Toscana

Template:Infobox Region of Italy Toscana (Template:IPA-it) là một vùng ở Trung Ý với diện tích chừng 23,000 square kilometres (8,900 square miles) và dân số khoảng 3,8 triệu người (2013). Thủ phủ vùng là Firenze (Florence trong tiếng Pháp).

Toscana nổi tiếng với phong cảnh xinh đẹp, truyền thống văn hóa, lịch sử và di sản nghệ thuật. Nơi đây được xem là cái nôi của sự Phục Hưng Ý^[1] và là quê nhà của nhiều nhân vật giàu ảnh hưởng trong nghệ thuật và khoa học. Nơi đây còn gắn liền với những bảo tàng nổi tiếng như Uffizi và Palazzo Pitti. Toscana cũng được biết đến nhờ các loại rượu vang, như Chianti, Vino Nobile di Montepulciano, Morellino di Scansano và Brunello di Montalcino.

Toscana là một vùng du lịch trứ tiếng ở cả trong và ngoài nước Ý, với các điểm du lịch chính theo số khách năm 2014 là Firenze, Pisa, Montecatini Terme, Castiglione della Pescaia và Grosseto.^[2] Làng Castiglione della Pescaia là điểm du lịch ven biển được thăm quan nhiều nhất.^[2] Ngoài những nơi trên, Siena, Lucca, vùng Chianti, Versilia và Val d'Orcia cũng vang danh toàn cầu và nổi tiếng toàn giới du lịch.

Bảy địa điểm ở Toscana được xác định là di sản thế giới: trung tâm lịch sử Firenze (công nhân năm 1982); quảng trường nhà thờ chính tòa Pisa (1987); trung tâm lịch sử San Gimignano (1990); trung tâm lịch sử Siena (1995); trung tâm lịch sử Pienza (1996); Val d'Orcia (2004); và Các dinh thự và khu vườn Medici (2013). Toscana có hơn 120 khu bảo tồn thiên nhiều. Năm 2012, Firenze là thành phố được viếng thăm nhiều thứ 89 thế giới, với trên 1,834 triệu khách du lịch.^[3]

Địa

Khí hậu Toscana theo phân loại khí hậu Thornthwaite

A: Im > 100 B: 80 < Im < 100 B₁-B₂: 20 < Im < 80

C₂: 0 < Im < 20 C₁: −33,3 < Im < 0 D: Im < −33,3

Có dáng na ná hình tam giác, Toscana tiếp giáp với Liguria về phía tây bắc, Emilia-Romagna về phía bắc, Marche về phía đông bắc, Umbria và phía đông Lazio và phía đông nam.

Toscana có đường bờ biển với biển Liguria và biển Tyrrhenia, và có một quần đảo là quần đảo Toscana. Vùng có diện tích chừng 22,993 square kilometres (8,878 sq mi). Được vây quanh và băng ngang bởi một số dãy núi, với ít đồng bằng, địa hình Toscana chủ yếu là đồi núi. Vùng đồi (diện tích 15,292 square kilometres (5,904 sq mi)) chiếm gần 2/3 (66,5%) tổng diện tích Toscana, cộng với vùng núi (rộng 5,770 square kilometres (2,230 sq mi)) chiếm 25% nữa. Đồng bằng chỉ chiếm 8,4% tổng diện tích —1,930 square kilometres (750 sq mi)—chủ yếu quanh thung lũng sông Arno. Nhiều thành phố của Toscana nằm dọc sông Arno, gồm thủ phủ Firenze, Empoli và Pisa.

