Nguyễn Văn Đệ

Nguyễn Văn Đệ là Bí thư Trung ương Đoàn thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh (trước năm 1970 là Trung ương Đoàn thanh niên lao động Việt Nam); Trưởng ban chỉ đạo (đầu tiên) Thanh niên xung phong (TNXP) chống Mỹ cứu nước (tập trung) giai đoạn Việt Nam chống Mỹ. Ngoài ra ông còn được biết đến như là Trưởng đoàn chuyên gia thanh niên Việt Nam giúp Campuchia xây dựng lại đất nước sau khi chế độ Pol Pôt sụp đổ; Bí thư đảng ủy khối các cơ quan công nghiệp trung ương (sau gọi là đảng ủy khối các cơ quan kinh tế trung ương).

Hoạt động chính trị

Ông sinh ngày 1 tháng 5 năm 1927 tại xã Thanh Lĩnh, huyện Thanh Chương, tỉnh Nghệ An, Việt Nam trong gia đình nông dân, năm 19 tuổi ông theo phong trào chống Pháp, ban đầu làm tại xưởng quân giới tại quê nhà, sau lên chiến khu Việt Bắc làm công tác ở cơ quan trung ương đoàn thanh niên cứu quốc Việt Nam tại chiến khu Việt Bắc.

Năm 1954, khi Hà Nội được giải phóng khỏi người Pháp (10/10/1954), ông được cử vào đoàn cán bộ trung ương về tiếp quản Thủ đô, sau đó làm Phó Bí thư Thành đoàn Hà Nội.

Năm 1957 ông được cử sang Liên Xô 1 năm, học tập, đào tạo tại trường chính trị của Đoàn thanh niên cộng sản komsomol.

Năm 1961 ông là ủy viên (dự khuyết) Ban chấp hành Trung ương Đoàn thanh niên lao động Việt Nam.

Từ năm 1962 - 1977 ông là Bí thư Trung ương Đoàn thanh niên lao động Việt Nam.

Năm 1965 khi Mỹ tấn công Bắc Việt Nam, thực hiện chủ trương của Đảng, Chính phủ là thành lập lực lượng TNXP chống Mỹ cứu nước (tập trung), ông được Ban Bí thư trung ương Đoàn thanh niên cử làm Trưởng ban chỉ đạo TNXP chống Mỹ cứu nước (tập trung), với nhiệm vụ này, ông đã tổ chức và chỉ đạo hoạt động của lực lượng TNXP (tập trung) từ 1965-1968, giai đoạn ác liệt nhất của cuộc chiến.

thumb|Ông Nguyễn Văn Đệ (thứ 2 từ phải sang, hàng đầu) tại Đại hội "Thi đua đảm bảo giao thông vận tải" từ 21-25/3/1966 nghe phát biểu ý kiến của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Người ngồi đầu áo sẫm là Ông Phan Trọng Tuệ, Bộ trưởng Bộ GTVT.

thumb|Ông Nguyễn Văn Đệ đón Đại tướng Võ Nguyên Giáp dự Đại hội "Ba sẵn sàng" ngành GTVT lần thứ Nhất (18/5/1968)

Sau giai đoạn này ông làm Bí thư thường trực Đoàn thanh niên lao động Việt Nam nhưng vẫn phụ trách công tác TNXP đến năm 1975, ngoài ra ông còn làm và giữ nhiều chức vụ khác như: đại biểu Quốc hội Việt Nam khóa IV với chức vụ Phó trưởng ban Kinh tế kế hoạch của Quốc hội; Vụ trưởng Vụ Kiểm sát chung Viện Kiểm sát nhân dân tối cao...

Năm 1979 khi Việt Nam giúp Campuchia đánh đổ chế độ diệt chủng Pol Pôt, ông Lê Đức Thọ, người phụ trách vấn đề Campuchia của Việt Nam gọi ông trở lại với cương vị Trưởng đoàn chuyên gia thanh niên giúp Campuchia xây dựng lực lượng thanh niên theo mô hình của Việt Nam, qua đó tuyển chọn cán bộ cho các vị trí lãnh đạo sau này, trong số cán bộ đó có Hun Sen sau đó làm Thủ tướng Campuchia cho đến nay. Ông giữ cương vị Trưởng đoàn chuyên gia cho đến giữa năm 1981.

Từ 1981 đến 1990 ông là Phó Bí thư (trực) sau làm Bí thư ban chấp hành đảng bộ khối các cơ quan công nghiệp trung ương (sau này gọi là Ban kinh tế trung ương). Từ năm 1990 đến nay ông nghỉ hưu.

Hoạt động xã hội

Sau khi nghỉ hưu, ông làm các công tác xã hội, từ sau chiến tranh đến giai đoạn Việt Nam bước vào thời ký đổi mới, vai trò của TNXP bị lãng quên, họ gần như không có quyền lợi cũng như sự quan tâm dành cho những người đã từng tham gia chiến tranh. Do đó năm 1993, Ông thành lập Ban Liên lạc cựu cán bộ Đoàn ngành giao thông vận tải và TNXP chống Mỹ cứu nước thumb|Ông Nguyễn Văn Đệ (thứ tư từ phải sang) cùng các cán bộ Ban Liên lạc cựu TNXP ngành GTVT gặp Thủ tướng Võ Văn Kiệt (thứ 5 từ phải sang), Phó Thủ tướng Phan Văn Khải (đầu tiên bên trái) về việc giải quyết chính sách đãi ngộ cho TNXP (ngày 10/6/1997)Ông là Phó Chủ tịch Trung ương Hội Cựu TNXP Việt Nam. Ngoài hoạt động TNXP, ông tham gia Hội hữu nghị Việt Nam - Campuchia, trả lời phỏng vấn các chương trình của các đài truyền hình về TNXP, về Campuchia. Những cố gắng của ông đạt được là Chính phủ Việt Nam chính thức công nhận vai trò lịch sử của TNXP, quyết định một số chế độ chính sách cho TNXP. Mới đây nhất, ông cùng Hội hữu nghị Việt Nam - Campuchia đề nghị với Chính phủ và được Chính phủ quyết định trợ cấp cho chuyên gia Việt Nam tại Campuchia.

Ông còn xuất bản tập hồi ký với nhan đề Cuộc đời tôi do Nhà xuất bản Giao thông vận tải ấn hành. Năm 2016, theo đơn đặt hàng của Chính phủ, ông viết cuốn sách "Thanh niên xung phong tập trung phục vụ GTVT thời chống Mỹ" do Nhà xuất bản Giao thông vận tải ấn hành.