nguyên soái Liên bang Xô viết nhưng bị Stalin kiên quyết phản đối và không ký ban hành. Mẫu bộ quân phục Đại nguyên soái Liên Xô đã được Chủ nhiệm Hậu cần Quân đội Liên Xô, trung tướng A. V. Khrulyov và Cục trưởng quân nhu, đại tá P. I. Drachev trình lên Stalin nhưng bị ông ra lệnh cấm may. Trên thực tế cũng như về pháp lý, cấp bậc này chưa hề có. Cho đến khi từ trần ngày 5 tháng 3 năm 1953, Stalin mang quân hàm Nguyên soái Liên Xô như tất cả các nguyên soái khác.[1]
Quân hàm tương đương trong Hải quân Xô viết là Đô đốc Hạm đội Liên bang Xô viết. Theo một số tư liệu, quân hàm Nguyên soái Tư lệnh binh chủng (không quân, pháo binh, thiết giáp, thông tin, kỹ thuật) cũng được xem ngang hàng với Nguyên soái Liên bang Xô viết về hình thức nhưng xếp dưới một bậc lương.
Trong thời gian 1935-1991 có 41 người đã được phong quân hàm này, trong đó 36 người là quân nhân chuyên nghiệp, 4 người là chính khách nắm giữ chức vụ quân sự (Stalin, Beria, Bulganin và Brezhnev), và một người thuộc giới Công nghiệp - Kỹ thuật quân sự là bộ trưởng quốc phòng Ustinov.
Với sự tan rã của Liên bang Xô viết vào tháng 12 năm 1991, quân hàm này cũng bị xoá bỏ. Năm 1993, Liên bang Nga đặt ra quân hàm Nguyên soái Liên bang Nga.
Lịch sử
nhỏ|300px|Năm vị nguyên soái đầu tiên: Tukhachevsky, Voroshilov, Yegorov (ngồi), Budyonny và Blyukher (đứng) Quân hàm Nguyên soái được Hội đồng Dân ủy Xô viết (Sovnarkom) thiết lập ngày 22 tháng 9 năm 1935. Ngày 20 tháng 11, năm quân nhân đầu tiên được phong quân hàm này là Dân ủy Quốc phòng và Cựu chiến binh Kliment Yefremovich Voroshilov, Tổng tham mưu trưởng Hồng quân Aleksandr Ilyich Yegorov và ba tướng lĩnh cấp cao, Vasily Konstantinovich Blyukher, Semyon Mikhailovich Budyonny, Mikhail Nikolayevich Tukhachevsky. Sau này ba người trong số đó bị xử tử vào những năm 1937, 1938, đó là Blyukher, Tukhachevski và Yegorov. Ngày 7 tháng 5 năm 1940, thêm ba tướng lĩnh được phong quân hàm nguyên soái là Dân ủy Quốc phòng Semyon Konstantinovich Timoshenko, Tổng tham mưu trưởng Boris Mikhailovich Shaposhnikov và Grigory Ivanovich Kulik.
nhỏ|150px|trái|Semyon Timoshenko trong bộ quân phục nguyên soái, mẫu 1945 Trong Thế chiến thứ hai, Timoshenko và Budyonny được cho nghỉ, còn Kulik bị giáng chức vì thiếu khả năng chỉ huy, quân hàm nguyên soái được phong cho một số vị tướng đã thành danh trên chiến trường như Georgy Konstantinovich Zhukov, Aleksandr Mikhailovich Vasilevsky và Konstantin Konstantinovich Rokossovsky. Năm 1943, Stalin cũng tự phong cho mình quân hàm này, năm 1945, người đứng đầu lực lượng an ninh Lavrentiy Pavlovich Beria cũng được phong Nguyên soái, đây là hai trong số bốn vị gọi là "nguyên soái chính trị" (được phong hàm lúc không phải là quân nhân) những người còn lại là Nikolai Aleksandrovich Bulganin, Leonid Ilyich Brezhnev.
Sau chiến tranh đã có hai Nguyên soái bị kết án tử hình, đó là Kulik năm 1950 (được truy phục nguyên soái năm 1957) và Beria năm 1953. Nguyên soái Liên Xô cuối cùng là Dmitri Timofeyevich Yazov, được phong năm 1990. Cùng với sự sụp đổ của Liên bang Xô viết, quân hàm này bị bãi bỏ. Hiện nay Liên bang Nga có một quân hàm tương đương là Nguyên soái Liên bang Nga. Người duy nhất hiện giữ quân hàm này là (nguyên) Bộ trưởng Quốc phòng Nga Igor Dmitriyevich Sergeyev.
Phân loại
Các nguyên soái đã được phong có thể được chia làm bốn nhóm:
- Những người thành danh trong Cách mạng tháng Mười. Họ gồm 5 nguyên soái đầu tiên và những người được phong hàm này gồm Kliment Yefremovich Voroshilov, Aleksandr Ilyich Yegorov, Vasily Konstantinovich Blyukher, Semyon Mikhailovich Budyonny, Mikhail Nikolayevich Tukhachevsky. Vào đầu Thế chiến thứ hai thêm 3 nguyên soái được phong gồm Kulik, Shaposhnikov, Timoshenko.
- Những người thành danh trong Thế chiến thứ hai và giữ chức vụ quan trọng trong quân đội Liên Xô giai đoạn sau đó. Có thể kể đến các Nguyên soái Zhukov, Vasilevsky, Koniev, Rokossovsky, Malinovsky, Tolbukhin, Meresskov, Chuikov, Sokolovsky...
- Những người nắm giữ các vị trí quan trọng của các lực lượng vũ trang Xô viết trong Chiến tranh Lạnh. Tất cả họ đều là sĩ quan trong Thế chiến thứ hai, trừ Brezhnev là chính ủy trong quân đội và Ustinov là giám đốc nhà máy sản xuất vũ khí, ngay cả Yazov khi kết thúc chiến tranh mới chỉ 20 tuổi cũng đã là chỉ huy trung đội. Những người trong số này là Grechko, Yakubovsky, Kulikov, Ogarkov, Akhromeev và Yazov.
- Nhóm này gồm các nguyên soái tư lệnh các quân/binh chủng. Mặc dù được phong cấp bậc hàm nguyên soái nhưng quân hàm của họ gắn liền với lĩnh vực chuyên môn như: Nguyên soái pháo binh (Nikolay Nikolaevich Voronov), Nguyên soái xe tăng (Falaleev, Rotmistrov), Nguyên soái không quân (Golovanov, Novikov). Chế độ đãi ngộ đối với người có cấp bậc hàm Nguyên soái tư lệnh quân/binh chủng cao hơn người có cấp bậc hàm đại tướng nhưng thấp hơn Nguyên soái của toàn quân.
Danh sách Nguyên soái Liên bang Xô viết
Chú thích
- ↑ X. M. Stemenko. Bộ Tổng tham mưu Xô Viết trong chiến tranh. Tập 2 (bản tiếng Việt). Nhà xuất bản Tiến Bộ. Moskva. 1981. trang 587-588.
Thể loại:Nhà quân sự Thể loại:Quân hàm Thể loại:Lịch sử Nga Thể loại:Danh sách nhân vật Thể loại:Quân hàm Liên Xô
,_Soviet_military_commander.jpg&action=edit&redlink=1){kind=link}
.jpg&action=edit&redlink=1){kind=link}
.jpg&action=edit&redlink=1){kind=link}