Khí hậu dịu ở khu vực ven biển, còn ở vùng nội địa thì nhiều mưa và thường có chênh lệch nhiệt độ đáng kể giữa mùa hè và đông,^[4] mang đến cho vùng này chu kỳ rã đông làm giàu đất liên tục, giúp nó một thời là "rổ bánh mì" của La Mã cổ đại.^[5]

Đồng hướng dương ở Maremma
Khung cảnh gần Siena
Cảnh quan đồi thoải gần Val d'Orcia
Ruộng nho ở Toscana
Thung lũng ở Toscana

Dân cư

Historical population
Year	Pop.	±%
1861	1.920.000	—
1871	2.124.000	+10.6%
1881	2.187.000	+3.0%
1901	2.503.000	+14.4%
1911	2.670.000	+6.7%
1921	2.810.000	+5.2%
1931	2.914.000	+3.7%
1936	2.978.000	+2.2%
1951	3.159.000	+6.1%
1961	3.286.000	+4.0%
1971	3.473.000	+5.7%
1981	3.581.000	+3.1%
1991	3.530.000	−1.4%
2001	3.498.000	−0.9%
2011	3.750.000	+7.2%
2017	3.742.437	−0.2%
Source: ISTAT 2011

Mật độ dân cư Toscana (161 inhabitants per square kilometre (420/sq mi) năm 2008) thấp hơn trung bình toàn quốc (1,988/km² or 5,150/sq mi). Đây là mật độ dân thấp ở các tỉnh Arezzo, Siena, và nhất là Grosseto (50/km² or 130/sq mi). Mật độ dân cư cao nhất ở Prato (675/km² or 1,750/sq mi), theo sau là Pistoia, Livorno, Firenze và Lucca. Về thành phố, đông đúc nhất là Firenze (trên 3,500/km² or 9,100/sq mi), rồi Livorno, Prato, Viareggio, Forte dei Marmi và Montecatini Terme (tất cả đều có mật độ trên 1,000/km² or 2,600/sq mi). Sự phân bố này bắt nguồn từ lịch sử-văn hóa, và, gần đây hơn, từ trình độ kinh tế trong vùng.^[4]

Theo đó, vùng thưa dân nhất thì hoạt động kinh tế chính là nông nghiệp kết.^[4]

Người Ý chiếm 93% tổng dân số. Từ thập niên 1980, vùng này đã thu hút những làn sóng người nhập cư, nhất là từ Trung Quốc. Cũng có những cộng đồng người Anh và người Mỹ ở đây. As of 2008^[update], ISTAT ước tính có 275.149 người nhập cư sinh ra ở ngoại quốc sống tại Toscana, tức 7% dân số.

Hành chính

Toscana được chia làm chín tỉnh và một thành phố trung tâm:

Tỉnh	Diện tích (km²)	Dân số	Mật độ (người/km²)
Tỉnh Arezzo	3.232	345.547	106,9
Thành phố trung tâm Firenze	3.514	983.073	279,8
Tỉnh Grosseto	4.504	225.142	50,0
Tỉnh Livorno	1.218	340.387	279,4
Tỉnh Lucca	1.773	389.495	219,7
Tỉnh Massa-Carrara	1.157	203.449	175,8
Tỉnh Pisa	2.448	409.251	167,2
Tỉnh Pistoia	965	289.886	300,4
Tỉnh Prato	365	246.307	674,8
Tỉnh Siena	3.821	268.706	81,9

Tham khảo

↑ Burke, P., The European Renaissance: Centre and Peripheries (1998)
↑ ^2,0 ^2,1 "La Maremma regina del turismo. Solo le città d'arte la superano. Castiglione presenze record". 8 October 2015.
↑ Bremner, Caroline; Grant, Michelle (27 January 2014). "Top 100 City Destinations Ranking". Euromonitor International. Retrieved 6 July 2014.
↑ ^4,0 ^4,1 ^4,2 "TOSCANA - Geography and history". Retrieved 9 March 2011. Text finalised in March 2004 - Eurostat.
↑ Military Channel (Discovery Network) documentary series Rome: Power and Glory, episode "The Grasp of an Empire", copyright unknown, rebroadcast 11-12:00 hrs EDST, 2009-06-29.