Tiếng Cornwall

Tiếng Cornwall
Kernowek
Pronunciation Template:IPA-kw
Native to Vương quốc Liên hiệp Anh và Bắc Ireland
Region Cornwall
Ethnicity Người Cornwall
Native speakers
 300-400 (2015)[1][2] (date missing)
Ngôn ngữ thứ hai: 325-625 (ước tính)[3]
Standard forms
 Standard Written Form
Bảng chữ cái Latinh
Official status
Regulated by Cornish Language Partnership
Language codes
ISO 639-1 kw
ISO 639-2 cor
ISO 639-3 Variously:
cor – tiếng Cornwall hiện đại
cnx – tiếng Cornwall trung đại
oco – tiếng Cornwall cổ
cnx tiếng Cornwall cổ
  oco tiếng Cornwall trung đại
Glottolog corn1251[4]
Linguasphere 50-ABB-a
This article contains IPA phonetic symbols. Without proper rendering support, you may see question marks, boxes, or other symbols instead of Unicode characters. For an introductory guide on IPA symbols, see Help:IPA.

Tiếng Cornwall (Kernowek) là một ngôn ngữ Celt được nói tại Cornwall. Tiếng Cornwall đang trải quá trình phục hồi trong những thập kỷ gần đây, và được xem là một phần quan trọng của nền văn hóa và di sản Cornwall.[5][6] Đây là một ngôn ngữ thiểu số được công nhận tại Vương quốc Liên hiệp,[7] được bảo hộ bởi Hiến chương châu Âu về ngôn ngữ khu vực hoặc thiểu số, và có lượng người nói đang tăng.[8]

Giống với tiếng Wales và tiếng Breton, tiếng Cornwall xuất phát trực tiếp từ một ngôn ngữ Britton Chung từng được nói trên nhiều phần đảo Anh trước khi bị tiếng Anh lấn át. Nó từng lá ngôn ngữ chính của Cornwall trong hàng thế kỷ.

Phân bố địa lý

Phần trăm người cho biết tiếng Cornwall là ngôn ngữ chính của họ tại các xã của Cornwall trong thống kê 2011.[9]
Tiếng Cornwall xuất hiện tại nhiều nơi ở Cornwall

Cornwall có dân số 536.000 (2014), đa số người nói tiếng Cornwall sống tại đây. Cũng có một số người sống ngoài Cornwall, tại những cộng đồng kiều dân Cornwall. Ước tính số người nói biến thiên tùy theo định nghĩa về "người nói", và khó sách định do bản chất cá nhân của người học ngôn ngữ. Tuy vậy, số người nói tiếng Cornwall đang tăng lên.[8] Một khảo sát cho biết số người biết ít nhất vài từ cơ bản, như "Kernow" có nghĩa là "Cornwall", là 300,000; khảo sát trên cũng ghi nhận rằng số người có thể đối thoại đơn giản là 3.000.[10] Dự án Chiến lược Ngôn ngữ Cornwall đã nghiên cứu số người nói về cả số lượng và mức độ thành thạo: ước tính rằng 2.000 người nói thành thạo people (2008), tăng lên nhiều từ con số chỉ 300 người trong nghiên cứu của Kenneth MacKinnon năm 2000.[11][12][13] Trong thống kê 2011, 557 người tại Anh và Wales báo cáo rằng tiếng Cornwall là ngôn ngữ chính của họ, 464 trong đó sống ở Cornwall.[9]

Âm vị

Phụ âm

Môi Răng Chân răng Chân răng
sau 		Vòm Ngạc mềm Họng
Mũi m n ŋ
Tắc p b t d k g
Sát f v θ ð s z ʃ ʒ x h
Tiếp cận giữa ɹ j ʍ w
sau l

Nguyên âm

Trước Giữa Sau
ngắn dài ngắn ngắn dài
Đóng ɪ ʏ iː ɪː ɨ̞ ʊ̈ ʊ uː
Vừa ɛ œ eː øː ə ɔ oː
Mở æ æː ɒ ɒː

Ngữ pháp

Main article: Ngữ pháp tiếng Cornwall

Tiếng Cornwall chia sẽ với các ngôn ngữ Celt khác nhiều đặc điểm ngữ pháp mà, dù không đặc biệt, vẫn khá khác thường trong ngữ hệ Ấn-Âu. Những đặc điểm này gồm có sự biến đổi phủ âm đầu, cấu trúc động–chủ–tân, sự biến đổi giới từ, sự ưu tiên những yếu tố cần nhấn mạnh, và việc sử dụng hai dạng động từ "to be". Danh từ thuộc về một trong hai giống, đực hay cái, và không bị cách ảnh hưởng. Tiếng Cornwall có nhiều cái "đuôi" để thể hiện số nhiều; một số đanh từ có một dạng thứ ba. Động từ được chia theo thì và trạng, mà được thể hiện bằng cách biến đổi động từ chính hoặc thêm động từ hỗ trợ. Về từ vựng, một lượng lớn được sử dụng để mô tả những khái niệm chi tiết trong đời sống. Ví dụ như atal, có nghĩa là 'chất thải mỏ' và beetia, có nghĩa 'sửa lưới đánh cá'. Foogan và hogan là hai loại bánh pastry khác nhau. Troyl là 'một điệu nhảy truyền thống tập thể của Cornwall,’ trong khi furry là một kiểu múa nghi thức được tổ chức tại Cornwall.[14]

Như những ngôn ngữ Celt khác, tiếng Cornwall thiếu một số động từ thường gặp trong đa số ngôn ngữ. Trong đó gồm một số động từ chỉ tình thái;[15] ví dụ như 'có', 'thích', 'ghét', 'thích hơn', 'phải', và 'bắt buộc'. Những động từ này được "trám chỗ" bằng lối nói hàm ý và cụm giới từ.

