Phú Bình
Template:Bài cùng tên Template:Thông tin đơn vị hành chính Việt Nam
Phú Bình là một huyện trung du phía đông nam tỉnh Thái Nguyên.
Lịch sử
Đất Phú Bình ngày nay là đất huyện TNông thời nhà Lý. Trong lịch sử, huyện TNông còn có những tên gọi khác là Dương Xá, Tây Nông, Tây Nùng... Năm 1466, huyện TNông là một trong 9 châu, huyện của phủ Phú Bình thuộc thừa tuyên Thái Nguyên (sau đổi là Ninh Sóc, rồi xứ, trấn Thái Nguyên). Đến thế kỷ XIX, triều Nguyễn, năm 1831 vua Minh Mạng chia cả nước thành 31 tỉnh, tỉnh Thái Nguyên gồm 2 phủ là Phú Bình và Tòng Hóa; huyện TNông thuộc phủ Phú Bình, có 9 tổng gồm 54 xã, thôn:
Tổng Nhã Lộng có 5 xã: Triều Dương, Nhã Lộng, Úc Kỳ, Điềm Thuỵ, Ngọc Long và 2 thôn Ngọc Sơn, Cống Thượng.
Tổng Thượng Đình có 7 xã: Thượng Đình, Quan Trường, Đào Xá, Ninh Sơn, Thuần Lương, Dưỡng Mông, Lạc Dương và 2 thôn Nông Cúng, Đình Kiều.
Tổng Nghĩa Hương có 2 xã: Trang Ôn, Vân Dương và 2 thôn Cầu Đông, Yên Mễ.
Tổng La Đình có 7 xã: La Đình, Mai Sơn, Kha Nhi, Bằng Cầu, La Sơn, Phương Độ, Úc Sơn và 2 thôn Thượng, Hạ.
Tổng Phao Thanh có 6 xã: Phao Thanh, Lương Tạ, Phú Mỹ, Lương Trình, Thanh Lương, Ngô Xá.
Tổng Đức Lân có 4 xã: Đức Lân, Nỗ Dương, Loa Lâu, Lữ Vân và 2 thôn Nội, Ngoại.
Tổng Tiên La có 4 xã: Tiên La, Điều Khê, Bạch Thạnh, Vân Đồn.
Tổng Lý Nhân có 6 xã: Lý Nhân, Đăng Nhân, Kim Lĩnh, Chỉ Mê, Lã An, Cổ Dạ.
Tổng Bảo Nang có 3 xã: Bảo Nang, Thanh Huống, Triều Dương và phờng Thuỷ Cơ.
Vào cuối thế kỷ XIX, vùng đất ngày nay là xã Hà Châu và xã Nga My được cắt khỏi huyện Hiệp Hòa, phủ Bắc Hà, tỉnh Bắc Ninh để nhập vào huyện TNông, tỉnh Thái Nguyên.
Năm 1904, chính quyền thực dân Pháp đặt cấp châu, huyện trực thuộc cấp tỉnh. Huyện TNông đổi thành huyện Phú Bình từ đây. Huyện Phú Bình vẫn giữ nguyên 9 tổng, 45 xã.
Dưới chính thể Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, ngày 25/3/1948, Chủ tịch Hồ Chí Minh ký Sắc lệnh số 148SL thống nhất trong cả nước bỏ phủ, châu, quận. Trên cấp xã là huyện. Huyện Phú Bình khi đó gồm có thị trấn Úc Sơn và 21 xã: Bàn Đạt, Bảo Lý, Đào Xá, Điềm Thụy, Đồng Liên, Dương Thành, Hà Châu, Hương Sơn, Kha Sơn, Lương Phú, Nga My, Nhã Lộng, Tân Đức, Tân Hòa, Tân Khánh, Tân Kim, Tân Thành, Thanh Ninh, Thượng Đình, Úc Kỳ, Xuân Phương.
Ngày 1/7/1956, Chủ tịch Hồ Chí Minh ký Sắc lệnh số 268SL thành lập khu tự trị Việt Bắc. Tỉnh Thái Nguyên trong khu tự trị Việt Bắc gồm thị xã Thái Nguyên và các huyện Định Hóa, Phú Lương, Đại Từ, Đồng Hỷ và Võ Nhai. Huyện Phú Bình tách sang tỉnh Bắc Giang, huyện Phổ Yên về tỉnh Vĩnh Phúc.
Đáp ứng nguyện vọng của nhân dân hai huyện Phú Bình, Phổ Yên, ngày 15/6/1957, Chủ tịch Hồ Chí Minh ký Quyết định trả lại hai huyện nói trên về tỉnh Thái Nguyên.
Ngày 21/4/1965, Ủy ban Thường vụ Quốc hội nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa ra Nghị quyết số 103NQ-TVQH thành lập tỉnh Bắc Thái trên cơ sở hợp nhất tỉnh Bắc Kạn và tỉnh Thái Nguyên. Huyện Phú Bình là một trong 14 huyện thành thị thuộc tỉnh Bắc Thái.
Ngày 6/11/1996, trong kỳ họp thứ 10 Quốc hội khóa IX, Quốc hội nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam đã ra Nghị quyết tách tỉnh Bắc Thái để tái lập hai tỉnh Thái Nguyên và Bắc Kạn. Từ đó, huyện Phú Bình thuộc tỉnh Thái Nguyên, gồm 1 thị trấn và 21 xã.
Ngày 13/6/2003, Chính phủ ban hành Nghị định số 68/2003/NĐ-CP thành lập thị trấn Hương Sơn thuộc huyện Phú Bình trên cơ sở sáp nhập toàn bộ diện tích tự nhiên và dân số của xã Hương Sơn và thị trấn Úc Sơn.
Ngày 18/8/2017, chuyển xã Đồng Liên về thành phố Thái Nguyên quản lý. Hiện nay, toàn huyện có 19 xã, một thị trấn, bao gồm 301 xóm và 4 tổ dân phố.
Địa lý
Phú Bình giáp huyện Đồng Hỷ về phía bắc; giáp các thành phố Thái Nguyên, Sông Công và thị xã Phổ Yên về phía tây. Phía đông và phía nam giáp tỉnh Bắc Giang (các huyện Yên Thế, Tân Yên và Hiệp Hòa). Theo tổng điều tra dân số và nhà ở 1/4/2009, trong 10 năm (1999-2009) dân số huyện giảm 2.100 người do có nhiều người di chuyển đi nơi khác.[1]
Phú Bình cách trung tâm thành phố Thái Nguyên 26 km về phía đông nam
Hành chính
Huyện Phú Bình có 20 đơn vị hành chính cấp xã, bao gồm 1 thị trấn Hương Sơn và 19 xã: Bàn Đạt, Bảo Lý, Dương Thành, Đào Xá, Điềm Thụy, Hà Châu, Kha Sơn, Lương Phú, Nga My, Nhã Lộng, Tân Đức, Tân Hòa, Tân Khánh, Tân Kim, Tân Thành, Thanh Ninh, Thượng Đình, Úc Kỳ, Xuân Phương.
Danh Nhân
Chú thích
Liên kết ngoài
- Huyện Phú Bình trên trang chủ của Ủy ban Nhân dân tỉnh Thái Nguyên
Template:Danh sách xã, thị trấn thuộc huyện Phú Bình Template:Các huyện thị thuộc tỉnh Thái Nguyên