  • Sự biến đổi phụ âm đầu: Phụ âm đầu trong một từ có thể biến đổi tùy theo vai trò ngữ pháp. Như trong tiếng Breton, có bốn kiểu biến đổi (ba trong tiếng Wales, hai trong tiếng Ireland và tiếng Manx, và một trong tiếng Gael Scotland). Chúng là nhẹ (b > v), mạnh (b > p), bật hơi (b không đổi, t > th) và hỗn hợp (b > f).
Sự biến đổi phụ âm đầu
Dạnh thường Nhẹ Bật hơi Mạnh Hỗn hợp
p b f - -
t d th - -
k g h - -
b v - p f
d dh - t t
g1 biến mất - k h
g2 w - k hw
gw w - kw hw
m v - - f
ch j - - -
1 Trước nguyên âm không làm tròn (i, y, e, a), l, và r + nguyên âm không làm tròn.
2 Trước nguyên âm làm tròn (o, u), và r + nguyên âm làm tròn.
  • Sự chia giới từ: Giới từ kết hợp với động từ nhân xưng tạo ra một từ. Ví dụ, gans (với, bởi) + my (tôi) → genev; gans + ev (anh ta) → ganso.
  • Không có mạo từ bất định. Porth nghĩa là "cảng" ("habour") hay "một cái cảng" ("a habour") (có một mạo từ xác định: an porth là "cái cảng" ("the habour").

Tham khảo

  1. ↑ Harley, Nicola (5 November 2015). "Council splashes out £180,000 to try to stop the Cornish language dying out". The Daily Telegraph (in Tiếng Anh). Retrieved 1 July 2017. 
  2. ↑ "Cornish language no longer extinct, says UN". 7 December 2010 – via www.bbc.com. 
  3. ↑ "Language in England and Wales: 2011" – via ons.gov.uk. 
  4. ↑ Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin, eds. (2017). "tiếng Cornwall". Glottolog 3.0. Jena, Germany: Max Planck Institute for the Science of Human History. 
  5. ↑ Funding boost to safeguard Cornish language announced
  6. ↑ Kowethas an Yeth Kernewek wins Heritage Lottery Fund support
  7. ↑ "Cornish gains official recognition". BBC News. 2002-11-06. Retrieved 2012-11-11. 
  8. ↑ 8,0 8,1 Diarmuid O'Neill. Rebuilding the Celtic Languages: Reversing Language Shift in the Celtic Countries. Y Lolfa. p. 240. ISBN 0-86243-723-7. 
  9. ↑ 9,0 9,1 UK 2011 Census
  10. ↑ Diarmuid O'Neill. Rebuilding the Celtic Languages: Reversing Language Shift in the Celtic Countries. Y Lolfa. p. 242. ISBN 0-86243-723-7. 
  11. ↑ "'South West:TeachingEnglish:British Council:BBC". BBC/British Council website. BBC. 2010. Retrieved 9 February 2010. 
  12. ↑ "First Cornish-speaking creche is inspired by example set in Wales". WalesOnline website. Welsh Media Ltd. 16 January 2010. Retrieved 18 January 2010. 
  13. ↑ [1] Archived 27 March 2009 at the Wayback Machine.
  14. ↑ Mills, Jon. "The Vocabularium Cornicum: a Cornish vocabulary?". Zeitschrift für celtische Philologie. 60 (1). doi:10.1515/zcph.2013.009. 
  15. ↑ Padel, Oliver. "The nature and date of the Old Cornish Vocabulary". Zeitschrift für celtische Philologie. 61 (1). doi:10.1515/zcph.2014.009. 

Link

* Ferdinand, Siarl (2013). Brief History of the Cornish language, its Revival and its Current Situation. ''E-Keltoi'', Vol. 2, 2 Dec. pp. 199–227 Template:Ngôn ngữ tại Vương quốc Liên hiệp Anh và Bắc Ireland


Thể loại:Ngôn ngữ tại Anh Thể loại:Ngôn ngữ tại châu Âu Thể loại:Chủ nghĩa dân tộc Cornwall Thể loại:Ngôn ngữ Britton Thể loại:Ngôn ngữ tại Vương quốc Liên hiệp Anh Thể loại:Ngôn ngữ động-chủ-tân Thể loại:Ngôn ngữ Celt bị đe dọa

Retrieved from "http://wiki.edu.vn/wiki/index.php?title=Tiếng_Cornwall&oldid=221648"